محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853183619
معماري هژموني منطقه‌اي روي موج بي‌ثباتي
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: معماري هژموني منطقه‌اي روي موج بي‌ثباتي
عربستان سعودي در يكي دو سال اخير رويكرد منطقه‌اي خود را به نحو مشخصي تغيير داده است
عربستان سعودي در يكي دو سال اخير رويكرد منطقه‌اي خود را به نحو مشخصي تغيير داده است. هدف عربستان افزايش نفوذ و تأثيرگذاري اين كشور در فرايندهاي منطقه‌اي و جهت دادن به اين تحولات در راستاي اهداف و منافع خود بوده است. در اين راستا عربستان به دخالت فعال در بحرانهاي منطقه‌اي پرداخته و در عين حال به دنبال تشكيل اتحاديه نظامي در سطح كشورهاي شوراي همكاري خليج‌فارس بوده است. همچنين عربستان به شدت به دنبال تقويت توانمنديهاي نظامي خود و به ويژه كسب توانمندي هسته‌اي از طريق پاكستان است.
همكاري عربستان و پاكستان
1- ديدار سلمان‌بن عبدالعزيز وليعهد و وزير دفاع عربستان‌سعودي از پاكستان از رويدادهاي مهم در مسير تحولات جديد در زمينه گسترش دامنه همكاري‌هاي رياض و اسلامآباد است. سلمان‌بن عبدالعزيز شنبه 26 بهمن 1392 (15 فوريه2014) سفر سه روزه‌اي را به پاكستان انجام داد. تمركز اين سفر بر افزايش همكاري‌هاي دفاعي و امنيتي ميان دو طرف بود. با وجود تكذيب پاكستان، طبق گزارش‌ها هدف وليعهد و وزير دفاع عربستان از سفر به پاكستان، امضاي يك توافقنامه هسته‌اي است. در واقع سلمان‌بن عبدالعزيز، درصدد است با استفاده از وابستگي نواز شريف، نخست‌وزير پاكستان به رياض، توافقنامه هسته‌اي ميان دوكشور را كه از دوره پرويز مشرف رئيس‌جمهوري پيشين پاكستان به سردي گراييده بود، احيا كند. عربستان همچنين در تلاش است فناوري هسته‌اي را كه بعد از فروپاشي شوروي به پاكستان منتقل شده بود، كسب كند. قرار است يك توافقنامه هسته‌اي تحت‌پوشش كشاورزي و تجاري بين اسلامآباد و رياض منعقد شود. بر اين اساس عربستان قرار است زمينهاي زيادي را در منطقه ميانوالي در جنوب ايالت پنجاب اجاره كند و علاوه بر به دست آوردن سنگ سياه كه در پروژه‌هاي هسته‌اي مورد استفاده قرار ميگيرد، يكسري فعاليت‌هاي هسته‌اي نيز با مشاركت متخصصان پاكستاني انجام دهد. در عين حال وزير دفاع عربستان در اين سفر پروژه‌هاي نظامي از قبيل ساخت تانك و غيره را نهايي كرد. سخنگوي وزارت امور خارجه پاكستان اعلام كرد اسلامآباد علاقه‌مند به فروش تسليحات به عربستان از جمله جنگنده جي اف- 17 تاندر كه به طور مشترك توسط پاكستان و چين توليد مي‌شود و همچنين هواپيماهاي آموزشي «موشك» و ديگر تجهيزات نظامي است.
