تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1807175571
صلح امام حسن(ع)؛ پيروزي در اوج مظلوميت
واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران:
صلح امام حسن(ع)؛ پيروزي در اوج مظلوميت
شناخت زواياي تاريخي صلح امام حسن(ع)، بدون درک شرايط اجتماعي و فرهنگي حاکم بر جامعه عصر آن حضرت ممکن نيست.
به گزارش مجله شبانه باشگاه خبرنگاران، صلح امام حسن(ع) و روايت مظلوميت آن امام هُمام، طي دوران خلافت چند ماهه ايشان و همچنين سال هاي پس از آن، يکي از غم انگيزترين و در عين حال عبرت آموزترين فصل هاي تاريخ اسلام است. شرايط حاکم بر جامعه اسلامي و فقدان بصيرت لازم در ميان بيشتر ياران امام حسن مجتبي(ع)، زمينه ساز تسلط حزب اموي و معاويه بر جامعه اسلامي شد.
شناخت زواياي تاريخي صلح امام حسن(ع)، بدون درک شرايط اجتماعي و فرهنگي حاکم بر جامعه عصر آن حضرت ممکن نيست. به همين دليل در گفت وگو با حجت الاسلام و المسلمين محمد رضايي تهراني، استاد حوزه و دانشگاه، به بررسي شرايط جامعه اسلامي در دوران امامت امام حسن(ع) و دلايل پذيرش صلح از سوي ايشان پرداختيم.
براي اينکه بتوانيم درباره يک واقعه تاريخي صحبت کنيم، ابتدا بايد شرايط دوره وقوع آن را بررسي کنيم. به همين دليل، به عنوان نخستين پرسش، بفرماييد شرايط جامعه اسلامي، همزمان با آغاز خلافت امام حسن مجتبي(ع) چگونه بود؟
به نکته خوبي اشاره کرديد. هر واقعه تاريخي را بايد در شرايط خاص آن مورد بررسي و تحليل قرارداد. براي اينکه بتوانيم موضوع صلح امام حسن(ع) و دلايل وقوع آن را به درستي بشناسيم، ابتدا بايد شرايط حاکم بر جامعه را در عصر آن امام همام(ع) درک کنيم. امام حسن(ع) در حالي به خلافت رسيدند که جامعه تحت حکومت ايشان، يک جامعه ناب شيعي و ولايي نبود. ايشان در ميان دوستداران اهل بيت(ع)، آن گونه که امروز مورد نظر ماست، زندگي نمي کردند. امام حسن(ع) وارث حکومت اميرالمؤمنين(ع) بودند؛ حکومتي که برعهده گرفتن آن، از سوي جامعه به حضرت علي(ع) تکليف شد. در واقع، برخي کساني که اطراف امام علي(ع) بودند، عموماً ايشان را به عنوان ولي خدا و جانشين پيامبر اسلام(ص) نمي شناختند. آن ها افرادي بودند که به دليل مديريت ناکارآمد خليفه پيشين و برخي کارگزارانش، به سمت اميرالمؤمنين(ع) گرايش پيدا کردند.
يعني همان افرادي که با عنوان شيعه سياسي در تاريخ معروف شده اند.
دقيقاً همين طور است. آن ها امام(ع) را به صورت مشروط قبول داشتند. اصلاحات امام علي(ع) و تلاش ايشان براي بازگرداندن اوضاع جامعه به شرايط عصر پيامبراکرم(ص)، با مخالفت دائمي آن ها روبه رو مي شد. حتي وقتي امام(ع) منبر پيامبراسلام(ص) را، به جاي نخستش بازگرداندند، فرياد اعتراض اين افراد بلند شد. يکي از دلايل اصلي انتقال مرکز خلافت اسلامي از مدينه به کوفه، توسط اميرالمؤمنين(ع)، اين بود که آن حضرت مي خواستند جامعه نويني را در کوفه پايه ريزي کنند که همسو با جامعه ايجاد شده توسط پيامبراکرم(ص) باشد.
با اين حال شرايط کوفه نيز چندان شايسته ايجاد چنين جامعه اي نبود. مردم کوفه، انسان هايي دمدمي و کم صبر بودند. افرادي بودند که در فتح ايران شرکت داشتند و رفاه ناشي از تقسيم غنايم، آن ها را به شدت دنيا زده کرده بود. براي شناختن فضاي جامعه در دوره امام حسن مجتبي(ع) و شرايط مظلومانه ايشان در کوفه، کافي است به درد دل هاي امام علي(ع) در نهج البلاغه توجه کنيم، همان جامعه اي که اميرالمؤمنين(ع) خطاب به مردمش مي فرمايند:« يَا أَشْبَاهَ الرِّجَالِ وَلَا رِجَالٌ» اي شبه مرداني که مرد نيستيد. امام علي(ع) چنين جامعه سست و شکننده اي را در سه جنگ بزرگ دوران خلافتشان مديريت کردند.
کوفيان که اصولاً افرادي بهانه گير، تنبل و تن پرور بودند، از جهاد فرار مي کردند و حاضر نبودند در آن شرکت کنند. در چنين شرايطي بود که اميرالمؤمنين(ع) مظلومانه به شهادت رسيدند. امام حسن(ع) حکومت جامعه اي را عهده دار شدند که در شرايطي بسيار شکننده تر از دوران اميرالمؤمنين(ع) قرار داشت. ياران خاص امام(ع) و کساني که فدايي ايشان بودند، بسيار اندک بودند. برخي از بهترين و شجاع ترين مدافعان مکتب اهل بيت(ع) به شهادت رسيده بودند. امام مجتبي(ع) براي اداره اين جامعه، نيرويي در اختيار نداشتند.
شرايط معاويه چگونه بود؟ جامعه شام چه وضعيتي داشت؟
جامعه شامي و اطرافيان معاويه، نقطه مقابل جامعه کوفي و اطرافيان امام حسن(ع) بودند. مردم شام اصولاً با فرهنگ اموي رشد کرده بودند، نه فرهنگ اسلامي. سرزمين شام توسط ابوعبيده جراح در زمان خليفه دوم فتح شد. دو سال بعد از فتح شام، ابوعبيده جراح درگذشت و خليفه دوم، يزيد بن ابوسفيان، برادر معاويه را به عنوان حاکم شام انتخاب کرد و پس از او معاويه به حکومت شام رسيد. بنابراين شاميان از ابتداي ورود اسلام به سرزمين شان، در حلقه فرهنگي حزب اموي رشد کردند. مردم شام از معارف الهي و مباني دين اسلام همان هايي را مي دانستند که اموي ها به آن ها آموخته بودند. پيداست که اسلام ارائه شده توسط اموي ها و دشمنان شکست خورده رسول خدا(ص)، چه شاکله و محتوايي دارد! معاويه طوري شاميان را تربيت کرده بود که روز سه شنبه نماز جمعه مي خواندند! پسر ابوسفيان تنها به دنبال حريم شکني نبود، او بدعت گذاري تمام عيار به حساب مي آمد. مردم شام هم که قبلاً تحت تسلط امپراتوري روم و فرهنگ آن زندگي مي کردند و با اين خلق و خوي شاهانه آشنايي داشتند، به راحتي اين رفتارها را مي پذيرفتند. آن ها در بوته نسيان و غفلت پرورش يافتند و شرايط فکري و فرهنگي شان هر روز بدتر مي شد. به همين دليل است که اهل بيت(ع)، شاميان را جاهلاني قاصر مي دانستند، در حالي که کوفيان مقصّر بودند. نوع بيان و گفتار حضرت امام سجاد(ع) با مردم کوفه و شام متفاوت بود. در همان حال افرادي که اطراف معاويه را گرفته بودند، خود را در منافع دنيايي او شريک مي دانستند و تلاش براي منافع معاويه را، کوشش براي رسيدن به منافع دنيايي خود تلقي مي کردند. به همين دليل با شدت و حدّت سعي مي کردند حکومت جهان اسلام به دست معاويه بيفتد تا آن ها هم از اين موقعيت سوءاستفاده هاي خود را بکنند.
واکنش امام حسن(ع) به اين رويکرد معاويه و حزب اموي چگونه بود؟ چرا ايشان نهايتاً صلح با معاويه را پذيرفتند؟
حضرت امام حسن(ع)، پس از شهادت اميرالمؤمنين(ع) و برعهده گرفتن مسئوليت خلافت جامعه مسلمانان، همان راهي را ادامه دادند که پدر بزرگوارشان طي کرده بودند. امام علي(ع) در روزهاي آخر حيات مبارکشان در تدارک جنگ نهايي با معاويه بودند. امام حسن(ع) نيز همين سياست را در پيش گرفتند. چهار هزار نفر را به فرماندهي مردي از قبيله بني مراد براي نبرد با معاويه راهي کردند.
اين افراد در حقيقت پيشقراولان سپاه امام(ع) بودند؛ اما کوفيان مرد اين ميدان نبودند. امام علي(ع) در توصيف اين مردم بي وفا فرموده اند:« أَحْلَامُ الْأَطْفَالِ ، وَعُقُولُ رَبَّاتِ الْحِجَالِ» مردم کوفه عقل کودکانه دارند، يعني به راحتي فريب ظواهر دنيا را مي خورند. از آن طرف معاويه هم از اين خصوصيت کوفيان آگاه بود. او فرمانده سپاه امام(ع) را با پانصدهزار درهم خريد. با فرار شبانه فرمانده، سپاه امام حسن(ع) از هم پاشيد.
وقتي خبر اين اتفاق را به امام(ع) رساندند، ايشان لشکر ديگري را سازماندهي کردند. فرمانده اين لشکر نيز با مبلغ کمتري توسط معاويه خريداري شد. او با پنج هزار درهم پذيرفت به امام حسن(ع) خيانت کند. امام مجتبي(ع) براي بار سوم لشکري تدارک ديدند و خودشان فرماندهي آن را برعهده گرفتند؛ اما فرماندهان دسته ها و گردان ها، به معاويه نامه نوشتند و در مقابل وعده دريافت پول، نه خود پول، حاضر شدند امام حسن(ع) را به معاويه تحويل دهند. حوادث بعدي از اين هم ناگوارتر بود.
وقتي شايعه صلح توسط جاسوسان معاويه در لشکر امام(ع) پخش شد، عده اي منافق به خيمه امام حسن(ع) هجوم بردند و خيمه ايشان را غارت کردند؛ حتي سجاده را از زير پاي آن بزرگوار کشيدند و به يغما بردند. چندي بعد در نزديکي ساباط مدائن، امام حسن(ع) توسط خوارجي که با شايعات جاسوسان معاويه تحريک شده بودند، مجروح شدند. اين چنين بود که نهايتاً معاويه توانست امام حسن(ع) را به صلح راضي کند.
آيا اين صلح به معناي پذيرش حکومت معاويه از طرف امام حسن(ع) بود؟
ابداً چنين نبود. برداشت ما از صلح، آن طور که در ذهنمان وجود دارد و جامعه از آن صحبت مي کند، با نگاه و ديدگاهي که امام حسن(ع) داشتند، تفاوت زيادي دارد. صلح امام حسن(ع) در واقع يک تغيير تاکتيک هوشمندانه است که از سر اجبار اتفاق افتاد. درست است که امام حسن(ع) درگيري نظامي را ترک کردند، اما نبرد حق عليه باطل، هيچ گاه متوقف نشد. امام(ع) در حقيقت با معاويه آتش بس کردند. ايشان فرصتي را به وجود آوردند که به دليل کمبود تجهيزات نظامي و نيروهاي مخلص و فداکار، جنگ گرم نظامي به جنگ سرد تبليغاتي و سياسي تبديل شد.
اين مسئله بسيار مهم و در خور اهميت است. امام حسن(ع) چه در جريان بستن معاهده صلح و چه پس از آن هيچ گاه اين موضوع را مخفي نکردند که در صورت توانايي، نخستين وظيفه خودشان را جهاد و مبارزه عليه معاويه مي دانند. حضرت خطاب به معاويه مي فرمايند:« ولَو وَجَدتُ أنا أَعواناً ما بايَعتُکَ يا مُعاويَه»، اي معاويه! اگر من ياراني مي داشتم با تو بيعت نمي کردم. امام حسن(ع) با اين تغيير تاکتيک نهايت استفاده و بهره را از شرايط به وجود آمده بردند. معاويه که به خيال خودش حکومت را به چنگ آورده بود، خيلي زود ماهيت خود را آشکار کرد.
او پس از صلح با امام حسن(ع) وقتي به کوفه آمد، در «نخيله» ضمن شماتت مردم کوفه گفت: «من براي نماز و زکات با شما نجنگيدم. هدف من حکومت بر شما بود که آن را به دست آوردم. آگاه باشيد قرار و عهدي که با حسن بن علي بسته ام، اينک زير پاي من است.» چنين سخناني ماهيت اصلي حکومت معاويه و حزب اموي را براي ساير مسلمانان آشکار و زمينه اعتراض ها و قيام هاي بعدي را مهيا کرد.
تاریخ انتشار: ۲۲ تير ۱۳۹۳ - ۲۲:۲۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران]
[مشاهده در: www.yjc.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]
-
گوناگون
پربازدیدترینها