تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816343581
دکتر نادر ساعد دیپلماسی هستهای و امنیت ملی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: دکتر نادر ساعد
دیپلماسی هستهای و امنیت ملی
غایت کنشگری در مناسبات بین المللی تحقق وضعیت بایسته و مطلوب بر پایه منافع عالیه امنیت ملی است و مذاکرات هسته ای نیز مقید به ملاحظات مذکور خواهد بود.
1. دیپلماسی هدفمند در کلیه شقوق آن، ابزاری برای تامین منافع ملی است و در موارد حاد که امنیت ملی در برابر تهدید قرار دارد، خواه در صلح یا جنگ، اهمیت و ضرورت کاربست آن نیز جدی تر و وافرتر میگردد. با این حال، بود و نبود دیپلماسی به خودی خود از درستی یا نادرستی یک گفتمان حکایت نخواهد کرد. هرچند کاربست این ابزار می تواند با اشراف بر محیط بین المللی و بالا زدن آستین خرد و شهامت، برای دست گذاشتن بر کانون های هندسه قدرت جهانی و مجاری و منابع تاثیرگذار بر آنها همراه باشد. اما نکته موکد این است که دیپلماسی تنها یک قالب است و بودن آن، نشان از تامین منافع و صیانت از امنیت ملی نخواهد شد؛ بلکه خروجی های این قالب است که می تواند چنین امکانی را محقق سازد. از این رو، دیپلماسی به مثابه قالب و چارچوب است که دستیابی به هدف موردنظر از جانب کارگزاران آن، مستلزم بکارگیری اصول و هنجارها، طرح ریزی روش ها و مجاری و همچنین در اولویت قرار دادن فرایند های ابتکاری است. نبش قبر کردن در مورد اصل مذاکره، اصل توافق، برد- برد بودن یا نبودن و مسائلی از این دست، کارکردی در رابطه با تامین منافع ملی در مناسبات بین المللی پدید آمده، نخواهد داشت. باید از تمرکز بر این مساله به عنوان امری در پهنه سیاست داخلی عبور کرد و به جنبه های سیاست خارجی پرداخت. 2. مذاکرات هسته ای، از جمله کانون ها و مراکز ثقل دیپلماسی دولت در مدیریت روابط خارجی است، که نسبت مفروضی با منافع ملی است؛ کانونی که مصاف ایران و غرب در قالب مذاکره را رقم زده و تحولی اساسی در روابط بین المللی پدید آورده؛ تحولی که تعریفی جدید از نظم نوین منطقه ای و جهانی را برانگیخته است. در این زمینه، نفس مذاکره را هدایت گر نظام – مقام معظم رهبری- به عنوان امری شمرده که نفی و اثباتش جنبه حکمی ندارد، بلکه حتی در شرایط کنونی چه بسا دست یازیدن به آن می تواند خط بطلان بر پروژه هایی نظیر ایران هراسی باشد که گمان در توصیف این سرزمین صلح و مهر را به سمت تهدید منطقه یا جهان سوق دهد. مقام معظم رهبری و فرماندهی معظم کل قوا، مجموعه بایسته های این عرصه در رابطه با سیاست خارجی کشورمان را «نرمش قهرمانانه» اطلاق نموده اند. 3. بی شک، مدیریت ملی روابط خارجی آن گاه بایسته و شایسته است که در سایه ملاحظات امنیت ملی باشد و بر این اساس، غایت کنشگری در مناسبات بین المللی تحقق وضعیت بایسته و مطلوب بر پایه منافع عالیه امنیت ملی است و مذاکرات هسته ای نیز مقید به ملاحظات مذکور خواهد بود. منظور از «اصول و هنجارها»، پیروی از منطق هنجاری نظام اسلامی در درجه نخست است. این منطق در کنار هنجارهای عام و شامل فقهی، از حیث مصداقی و عرصه ای در سیر زمان و مکان بر پایه آموزه ها، فرامین و دیدگاههای رهبری نظام تعیین می