2- در واقع عربستان همزمان با دارا بودن زرادخانه موشكي، به دنبال كسب كلاهك‌هاي هسته‌اي براي آنها است كه مسير كوتاه‌تري براي دراختيار داشتن توانمندي هسته‌اي محسوب مي‌شود. سابقه پروژه‌هاي عربستان سعودي، از جمله برنامه تهيه موشك‌هاي دور برد قادر به حمل كلاهك‌هاي هسته‌اي به چند دهه پيش بازمي‌گردد. در اواخر دهه ۱۹۸۰، عربستان مخفيانه ده‌ها موشك بالستيك سي اس اس - 2 از چين خريد. بسياري از كارشناسان اعتقاد داشتند كه دقت اين موشك‌ها براي استفاده در سلاح‌هاي متعارفي ناكافي است. اين موشك‌ها ۲۰ سال پيش در ارتش عربستان به كار گرفته شد. اخيراً وجود سومين پايگاه مخفي موشك‌هاي بالستيك ميان‌برد عربستان در حدود ۲۰۰ كيلومتري جنوب غربي رياض نيز فاش شد. طبق گزارش‌ها، عربستان پايگاه جديدي را با اين موشك‌ها و سكوهاي پرتاب آنها مجهز كرده و اين موشك‌ها را به‌سمت اسرائيل و ايران هدفگيري كرده است. اين در حالي است كه عربستان سعودي كمك‌هاي مالي سخاوتمندانه‌اي در اختيار صنايع دفاعي پاكستان قرار داده و به گفته كارشناسان غربي، از جمله به آزمايشگاه‌هاي ساخت تجهيزات موشكي و هسته‌اي اين كشور كمك كرده است. همچنين گزارش‌هايي درباره تحويل موشك‌هاي بالستيك شاهين (منهاي كلاهك هسته‌اي آن ) از سوي پاكستان به عربستان سعودي درز كرده است. اين گزارش‌ها هنوز تأييد نشده، اما در صورت صحت به آن معناست كه توانايي استقرار سلاح‌هاي اتمي در خاك عربستان وجود دارد و عربستان مي‌تواند با سرعتي بيش از آنچه برخي تحليلگران قبلاً تصور مي‌كردند، كلاهك‌ها را بر يك سيستم موشكي كارآمد و مدرن سوار كند. در مورد جدي بودن تهديد عربستان به استفاده از توافق هسته‌اي خود با پاكستان، به گفته برخي كارشناسان ارشد غربي «سعودي‌ها درباره ايران و موضوعات هسته‌اي كاملاً جدي حرف مي‌زنند. آنها سر اين مسئله بلوف نمي‌زنند.»
3- تمام شواهد و گزارش‌ها از تلاش جدي عربستان سعودي براي كسب و تجهيز خود به سلاح‌هاي هسته‌اي به ويژه كلاهك‌هاي هسته‌اي كه قادر به نصب روي موشك‌هاي سي اس اس - 2 باشند حكايت دارد. هدف عربستان از چنين اقدامي به گمان خود كسب يك نيروي بازدارنده قدرتمند در برابر ايران و دستيابي به همپايگي استراتژيك در قبال ايران است. با اينكه جمهوري اسلامي ايران بارها اعلام كرده اقدامات هسته‌اي آن صرفاً در راستاي اهداف صلح‌آميز است و حتي به اذعان آژانس بين‌المللي انرژي اتمي انحرافي در فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران به سمت اهداف نظامي مشاهده نشده است، اما رژيم سعودي با بدگماني تمام تحولات هسته‌اي ايران را دنبال كرده و بسيار بدان مشكوك است. به نظر مي‌رسد با توجه به اين ملاحظات، فعاليت‌هاي موشكي سعودي‌ها و محل استقرار سايت‌هاي موشكي آنها با دقت رصد شده و آمادگي كافي براي مقابله با آنها در صورت وقوع هرگونه درگيري احتمالي در خليج‌فارس ايجاد گردد.
عربستان به دنبال ايجاد اتحاديه همكاري خليج‌فارس
1- عربستان اولين بار در سال 2011 با ادعاي مقابله با چالش‌هاي منطقه‌اي و تهديدهاي فرارو، پيشنهاد تبديل شوراي همكاري خليج‌فارس به اتحاديه همكاري را به اعضاي اين شورا داد. اين پيشنهاد ملك عبدالله پادشاه عربستان، بار ديگر در نشست سران شوراي همكاري خليج‌فارس در رياض مطرح شد و سعودي‌ها خواستار افزايش سطح ارتباط اعضاي شوراي همكاري خليج فارس، از همكاري به اتحاد شدند. در واقع مقامات سعودي ضرورت‌هاي سياسي، امنيتي و اقتصادي منطقه را مورد نظر قرار داده و بر اين امر اصرار مي‌كنند كه بايد شوراي همكاري از مرحله همكاري به مرحله اتحاد پيش برود. براساس اين طرح شش كشور عضو شوراي همكاري خليج فارس داراي وزارت خارجه، وزارت دفاع و وزارت نفت مشترك خواهند شد و به گونه‌اي هماهنگ در اين زمينه عمل مي‌كنند.
2- به نظر مي‌رسد عربستان سعودي تلاش مي‌كند از راه اتحاد، توان نظامي كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس و سياست خارجي آنها را تحت‌تأثير خود قرار دهد. از اين منظر سياست دفاعي و خارجي اعضا بايد با هم هماهنگ گردد. به عبارت ديگر عربستان سعودي مي‌خواهد از سوي شش كشور عضو شوراي همكاري خليج‌فارس سخن بگويد و با توجه به سخنگويي از جانب اين شش كشور، جايگاه بالايي را در معادلات منطقه‌اي براي خود رقم زند. به نظر مي‌رسد افزايش تنش‌ها در خليج فارس و همچنين تلاش عربستان براي كسب موقعيت رهبري كشورهاي حاشيه جنوبي خليج‌فارس موجب شده تا رياض تلاش كند تا با ارتقاي شوراي همكاري خليج‌فارس به يك اتحاد، جايگاه بهتري در منطقه به دست آورد. عمان و قطر با اين ايده به شدت مخالفت كردند. امارات متحده عربي درباره اين پيشنهاد ابراز ترديد كرد. با اين وجود، كويت و بحرين از پيشنهاد تشكيل اين اتحاديه حمايت كردند. شش كشور، عربستان، امارات، قطر، كويت، عمان و بحرين عضو شوراي همكاري خليج‌فارس هستند.
عربستان و نيروي نظامي مشترك
1- پس از شكست طرح عربستان براي تبديل شوراي همكاري خليج‌فارس به اتحاديه و پيگيري طرح جديد رياض براي تشكيل نيروي مشترك اين شورا، منابع عربي اعلام كردند، عربستان فرماندهي اين نيروها را بر عهده گرفته است. پس از فشارهاي عربستان بر شوراي همكاري خليج‌فارس براي تشكيل نيروي نظامي مشترك، اين شورا با پذيرش رياست عربستان بر اين نيرو، موافقت كرد تشكيلات اين نهاد نظامي نيز در رياض پايتخت عربستان مستقر شود. هرچند هنوز از تعداد نيروهاي هر كشور شوراي همكاري خليج‌فارس در اين نهاد نظامي و چگونگي كاركرد آن خبري منتشر نشده است اما گزارش‌ها حاكي از آن است كه پس از تصويب طرح پيشنهادي عربستان درباره تشكيل نيروي نظامي مشترك بين كشورهاي عضو شوراي همكاري خليج‌فارس در نشست 20 آذر 1392(11 دسامبر2013) اين شورا در كويت، فرماندهي اين نيروها در اختيار رياض قرارگرفته است. مسئله رياست عربستان بر نيروي نظامي مشترك شوراي همكاري خليج فارس درحالي صورت گرفت كه شاهزاده «متعب‌بن عبدالله» فرمانده گارد ملي و فرزند پادشاه عربستان چندي پيش اعلام كرده بود رياض در حال بررسي تشكيل يك ارتش ۱۰۰ هزار نفري با مشاركت كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس است.
2- عربستان پس از شكست طرح تبديل شوراي همكاري خليج‌فارس به اتحاديه در نشست اخير كويت، با هدف دخالت و نفوذ بيشتر در امور اين شورا، طرح تشكيل نيروي نظامي با مشاركت كشورهاي عربي حاشيه خليج‌فارس را در دستور كار خود قرار داد. تلاش براي تشكيل نيروي مشترك نظامي منطقه‌اي ازسوي عربستان درحالي پيگيري مي‌شود كه نيروي مشترك «سپر جزيره» كه پيش از اين به عنوان نيرويي براي حمايت از كشورهاي عربي حوزه خليج‌فارس در مقابل تهديدهاي خارجي تشكيل شده بود، درحال حاضر با حضور گسترده نظاميان عربستاني در بحرين، سرگرم سركوب تظاهرات مسالمت‌آميز مردم اين كشور است. شوراي همكاري خليج فارس كه در سال 1981 تشكيل شد تا سال 2011 عملكرد خاصي نداشت و بيشتر نهادي تشريفاتي بود، اما در سال 2011 عربستان با هدف دخالت در بحرين و سركوب اعتراض‌هاي ضدحكومتي و به بهانه طرح سپر جزيره، به بحرين لشكركشي كرد، درحالي كه طرح سپر جزيره براي مقابله با تهديدهاي خارجي تشكيل شده و بحرين درگير اعتراض‌هاي داخلي است. در اين شرايط به نظر مي‌رسد رياض با توجه به گسترش اعتراضات داخلي و منطقه‌اي سعي دارد به بهانه تشكيل نيروي نظامي مشترك و فرماندهي اين نيرو، ضمن آمادگي براي رويارويي با قيام‌هاي مردمي در منطقه، دخالت نظامي خود در كشورهاي كوچك عضو شوراي همكاري خليج‌فارس از جمله بحرين را مشروع جلوه دهد.
جمع بندي
1- به نظر مي‌رسد عربستان سعودي شرايط كنوني منطقه را يك فرصت تاريخي براي دستيابي به برتري در خاورميانه مي‌داند و بنا بر تصور كساني مانند بندربن سلطان رئيس دستگاه اطلاعاتي عربستان، موقعيت فعلي ايران كه تحت فشار تحريم‌ها قرار دارد و تحولات مصر به ويژه خارج شدن اخوان‌المسلمين از گردونه حكومت در مصر، چنين فرصتي را به عربستان داده است. رفتار پرخاشگرانه و سياست بي‌ثبات‌ساز عربستان نشانگر آن است كه اين كشور به دنبال ايجاد بي‌ثباتي فراگير از عراق گرفته تا سوريه و لبنان است. رهبران سعودي از اين هراس دارند كه در صورت نوعي توافق هسته‌اي بين غرب و ايران، ضمن افزايش قدرت و نفوذ منطقه‌اي ايران، متحدان منطقه‌اي ايران از رژيم سوريه گرفته تا گروه‌هايي مثل حزب‌الله لبنان تقويت شوند. برخي از مقامات عربستان حتي در مصاحبه‌هاي علني خود چنين نگراني را بيان كرده و مي‌گويند بهبود مناسبات بين تهران و واشنگتن ممكن است به قيمت تضعيف كشورهاي عربي و به خصوص كشورهاي عربي حوزه خليج فارس تمام شود.
2- در واقع سياست خصمانه عربستان نسبت به ايران به خصوص بعد از تحولات منطقه و انقلاب‌هاي عربي سال 2011، تشديد شده است. انقلاب‌هاي عربي، رياض را در وضعيتي چالشي قرار داد و اين كشور در وضعيتي قرار گرفت كه بيم سرايت اعتراضات به داخل مرزهايش مي‌رفت. با اين حال، تحولات يك سال اخير در كشورهايي مانند مصر و تضعيف وضعيت اخوان‌المسلمين و وجود فرصت مناسب براي مداخله در سوريه، لبنان و عراق از طريق گروه‌هاي تروريستي تكفيري، عربستان را يك بار ديگر وارد متن تحولات خاورميانه كرد. عربستان در كشوري مانند سوريه به شدت فعال شد و ظرفيت نفوذ خود بر گروه‌هاي سلفي را به نحوي كم‌سابقه در خدمت اثر‌گذاري بر تحولات خاورميانه گذاشت. چنين روندي منجر به اين شد كه رياض دستور كار علني كردن رويارويي با ايران و گسترش نفوذ خود را در پيش بگيرد. در اين راستا اقداماتي مانند فرماندهي نيروي مشترك نظامي شوراي همكاري خليج‌فارس، گسترش دخالت در كشورهاي منطقه به ويژه سوريه و عراق، خريدهاي نظامي هنگفت ده‌ها ميليارد دلاري و نيز پيشنهاد ناكام تشكيل اتحاديه همكاري خليج‌فارس از سوي عربستان صورت گرفته است.
نویسنده : دكتر سيد‌رضا ميرطاهر
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: 03 اسفند 1392 - 09:04
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 54]
-
گوناگون
پربازدیدترینها