واضح آرشیو وب فارسی:باشگاه خبرنگاران: دانشنامه اقتصادی 98/
حوضه های آبخیز ایران
ایران کشوری است که از شمال و جنوب دارای پهنه آبی فراوانی است که توجه به آن می تواند توسعه پایدار به ویژه در بخش کشاورزی را سبب شود .
به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران حوزه آبخیز هر کشوری از منابع مهم طبیعی به شمار می رود . ایران نیز کشوری است که از شمال و جنوب دارای پهنه آبی فراوانی است که توجه به آن می تواند توسعه پایدار به ویژه در بخش کشاورزی را سبب شود . حوزه های آبخیز ایران به شرح زیر است :
**حوضه های آبخیز ایران
این حوزه آبخیز که مساحت آن به 173،300 کیلومتر مربع میرسد، دارای شیب زیاد بوده و بیشترین اختلاف ارتفاع حوزه آبخیزهای کشور را که بالغ بر 5500 متر است، به خود اختصاص داده است. در این محدوده سیزده رودخانه با مساحت حوزه آبخیز بیش از هزار کلیومتر مربع وجود دارد که رودخانههای ارس، سفیدرود، هراز و اترک از نظر وسعت حوزه آبخیز و ویژگیهای اقلیمی و تداوم آبدهی متفاوت از حوزه دیگر می باشند. رودهای فوق دارای حوزه آبخیزهای کوهستانی وسیعی هستند و پوشش گیاهی غالب آنها جنگلی است.
**حوزه خلیج فارس و دریای عمان
این حوزه آبخیز با مساحت 437،150 کیلومتر مربع یکی از پهناورترین حوزه آبخیزهای ایران محسوب میگردد و رودخانههای غرب، جنوب غربی و جنوب زیرحوزه های سرچشمه گرفته از کوههای زاگرس و بشاگرد و بلوچستان را در بر میگیرد. جمعاً 29 رودخانه با مساحت بیش از 1000 کیلومتر مربع در این زیرحوزه وجود دارد که یا به درون کشور عراق جریان مییابند و پس از پیوستن به رودخانه دجله به خلیج فارس میریزند و یا بطور مستقیم به خلیج مزبور و یا دریای عمان وارد میگردند. برخی ازبزگترین رودخانههای این حوزه آبخیز به ترتیب از شمال تا جنوب خاوری عبارتند از: سیروان، کرخه، کارون، جراحی، زهره، هله، موند، کل، میناب و سرباز.
**حوزه آبخیز دریاچه ارومیه
مساحت این حوزه دریاجه ارومیه 50،850 کیلومتر مربع است در این حوزه دریاجه ارومیه هشت رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد و زرینهرود بزرگترین و مهمترین آنها بشمار میآید.
**حوزه آبخیز دریاچه نمک قم
مساحت حوزه دریاچه نمک قم 89،650 کیلومتر مربع است و بخش بسیار ناچیز و کوچکی از آن نیز به دریاچه حوضسلطان و کویر میغان و دشت جنوبی قزوین وارد میگردد. رودخانههای جاجرود، کرج، شور، قرهچای و قمرود به این حوزه زهکشی می شوند در این محدوده شش رودخانه با مساحت بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که رودخانه شور و قرهچای و قمرود بزرگترین آنها محسوب میشوند.
**حوزه آبخیز اصفهان و سیرجان
این حوزه که از زیر حوزه های کوچک باتلاق گاوخونی، کویر ابرکوه، شورهزار مروس و کویر سیرجان تشکیل یافته است، دارای 90،700 کیلومتر مربع مساحت است و زایندهرود بزرگترین رودخانه آن بشمار میآید. انتقال آب کارون از طریق تونل کوهرنگ به زاینده رود از وقایعی است که بر بیلان هیدرولوژیک این محدوده تاثیر دارد.
** حوضه نیریز یا بختگان
این حوزه با مساحت 31،000 کیلومتر مربع از حوزهای فرعی دریاچه کافتر، دریاچه بختگان و دریاچه مهارلو تشکیل شده و رودخانه کر مهمترین رود این منطقه محسوب میشود.
** حوزه آبخیز جازموریان
حوزه جازموریان با مساحتی برابر 69،600 کیلومتر مربع در جنوب شرقی ایران و بین رشتهکوههای بشاگرد (در جنوب) و جبال بارز (در شمال) جای دارد و آبهای سطحی آن کلاً به هامون جزموریان میریزد. در این حوضه پنج رودخانه با مساحت آبریز بیش از هزار کیلومتر مربع وجود دارد که هلیلرود بزرگترین آنهاست.
**حوزه دشت کویر
این حوزه که یکی از کم بارش ترین حوزه های کشور محسوب می شود از حوضههای کوچکتری چون کویر حاج علیقلی، کویر نمک و دشت گناباد تشکیل مییابد و مساحت آن به 227،400 کیلومتر مربع بالغ میگردد.. از رودخانههای قابل توجه این حوزه به حبلهرود ( واقع در گرمسار) و کالشور جاجرم که یکی از طویلترین رودخانههای ایران است، میتوان اشاره نمود.
**حوزه آبخیز کویر لوت
مساحت این حوزه که حوضه کویر لوت از زیرحوزه های کوچکتری چون نمکزار طبس، دغ محمدآباد، کویر ساغند، شورهزارهای شمال خاوری شهرستان بافق و کویر سرجنگل تشکیل یافته و یکی از کمبارانترین و خشکترین حوضههای ایران است به199،000 کیلومتر مربع بالغ میگردد و از مهمترین رودخانههای آن که اغلب سیلابی و فصلی هستند میتوان به رودخانه تهرود واقع در استان کرمان اشاره کرد.
**حوزه اردستان و یزد و کرمان
این حوزه که با مساحت 99،800 کیلومتر مربع یکی از خشکترین و بیآبترین حوضههای ایران بشمار میآید، از زیرحوزضههای کوچکتری چون دغسرخ، کویر سیاهکو، کویر درانجیر، دشت جنوب خاوری یزد، شنزار کشکوئیه، دشت کویرات و شنزارهای جنوب کرمان تشکیل یافته است.
** حوضه صحرای قرهقوم
مساحت این حوضه 43،550 کیلومتر مربع است و یکی از حوضههای کمبارش ایران محسوب میگردد. به همین دلیل حوزه آبخیز آن حالت سیلخیزی و رودها حالت فصلی دارند و رودهای کشفرود و جامرود از مهمترین آنها بشمار میآیند.
**حوزه هامون
این حوزه که در شرق کشور واقع گردیده است مساحتی برابر با 109،850 کیلومتر مربع داراست و از حوضههای کوچکتری چون نمکزار خواف، دغ شکافته، دغ بالا، دغ پترگان، دغ توندی، دریاچه نمکزار، دریاچه هامون صابری، لورگشتران، دریاچه هامون، هامون گودزره، دریاچه کرگی، هامون ماشکل و نمکزارکپ تشکیل یافته است. این حوزه نیز از جمله کمبارانترین و خشکترین حوضههای ایران محسوب میشود و رودهای هیرمند و ماشکل مهمترین رودهای آن بشمار میآیند.
اتهای پیام/
تاریخ انتشار: ۰۷ فروردين ۱۳۹۳ - ۱۲:۱۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: باشگاه خبرنگاران]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]