گردد. در درجه دوم، منظور هنجارهای عام و آمره1 در کنار بهره گیری از ظرفیت های فکری، حقوقی و سیاسی در راستای طراحی الگوها و مدل های نوین مفهومی، تفسیری و نهادین است. هم اصول نظری روابط بین المللی و هم تجربه کنش در جامعه بین الملل نشان میدهد که تفسیر،2 خود یکی از اساسی ترین قالب های نرم، منعطف و خزنده از اعمال اراده سیاسی در محیط بین المللی است که اتفاقاً فضای کلی دیپلماسی را تحمل نموده و از مجرای آن نمود مییابد. این قالب، میتواند منافعی که در پرتو تلاشهای سخت افزاری و غیرتعاملی ناممکن میشوند را از مجرای نرم و در سایه دیپلماسی ممکن و میسور نماید. بی دلیل نیست که غرب با ادراک این ظرفیت ها در طول تاریخ تلاش نموده به منبع و سرچشمه جهت دهی به محتوای اصول و هنجارهای ناظر بر زیست بین المللی و امنیت جهانی تبدیل شود. در کنار برداشت های گوناگون راجع به خروجی ها و نتایج توافق های صورت گرفته، شفاف بودن یا نبودن آنها، نزدیکی یا دوری آن به منافع ملی و مسیر ترسیم شده غرب و ایران در افق و چشم انداز آن، اکنون زمان تمرکز بر «دستاوردسازی» برای منافع ملی است. 4. بایسته ج.ا.ایران در رابطه با اصول و هنجارهای مذاکرات هستهای این است که اولاً حقوق مسلم را از دایره تفسیرهای متهافت و متناقض دور سازد. مساله این است که حق توسعه صلح آمیز، ذاتی و بی نیاز از شناسایی است و از این منظر، نه غرب و نه هیچ گروه و سازمانی در شأن و مقام شناختن یا نشناختن این حقوق برای هر کشوری از جمله ایران نبوده، نخواهد بود و بلکه نباید باشد. ثانیاً نظام باید نظام حقوقی انرژی هسته ای، به مثابه نظامی از اصول آمره بین‌المللی، را از نظر محتوا، غایت ها، آستانه های رفتاری و تعهدسازی، به گونه ای در روند تفسیر قرار دهد که بخش مهم جامعه بین المللی – دولتهای غیرهسته ای- را به محتوا دهی جدید به آن در خارج از گردونه نظم دلخواه قدرتهای هسته ای ترغیب نموده و تمایلات آنها را به صورت جدی فعلیت بخشد. اصل بودن (یا شدن) «حق» غنی سازی3 به عنوان جزئی شناخته شده از حق توسعه صلح آمیز،4 از نمادهای بارزی است که باید از فرعیت ناشی از رویکرد گذشته و کنونی غرب در این عرصه فاصله بگیرد؛ رویکردی که غرب آن را به صورت عام یا در موارد خاص (به ویژه علیه ج.ا.ایران)، در عرصه کاربرد غیرصلح آمیز انرژی هسته ای تعبیر نموده است. این اهتمام، در سایه ابتکار و خلاقیت اسلامی- ایرانی دست یافتنی بوده و خواهد بود. 5. علاوه بر اصول تخصصی عرصه هسته ای که به محتوای مساله مذکور میان ایران و غرب مربوط میشوند، اصول حرفه ای مرتبط با مذاکرات هدفمند و قهرمانانه نیز مورد عنایت بوده و هستند. احترام متقابل، نگرانی مشترک، منافع متقابل، همترازی سود- هزینه یا داده-ستانده، و همچنین همزمانی اقدامات از جمله اصول حرفه ای در این وادی به شمار میروند. بر پایه این اصول است که مذاکرات در خارج از خطوط قرمز ج.ا.