تور لحظه آخری
امروز : شنبه ، 3 آذر 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):هر که خدا را، آنگونه که سزاوار اوست، بندگى کند، خداوند بیش از آرزوها و کفایتش ب...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

تشریفات روناک

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

لوله بازکنی تهران

آراد برندینگ

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

زانوبند زاپیامکس

روغن بهران بردبار ۳۲۰

قیمت سرور اچ پی

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

قیمت سرور dl380 g10

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید اکانت تریدینگ ویو

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

نگهداری از سالمند شبانه روزی در منزل

بی متال زیمنس

ساختمان پزشکان

ویزای چک

محصولات فوراور

خرید سرور اچ پی ماهان شبکه

دوربین سیمکارتی چرخشی

همکاری آی نو و گزینه دو

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

الک آزمایشگاهی

الک آزمایشگاهی

خرید سرور مجازی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

خرید نهال سیب

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

وکیل ایرانی در استانبول

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1832934392




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

فرش ظرفیت فراموش شده!!


واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
فرش ظرفیت فراموش شده!!
رقابت فرش ایرانی با تولیدات کشورهای رقیب به موضوع بسیار پیچیده و سختی تبدیل شده و در نتیجه امروزه برخلاف سالیان نه چندان دور ، بازار جهانی فرش از یک بازار انحصاری تحت سیطره ایران به بازار انحصاری جند جانبه تبدیل شده است.

خبرگزاری فارس: فرش ظرفیت فراموش شده!!



بخش دوم و پایانی 5-ساماندهی مواد اولیه یکی از مهمترین فاکتورهای موثر بر ارزش افزوده فرش دستباف مواد اولیه کاربردی آن است. حتی تولید کنندگانی که سایر عوامل موثر در فرش را کمتر مورد توجه قرار داده ولی به مرغوبیت مواد اولیه توجه نموده اند فرش های تولیدی آنان در بازار نسبتا" مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر نقش ارزنده مواد اولیه فرش بر ارزش افزوده آن استفاده از مواد اولیه مرغوب از حقوق طبیعی مشتری است و عدم رعایت حداقل استانداردها در تولید مواد اولیه فرش می تواند علاوه بر زیان های مادی منجر به زیان های جسمانی و تهدید سلامت افراد یک جامعه بیانجامد. چرخه  و روند تهیه مواد اولیه فرش و عرضه آن از وضعیت بسیار نامطلوبی برخوردار بوده و تقریبا" بر هیچ یک از مراحل تولید و عرضه آن نظارتی نیست. صرف نظر از بی تفاوتی مرکز ملی فرش تشکل های صنفی فرش نیز در این زمینه حساسیت لازم را بخرج نداده اند. در بسیاری از شهرستان هایی که مرکز ثقل تولید فرش دستباف محسوب می گردند به سختی می توان از عرضه مواد اولیه مرغوب نشانی یافت.کاربرد ابریشم کجین کیلویی 2000 تومان و خامه قالی با پشم دباغی شده که با پست ترین رنگ های شیمیایی  رنگرزی شده حجم قابل توجهی از مواد اولیه مصرفی در فرشهای فله بافان را تشکیل داده و دور باطل فروش  فرش فله بافان با قیمت کمتر و استفاده از مواد اولیه نامرغوب تر ادامه دارد. از عملکرد مرکز ملی فرش در این خصوص اطلاع دقیقی نداریم ولی حداقل می توان گفت این عملکرد خروجی مثبتی که ملموس باشد و شیب تند گرایش به استفاده از مواد اولیه نامرغوب را کاهش دهد نداشته است. هر از چند گاهی وظیفه تامین مواد اولیه در مصاحبه های گوناگون مسئولین این مرکز به تشکل های خاصی از جمله شرکت فرش، اتفا و اشخاص حقیقی و حقوقی مختلف سپرده شده و حتی صحبت از ایجاد ایستگاه های عرضه مواد اولیه فرش در مناطق مستعد قالی بافی هم بعمل آمد، اما همه این موارد جامه عمل بخود نگرفت. واحدهای تامین کننده مواد اولیه مرغوب نیز به دلایل مختلف منجمله گرایش به استفاده از مواد اولیه پست و کاهش تولید فرش یکی پس از دیگری تعطیل می شوند. مرکز ملی فرش با استفاده از ابزار قانونی و وظیفه مندی تولیدگری خود و با کمک از تشکل های صنفی فرش باید در زمینه حمایت از تولیدکنندگان و عرضه کنندگان و البته استفاده کنندگان از مواد اولیه مرغوب اقدامات عملی موثر بردارد. باتوجه به اینکه استاندارد مواد اولیه مورد نیاز فرش در دهه 40 تهیه و در دسترس این مرکز است چرا مرکز با استفاده از اهرم هایی مثل تشکل های صنفی و موسسه استاندارد و ادارات بازرسی و رسیدگی به شکایات سازمان صنعت،معدن و تجارت استان ها با عرضه کنندگان و تولید کنندگان مواد اولیه نامرغوب فرش برخورد نمی شود ؟ عدم حساسیت  لازم به این موضوع  آشفته بازاری ایجاد نموده که مثلا در شهر ... که یکی از مهمترین مراکز بافت قالی  با طرح نایین است نتوان یک گرم ابریشم مرغوب فراهم نمود! مادامی که مرکز ملی فرش برای فله بافانی که از مواد اولیه پست و نامرغوب پروانه تولید متمرکر و غیر متمرکز صادر نموده و تولید کنندگان وعرضه کنندگان مواد اولیه نامرغوب حتی با استفاده بیشتر از حمایت های دولتی نسبت به بقیه  و با پروانه کسب صادره توسط اتحادیه های صنفی به یکه تازی خود در بازار ادامه دهند فرش ایران نخواهد توانست کمر خود را راست و از حالت کما خارج شود. مرکز ملی فرش می بایست در ازای اقدامات حمایتی نظارت خود و تشکل های صنفی را بر عملکرد زنجیره تولید مواد اولیه فرش اعم از پشم ریسی و نخریسی و رنگرزی و  افزایش دهد. اقدام مناسب در جهت تامین مواد اولیه مورد نیاز واحدهای پشم ریسی، رنگرزی و از کانال های مطمئن و با قیمت مناسب می تواند در کاهش قیمت تمام شده مواد اولیه مرغوب فرش موثر باشد. همچنین پرداخت یارانه به تولید کنندگان این مواد اولیه و کمک غیر مستقیم به تولید کنندگان ضمن کاهش استفاده از مواد اولیه نامرغوب چرخ کارگاه های رسمی را به حرکت و تولیدات زیر زمینی مواد اولیه فرش را کاهش خواهد داد. اگر مرکز ملی فرش با کارشناسان خبره ای که در اختیار دارد گلوگاه های مواد اولیه فرش در یابد و برخی ارزش های مثبت و بسیار تاثیر گذار بر ارزش افزوده آن در فرش را استخراج نماید یقینا اقدام اجرایی در جهت حل مشکل مواد اولیه فرش سهل و امکانپذیر خواهد بود. شما می توانید در بازار اصفهان، مشهد، شیراز و هر جای دیگر تاثیر استفاده از پشم دستریس،رنگ طبیعی و ابریشم مرغوب .و چله بدون پلی استر را بدیده و برای تامین مواد رنگزای طبیعی با قیمت مناسب، پشم خارجی و داخلی مورد نیاز و سایر نهاده های مورد نیاز این تلاش نمایید و در عین حال این پیام آموزشی را باید در قالب ضرب المثل معروف چینی به تولید کنندگان و بافندگان فرش تفهیم نمود که"هنور آنقدر پولدار نشده ام که کالای پست بخرم". سخن آخرمان با تشکل های صنفی است که اگر چه برخورد با اصناف متخلف وعدم صدور یا تمدید پروانه برای آنها درآمدهای این تشکل ها و درنتیجه.... کاهش می یابد ولی آگاه باشید عدم برخورد  با عرضه کنندگان مواد اولیه نامرغوب برای فرش دستباف کل فرش ایران را در معرض نیستی قرار داده و درنتیجه این  تشکل های صنفی نیز... و البته حیات و ممات فرش و تشکل های صنفی در گرو میزان شنوایی  و اراده مرکز ملی فرش است که بدون پرداخت هیچ هزینه ای این رهنمود های کاربردی دوستداران فرش را دریافت می نماید 6-بهداشتی کردن کارگاه های قالی بافی (طرح بقا) بهداشت فردی ،محیطی و حرفه ای در کارگاه های قالی بافی از جمله مواردی  است که عدم رعایت آن علاوه بر آنکه سلامت بافندگان را تهدید می نماید به صورت مستقیم یا غیر مستقیم هزینه های قابل توجهی را بر قالی ایران تحمیل می نماید. عدم رعایت بهداشت در برخی از  کارگاه های قالی بافی باعث رواج انواع بیماری های صعب العلاج در بین قالی بافان گردیده، آنان را دچار پیری زودرس و قالی بافی آنها را مورد تهدید قرار می دهد و انواع عیوب من جمله غلط بافی و ... در فرش پدیدار می گردد متاسفانه رعایت بهداشت هنوز هم برای بسیاری بافندگان به صورت یک فرهنگ در نیامده است. شاهد هزینه کرد برخی از بافندگان برای بسیاری از موضوعاتی که از اهمیت کمتری نسبت به کارگاه قالی بافی برخوردار می باشد هستیم. بنابراین مرکز ملی فرش ایران و تشکل های ذیربط باید ضمن کار آموزشی و فرهنگی در این زمینه و تفهیم هزینه های غیر قابل جبران کار در کارگاه های غیر بهداشتی و عدم رعایت بهداشت فردی زمینه های کاهش هزینه های درمان بافندگان و افزایش کیفیت را فراهم سازد در روزهای اخیر که دستورالعمل سازمان تامین اجتماعی در خصوص بیمه بافندگان فرش به ادارات تامین اجتماعی ابلاغ گردیده شرایط خوبی برای ترغیب بافندگان فرش به رعایت بهداشت فردی و حرفه ای فراهم نموده است. بازرسین اتحادیه های صنفی بافندگان فرش هنگام مراجعه به کارگاه های قالی بافی خانگی می توانند بافندگان را ملزم به ایجاد کارگاه کاملا بهداشتی نموده و با توجه به اهمیت آن بافندگان را ملزم به رعایت برخی موارد ضروری در کارگاه های قالیبافی نمایند. طبعاً منظور ما از بهداشتی نمودن کارگاه قالیبافی صرفاً بهداشت محیط کارگاه ها نبوده و شامل ضرورت استفاده از دار و ابزار ارگونومیک و  تامین مجموعه شرایطی که بتوان آنرا به عنوان کارگاه توصبف نمود می باشد. همچنین مرکز ملی فرش ایران  و اتحادیه های صنفی باید تنها برای تولیدکنندگان پروانه ی تولید غیر متمرکز صادرنمایند که کارگاه های قالی بافی تحت پوشش آنان از شرایط بهداشتی برخوردار باشد. ضمنا" پیشینه تاریخی بهداشتی کردن کارگاه های قالی بافی به اواسط دهه 70 بر می گردد که با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی، جهاد سازندگی و بانک های عامل طرح بهداشت قالی بافان ایران با عنوان طرح بقا به اجرا درآمد در چارچوب این طرح برخی از کارگاه های قالی بافی در سراسر ایران بهسازی یا نوسازی گردید. باتمرکز تولیدگری فرش در وزارت بازرگانی و ایجاد مرکز ملی فرش ایران متاسفانه در این مورد پیگیری لازم به عمل نیامد و کارشناس با تجربه طرح بقا مهندس شجاعت بدلیل عدم توجه مسئولین وقت دلسرد و خود را به مکان دیگری منتقل نمود و پرونده طرح بقا بسته شد! با کنار رفتن مرکز ملی فرش ایران خوشبختانه دانشگاه های علوم پزشکی کشور نسبت به این موضوع بی تفاوت باقی نمانده ولی فعالیت آنان در این زمینه محدود شده است. جا دارد مرکز ملی فرش ایران نسبت به این مهم حساسیت نشان داده و با احیای طرح بقا ضمن توجه دادن بافندگان به اهمیت بافندگان به سلامتی خودشان و نقش رعایت بهداشت در کیفیت بافت کمک های مالی منجمله تسهیلات مناسب جهت انجام این کار در اختیارشان قرار گیرد و البته از ارایه خدمات به کارگاه های غیر بهداشتی اجتناب گردد 7-ساماندهی طراحان و نقاشان فرش ایران: مطالعه کتب تاریخی و مرجع فرش دستباف و تحقیقات میدانی نشان دهنده عمق ظلمی است که در طول تاریخ بر طراحان و نقاشان  نقشه فرش روا رفته است. طراحان و نقاشان فرش به عنوان خالق  اصلی ترین و اساسی ترین مرحله از چرخه تولید فرش را به عهده دارند و در عین حال یکی از مظلوم ترین افراد جامعه فرش هستند. آنان عمری را با هزاران آرزو و امید برای فرش ایران زحمت و تلاش مضاعفی را تحمل می نمایند ولی اکثرشان در سنین پیری روزگار بسیار سختی را می گذرانند. امروزه به لحاظ اینکه حداقل 70% از ارزش افزوده فرش دستباف رنگ بندی و نقشه فرش می باشد و هرکس بتواند در ارائه رنگ بندی های مناسب و طرح ها و نقوش اصیل و متناسب با سلیقه ی مشتری خلاقیت بیشتری داشته باشد در بازار جهانی فرش از قدرت رقابتی بیشتری برخوردار است ،نقش طراحان و نقاشان نقشه فرش از جایگاه بسیار بالایی برخوردار است. علاوه بر اینکه کیفیت کار طراح تعیین کننده میزان ارزش افزوده فرش است دقت عمل اومی تواند از شکل گیری برخی عیوب دربافت فرش نیز جلوگیری شود. بویژه از دیدگاه بازاریابی نوین یعنی تولید کالا بر مبنای سلایق و نیاز های مشتریان و تولید بر مبنای سفارش، طراحان و نقاشان فرش ایران هستندکه دیدگاه های کارفرما و تولیدکننده و مشتریان را باید عمیقاً درک و نهایتا با رعایت آنها در طرح ها و نقوش فرش باعث افزایش ارزش افزوده گردد. با  عنایت به این نقش عظیم و ارزنده، متولی فرش و تشکل ها و حتی کارفرمایان و تولیدکنندگان کمترین عنایت و توجه لازم را به این گروه داشته اند. مرکز ملی فرش ایران باید با تشکیل انجمن طراحان و نقاشان فرش کشور در جهت سازماندهی و ساماندهی طراحان و نقاشان فرش کشور تا در مرحله ی اول این انجمن اقدام به شناسایی، سطح بندی کلیه طراحان و نقاشان فرش در کشور نموده و متناسب با وضعیت هر کدام به آنان خدمات آموزشی و پشتیبانی ویژه به عمل آید. اساساً صرف صدور کارت شناسایی برای طراحان و نقاشان فرش از طرف سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ها  و یا عضویت آنها در اتحادیه های صنفی سایر رسته های شغلی فرش نمی تواند گره گشای مشکلاتشان باشد. انجمن طراحان و نقاشان فرش کشور باید همانند انجمن خوشنویسان ایران طراحان و نقاش فرش را با توجه به مهارت آنان درجه بندی نماید با توجه به پراکندگی طراحان و نقاشان و برخوردهای  سلیقه ای سازمان صنعت، معدن و تجارت استان ها تشکیل این انجمن ها در مراکز استان ها عملا کارآیی و اثر بخشی لازم را نخواهد داشت کما اینکه تاکنون نیز همین گونه بوده است. بدیهی است بخشی از اعتبار مورد نیاز پشتیبانی آموزشی از طراحان و نقاشان فرش کشور باید توسط مرکز ملی فرش ایران تامین و در اختیار انجمن جهت انجام این امر قرار گیرد. بازدیدهای هدفمند و برنامه ریزی شده به شرط آنکه تمامی اعضای گروه از طراحان و نقاشان فرش با یک سطح مشخص و معین انجام گردد و نه آنچه که تا کنون انجام شده (ترکیبی ناهمگون از طراح، نقاش و تولیدکننده و دولتی و ...) می تواند مهم ترین نیاز طراح یعنی آگاهی از نیازها و سلایق مشتریان را برطرف نماید. برگزاری مراسم بزرگداشت چهره های شاخص طراحی و نقاشی فرش کشور نیز باید هدفمند انجام گردد 8-کمک به افزایش تفاضا و بازاریابی فرش درداخل کشور: شاید مهم ترین و اصلی ترین عامل واگذاری فرش دستباف به وزارت صنعت، معدن و تجارت نقش تعیین کننده این وزارتخانه در توسعه فعالیت های بازاریابی است. از مهم ترین مشکلات فرش دستباف حداقل در دو دهه ی اخیر مشکلات مربوط به فروش تولیدات و کاهش تقاضا برای آن اعم از بازار داخلی و خارجی بوده که بدلیل رویکرد برخی از کشورهای دیگر به فرش بافی این موضوع را پیچیده تر نموده است. روند کاهش تقاضا برای فرش دستباف را به راحتی می توان در شهرهای بزرگ ایران مشاهده نمود به طوریکه در دو دهه ی اخیر از تعداد فروشگاه های فرش دستباف به تعداد قابل توجهی کاسته شده است. توسعه فعالیت های بازاریابی فرش می تواند به عنوان یکی از محوری ترین و اصلی ترین فعالیت مرکز ملی فرش ایران مطرح باشد. موضوع بسیار مهمی که متاسفانه این مرکز در طول پنج سال فعالیت گذشته خود با آن در حد یکسری فعالیت های موردی و مقطعی برخورد نموده است. برای آشتی مجدد شهروندان ایرانی و بطورکلی مشتریان داخل کشور و به دیگر سخن توسعه ی بازاریابی فرش در داخل کشور باید برنامه ی جامع داشت. در چارچوب این برنامه جامع ابتدا باید زمینه های روانی آشتی مجدد شهروندان با فرش دستباف فراهم گردد و همزمان با رویکرد شهروندان به فرش دستباف مشکلات مربوط به این مرحله بویژه تنگناهای مربوط به حفظ قدرت خرید آنان فراهم گردد. در حال حاضر برای شما جالب خواهد بود که برای بسیاری از شهروندان دسترسی به یک تخته فرش دستباف به صورت رویا در آمده و حتی جرات ندارند که به فروشنده ی فرش مراجعه نموده و قیمت آن را جویا شوند به تصور آنان قیمت فرش دستباف بگونه ای است که هیچ وقت توفیق خرید حتی یک تخته فرش دستباف را نخواهد داشت!! از طرف دیگر عامه مردم با مزایای فرش دستباف و نقشی که این کالا در تامین سلامت روحانی و جسمانی آنها دارد آشنایی بسیار کمی دارند. مرکز ملی فرش ایران باید برای فراهم نمودن آشتی مجدد مصرف کننده داخلی فرش دستباف بگونه ای برنامه ریزی نماید که مردم سرنوشت فرش دستباف را در سرنوشت زندگی خود موثر ببینند. این موضوع براحتی محقق نمی گردد مگر آنکه همانند بسیاری از شرکت های موفق در امر بازاریابی شهروندان را از کانال های مختلف با فرش آشنا نمود و ابعاد مختلف آن اعم از جایگاه هنری، نقش آن در توسعه مفاهیم ملی مذهبی، تاثیر آن بر سلامت جسمانی و روانی و سایر مزایای آن برای اقشار و گروه های سنی و اجتماعی مختلف مردم بیان گردد. زمینه آشنایی مردم با فرش دستباف را باید از درون خانواده ها و با استفاده از رسانه های گروهی تاثیر گذار شروع و در مراکز آموزشی، دستگاه های اجرایی و ... گسترش یابد و بدیهی است تحقق این موضوع نیازمند عزم ملی است و چنانچه از مشارکت تمامی دستگاه های اجرایی برخوردار نباشد از اثر بخشی آن کاسته خواهد شد. اگر رسانه های گروهی بویژه رادیو و تلوزیون به وظایف خود در جهت آشنایی خانواده با ابعاد مختلف فرش دستباف عمل نمایند و سیستم آموزشی کشور نیز متون مربوط به فرش دستباف را به بهانه های مختلف در لابه لای مواد مختلف درسی بگنجاند و بالاخره موضوع فرش به صورت زنده اعم از مستقیم یا غیر مستقیم در برنامه های سینما، تئاتر و ... قرار گیرد و خلاصه اینکه اگر فرش در همه اماکن خود را بر سر راه شهروند قرار دهد جایگاه آن در سبد کالای خریداری شده او افزایش چشم گیری خواهد یافت .برای نیل به این هدف راهکارهای زیادی مطرح است که طبعا ذکر همه آنها از حوصله این یادداشت خارج است. همزمان با انجام زمینه های اجتماعی و روانی باید بستر سازی لازم در خصوص عرضه فرش دستباف متناسب با سلایق و قدرت اقتصادی گروه های مختلف جامعه انجام گیرد که طبعاً این موضوع باید از طریق هدایت مدیریت هماهنگی ونظارت بر تولید مرکز و تشکل های تولیدی فرش محقق گردد. تولید فرش های متناسب با سطح زندگی مردم در داخل کشور امری غیر ممکن نیست کما اینکه همین الان هم میانگین قیمت برخی تولیدات فرش دستباف از فرش ماشینی هم کمتر است!! به بخش خصوصی و عرضه کنندگان فرش نیز باید آموزش های ویژه جهت استفاده حداکثری از توان خود به منظور جذب مشتری در داخل کشور را ارائه داد همان گونه که در یادداشت سخنی با فروشندگان فرش مطرح گردید باید عرضه کنندگان فرش امکانات ویژه و بالاخص موضوع گارانتی و خدمات پس از فروش و اصل مشتری مداری را رعایت تا شهروند داخل کشور احساس نکند در خرید فرش دستباف خود مورد ظلم واقع شده و به او اجحاف گردیده است. شفاف سازی قیمت ها و طرح قیمت انواع مختلف فرش دستباف علاوه بر آنکه باعث توهم زدایی از مشتری در خصوص قیمت فرش دستباف می گردد خیال او را از بابت رعایت قیمت عادلانه از طرف فروشندگان راحت نموده و مسیر او را به سمت فرش دستباف هموارتر می نماید. بدیهی است چنانچه مقوله بازاریابی فرش در داخل کشور در ابعاد مختلف آن یعنی شناخت سلایق و نیاز های مردم از یک طرف، بستر سازی لازم جهت آشنایی هرچه بیشتر مردم با فرش دستباف و ایجاد فرصت های لازم جهت امکان خرید فرش دستباف به صورت همزمان انجام نگیرد اقدامات  متفرقه انجام شده  ثمره ی مطلوبی به همراه نخواهد داشت. 9-کمک به افزایش سهم ایران در بازار های جهانی فرش رقابت فرش ایرانی با تولیدات کشورهای رقیب به موضوع بسیار پیچیده و سختی تبدیل شده و در نتیجه امروزه برخلاف سالیان نه چندان دور، بازار جهانی فرش از یک بازار انحصاری تحت سیطره ایران به بازار انحصاری جند جانبه تبدیل شده است. در این بازار انحصاری چند جانبه رقابت بسیار شدیدی بین کشورهای تولید کننده وجود دارد که بدلایل مختلف منجمله تنش های سیاسی، تورم فزاینده قیمت ها در داخل و تثبیت نرخ ارز در داخل کشور کفه ترازو رقابت به نفع کشورهای رقیب بوده است. علاوه بر این موارد تغییر نگرش مشتریان بویژه در بازارهای سنتی فرش از یک کالای سرمایه ای به کالای مصرفی، وضع عوارض گمرکی مضاعف توسط برخی از کشورهای غربی برای فرش ایران ، تحریم فرش ایران توسط دولت آمریکا از هفته اول مهرماه سال جاری  و سنت زدگی تولیدکنندگان  ایرانی فشار مضاعفی بر فرش ایران وارد نموده و شانس بیشتری برای امکان حضور بیشتر رقبا در بازارهای جهانی فرش حتی در بازار های کشورهایی که تا همین چند سال پیش بازار انحصاری ایران بوده بوجود آورده است اقدامات مرکز ملی فرش ایران در زمینه کمک حضور فرش در بازارهای جهانی نیز برنامه ریزی شده و هدفمند نبوده و عمدتا در قالب فعالیت های موردی بدون پیوستگی با همدیگر اجرا گردیده که در برخی موارد نه تنها نتیجه مثبتی به دنبال نداشته است که تبعات منفی قابل توجهی نیز بدنبال داشته است. تدوین برنامه راهبردی برای ارتقای جایگاه فرش در بازارهای جهانی در درجه اول نیازمند مشخص نمودن نگرش ما به تولید فرش دستباف ایران و تعیین نوع استراتژی بازاریابی و سپس ایجاد ساختار لازم و رفع موانع صادراتی فرش دستباف است. در مورد فرش ایران باید این نکته برای دست اندرکاران فرش ایران تفهیم گردد که با عنایت به پارامترها و واقعیت های فوق الذکر استفاده از استراتژی بازاریابی تمایزی امری ضروری است، این سخن بدان معنی است که نگاه ما به مقوله بازاریابی فرش باید نگاه کمپانی بنز باشد، اگر نتوانیم فرش را تولید نماییم که متمایز از فرش کشورهای رقیب باشد طبعا نخواهیم توانست این فرش را در بازارهای جهانی بفروشیم و به فرض فروش آن درآمدهای ناشی از فروش این فرش به توقعات دست اندرکاران آن بویژه بافندگان پاسخ نخواهد داد. با طرح این نکته می خواهم بر این موضوع باز هم تاکید کنم که مرکز ملی فرش برای توسعه سهم ایران در بازارهای جهانی فرش باید امکانات وحمایت های خود را در اختیار افرادی قرار دهد که کالای متمایز تولید و عرضه می نمایند . برای حضور موفق فرش ایران در بازارهای جهانی نیازمند اتخاذ تصمیم ملی و کلان جهت محاسبه نرخ ارز بر مبنای واقعیات تورمی موجود در داخل کشور هستیم مرکز ملی فرش ایران به این نکته عنایت فرماید که عدم توجه دولت مردان به موضوع تعیین نرخ ارز بر مبنای میزان تورم جامعه در دهه گذشته باعث می گردد که تاکتیک ها و برنامه های دیگر مرکز در راستای توسعه بازار از کارآیی لازم برخوردار نباشد. با شرط تحقق دو موضوع فوق الذکر مرکز ملی فرش باید توسعه بازار یابی فرش در هر یک از کشور های جهان را تجار و دست اندرکاران ایرانی سپرده، در هر یک از کشورها که ایرانیان دارای تشکل هستند مسئولیت توسعه بازار فرش را به این تشکل ها سپرده و تنها به حمایت از این تشکل ها بپردازد. باید با هدایت مرکز ملی فرش در جهت سازماندهی و ساماندهی کلیه فروشندگان فرش در هر یک از کشور های جهان در قالب اتحادیه، تعاونی (در کشورهایی که تعداد محدودی تاجر ایرانی هستند با تشکیل شرکت سهامی) علاوه بر ایجاد اتحاد و انسجام بین ایرانیان، توسعه بازاریابی فرش را به آنان سپرده و چنانچه مرکز در نظر دارد نمایشگاه یا جشنواره و یا هر مورد دیگری را در کشورهای دیگر اجرا نماید با هماهنگی و توسط این تشکل ها باشد و آنچه در برخی از موارد تا کنون اتفاق افتاده که بدون هماهنگی با فعالین فرش یک کشور اقدام به برگزاری نمایشگاه گردیده کمتر شاهدش باشیم. مرکز ملی فرش ایران با تشکیل، هدایت و حمایت از تشکل های صادراتی و با ایجاد بستر های قانونی لازم بیشترین کمک را به توسعه بازارهای جهانی فرش خواهد نمود. در توسعه و حمایت از تشکل های صادراتی باید همه جانبه باشد بگونه ای که این تشکل ها ضمن اینکه شخصیت حقوقی مستقلی خواهند داشت، بعنوان نماینده مرکز ملی فرش موارد مورد نظر را پیگیری نمایند مادامی که این دیدگاه بر دوستان مرکز مستولی نشده است و خود خواسته باشند به برخی اقدانات پراکنده ادامه دهند مشکلی از مشکلات فرا روی فرش ایران برطرف نخواهد شد. علاوه بر تشکل های صادراتی فرش در خارج از کشور باید زمینه اتصال اتحادیه های صادرکنندگان فرش در استان های تهران، اصفهان، قم، اذربایجان شرقی و خراسان رضوی به تشکل های خارج از کشور با حمایت مرکز ملی فرش ایران انجام گیرد. صاحب‌نظران قالی ایرانی را دارای سه امتیاز و خصوصیت شاخص و برجسته دانسته‌اند.ا ولین خصوصیت مربوط به ویژگی‌های پشم ایرانی‌ مورد مصرف در تولید فرش است. می‌دانیم پشم گوسفندان ایران به‌ خاطر جعد، ضخامت و طول الیاف آن، مناسب‌ترین پشم برای تولید قالی‌ تا رجشمار حدود 40 است ویژگی دیگر قالی ایران مربوط به‌ (رنگ‌آمیزی) استثنایی آن است و این مهم به تبحر و مهارت و ضمنا ذوق و سلیقه و نهایتا هنر رنگرزان ایرانی در استفاده از مواد ملونه طبیعی در رنگرزی پشم و ابریشم، مربوط می‌شود. گویی اینکه‌ طی دهه‌های اخیر و در پی استفاده از رنگ‌های شیمیایی و بعضا از نوع‌ بی‌ثبات آن،این ویژگی تا حدودی به مخاطره افتاده است ولی در تسلط و مهارت و هنر صنعتگران رنگرز ایرانی در این مهم هیچ شک و شبهه‌ای‌ وجود ندارد. ویژگی بسیار چشمگیری که‌ خوشبختانه هنوز هم در حد قابل‌ قبول و البته نه در حد انتظار و مطلوب وجود دارد،هنر خلاقه‌ی‌ طراحان ایرانی در خلق و ارائه‌ی‌ طرح‌های استثنایی برای قالی ایران‌ می‌باشد.این ویژگی در گذشته‌ای‌ نه چندان دور آنچنان چشمگیر بوده‌ که صاحب‌نظران خارجی،ایران را (سرزمین طراحی قالی) نام نهاده‌اند. طراح قالی با مشاهده‌ی زیبایی‌های‌ طبیعت و با رجوع به دانش و اندوخته‌های خود و در پرتو ایمان و اعتقادش به خالق همه‌ی زیبایی‌ها، ذوق و مهارت و قریحه‌ی سرشارش را در قالب طرح‌هایی‌ بدیع،استثنایی،زیبا و پرمعنا،موجودیت می‌بخشد تا با سرپنجه‌های‌ هنرمند قالی‌بافی ایرانی به شاه کاری بی‌همتا و همیشه ماندنی تبدیل‌ شود.به راستی چه راز و رمزی در طرح‌ها و نقوش قالی‌های ایرانی نهفته‌ است که همه را حتی افراد بی‌اعتنا و یا نا آشنا به زیبایی و زیبایی‌شناسی‌ را مجذوب می‌کند؟ بسیاری از صاحبان ذوق و سلیقه و پژهشگران و حتی ایران ‌شناسان با اصول و مبادی هنر ایرانی در پی کشف‌ این مهم بوده و هستند و به مورد یا مواردی هم دست یافته و به تبیین و توضیح آن پرداخته‌اند، اما پاسخ حقیقی به دریافت هنرمند ایرانی از جمال‌ و کمال زیبایی،شوق حقیقت‌جویی و اعتقاد راستین و همیشه پایدارش به‌ منبع اصلی وحی و زاینده نور و روشنایی و زیبایی مطلق بر می‌گردد. نتیجه گیری چالش ها با توجه به مسائلی که در این مقاله به آن ها اشاره شد می توان برخی چالش های پیش روی صنعت فرش دستباف را به صورت ذیل بیان نمود: 1-قوانین و ضوابط بیمه تامین اجتماعی فرش باید به گونه ای تعریف شود که بافندگان  فرش دستباف در این رشته بتوانند از مزایای آن به خوبی بهره مند شوند. بنحوی که نه بسیار سخت گیرانه باشد و بافندگان فرش دستباف در پیچ و خم بروکراسی اداری قرار گیرند و نه آنچنان آسان باشد که افرادی که شغلشان قالی بافی نیست ، صرفا جهت استفاده از مزایای بیمه تامین اجتماعی رو به بیمه فرش آورند و این معضل بزرگی در صنعت فرش دستباف می باشد. 2-از آنجایی که یکی از مدارک برای بیمه شدن داشتن گواهینامه مهارت می باشد آن دسته از افراد که عمدتا شهر نشین بوده و دسترسی کافی به مراکز آموزشی و شرکت در آزمون ها و ... را دارند به راحتی موفق به اخذ مدرک می گردند در حالی که بافندگان واقعی بواسطه روستا نشین بودن و عدم دسترسی مناسب به امکانات اشاره شده موفق به گذراندن دوره های آموزشی و حضور در آزمون نمی گردند و عملا از بیمه بی نصیب می گردند.فلذا باید اولا با هماهنگی مرکز ملی فرش ایران و سازمان تامین اجتماعی شغل قالی بافی و شرایط بهره مندی از بیمه های قالی بافی تعریف گردد و ثانیا راهکارهای نظارتی مانند چگونگی کنترل کالای بافته شده و متراژ بافت در سال و...در قالب آیین نامه اجرایی تدوین و ابلاغ گردد تا با شیوه یکسان در سطح کشور به آن عمل گردد. 3-در سال 91 مرکز ملی فرش تقریبا تعداد 200 هزارنفر را به بیمه تامین اجتماعی معرفی نمود که با توجه به سرانه هر نفر 2 متر مربع فرش دستباف در سال، سالیانه حدود 400 هزار متر مربع فرش دستباف باید توسط این افراد بافته شود. . در سال 92 تعداد افراد بیمه شده قریب به 400 هزار نفر رسیده است که در این سال حدود 800 هزار متر مربع باید بافته شود.آیا نظارتی بر عملکرد بافندگان صورت می پذیرد؟و اگر چنین پیش رود و رقم بیمه های قالی بافی به بالای میلیون برسد چه تضمینی وجود دارد که متراژ بافت هم دو برابر افراد بیمه شده شود!؟ 4-در سال 82 کلیه مسئولیت های فرش از سازمان جهاد کشاورزی سلب و به مرکز ملی فرش زیر نظر وزارت بازرگانی وقت سپرده شد.. از طرفی هم شرکت مادر تخصصی فرش با قریب به 100 سال فعالیت در راستای تحقق اصل 44 قانون اساسی به بخش خصوصی واگذار شد.یکی از چالش های بزرگ صنعت فرش ساختار مدیریتی آن می باشد لذا باید سازمانی تحت عنوان سازمان ملی فرش ایران تاسیس شود. که در این حالت کلیه تعاونی ها ، اتحادیه ها، واحدهای متمرکز، واحدهای غیر متمرکز، انجمن های تخصصی و ... در این سازمان گنجانده می شوند و در هر استان نیز خانه فرش دایر شود. مشکلات موجود در صنعت فرش دستباف به نظر می رسد مشکلات موجود در صنعت فرش دستباف در چهار محور قابل دسته بندی است 1-اعتقاد و باور عدم اعتقا و باور دست اندرکاران به ظرفیت ها و پتانسیل های موجود در بحث فرش دستباف از جمله مهمترین مشکلات در بخش صنعت فرش دستباف می باشد. 2-تامین مواد اولیه تامین مواد اولیه، خام فروشی مواد اولیه از جمله پشم و نخ به دلالان خارج کشور، تقلب در تولید مواد اولیه مرغوب از جمله نخ ، عدم صرفه اقتصادی در تولید ابریشم و تولید سنتی این محصول، استفاده نکردن از تکنولوژی پیشرفته در تولید مواد اولیه از جمله نخ و رنگ، از عمده مشکلات محسوب می شوند. 3- تولید فرش و توزیع تولید فرش هم بهره‌گیری از محیط غیراستاندارد برای تولید فرش، کم توجهی به حقوق و مزایا و بیمه کارگران شاغل در این صنعت، پراکندگی قالیبافان و استفاده نکردن از کارگاه های متمرکز، دسترسی نداشتن به اطلاعات ونیازهای بازار وتوجه نکردن به سلیقه مشتریان از عمده مشکلات است. مشکلات عمده تولید و توزیع : 1- عدم وجود بازارچه های محلی و یا نمایشگاه و فروشگاه دائمی فرش دستباف در استان 2- فقدان فروشگاه های عرضه مستقیم مواد اولیه و ابزار قالی بافی در سطح استان ( تشکل های فرش ) 3- پایین بودن دستمزد بافندگان فرش 4- نبود صنایع جانبی فرش از جمله : رنگرزی ،پرداخت با توجه به ظرفیتهای موجود از جمله وجود مواد رنگزا و پشم مرغوب در سطح استان 5- فقدان نقشه ثبت شده فرش استان 6- عدم مشارکت موثر تشکل ها و شرکت های وابسته به مرکز ملی فرش در امورات مربوط به تولید ، خرید و فروش فرش در سطح استانها و شهرستانها 7- کافی نبودن تسهیلات بانکی اختصاصی به کارگاه ها و تشکل های فرش 8- عدم همکاری بانک های عامل با تشکل ها و متقاضیان 9- عدم تأمین اعتبار مجتمع های بزرگ 100 دار قالی در سطح استان و شهرستان ها 10-عدم وجود واحدهای سفارش پذیری در بحث تولید 11-عدم آشنایی با سلایق مصرف کنندگان داخلی و خارجی و تولید با نقشه ها و طرح های سنتی 4- بازاریابی و فروش ازجمله مشکلات در محور توزیع ، بازاریابی و فروش می توان به موارد ذیل اشاره نمود: الف-بی توجهی به موضوع تبلیغات و بهره نگرفتن از مکانیسم های فروش سفارشی در حال حاضر تبلیغات فرش در رسانه‌های گروهی به شدت ضعیف می‌باشد. مصرف کننده داخلی در بمباران تبلیغات انواع و اقسام کفپوش‌های ماشینی و دکوراسیون‌های داخلی که فرش دستباف ایرانی در آن جای و جایگاهی ندارد طبیعتاً به سوی این نوع زندگی به اصطلاح مدرن می‌رود. و وقتی در این بازار تبلیغ محور کنونی، فرش جای و جایگاهی ندارد نمی‌توان انتظار داشت که مصرف کننده داخلی با پرداخت هزینه‌ای بیشتر از نمونه‌های مشابه ماشینی، فرش دستباف را انتخاب نماید. امروزه با آنکه در عصر اینترنت و ماهواره به سر می‌بریم، هنوز رسانه‌های چاپی نقشی انکارناپذیر در اطلاع‌رسانی به افکار عمومی را برعهده دارند و سوا از ارزش‌گذاری نسبت به دیگر رسانه‌ها و ابزارهای تبلیغاتی، باید جایگاه درخور توجهی برای مطبوعات در حوزه آگاهی بخشی به جامعه در نظر گرفت. برای کالایی که با پیشینه ای 2500 ساله، باری سترگ از تمدن و هنر و فرهنگ را بر دوش می‌کشد و سهمی درخور توجه در اشتغالزایی و اقتصاد ملی دارد، انگشت شمارند نشریاتی که به آگاهی‌رسانی مشغولند. سوا از دو نشریه "هالی" و "گره" که در عرصه بین المللی منتشر می‌شوند و مخاطبان عمده ای در داخل کشور ندارند -و البته تنها مختص فرش ایرانی هم نیستند-، تنها اندک نشریاتی هستند که به فرش دستباف ایران می‌پردازند. بوده اند نشریاتی که آمده اند و پیش از آنکه جایی در ذهن‌ها باز کنند، خیلی زود رفته اند و اندکند آنها که افتان و خیزان در این راه باقی مانده اند. ((فصلنامه فرش دستباف ایران))که حاصل تلاش اتحادیه صادرکنندگان فرش ایران است، تاکنون با چند درنگ و دگرگونی، نزدیک به 30 شماره را گاه به گاه به مخاطبان رسانده است که با بهایی گران و کیفیتی مطلوب بیشتر به جنبه اقتصادی و صادراتی فرش توجه دارد و نمی‌توان برای آن مخاطبانی عام درنظر آورد. ((فصلنامه نقش و فرش))هم که حاصل دغدغه‌های بانوی پژوهشگر فرش ایران است، با انتشاری نامنظم تاکنون کمتر از 15 شماره به صورت تک‌رنگ داشته است که بیشتر بر جنبه هنری فرش ایران پای می‌فشارد. ((گلجام))نشریه ای علمی- پژوهشی است که از سوی انجمن علمی فرش ایران کمتر از 10 شماره آن بیرون آمده است و مخاطبان خود را تنها از میان دانشگاهیان و پژوهشگران می‌یابد. ((دنیای فرش))هم که پیش از این به صورت مکتوب انتشار می‌یافت، دیرگاهی است که اینترنتی شده و فضای سایبر را به عرصه مکتوب ترجیح داده است و "روزنامه فرش دستباف ایران" هم که ستونی با مخاطبانی نه چندان گسترده در روزنامه ای با شمارگانی اندک -جهان صنعت- بود، دیگر انتشار نمی‌یابد. در این میان شاید بتوان بیشترین و بالاترین سهم را در عرصه اطلاع‌رسانی مکتوب برای فرش دستباف ایران از آن "قالی ایران" دانست که با همه فراز و نشیب‌ها و افت و خیزها توانسته است بیش از 80شماره دوام آورد که البته بیشترین حجم صفحات آن را آگهی‌ها پر کرده اند و با نشریه ای آگاهی‌رسان و پرمخاطب فاصله بسیار دارد. بهره فرش دستباف ایران با همه ارزش‌ها و ویژگی‌هایش از رسانه‌های تخصصی مکتوب همین است و بس! اندک نشریاتی که مخاطبانی کم شمار و محدود –آنهمتنهادرمیاندستاندرکاراناینبخش- دارندوتوانیدرآگاهی‌بخشیوجذبافکار عمومی جامعه را دارا نیستند. ب- رعایت نکردن استانداردهای بسته‌بندی و ارسال فرش ج -نبود ارائه خدمات مناسب پس از فروش به مشتریان پیشنهادات و راهکارها در جهت ارتقاء کمی و کیفی تولید فرش : 1- ارائه تسهیلات ارزان برای اعزام تورهای تحقیقاتی به بازارهای خارجی 2- ایجاد صندوق حمایت از بافندگان فعال فرش 3- ارائه تسیلات بانکی با سود کم و بلند مدت با توجه به زمان بافت فرش 4- تسریع در تجمیع بافندگان نیمه فعال در محل مجتمع های فرش بافی 5- تهیه جزوات توجیهی برای تشکل های فرش درخصوص تسهیلات و بیمه 6- برگزاری نمایشگاه های فصلی مناسب در اماکن تجاری فرهنگی جهت معرفی این هنر صنعت 7- هماهنگی و ملزم نمودن تشکل ها در خرید تضمینی فرش بافندگان 8- ایجاد و تقویت موزه فرش در مراکز استان ها 9- اختصاص اعتبار جهت ساخت فیلم با هماهنگی صدا و سیما از توانمندی فرش در استان ها و پیشینه آن 10- تشکیل شورای دستمزد در استان ها 11- ایجاد صنایع جانبی فرش ( ریسند گی –شور–پرداخت–رنگرزی ) 12- ایجاد مجتمع های بزرگ قالی بافی بر اساس استانداردهای مربوطه 13-تولید ساماندهی شده براساس نیاز بازار هدف خارجی و داخلی توسط مرکز با محوریت شرکت سهامی فرش کشور واتحادیه های تعاونی روستایی کشور دراستان ها 14- اختصاص اعتبار جهت چاپ روزنامه و ماهنامه فرش در استان ها 15- برگزاری جشنواره ها به صورت سالیانه و تجلیل از تولیدکنندگان و فعالان فرش دستباف 16- برگزاری همایش های سلیقه یابی ، بازاریابی و آموزش فرش به منظور گسترش کمی و کیفی دست اندرکاران و مربیان و مدیران و تشکل ها براساس سرفصل های مرکز 17- اختصاص اعتبار از بودجه کشوری به فرش 18- راه اندازی سایت اطلاع رسانی فرش دستباف در استان ها 19- شناسنامه دار نمودن فرش در استان ها از طریق مرکز 20- تامین اعتبار ساخت مجتمع ( اداری خدماتی آموزشی و فروشگاهی ) فرش در استان 21- راه اندازی دوره های کاردانش با همکاری وزارت آموزش و پرورش در رشته فرش 22- اجرای مصوبات هیأت محترم دولت در سفرهای اول و سوم در رابطه با فرش دستباف 23- ارتقاء جایگاه اداری فرش استان ها در چارت سازمانی به اداره و ایجاد پست های سازمانی تخصصی متناسب با حجم وظایف و اهمیت موضوع 24- حمایت از انجمن های طراحان و نقاشان در ابداع طرح های نو و جدید براساس سلیقه بازار 25- خرید تضمینی بافندگان فرش در سطح استان ها و شهرستان ها توسط تشکل های فرش وابسته به دولت به منظور جلوگیری از سرگردانی تولیدکنندگان برای فروش محصولاتشان 26-تجمیع واحدها و تشکل های موازی فرش و ایجاد خانه فرش در استان ها و اتاق فرش در شهرستان ها 27-توجه به برند سازی در تولید فرش هر استان 28- حمایت از واحدهای پشتیبان (متمرکز و غیر متمرکز) و هدایت بافندگان به فعالیت در قالب های فوق 29- توجه به حقوق و مزایای بافندگان 30-بافت فرش برای اماکن مذهبی : اعتقاد داریم در ایامی که اثرات تحریم، اقتصاد مارا تحت الشعاع قرار داده است می توان با کمترین توجه ، فرش دستباف ایرانی را برای ایرانی تولید کرد . حداقل مزیت این حرکت کاهش بیکاری و معضلات مبتلابه آن می باشد . بطور مثال در شرایطی که بسیاری از مساجد بزرگ در کشورهای همسایه  مفروش به فرش دستباف ایرانی در ابعاد بزرگ پارچه پنج ،شش هزار متری هستند ،و در زمانی که بسیاری از تالارها ، موزه ها ، کاخ ها در خارج از کشور با فرش دستباف ایرانی مفروش شده است ، می توان با بسیج بخشی از امکانات و هماهنگی لازم با دستگاه های ذیربط و با تامین اعتبارات مناسب تمامی اماکن مذهبی کشور مثل مساجد و حسینیه ها را با فرش دستباف ایرانی مفروش کرد. منابع 1-عبدالشاه، م.(1382)(( روش های نوین بازاریابی در صادرات فرش دستباف)) مجموعه مقالات تخصصی طرح و نقش ، اقتصادی و بازرگانی ، اجتماعی و مدیریت ، تهران، 2-صور اسرافیل، شیرین ، کتاب فرش ایران ، بی تا 3-ملکی، فریال،کتاب جامع فرش،بهمن 1386 4-فلیحی نعمت :بررسی نقش و جایگاه صنعت فرش دستباف ایران در اقتصاد ملی 5-نجار فیروز جایی محمد: بررسی علل کاهش مصرف فرش دستباف در بازارهای داخلی 6-کاظم زاده خویی،حامد،  بررسی وضعیت فرش دستباف، تیر ماه 1392 7-سایت اینترنتی Irancarpet.ir منبع : مقاله ارائه شده در همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی برگزار کننده : سازمان بسیج علمی ، پژوهشی و فناوری   انتهای متن/

93/04/18 - 00:30





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


اقتصادی

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن