واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
گوهرهای ناشناخته یکی از روزهای عید در بندر انزلی، وقتی را اختصاص دادم به بازدید از کاخ ـ موزه این شهر، کاخ رضا شاه و موزه نیروی دریایی فعلی.
نمایشگاه کتابی در یکی از اتاق های طبقه همکف کاخ برپا شده بود و در آن غروب سرد و بارانی، آن نمایشگاه، گرمایی داد به من و برایم مغتنم تر بود از کل کاخ و موزه اش. چرا؟ زیرا با چند هنرمند جوان اهل انزلی که عاشق شهرشان بودند، گپ زدم و از کارشان لذت بردم. آن نمایشگاه در آن اتاق نسبتا کوچک، اسمش نمایشگاه کتاب بود، ولی کاری که این بر و بچه های پرشور کرده بودند، فراهم آوردن محصولاتی بود در مدیوم های متفاوت درباره تاریخ، زبان، فرهنگ و هنر گیلان از کتاب و عکس گرفته تا کارت پستال و آلبوم های موسیقی محلی و حتی چای گیلان. این یک قلم آخر را با آن که هیچ ربطی به کتاب ندارد، وقتی در آن فضا عرضه می شد که همه چیز رنگ و بوی معرفی یک اقلیم را داشت، اصلا حس نمی کردی که نامتجانس است بخصوص آنگاه که یکی از همین بچه ها با علاقه و بی طرح سوالی از جانب ما، شروع کرد دستور دم کردن چای گیلان را توضیح دادن با تاکیدی بر این که دستور دم کردنش با چای خارجی فرق دارد. اینها یک گروه عکاس بودند و عکس هایشان را که بیشتر از مناظر بندر انزلی بود، در کنار کتاب ها می فروختند. درباره ساختمان قدیمی و بسیار زیبای قندچیان در میدان مرکزی انزلی که متروک و رو به ویرانی است، سوالی پرسیدیم؛ سر درد دلشان باز شد و چه اطلاعات خوبی از گذشته شهرشان داشتند و چقدر دغدغه های احترام برانگیز برای این هویت و میراث. تقریبا همه کتاب ها درباره گیلان بود. حدود 80هزار تومان خرید کردیم؛ چند جلد از دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان. این دانشنامه به پشتیبانی حوزه هنری استان گیلان منتشر می شود و تا آذر ماه 92، 51 جلد از آن راهی بازار شده است. برایم جالب بود که آدم های باارزشی عمرشان را پای گیلان پژوهی گذاشته اند مثلا از رهگذر آشنایی با این دانشنامه، آقای محمدتقی پوراحمد جکتاجی را شناختم. ایشان در دهه 60 وجب به وجب خاک گیلان را درنوردیده است با دوربین و ضبط صوت و نوار کاست (یاد هر دویشان به خیر) و درباره تمام بقعه های مذهبی گیلان حتی سنگ ها، درخت ها و چشمه هایی که نزد مردم به دلیلی مقدس است، تحقیق کرده اند و کتابی با نام هزار مزار در دست انتشار دارند؛ چکیده ای از آن، با عنوان «فرهنگ عامیانه زیارتگاه های گیلان» در قالب یکی از مجلدات این دانشنامه منتشر شده است یا آقایی به نام عزیز طویلی که اکنون بالای 80 سال دارد و افسر بازنشسته نیروی دریایی است، ولی سال ها زحمت طاقت فرسا کشیده است و کتابی در چند جلد با عنوان «تاریخ جامع انزلی» تالیف کرده است و صد البته همه جلدهای آن چاپ نشده است (شاید به دلیل نبود حمایت؛ در پاگرد طبقه فوقانی کاخ، آقایی پشت میزی ایستاده بود و موسیقی محلی می فروخت. مجلد اول و دوم این کتاب را از او خریدم. همین یک عنوان کتاب را هم داشت. دو جلد روی هم 22هزار تومان یعنی مفت اما من چانه زدم و او چیزی گفت که دلم سوخت. گفت: می بینی که! من کارم کتاب فروختن نیست. این چاپ کتاب روی دست پیرمرد مانده است و من سر همشهری گری، آن را آورده ام؛ شاید تعدادی فروش رفت) نخستین بار بود که می دیدم در یک نمایشگاه فصلی، مجموعه ای هدفمند از کتاب های بوم شناسی در اختیار گردشگران قرار می گیرد. می شد حدس زد که این هنرمندان جوان، یا خود تحقیق کرده اند یا از یک کتاب شناس خواسته اند فهرستی مناسب در اختیارشان بگذارد. در این نمایشگاه «موجز» حتی در حوزه ادبیات تالشی در جمهوری آذربایجان شوروی هم کتاب وجود داشت، زیرا تالشی یکی از زبان های بومی کوهستان های گیلان است. چقدر خوب است اگر در ایام پرسفر مثل عید و تابستان، چنین نمایشگاهی در هر استانی برپا شود و نه فقط آثار اقلیم شناسی بلکه دیگرآثار مولفان و سرایندگان آن استان هم عرضه شود. برای مقابله با تهاجم فرهنگی، قدم اول این است که ببینیم خودمان چه داریم و کسانی مثل محمدتقی پوراحمد و عزیز طویلی، در هر استانی هستند. کاش دست اندرکاران، در کنار کارهای طبق برنامه و شعاری، به فکر کارهای اساسی هم باشند. زهیر توکلی - روزنامه نگار و پژوهشگر
شنبه 30 فروردین 1393 9:13
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 46]