ایران، یعنی هسته اصلی منافع ملی (منافع عالیه امنیت ملی) 5 به انجام میرسد و انعطاف دیپلماسی در کنار غیرقابل عدول بودن خطوط قرمز ملی، معنا مییابد. نرمش قهرمانانه که بر انعطاف تاکید دارد، موید این سبک دیپلماسی است که به توفیق در تامین منافع عالیه کشور (به ویژه تعدیل و توقف تحریم ها در عین حفظ منزلت کشور به عنوان پرچمدار مقاومت خردمندانه علیه نظام سلطه) انجامیده و کنشی پیروزمندانه و قهرمانانه را از این حیث به بار آورد. نرمش قهرمانانه که بر انعطاف تاکید دارد، موید این سبک دیپلماسی است که به توفیق در تامین منافع عالیه کشور (به ویژه تعدیل و توقف تحریم ها در عین حفظ منزلت کشور به عنوان پرچمدار مقاومت خردمندانه علیه نظام سلطه) انجامیده و کنشی پیروزمندانه و قهرمانانه را از این حیث به بار آورد. 6. از آنجا که دیپلماسی فی نفسه بر قالب و روش ارتباط در محیط بین المللی تاکید دارد، صرف تمرکز بر آن ترجمانی از بودن یا نبودن محتوایی خاص در این زمینه نخواهد بود. تعیین محتوا در این رابطه، بر اساس معیارهایی خواهند بود که از اصول تخصصی و عام کنش موفق در روابط خارجی نشات میگیرند. اما محتواهای مطلوب ملی نیز بی ارتباط با نوع روشها و مجاری نیستند، بلکه تجربه سیاست خارجی موید اهمیت ابتکار و ساخت روشها و مجاری نوین متناسب با محتواهای مطلوب است، بدون اینکه ظرفیت های نهفته در ساختارهای موجود مورد کم توجهی و بی عنایتی قرار گیرد. به نظر می رسد ایجاد شبکه ای ویژه از روابط ایران و غرب، به نام توافق هسته ای ژنو، برخاسته از همین ضرورت ها بوده است؛ ضرورت هایی که طی همین مدت کوتاه از اجرائی شدن توافق حاصله، به گسست در شبکه های تحریمی و مافیای قدرت بین المللی علیه ج.ا.ایران شده و دشمنان نظام را به هراسی شدید از عادی شدن بلکه اعتلایابی ایران در آینده قدرت جهانی انداخته است. 7. تجربه دیپلماسی چندجانبه گرا 6 - ملهم از سیاست های کلی نظام و سند چشم انداز- نشان داده که بهره گیری از فرایندهای مبتکرانه میتواند موجد ارتقای ظرفیت های دستیابی کشور به وضعیت های مطلوب در عرصه روابط خارجی باشد. زیرا فرایندهای مذکور نیازمند قاعده سازی متفاوت از ساختارهای موجود بوده و در این وادی، نه تنها حق و امکان مشارکت در ساخت این قواعد به رسمیت شناخته شده، بلکه فرایند و قالب مذاکراتی نیز بر پایه اتفاق نظر طرفین طراحی و اجرای میگردد. 8. نرمش قهرمانانه به مثابه تاکید بر مجموعه ای از بایسته ها برای طراحی الگویی اسلامی- ایرانی از دیپلماسی در محیط بین المللی است که البته محدود به دیپلماسی رسمی سنتی نخواهد ماند. امروزه دیپلماسی فرهنگی، علمی و نخبگی، عمومی و توده ای، نظامی- دفاعی، امنیتی- اطلاعاتی نیز باید کنشی جهان گرا یافته و فارغ از مسائل مرتبط با سیاست داخلی، به اصلاح، تقویت، بازدهی بخشی و نتیجه مندی دیپلماسی ای بپردازند که نظام و رهبری آن، کلیت آن را فارغ از ایرادها و نواقص جزئی، منع نکرده – هرچند تائید محتوایی کامل هم ننموده- است. به نظر می رسد که در کنار برداشت های گوناگون راجع به خروجی ها و نتایج توافق های صورت گرفته، شفاف بودن یا نبودن آنها، نزدیکی یا دوری آن به منافع ملی و مسیر ترسیم شده غرب و ایران در افق و چشم انداز آن، اکنون زمان تمرکز بر «دستاوردسازی» برای منافع ملی است. مذاکرات هسته ای، از جمله کانون ها و مراکز ثقل دیپلماسی دولت در مدیریت روابط خارجی است، که نسبت مفروضی با منافع ملی است؛ کانونی که مصاف ایران و غرب در قالب مذاکره را رقم زده و تحولی اساسی در روابط بین المللی پدید آورده؛ تحولی که تعریفی جدید از نظم نوین منطقه ای و جهانی را برانگیخته است. 9. در این مقطع از تاریخ که لایه ای از مباحث مساله هسته ای کشور در پهنه دیپلماسی جریان یافته و به پیش رفته است، دیگر نبش قبر کردن در مورد اصل مذاکره، اصل توافق، برد- برد بودن یا نبودن و مسائلی از این دست، کارکردی در رابطه با تامین منافع ملی در مناسبات بین المللی پدید آمده، نخواهد داشت. باید از تمرکز بر این مساله به عنوان امری در پهنه سیاست داخلی عبور کرد و به جنبه های سیاست خارجی پرداخت. در این صورت است که می توان، حتی از یک توافق ناقص، مبهم یا برد کمتر برای کشور نیز –که برآیندهای یک برداشت از این صحنه است-، نتایج و دستاوردهای نزدیک به منافع ملی را حاصل و تضمین نمود. در واقع، بازی در این میدان تازه آغاز شده و با رویدادهای این سه ماه، مساله مختومه نشده است. از این رو، می توان با بکارگیری قواعد بازی متفاوت، انتخاب بازیکنان و بازیگرانی جدید و قوی، نرمش و مهیاسازی حاضران در این صحنه، دستورکار دادن و حتی روشنگری و هشدار خردمندانه و منصفانه به همه نهادهایی که در مسیر تصمیم سازی، تصمیم گیری و اجرا قرار دارند، نقش جامعه بصیر، خردورز، مقاوم و خواستار عدالت جهانی را در روند مدیریت دیپلماسی هسته ای ایفا نمود. حتی دیپلماسی دفاعی7 نیز به عنوان «طرح، تعریف، هدایت و بهره گرفتن از تعامل نیروهای مسلح کشورمان با همتایان خارجی یا عناصر و کارگزاران کشوری با هدف تامین منافع ملی مشترک و همچنین طراحی و اجرای راهبردهای تامین امنیت منطقه ای و جهانی»، بخشی جدی از دیپلماسی قهرمانانه است که با ادبیات، مفاهیم، محتوا و روشهایی نسبتاً مختص به خود، همیار و کمک کننده به دیپلماسی سنتی است. از همین روست که دیپلماسی دفاعی نیز همانند سایر ارکان و مولفه های قدرت دفاعی، پشتیبانی دیپلماسی هسته ای به شمار میرود. غایت همه این تدابیر یکسان بوده و آن، تامین منافع ملی در گردونه تعاملات، گفتگوها و همکاریهای بین المللی از طریق تقلیل تهدیدها و تقویت فرصت های فراروی منافع مذکور است. 10. النهایه، مذاکرات هسته ای را باید در منظومه منافع ملی مورد ارزیابی شناختی، نیازسنجی، چارچوب دهی، سیاستگذاری و همچنین مدیریت ادراکی و اجرائی قرار داد و در این زمینه، نگاه به آن از حیث سیاست خارجی – و نه صرفاً سیاست داخلی- است که می تواند حتی ظرفیت های نقد و تبیین را به سرمایه ای برای تقویت دستاوردهای آن برپایه منافع ملی تبدیل نماید. پی نوشت: 1 Peremptory norms 2 Interpretation 3 Right to enrichment 4 در این خصوص باید به مفاد و متن دقیق بند 1 ماده 4 ان.پی.تی. توجه و استناد نمود که همه ارکان، عناصر و مولفه های توسعه صلح امیز هسته ای را بدون هیچ آستانه ای، حق ذاتی و غیرقابل تبعیض دولتهای عضو این معاهده شمرده است. 5 Supreme national security interests 6 Multilateral diplomacy 7 Defence diplomacy دکتر نادر ساعد مدیر گروه حقوق و سازمان های بین المللی پژوهشکده مطالعات روابط بین المللی پایان متن/
92/12/27 - 06:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 49]
-
گوناگون
پربازدیدترینها