محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830384444
ˈتکم چیˈ ها و ˈسایاچیˈ های آذربایجان - سعید زارع کندجانی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
ˈتکم چیˈ ها و ˈسایاچیˈ های آذربایجان - سعید زارع کندجانی تبریز - برخی از آیین های قدیمی که رو به فراموشی رفته اند بار دیگر جان تازه ای می گیرند و زینت بخش زندگی مردم می شوند و در این بین ˈتکم چیˈ ها و ˈسایاچیˈ ها به عنوان خنیاگران نوروز آذربایجان و بازتابی از ادبیات فولکلوریک این خطه نقش آفرینی می کنند.
از دیرباز رفتارهای پسندیده ای از نیاکان ما ایرانیان سینه به سینه و نسل به نسل انتقال یافته که امروز بخش اعظمی از حلقه های فرهنگی مردم کشور را تشکیل می دهد و شناسایی ریشه ها و خاستگاه هر کدام قصه ای شیرین و شنیدنی دارد.
آیین های سنتی نوروز از جایگاه ویژه ای در بین مردمان فرهنگ دوست ایران برخوردار بوده اند و چه بسا در مواردی آیین هایی که دست روزگار غبار فراموشی روی آنها ریخته با اندک تلنگری جان تازه ای گرفته و بار دیگر در میان دیگر آیین ها خودنمایی می کنند.
ناگفته پیداست که موسیقی و شعر به عنوان محمل و حافظ اصلی بخش اعظمی از پیشینه فرهنگ دیرین ایرانیان به شمار می رود و بسیاری از اعتقادها و آیین های مردم این کشور در میان کلمات و اشعار شاعران و خنیاگران به نسل های بعدی انتقال می یابد.
در این بین بیراهه نیست اگر بگوییم بسیاری از آداب، آیین ها، ادبیات تاریخی، ترانه های شفاهی و فولکلورها کشور از طریق نغمات و الحان موسیقایی، خود را از گزند دگرگونی اعصار مصون ساخته و به واسطه ذهن پرشور و حافظه سیال راویان در اختیار نسل های کنونی قرار گرفته است.
تکم چی ها و سایاچی ها نیز به عنوان خنیاگران خطه آذربایجان راویان و آوازخوانان دوره گردی بوده اند که در آخرین روزهای زمستان با آوازهای خود نوید بهاری تازه را می دادند.
این آیین ها را می توان از آیین های مشترک مردم آذری زبان کشور دانست که در استان هایی مانند آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان در روزهای پایانی سال و نوروز برگزار می شود.
تکم، عروسکی چوبی و سنتی است که روی آن را اغلب با مخمل، پارچه های رنگی، پولک و زنگوله می پوشاندند و در زبان آذری نام این عروسک از دو بخش ˈتکˈ (به فتح تا و کاف) به معنی بز نر قوی هیکل و ˈمˈ ضمیر ملکی دوم شخص مفرد تشکیل شده است.
نکته جالب توجه در این آیین استفاده از عروسک بز است که رابطه تنگاتنگی با مفهوم شروع فصل بهار دارد و این حیوان در فرهنگ باستانی ایران نماد باروری و زایش است.
بر این اساس ˈتکم چیˈ نیز به کسانی اطلاق می شود که تکم را می رقصاند و اشعار مخصوص این آیین را با آهنگی خاص در کوچه و بازار سر می دهد.
به عقیده کارشناسان هر یک از تزیینات تکم نیز فلسفه ای دارد که برای نمونه می توان به زنگوله و سکه های نصب شده روی این عروسک اشاره کرد که برای ایجاد سر و صدای و جلب توجه مردم و کشاندن آنها به کوچه ها و خیابان ها به کار می رفت.
نصب آیینه در دو طرف عروسک تکم هم به این دلیل بود که تکم خبر فرا رسیدن سال نو را به مردم می داد و با خود آیینه ای به رسم روشنایی و صفا داشت.
اینکه در ساخت تکم همیشه از رنگ قرمز برای پوشاندن بدنه اصلی عروسک استفاده می شود شاید به این دلیل است در منطقه آذربایجان قدیم، لباس و توری عروس به رنگ قرمز بوده و خواسته اند تکم نیز همچون هر عروسی مظهر شادی و خوشی باشد.
بر اساس نظر کارشناسان تکم گردانی جزو حرفه های گوسانی و به صورت هنری بوده که نسل به نسل و از پدر به پسر می رسیده و اشعار تکم نیز سینه به سینه منتقل می شده است و زیبایی آیین نمایشی تکم منوط به بازی فردی و مهارت و شگردهای شخص تکم گردان با تکیه بر حرکات موزون و آواز است.
نکته جالب در اشعار تکم چی ها این است که اشعار به کار رفته در آواز آنها تنها به موضوع فرا رسیدن نوروز و تبریک سال نو محدود نشده و در مواردی در زمینه های مذهبی، اجتماعی و انتقادی نیز اشاراتی می شود.
در فرهنگ فولکلور آذربایجان سایاچی ها همچون تکم چی ها افراد هنرمند، شوخ طبع و بذله گویی هستند که با نغمه ها، آواز و سخنان شوخ و شیرین خود مردم را شاد می کردند و در حقیقت طلیعه داران آغار بهار و جشن های مربوط به آن بوده اند.
سایاچی در زبان ترکی به معنی حرمت و حرمت کننده است و با توجه به اینکه سایاچی ها هنرمندان دوره گردی بودند که با لباس هایی برگرفته از رنگ طبیعت و گاه با لباس های چوپان های محلی از چند هفته مانده به نوروز، ده به ده و خانه به خانه با دو چوب در دست می گشتند و با خواندن شعرهای مخصوص و زدن چوب های دستی به هم ریتم خاصی را در آورده و شعر و آواز در وصف طبیعت می خواندند و برای مردم آرزوی روزهای خوش، خیر و برکت در سال نو از درگاه خداوند بخشنده طلب می کردند.
با توجه به اینکه سایاچی ها از چند هفته مانده به عید، روزهای مانده به آغاز سال نو را شمارش می کردند، می توان احتمال داد واژه سایا از مصدر ترکی ˈسایماقˈ به معنای شمردن گرفته شده است.
نوروز خوانان آذربایجان علاوه براینکه پیام آور شادی و بشارت دهنده آغاز سال نو و بهار طبیعت بوده اند، در اصل به نوعی راوی نقل های حماسی و راوی حکمت و پند و اندرزهای میهنی و مذهبی نیز بوده اند.
در اشعار این افراد احترام به اهالی خانه، دعای خیر برای آنان، آرزوی خیر و برکت برای محصول کشاورزی و همچنین اظهار محبت به حیوانات مشهود است.
گاهی این احترام و دعای خیر در صورت به گرمی پذیرفته نشدن از طرف صاحبخانه از چهارچوب معمول خارج و به طنز و هجو می گرایید.
هرچند امروزه در برخی روستاها و مناطق کشور این خنیاگران نوروز آذربایجان همچون قاصدانی از دل تاریخ کهن این خطه سر بیرون آورده و نغمه های دل نشین سر می دهند اما توجه به این آیین ها و شناساندن آن به نسل های جوان وظیفه خطیری است که بر عهده مسوولان و اهل رسانه است.
در این میان کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان آذربایجان شرقی در کاری پسندیده به تهیه و تولید عروسک تکم اقدام کرده که می توان آن را سازشی میان آیین های کهن و نسل های آتی ارزیابی کرد.
باشد که این تاریخ و فرهنگ هر روز بالنده تر از گذشته جلوه نمایی کند.
7240/587
انتهای پیام /*
Contact the editor:
[email protected]
23/01/1393
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها