تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837242280
گفتگو با پیر محمد ملازهی نقش عوامل داخلی و خارجی در روابط ایران و پاکستان
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گفتگو با پیر محمد ملازهی
نقش عوامل داخلی و خارجی در روابط ایران و پاکستان
نواز شریف با سفر به ایران به دنبال این است که تعادلی بین مناسباتش با ایران و عربستان سعودی برقرار کند و باهر کدام از این کشورها در جایگاه خودش ارتباط برقرار کند.
نواز شریف، نخست وزیر پاکستان، در روزهای اخیر به تهران سفر کرد. سفر وی به تهران در حالی انجام گرفت که در یک ماه گذشته بحث های مختلفی در مورد نوع همکاری پاکستان با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و به ویژه عربستان و حتی نگاه به سوریه و جود داشته است. در همین راستا برای بررسی بیشتر روابط اسلام آباد و تهران، گفتگویی با جناب ملازهی، کارشناس پاکستان، داشته ایم. روابط ایران و پاکستان به عنوان دو کشور دوست و همسایه دارای پیشینه ی بسیار قوی بوده است. با توجه به این بفرمایید که نگاهی که آقای نواز شریف از ابتدای روی کار آمدنش به روابط با تهران داشت، چگونه است؟ نواز شریف در واقع یکی از آن شخصیت هایی است که با توجه به روحیه ی خاص اش به عنوان صاحب کارخانه و تجارت و کسی که در حقیقت انسان موفق اقتصادی در پاکستان به حساب می آید، مناسبات گسترده ای با دیگر کشورها دارد و نگاهش همواره به توسعه ی مناسبات با کشورهای مختلف دنیا بوده است. وی به توسعه ی مناسبات، نه تنها در بخش اقتصادی، بلکه در بخش سیاسی و فرهنگی هم نگاه میکند. در واقع شخصیتی است که می خواهد با همه ی کشورها مناسبات توسعه یافته ای را بر اساس منافع ملی کشورش ایجاد کند. اما در ارتباط با ایران مسائل متنوع تری مطرح است. به این معنا که به لحاظ تاریخی، ایران اولین کشوری بود که بعد از اینکه پاکستان در سال 1947 میلادی از هند جدا شد و به عنوان یک کشوراسلامی مطرح شد، این کشور را به رسمیت شناخت. از همین زمان بود که رهبران پاکستان سعی کردند که روابط شان با ایران همیشه دوستانه باقی بماند. یعنی در مقاطع مختلف مسائلی وجود داشت که این دو کشور را به هم نزدیک می کرد. مثلا مرزهای طولانی مشترک 900 کیلومتری در منطقه ی سیستان و بلوچستان همواره مورد توجه رهبران پاکستان بوده است. آقای نواز شریف هم با توجه به زمینه ی فرهنگی، توجه خاصی به ایران دارد. اما با این حال باید دانست که وقتی که در دور اول نخست وزیری آقای نوازشریف، ارتشبد مشرف کودتا کرد و ایشان را از قدرت برکنار کرد، با میانجی گری پادشاه عربستان سعودی بود که از زندان آزاد و به عربستان سعودی تبعید شد و مدت ها در عربستان سعودی زندگی کرد. حتی در آنجا مثل یک تبعیدی نبود، بلکه به عنوان رهبر یک کشور مهم دنیای اسلام با او برخورد می کردند. بنابراین نوعی ذهنیت وجود دارد که آقای نواز شریف به نوعی به عربستان نزدیکتر است و در مناسبات منطقه ای هم همین گونه است. بهترین امکانی که ایران و پاکستان در اختیار دارند، همان چارچوب اکو است که در کل کشورهای منطقه به عنوان یک منطقه ی اقتصادی دیده شده است. این امر قبل از انقلاب هم به شکل دیگری وجود داشته است ولی در حقیقت ایشان با سفر به ایران به دنبال این است که تعادلی بین مناسباتش با ایران و عربستان سعودی برقرار کند و باهر کدام از این کشورها در جایگاه خودش ارتباط برقرار کند. به نظر من این سیاستی است که در حال حاضر آقای نواز شریف به دنبال آن است. اگر بخواهیم به احزاب کنونی پاکستان نگاه کنیم، این احزاب، به ویژه حزب مردم، چه نگاهی به روابط ایران و پاکستان دارند؟ اگر نهادهای قدرت در پاکستان را در نظر بگیرید، به نظر من چهار نهاد اصلی وجود دارد که نقش تعیین کننده ای در جهت گیری های خارجی پاکستان دارند. نخست حزب مردم است که سابقه ی چندین بار رسیدن به قدرت از طریق انتخاباب را دارد. دیگری حزب مسلم لیگ نواز است که جزء مدعیان اصلی قدرت است و در حال حاضر حزب حاکم پاکستان هست. در واقع می توان گفت که این بخش ها، نهاد های حزبی و سیاسی در پاکستان هستند که دیدگاهشان نسبت به مسائل تا حدودی متفاوت است. حزب مردم بیشتراز حزب مسلم لیگ نواز به ایران نزدیک بود. جدا از این نهادهای سیاسی، واقعیت این است که یک نهاد مهم قدرت در این کشور ارتش است که به نظر من ارتش همکاری های خوبی با ایران دارد. یعنی تلاش می کند که دو کشور باهم در مجموعه ی جهان اسلام مسائل را ببینند. نهاد دیگر نهاد مذهبی است که در واقع احزاب و شخصیت های برجسته ی مذهبی هستند. در این حوزه به نظر می رسد که یک سری دیدگاه هایی وجود داشته باشد که خیلی با ایران احساس نزدیکی نمی کنند. در واقع جمعیت اصلی پاکستان اهل سنت اند و مکتب دیوبندی در آنجا حاکم است. هرچند که جمعیتی بین 25 تا 30 در صد از پاکستان شیعه مذهب اند و آنها دیدگاه شان نسبت به ایران متفاوت است و واکنش شان با گروه های دیگر فرق دارد. اما یک اقلیت افراطی سنی در پاکستان وجود دارد که تا حدودی نهادهای مذهبی را تحت تاثیر قرار می دهد و تا حدی می توان تصور کرد که دیدگاهشان نسبت به ایران خیلی مثبت نیست. با این وجود به نظرم بقیه ی نهاد های قدرت با ایران مشکلی ندارند و هم چنان به دنبال این هستند که دو کشور مناسبات توسعه یافته ی گسترده ای داشته باشند و منافع جهان اسلام را هم از طریق همکاری در دنیای اسلام مد نظر دارند. شما فرمودید که دولت کنونی پاکستان به دنبال برقراری نوعی توازن منطقه ای در روابط با عربستان و ایران است. همان طور که می دانید در یک ماه گذشته بحث های زیادی در مورد همکاری هسته ای پاکستان و عربستان و مانور نظامی این دو کشور در رسانه ها مطرح شد. این متغیر تا چه حدی می تواند روابط ایران و پاکستان را تحت تاثیر خودش قرار دهد؟ درست است که عربستان سعودی از لحاظ اقتصادی برای تولید سلاح هسته ای به پاکستان کمک کرده است (در زمانی که ذوالفقارعلی بوتو نخست وزیر بود، صحبت از بمب اسلامی می کرد یعنی معتقد بود پاکستان اگر به تکنولوژی هسته ای دست پیدا بکند تنها برای خود پاکستان نیست، بلکه متعلق به دنیای اسلام است و برای حفاظت از اسلام می خواهد به این امکان دست پیداکنند)، با این حال سلاح هسته ای چیزی نیست که در اختیار دولت نواز شریف باشد؛ این امر در اختیار ارتش پاکستان است و حفاظت شده است. حتی در زمانی که خانم بوتو نخست وزیر بود، برای دیدن تاسیسات هسته ای به او اجازه بازدید ندادند. در واقع دولت ها خیلی در این مسئله نقشی ندارند و در واقع سلاح هسته ای چیزی نیست که قابل فروش باشد. یعنی تصور اینکه سلاح هسته ای پاکستان در اختیار عربستان قرار گیرد، غیر ممکن است. علاوه بر این، باید عامل آمریکا و اسرائیل را هم در منطقه در نظر گرفت. یعنی این طور نیست که عربستان سعودی بتواند سلاح هسته ای را بخرد، مگر اینکه همکاری در حد تکنولوژی صورت بگیرد. با این وجود، پاکستانی ها این آمادگی را دارند که توسعه ی تکنولوژی غیر نظامی را با عربستان سعودی داشته باشند و از امکاناتی که عربستان سعودی دارد، استفاده کنند. به اضافه ی روابط بین آن ها که روابط حسنه ای است. به علاوه در حدود یک و نیم میلیون نفر پاکستانی در کشورهای حوزه ی خلیج فارس کار می کنند و سالانه حدود شش میلیارد دلار ارز خارجی برای پاکستان تامین می کنند. بنابراین، این مناسبات راهبردی اند، ولی به این معنا نیست که سلاح هسته ای پاکستان در اختیار عربستان قرار داده شود. به نظر من بحث اقتصادی مهم ترین مسئله ای است که دو کشور می توانند در این زمینه باهم کار کنند. پاکستان یک سری امکانات دارد که در بازار مصرف ایران استفاده زیادی دارد و در این سمت هم ایران امکاناتی دارد که مورد نیاز بازار مصرف پاکستان است. بازیگران خارجی و منطقه ای به ویژه متغیرهایی مثل هند، آمریکا و چین تا چه حد در روابط بین دو کشور ایران و پاکستان موثرند؟ آمریکایی ها هنوز با ایران مشکل دارند. یعنی تا زمانی که ایران و آمریکا نتوانند در یک مناسبات عادی قرار بگیرند، دشمنی و خصومت آمریکایی ها علیه ایران ادمه پیدا خواهد کرد. این واقعیتی است که تاثیر گذاری آن در پاکستان هم مشهود است. چنانچه در حال حاضر با وجود اینکه پاکستانی ها نیاز شدیدی به گاز ایران دارند، فشار آمریکا باعث شده است که خط لوله ای گاز به پاکستان آنگونه که انتظار می رفت پیش نرود و از ده سال پیش تا الان همچنان این بحث وجود دارد. یعنی طرف ایرانی خط لوله را تا نزدیک مرز پیش برده، ولی از آن سو هنوز اقدامی جدی صورت نگرفته است. در سمتی دیگر هند است که با پاکستان رقابت های جدی در این مسائل دارد، به خصوص مسئله کشمیر از جمله مسائل مهم بین این دو کشور است. پاکستان هنوز هند را دشمن اصلی خودش می داند. چون به ادعای هند، اسلام آباد از گروه های مخالف حمایت می کند. در رابطه با چین هم می توان گفت که مناسبات چین و پاکستان بسیار توسعه یافته است و همکاری نظامی گسترده ای دارند و صنایع تسلیحاتی پیشرفته ای نظیر هواپیما و تانک و... در پاکستان به صورت مشترک می سازند. بنابراین روابط چین و پاکستان بسیار حسنه است، اما رابطه با هند منفی است و آمریکایی ها هم به عنوان کمک کننده ی اقتصادی به پاکستان مطرح اند. شاید بتوان گفت که یک نوع رقابت پشت پرده بین چین و آمریکا بر سر پاکستان وجود دارد. ولی در دیگر سمت اگر به هند نگاه کنیم، می بینیم که هند می تواند با ایران راحت تر کار کند والان هم تمایل بسیاری به سرمایه گذاری در چابهار دارد. در واقع اگر به پاکستان نگاه کنیم می بینیم که ایران و پاکستان منافع مشترک زیادی دارند و همکاری آنها هم بر اساس این منافع مشترک صورت می گیرد. اگر به دامنه ی روابط اقتصادی دو کشور نگاه کنیم و به بحث بعد ازتحریم ها بپردازیم، در شرایط کنونی این همکاری در چه حوزه هایی می تواند گسترش پیدا کند؟ به نظر من بحث اقتصادی مهم ترین مسئله ای است که دو کشور می توانند در این زمینه باهم کار کنند. پاکستان یک سری امکانات دارد که در بازار مصرف ایران استفاده زیادی دارد و در این سمت هم ایران امکاناتی دارد که مورد نیاز بازار مصرف پاکستان است. هزینه ی حمل و نقل بین دو کشور، به دلیل وجود خط آهن به پاکستان، دارای صرفه ی اقتصادی است و از این زاویه بسیار مساعد است که ایران و پاکستان همکاری های خودشان را ادامه دهند. در بخش فرهنگی، بخش هایی از پاکستان نظیر ایالات سرحد و مناطق قبایلی و ایالت بلوچستان تا سند، در دورانی طولانی، ارتباطات بسیار نزدیکی با ایران و فرهنگ ایرانی داشته اند. چنانچه در دوران پانصد ساله ی حکومت گورکانیان در هند، زبان فارسی زبان رسمی کل هند بوده است. در حال حاضر کتابخانه ای که در آن اسناد و نسخه های خطی ای که در زمان گورکانیان هند به فارسی نوشته شده است، بزرگترین ذخیره ی کتابخانه ای در لاهور به حساب می آید. یعنی بسیاری از منابع دست اول فارسی که در ایران نیست، در لاهور وجود دارد. این امر نشان دهنده ی این است که به لحاظ فرهنگی تا چه اندازه زمینه برای کار کردن دو کشور باهم گسترده و فراهم است. در زمینه ی سیاسی هم همین طور است، یعنی در واقع مردم پاکستان تمایل زیادی به ایران دارند و این احتیاج به استراتژی ندارد. این امر مربوط به الان نیست و در زمان های قبل هم همین طور بوده که حوزه ای فرهنگی تعریف می شده و تمام اقوام و قبایل ارتباطات فرهنگی و زبانی و اشتراکات دینی داشته اند. در حال حاضر با وجود اینکه پاکستانی ها نیاز شدیدی به گاز ایران دارند، اما فشار آمریکا باعث شده است که خط لوله ای گاز به پاکستان آنگونه که انتظار می رفت پیش نرود و از ده سال پیش تا الان همچنان این بحث وجود دارد. اگر بخواهیم به بحث انرژی، به ویژه خط لوله ی گازی مد نظر ایران و پاکستان، نگاه کنیم، چه چالش هایی برسر همکاری ایران و پاکستان وجود دارد؟ به نظر من چالش اصلی، مخالفت آمریکاست. ولی مسیر این خط لوله باید از ایالت بلوچستان بگذرد. در ایالت بلوچستان، ارتش پاکستان با گروه ارتش خلق بلوچ در جنگ به سر می برد. آنها حتی برخی اوقات، گازی که از منطقه ی بلوچستان استخراج می شود و به سمت مرکز یعنی کراچی و اسلام آباد و لاهور میرود را منفجر و مشکلاتی را ایجاد می کنند. یعنی از نظر پاکستا نی ها مشکلی امنیت این خط لوله وجود دارد و باید به این مسئله فکر کرد. یعنی در شرایطی که این برخوردهای مسلحانه درآن منطقه وجود دارد، تا چه اندازه این خط لوله می تواند امنیت داشته باشد. با این حال، این امور مسائل فرعی است و باید پاکستانی ها به این نتیجه برسند که مسئله را عملیاتی کنند. من فکر می کنم که ایران می تواند در مورد مسئله ی آقای نواز شریف به شکل جدی با پاکستانی ها بحث کند و به تفاهم برسد. در مورد بحث امنیت هم می توان فکر کرد و آن را حل و فصل کرد. ولی آنچه که در حال حاضر مهم است، این است که ایران به عنوان فروشنده ی گاز، امکاناتی را در اختیار دارد و خط لوله ی گاز را هم تا نزدیک مرز کشیده است. در مقابل، پاکستان هم به شدت نیازمند انرژی است و به نظر من پاکستانی ها در این بخش این آمادگی را دارند واگر فشارهای آمریکا کاهش پیدا کند، به احتمال زیاد این خط لوله عملیاتی می شود. اگر بخواهیم به بحث امنیتی نگاه کنیم، همان طور که در چند ماه گذشته بحث هایی مثل جیش العدل و گروگان گیری مطرح بوده و در حال حاضر هم سخنان زیادی درمورد نوع توافق نامه ی امنیتی بین ایران و پاکستان وجود دارد. در این شرایط نگاهی که دولت پاکستان به وضعیت امنیت بین مرز ایران و پاکستان دارد، چیست ؟ اولویت پاکستان، مرزهای ایران نیست، بلکه اولویت، مرزهای هند است. چون از این منطقه است که امنیت اش تهدید می شود. بنابراین اساسا این منطقه را امن می پندارد و هیچ سرمایه گذاری برای کنترل مرزش با ایران ندارد. یعنی درحقیقت می توان گفت که نباید بر این مسئله امیدوار بود که پاکستانی ها در این مسئله دست به اقدام خیلی جدی بزنند؛ چون اساسا توجه پاکستان بیشتر به سمت دیگر قضیه است، یعنی هند برایشان اهمیت دارد نه مرزهای ایران. آنها مرزهای ایران را برای خود امن تصور می کنند، اما برای ایران عکس این قضییه صادق است. یعنی ایران معتقد است که پاکستا نی ها باید خیلی جدی به کنترل مرز کمک کنند تا گروه های مخالف و مرکز گریز نتوانند تردد کنند؛ ولی پاکستان در واقع نه الویتش را دارد و نه توانش را. گذشته از این باید در نظر گرفت که این مناطق در واقع مناطقی هستند که در حال حاضر تحت کنترل آنان نیست. ما باید این واقعیت را بپذیریم که باید انتظاراتمان را در حدی تنظییم بکنیم که با امکانات پاکستان هم هماهنگی داشته باشد. درهمین منطقه جایی هست که به آن دهلیز خطرناک یا مثلث طلایی می گویند که مرکز قاچاق و دستگاه های هروئین سازی و مسائلی از این دست است و به نظر می رسد که همچنان مشکل امنیتی دارد. پس نباید از پاکستانی ها این انتظار را داشت. به هر حال، امنیت مرزها تحت تاثیر دو مسئله است. با توجه به قاچاق مواد مخدر و ترانزیتی که از افغانستان می شود و هر دو کشور پاکستان و ایران هم با این مسئله درگیرند و مشکل دارند. ازسوی دیگرگروه هایی هستند که به نوعی جنبه های فرقه گرایی دارند یا مطالباتی دارند که بر اساس آن مطالبات، ادعاهایی را مطرح می کنند. با این وجود، اگر چه ایران و پاکستان توافق نامه ای را امضا کرده اند، اما حقیقت آن است که خوش بینی زیادی به اجرایی شدن این توافق نامه ها وجود ندارد. اگر به وضعیت آینده ی روابط دو کشور نگاه کنیم، در شرایط کنونی چه چشم اندازی برای همکاری در سطح منطقه و یا به صورت دو جانبه وجود دارد؟ بهترین امکانی که ایران و پاکستان در اختیار دارند، همان چارچوب اکو هست که در کل کشورهای منطقه به عنوان یک منطقه ی اقتصادی دیده شده است. این امر قبل از انقلاب هم به شکل دیگری وجود داشته است. برداشت من این است که الان هم اگر این کشورها آن تاسیسات را فعال کنند، ایران و افغانستان، پاکستان و حتی ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی در موقعیتی قرار دارند که بتوانند یک مجموعه ی اقتصادی و فرهنگی را به وجود بیاورند که در مسائل منطقه و جهان تاثیر گذار باشد. ولی این امر خواهان یک اراده ی سیاسی است که باید در همه ی کشورها شکل گیرد. آینده ی روابط دو کشور را چگونه می بینید ؟ من برداشتم این است که ضرورت هایی وجود دارد که دو کشور مجبورند و راهی جز این ندارند که مناسبات شان را باهم توسعه دهند و از ظرفیت هایی که برای توسعه مناسبات دو کشور وجود دارد، به نحو احسن استفاده کنند. کارشناس پاکستان انتهای متن/
93/02/23 - 00:39
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]
-
گوناگون
پربازدیدترینها