تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837794829
تبیین جایگاه محوری زن در تعالی اعضای خانواده زن و ایفای سه نقش خانوادگی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: تبیین جایگاه محوری زن در تعالی اعضای خانواده
زن و ایفای سه نقش خانوادگی
زن مسلمان در خانواده می‌تواند در چهار جایگاه مختلف، ایفای نقش کند. نقش‌های دختری،خواهری، همسری و مادری. بنابراین ضروری‌ترین امر برای زنان جهت تأثیرگذاری بر خانواده، آشنایی با اهمیت این نقش‌ها و کارکردهای هر یک از آن‌هاست.
زن و مرد دو موجود متفاوت و نیازمند تکامل و مکمل یکدیگرند. خانواده بهترین محل پیوند زن و مرد و بیشترین زمینه ساز کمال آن دو است. در فرهنگ اسلامی، برخلاف مسیحیت تحریف شده که تجرّد را مقدم بر ازدواج و ازدواج را تنها به عنوان راهی برای فرار از بدکاری به رسمیت می شناسد،(1) ازدواج پیوندی الهی و بهترین نهاد سازنده ی اجتماعی به حساب می آید. اهمیت پرداختن به موضوع «زن و خانواده» ریشه در اهمیت نهاد خانواده دارد. نهاد مقدس خانواده، رکن بنیادین اجتماع بشری و محمل فرهنگ های گوناگون است. اولین شرط داشتن جامعه ای سالم و پویا، سلامت و پایداری خانواده است. بدون خانواده، نه تنها هویت انسانی بشر نابود می شود، بلکه همه ی تلاش های فردی و اجتماعی نیز بی ثمر و نافرجام خواهد ماند. وقتی که صحبت از نیروی انسانی است، باید توجه کنیم که نصف جمعیت کشور و نیمی از نیروی انسانی، بانوان کشورند. اگر بینش غلطی در مورد زن وجود داشته باشد، بازسازی به معنای حقیقی و در سطح وسیع آن، شدنی نیست. هم خودِ بانوان کشور باید نسبت به موضوع زن از نظر اسلام، دارای آگاهی کافی و لازم باشند تا بتوانند با اتکا به نظر والای اسلام، از حقوق خود به طور کامل دفاع کنند و هم کل افراد جامعه و مردان در کشور اسلامی باید بدانند که نظر اسلام در مورد زن، حضور زنان در عرصه های گوناگون زندگی، نقش زن در خانواده و نقش زن در بیرون از خانواده چیست. تعریف خانواده تعریف خانواده در طول زمان با تغییراتی همراه بوده است. برخی خانواده را گروهی از افراد می دانند که از راه خون، زناشویی و یا فرزندپروری با یکدیگر ارتباط می یابند و طی یک دوره ی زمانی نامشخص، با هم زندگی می کنند.(2) آنتونی گیدنز خانواده را گروهی از افراد می داند که با ارتباطات خویشاوندی مستقیماً پیوند یافته و اعضای بزرگسال آن مسئولیت مراقبت از کودکان را بر عهده دارند. پیوندهای خویشاوندی ارتباطات میان افراد است که یا از طریق ازدواج برقرار شده، یا از طریق تبار است که خویشاوندان خونی را با یکدیگر مرتبط می سازد.(3) خانواده در اسلام خانواده اساس اجتماع است و در فرهنگ اسلامی احترام و منزلت بسیاری دارد. این واحد، حاصل پیوند طبیعی ازدواج میان دو ناهمجنس است. در اسلام، ازدواج پیوندی الهی و بهترین نهاد سازنده ی اجتماع محسوب می شود. لذا در آموزه های دینی تصریح شده است که «از نشانههاى او اینکه از خودتان همسرانى براى شما آفرید تا در کنار آن ها آرام گیرید و میانتان دوستى و مهربانی نهاد.»(4) «در اسلام هیچ بنیانی در نزد خداوند، دوست داشتنی تر از ازدواج نیست.»(5) خانواده طبیعی ترین واحد تولیدمثل و فراگیرترین واحد اجتماعی است که نیروی انسانی جامعه را فراهم می آورد. بنابراین سلامت همه جانبه ی اعضا (به ویژه فرزندان) در سلامت اجتماعی تأثیر دارد. از نظر برخی انسان شناسان، خانواده واحدی است که افراد در آن با هم ارتباط عاطفی دارند، سرپناهی است که نگه دار آدمی است و هنگامی که افراد پراکنده اند، آنان را زیر بال و پر شبکه همبستگی و همیاری خود می گیرد.(6) خانواده ی سالم دارای کارکردهای فراوانی در رشد و ارتقای اعضا و پویایی جامعه است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می شود: 1. کارکردهای جسمی و روانی خانواده ی بهنجار بهترین الگو برای حفظ سلامت جسمانی افراد و رسیدن به شاخص های سلامت است. در آغاز، زن و مرد، با قرار دادن قوای شهوانی و عاطفی خود در مسیر قانونی روابط زناشویی، به سلامت جسمی و روانی می رسند. در مرحله ی بعد و با پیدا شدن فرزندان، والدین با نخستین واکنش های رضایتمندانه و آگاهانه در نوزادانشان، پاداش عاطفی و روانی بزرگی را از سوی آنان دریافت می کنند و خود نیز همواره از نظر روانی به آنان یاری می رسانند. تنها در خانواده است که هر انسان برای نخستین بار می تواند احساس کند که دوست داشته می شود و این مسئله در رشد عاطفی و روانی هر کس سهمی به سزا دارد.(7) 2. کارکردهای جنسی ارضای صحیح قوای جنسی در خانواده، علاوه بر اینکه زمینه ساز سلامت جسمی و روانی است، مانع از تهدید سلامت اجتماعی و موجب مصونیت اخلاقی جامعه می شود. در جامعه ای که این کارکرد خانواده به درستی انجام نشود، آمار خشونت های جنسی، تجاوز و... فراوان تر است.(8) 3. کارکرد تربیتی و جامعه پذیری خانواده نخستین مکان برای یادگیری آغازین دانش هاست. نخستین دانش ها مانند سنگ نوشته هایی هستند که همواره پایدارند. خانواده از نظر بسیاری از پژوهشگران انتقال دهنده ی اصلی دانش، ارزش ها، نگرش ها، نقش ها و عادا ت یک نسل است. دختر و پسر پس از ازدواج، نخستین اختلاف سلیقه های جدی را در روابط زناشویی تجربه می کنند. در همین مواقع تحمل، مدارا و بردباری را نیز می آموزند و در صورت مدیریت درست عواطف خویش، از همین مسیر کامل تر می شوند. فرزندان نیز مسیر جامعه پذیری شان را از خانواده آغاز می کنند. خانواده، با آموزش های غیررسمی خود، می تواند دانسته های مذهبی، رفتار مذهبی، اصول اخلاقی و شکل دهی به روابط اجتماعی را به فرزندان خود بیاموزد.(9) در خانواده، سه دسته انسان اصلاح می شوند؛ یکی مردها، که پدران این خانواده اند؛ یکی زن ها، که مادران خانواده هستند و دیگری فرزندان که نسل بعدی این جامعه هستند. اگر خانواده در جامعه ای نباشد، همه ی تربیت های بشری و همه ی نیازهای روحی انسان ها ناکام خواهد ماند، زیرا طبیعت و ساخت بشری به گونه ای است که جز در محیط خانواده و در آغوش پدر و مادر، آن تربیت سالم و بی عیب و عقده و آن بالندگی لازم روحی پیدا نخواهد شد.(10) 4. کارکرد انسان سازی یکی از مهم ترین علل تأکید اسلام بر تشکیل خانواده، بعد انسان سازی این امر مهم است. محیط خانواده مکتب بسیار ارزنده و سازنده ای است، به طوری که منشأ بسیاری از صفات خداپسندانه است. در صورتی که انسان متوجه این امر باشد و از فرصت استفاده کند، می تواند هم خودسازی کند و هم دیگران را تربیت نماید.(11) .5 کارکرد پایه گذاری اجتماع و حفظ آن در کنار این ها، باید یادآور شد که خانواده، مناسب ترین گزینه برای پایه گذاری بنیان اجتماع است. هسته های اولیه ی اجتماع، چنانچه در محملی غیر از خانواده پایه گذاری شود، هسته هایی سست و لرزان خواهند بود. از طرف دیگر، خانواده در حفظ و گسترش قدرت ملی نقش مؤثری ایفا می کند و تباهی خانواده ها انحطاط ملت را به دنبال می آورد.(12) مؤلفه های خانواده ی نمونه و موفق در اسلام، برای تشکیل خانواده استانداردهایی معرفی شده است. هرقدر ارکان تشکیل دهنده ی خانواده با آن استانداردها منطبق باشند، به همان مقدار از شایستگی و برتری برخوردار خواهند بود. با توجه به آیات متعدد قرآن کریم از جمله آیه ی 21 سوره ی روم، می توان سه مورد از مهم ترین مؤلفه های موفقیت و نشاط خانواده را برشمرد: محل آرامش: خانواده ای موفق است که محل آرامش برای افراد خانه باشد. اسلام خانواده را مظهر انس، الفت و آرامش مرد و زن می داند که هر کدام با توجه به حدود وظایف خویش، نقش خاصی را در جهت اعتلای خانواده دارند. از نظر اسلام، خانواده یک رکن بزرگ است. محیط امنی است که در آن چه فرزندان و چه خود پدر و مادر می توانند روح و فکر و ذهن خود را در این محیط امن و قابل اعتماد سالم نگه دارند و رشد بدهند. وقتی خانواده سست شد، نسل هایی که پشت سر هم می آیند، بی حفاظ اند. انسان برای تربیت و هدایت و تعالی و کمال است و این جز در محیط امن خانواده محقق نمی شود.(13) مودّت: ویژگی دیگری که می توان برای خانواده ی نمونه و موفق برشمرد مودّت بین اعضای خانواده است. منظور از مودّت، دوست داشتن همراه با خیرخواهی است. «کلمه ی مودّت تقریباً به معناى محبتى است که اثرش در مقام عمل ظاهر باشد، در نتیجه نسبت مودّت به محبت نسبت خضوع است به خشوع، چون خضوع آن خشوعى را گویند که در مقام عمل اثرش هویدا شود...»(14) رحمت: عنصر بسیار مؤثر و سازنده در اعتلای خانواده، مهربانی و رحمت بین اعضای خانواده است. «رحمت، به معناى نوعى تأثیر نفسانى است که از مشاهده ی محرومیت محرومى که کمالى را ندارد و محتاج به رفع نقص است، در دل پدید مى آید و صاحب دل را وادار مى کند به اینکه در مقام برآید و او را از محرومیت نجات دهد و نقصش را رفع کند. یکى از روشن ترین جلوه گاه ها و موارد خودنمایى مودّت و رحمت، جامعه ی کوچک خانواده است، چون زن و شوهر در محبت و مودّت ملازم یکدیگرند و این دو با هم و مخصوصاً زن، فرزندان کوچک تر را رحم مى کنند، چون در آن ها ضعف و عجز مشاهده مى کنند و مى بینند که طفل صغیرشان نمى تواند حوائج ضرورى زندگى خود را تأمین کند، لذا آن محبت و مودّت وادارشان مى کند به اینکه در حفظ، حراست و تغذیه، لباس، منزل، و تربیت او بکوشند و اگر این رحمت نبود، نسل به کلى منقطع مى شد و هرگز نوع بشر دوام نمى یافت.»(15) بنا بر آنچه گفته شد، درمی یابیم که از طریق روابطی که درون خانواده وجود دارد و در نتیجه ی حقوق و تکالیف آنان می توان معیارهای «الگو» بودن و «نمونه» بودن یک خانواده را به دست آورد. خانواده ای «الگو» و «نمونه» است که در آن حقوق همه ی اعضای آن استیفا شده و تکالیف آنان نیز انجام داده شده باشد؛ اما در بین اعضای خانواده، زنان به واسطه ی نقش های کلیدی و ویژگی های خاص زنانه شان، از جایگاه ریشه ای و تأثیرگذاری در خانواده برخوردارند؛ ویژگی هایی چون: قوای معنوی و تأثیرگذاری، عفت، حیا، صبر و... بر پایه ی این ویژگی ها، به بررسی نقش هایی که زن مسلمان می تواند در کانون خانواده ایفا نماید، می پردازیم. زن در بُعد خانوادگی، دارای نقش ها و کارکردهای گوناگونی است. یک خانواده ی کامل از سه رکن پدر، مادر و فرزند تشکیل یافته است. بنابراین زن در خانواده می تواند دارای این چهار نقش باشد: نقش دختری، نقش خواهری، نقش همسری و نقش مادری. زن در نقش دختری بررسی متون روایی نیز بیانگر ارزشمندی دختران از دیدگاه اسلام است. همچنان که در حدیثی از پیامبر اکرم (ص) آمده است: «از میمنت و خوش قدمی یک زن این است که اولین فرزندش دختر باشد»(16) و نیز آمده است: «دختران، بهترین فرزندان شما هستند.»(17) در ساختار تربیتی اسلام، هویت بخشی به شخصیت دختر متفاوت با پسر است. در زمینه ی علاقه به مذهب، اخلاق و رعایت دستورات الهی، دختران موفق ترند. در واقع، تربیت مذهبی در دختران نافذتر است.(18) بنابراین دختران از نظر امور عاطفی و تربیتی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرند؛ چرا که عامل انتقال معنویات، خلقیات و روحیات به سبب آن هاست. بر همین اساس، پیامبر اکرم (ص) می فرماید: «پدر و مادری که دختری داشته باشند، پس به او آداب بیاموزند و تربیت و ادب او را نیکو گردانند و نیز به او دانش بیاموزند و علم و دانش او را نیکو سازند و از نعمت هایی که خدا بر آنان فرو باریده به وفور در اختیار او قرار دهند، آن دختر مانع از آتش و عذاب الهی برای آنان خواهد شد.»(19) در کنار همه ی ویژگی های یک زن در جایگاه «دختری»، باید وظایفی که هر فردی، اعم از زن و مرد، نسبت به پدر و مادر خود دارد، نیز مورد توجه قرار گیرد؛ چرا که این امر، در اسلام بسیار مورد تأکید قرار گرفته و رعایت شأن و منزلت و حقوق والدین و ادای حق آن ها به انسان ها بسیار سفارش شده است. زن در نقش خواهری نقش خواهری دومین نقشی است که یک زن می تواند در چارچوب خانواده ایفا نماید. «خواهری»، همانند سایر نقش های خلقتی زن، جایگاه مشخص و تعریف شده ای دارد و به هیچ وجه قابل جایگزینی نیست. «خواهر بودن» نقش تعادل بخش، سرشار از معرفت، بخشش، رحمت، سربلندی و شایستگی است. نقشی روح بخش و لطیف با ظرافت ها و لطافت های خاص خود، که چون از جنس گرایش های سیرتی و معنوی است و از فطرت پاک انسانی سرچشمه می گیرد، زیباشناسانه و زیباپسندانه است. در تاریخ اسلام، نمونه های والا و ارزشمندی از نقش خواهری قابل توجه و بررسی است که در اینجا به ذکر چند مورد اکتفا می گردد. یکی از بانوان نمونه ی قرآنی که در نقش خواهری بسیار تأثیرگذار بود، خواهر حضرت موسی (ع) است. وی یکی از افراد تأثیرگذار در زندگی این پیامبر بزرگوار بود و با درایت و زیرکی توانست نقشی سازنده در هدایت زندگی حضرت موسی (ع) به سمتی که خواست خداوند بود، ایفا کرد.(20) نمونه والای دیگری از «خواهری کردن»، در زندگی و شخصیت حضرت زینب (س) تجلی یافت. زینب (س) از ارکان مهم کاروان امام حسین (ع) در کربلا بود و در سرپرستی و اداره ی کاروانیان سهمی مهم به عهده داشت. او در تمام حرکت ها و صحنه های غم انگیز و با شکوهی که در این مسیر بروز کرد، حضور داشت و در تمام سختی ها، رنج ها و مصیبت ها خود را با برادرش حسین (ع) سهیم و شریک می دانست و برای او یاوری همراه، همدل و غمخوار بود. زینب کبری (س) هم مانند مادرش فاطمه ی زهرا (س) وقتی احساس کرد مسئولیت بزرگ جهاد در راه دین و مبارزه با بی دینان به دوشش آمده است و در این راه باید از مال و شوهر و فرزند بگذرد؛ حتی اگر لازم شود از دادن جان نیز دریغ نکند، با کمال شهامت و فداکاری از خانه و شوهر و زندگی دست کشید و فرزندان خود را نیز برای مقابله با دشمنان اسلام به همراه برد و در همه جا، یاری مهربان و دلسوز برای برادرش (ولی زمانش) بود. الگوی دیگری از «خواهری» را می توان در شخصیت حضرت معصومه (س) یافت. امام رضا (ع) خواهران زیادی داشت، ولی در میان همه ی آن ها، حضرت معصومه (س) با ابعادی متفاوت، سفری را در پیش گرفت که همان ویژگی سفر حضرت زینب (س) را دربرداشت. در آن روزگار، که ظلم و خفقان دستگاه بنی عباس در همه جا سایه افکنده بود، حضرت فاطمه معصومه (س) با تأسی به عمه ی بزرگوارش حضرت زینب (س) در مقابل تهدید و فشارهای حکومت علیه خاندان عصمت (ع)، علاوه بر فعالیت های علمی و روایی و بیان احادیث درباره ی غدیرخم، ولایت و امامت، در حرکتی سیاسی اجتماعی همراه برادران خویش به عرصه ی مبارزه وارد شد و «هجرت» را به عنوان عامل اعتراض به وضعیت موجود برگزید.»(21) نمونه ی برجسته ی دیگری از نقش خواهری، که در تاریخ اسلام می درخشد، خواهر امام هادی (ع) است. «حکیمه خاتون» از جانب برادرشان مأموریت راهنمایی و تربیت «نرجس خاتون» مادر امام زمان (عج) را به عهده داشتند. وی تنها فردی از خاندان امام هادی (ع) بود که توفیق و شایستگی تعلیم دادن نرجس خاتون را داشت. شخصیتی که بتواند همسر امام و مادر عصاره ی خلقت شود و این نشانگر تبحر و توانایی این بانوی فرزانه در شناخت دین است. همچنین ایشان تنها زنی بود که در شب نیمه ی شعبان در کنار بستر حضرت نرگس حضور داشت و توفیق قابلگی امام زمان را داشت.(22) زن در نقش همسری سومین نقشی که زن می تواند ایفا کند، نقش همسری است که در فرهنگ اسلامی جایگاه ویژه ای دارد. در روایت های اسلامی «حسن تبعّل» (خوب شوهرداری کردن) در حد جهاد در راه خدا ارزشمند است.(23) از سوی دیگر، به مردان درباره ی همسرداری بسیار سفارش شده است؛ از جمله آنکه: «هر کس دوست دارد خداوند را پاک دیدار کند، باید همسردار باشد.»(24) در اینجا به برخی از مهم ترین شاخص های مثبت همسری در متون دینی اشاره خواهد شد: الگوی دینی همسری آن است که همه ی کارکردهای مورد انتظار از زوجیت در آن دیده شود. در این الگو مهارت های ارتباطی اهمیت دارند. اساس ماهیت زوجیت، پیوند و ارتباط است. بنابراین هر آنچه ارتباط زن و شوهر را تعمیق کند در این الگو وجود دارد و هر آنچه به این ارتباط آسیب می رساند در آن دیده نمی شود. مهارت کلامی در این زمینه نقش مهمی دارد و گفت وگوهای زن و شوهر باید به غنی سازی فضای انس و الفت کمک کند. در این الگو، زن و شوهر لباس یکدیگرند. این استعار به عیب پوشی و کمک به یکدیگر در رفع نیازهای غریزی و جنسی بازمی گردد.(25) قدردانی، محبت و تمکین، سه اصل اخلاقی علمی مهم اند که در الگوی همسری، به ویژه از سوی زنان، در تحکیم رابطه ی زوجیت مؤثرند. این سه اصل هم در سطح گفتار و هم در سطح کردار باید دیده شود تا تأثیری دوچندان داشته باشد. در کنار آگاهی از وظایف حقوقی، عملکرد نیکوی اخلاقی بهترین نوع رفتار همسری است. این مسئله موجب می شود که امور خانواده و زوجیت بیشتر بر مبنای توافق و رضایت دو طرف پیش رود تا مرزبندی های حقوقی. اصل حسن معاشرت و معاضدت، اصل عامی است که به حکم قرآن همه ی این رفتار را پوشش می دهد.(26) زن در نقش مادری یکی از مهم ترین، سازنده ترین و ارزشمندترین نقش هایی که زن می تواند ایفا کند، نقش مادری است. در آموزه های دینی، مادری یک ارزش به شمار می آید که به دلیل ویژگی های زیستی و روانی، بر عهده ی زنان نهاده شده است. نقش مادری تنها در وضع حمل و شیر دادن خلاصه نمی شود، بلکه یک سلسله مسئولیت-های پرورشی و تربیتی بر عهده ی مادر گذاشته شده است که ثمره ی آن در هدایت کل جامعه ی بشری خود را نمایان می کند. همان گونه که لقمه و غذا و شیر مادر در تربیت فرزند تأثیر مستقیم دارد، اندیشه و تربیت و رفتار مادر نیز در روح فرزند تأثیرات غیرقابل انکاری دارد که مسئولیت زنان را در این بُعد بسیار والا و بزرگ می نماید. به این سبب، برای زحمات مادر، پاداش های عظیمی همانند ثواب جهاد و شهادت قرار داده شده است.(27) در حقیقت، مادر است که فرهنگ، معرفت، تمدن و ویژگی های اخلاقی یک قوم و جامعه را با جسم، روح و اخلاق و رفتار خود، دانسته و ندانسته به فرزند منتقل می کند. یکی از مهم ترین وظایفی که در داخل خانه و خانواده به عهده ی زنان است، مسئله ی تربیت فرزند است. زنانی که به خاطر فعالیت های خارج از خانواده، از آوردن فرزند خودداری می کنند، برخلاف طبیعت بشری و زنانه ی خود اقدام می کنند؛ خداوند به این راضی نیست. کسانی که فرزند و تربیت فرزند و شیر دادن به بچه و در آغوش مهر و عطوفت بزرگ کردن فرزند را برای کارهایی که خیلی هم متوقف به وجود آن ها نیست، رها می-کنند؛ دچار اشتباه شده اند. بهترین روش تربیت فرزند انسان، این است که در آغوش مادر و با استفاده از مهر و محبت او پرورش پیدا کند. زنانی که فرزند خود را از چنین موهبت الهی محروم می کنند، اشتباه می کنند. هم به ضرر فرزندشان و هم به ضرر خودشان و هم به ضرر جامعه اقدام کرده اند؛ اسلام این را اجازه نمی-دهد.(28) نتیجه گیری بنابر آنچه گفته شد، خانواده ی نمونه و موفق، خانواده ای است که محل امن و آرامش برای اعضای بوده و مودت و رحمت بر آن حاکم باشد. لذا برای استحکام این ویژگی ها در خانواده باید بنای آن بر پایه های ایمانی و تربیت دینی استوار گردد و اخلاق کریمانه و مسئولیت پذیری بر خانواده حاکم شود. برای تحقق یک خانواده ی موفق و نمونه، همه ی اعضا باید به حقوق و تکالیف خود پایبند باشند. بنابراین، خانواده ای «الگو» و «نمونه» است که در آن حقوق همه ی اعضا استیفا شده و تکالیف آنان نیز انجام داده شده باشد. با بررسی نقش هایی که زنان در خانواده ایفا می کنند، می بینیم که دامنه ی تأثیرگذاری آن ها در کل روابط خانوادگی بسیار زیاد است و این امر در موفقیت و اعتلای خانواده بسیار مؤثر و سازنده است. زن مسلمان در خانواده می تواند در چهار موقعیت و جایگاه مختلف، ایفای نقش کند و تأثیرگذار باشد. نقش-های دختری، خواهری، همسری و مادری. بنابراین ضروری است که زن مسلمان به جایگاه خود و نقش هایی که می تواند در حوزه ی روابط خانوادگی ایفا کند، آگاهی داشته باشد تا با علم به این موضوع بتواند در جهت سامان دادن به خانواده و روابط خانوادگی حاکم بر آن تأثیرگذار و سازنده باشد. همچنین نهادهای گوناگون اجتماعی، خصوصاً نهادهای آموزشی و فرهنگی، باید در جهت آگاهی دادن به زنان جامعه و تبیین اهمیت نقش زنان در خانواده عمل کنند. در این راستا، رسانه ها خصوصاً رسانه های دیداری چون سیما و سینما به واسطه ی تأثیرگذاری بیشتری که بر مخاطب دارند، می توانند نقش بسیاری در زمینه به تصویر کشیدن نقش زنان در خانواده و اهمیت آن در اعتلای خانواده داشته باشند. آموزش وپرورش نیز از طریق گنجاندن چنین مفاهیمی در مواد درسی، می توانند بسیار تأثیرگذار باشند، خصوصاً اگر از سال های آغازین تحصیل این برنامه محقق شود که به تدریج فرهنگ-سازی و درونی کردن آن صورت گیرد. منابع: 1- کتاب مقدس، نامه ی اول پولس به قرنتیان 7: 1. 2- کوئن، بروس، مبانی جامعه شناسی، ترجمه ی غلام عباس توسلی و فاضل، سمت، 1378، ص 127. 3- گیدنز، آنتونی، جهان رهاشده، ترجمه ی علی اصغر سعیدی، تهران، نشر توسعه، 1383، ص 424. 4- سوره ی مبارکه ی روم، آیه ی 21. 5- صدوق، ابوجعفر محمدبن علی، من لایحضره الفقیه، قم، مؤسسه ی نشر اسلامی، 1380، ص 383. 6- مورن، ادگار، هویت انسانی، ترجمه ی امیر نیک پی، قصیده سرا، تهران، 1382، ص 220. 7- علاسوند، فریبا، زن در اسلام، قم، دفتر مطالعات و تحقیقات زنان، چاپ اول، 1390، ص 55. 8- همان. 9- رایس، فیلیپ. ف، رشد انسان: روان شناسی رشد از تولد تا مرگ، ترجمه ی مهشید فروغان، ارجمند، تهران، 1387، ص 240. 10- خامنه ای، سیدعلی، زن و بازیابی هویت حقیقی، انتشارات انقلاب اسلامی، 1390، ص 187. 11- مظاهری، حسین، خانواده در اسلام، انتشارات شفق، چاپ نوزدهم، 1387، ص 98 تا 100. 12- صفایی، سید حسین و اسدالله امامی، حقوق خانواده، جلد اول، تهران، دانشگاه تهران، 1375، ص 6. 13- خامنه ای، همان، ص 162. 14- طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه ی سید محمد باقر موسوی همدانی، جلد 16، 1363. 15- همان. 16- طبرسی، حسن بن فضل، مکارم الاخلاق، نشر رضی، قم، 1412 ق، ص 115. 17- همان، ص 116. 18- قائمی، علی، دنیای بلوغ، سازمان ملی جوانان، تهران، 1380، ص 89. 19- الهندی، علاءالدین، کنز العمال، بیروت، مؤسسه ی الرساله، 1413 ق، ص 45193. 20- سوره ی قصص، آیات 11 و 12. 21- نیکوبرش، فرزانه، هجرت ک‍ریمه : بررسی دوران امام رضا (ع ) و علل هجرت حضرت معصومه (س)، قم ، ف‍ج‍ر ولایت ، 1381، ص 92. 22- شاکری، صدیقه، زندگانی حکیمه خاتون، مجله ی انتظار موعود، شماره ی 22. 23- مجلسی، محمدباقر بن محمد تقی، بحار الانوار، بیروت، مؤسسه ی الوفاء، چاپ سوم، 1403 ق، ص 597. 24- حر عاملی، محمد حسن، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه ی آل البیت، چاپ اول، 1366، ص 25. 25- سوره ی مبارکه ی بقره، آیه ی 187. 26- علاسوند، همان، ص 94. 27- مظاهری، حسین، اندیشه های ناب: سیمای زن در اسلام، مؤسسه ی فرهنگی مطالعاتی الزهرا، 1391، ص 19. 28- خامنه ای، همان، ص 239. مریم شاه چراغیان؛ دانشجوی دکترای مطالعات زنان منبع: برهان
93/02/06 - 03:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها