واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا:
دو راهی تعامل یا تقابل با ساختارهای گذشته تهران - ایرنا - دولت های نوپدید کار خویش را از نقطه ای آغاز می کنند که کار حکومت سلف آنها به پایان رسیده است. اولین سؤال سرنوشت ساز در همین نقطه رخ می نماید. مسأله مشترک همه دولت های نورسیده این می شود که چه چیزی باید فروبریزد و چه چیزهایی می بایست ساخته شود.
در ادامه مطلبی که روز شنبه با عنوان « دو راهی تعامل با تقابل با ساختارهای گذشته » در ویژه نامه « قلمرو » روزنامه ایران به قلم «محمد نوری» منتشر شد آمده است : شق سوم این سؤال که اهمیت مضاعف دارد، این است که بناهای جدید اساساً بر چه شالوده ای باید استوار شود.
سال ها است معمای ذهنی تئوریسین های توسعه این شده که چگونه می توان ساختارهای اقتصادی و سیاسی گذشته را با نظم و نظام جدید آشتی داد.
دولتمردان جدید خیلی زود درمی یابند که برانداختن ساختارهای متصلب گذشته چندان آسان نیست.
آنها در این شرایط اغلب با سه گزینه دست به گریبان می شوند:
1- ادغام ساختارهای کهنه در نهادهای جدید
2- انحلال و از میان برداشتن هر آنچه از گذشته به ارث رسیده
3- نوعی اقتباس و گزینش اجزای مثبت و کارآمد نظام پیشین و ترک بخش های ناهنجار آن.
دردسر دولت ها در این مرحله بسیار شبیه کار جراحان پیوند اعضا است.
در عملیات پیوند نیز تیم جراحان با وضعیت های سهل و ممتنع روبه رو می شوند.
از یک سو قطع اعضا ممکن است به از دست رفتن بیمار بینجامد.
از سوی دیگر، این خطر نیز وجود دارد که ارگانیسم بدن بیمار هرگونه تلاشی را برای پیوند پس بزند.
در صحنه سیاسی کشورهای جهان سوم، سران دولت ها اغلب در نقش یک طبیب بر بالین جامعه بیمار ظاهر می شوند.
فضای جامعه نیز بی شباهت به التهاب و انتظار اتاق عمل نیست.
بعد از هر جنبش سیاسی یا انتخاباتی، دولت ها میان دو موج فشار مطالبات پایین جامعه و مقاومت بالای هرم قدرت قرار می گیرند.
دولت هایی که بر شانه حمایت و تأیید توده مردم به قدرت تکیه می کنند، با این معمای بزرگ روبه رو می شوند که با انتخابات انرژی متراکمی از بیزاری و مخالفت نسبت به نظم گذشته آزاد می شود.
اکثریت جامعه یا گروه حامیان دولت جدید عطش و بی تابی مفرطی نسبت به دگرگونی و واژگونی ساختارهای پیشین نشان می دهد.
رفتار این نوع جوامع تاکنون زیر ذره بین نگاه محققان توسعه بررسی شده است.
به باور این محققان، مدیریت این فضای پرالتهاب جزو وظایف سخت در دموکراسی های نوپا است.
در دسته بندی جالبی که تئوریسین های توسعه ارائه کرده اند، واکنش دولت های نوظهور ممکن است روی یک منحنی سیر کند که آغاز آن «نفی گذشته» است، میانه آن «آشتی گذشته و حال» و پایان آن «تکرار و بازتولید گذشته».
دولت حالت اول و سوم ویژگی بارز دولت های پوپولیستی است.
دولت هایی که سوار بر موج شور و رؤیای برانداختن نظم گذشته ظهور می کنند و در پایان حاصل کار آنها به تجدید حیات نظام گذشته می انجامد.
وجه تمایز دو گروه دولت های پوپولیستی و عقلانیت گرا در همین نقطه آشکار می شود.
در حالی که پوپولیست ها در دوراهی افراط و تفریط (تکفیر تفکر گذشته و شیفتگی به تفکر خویش) گرفتار می آیند اما دولت های خردگرا هوشیارانه از کنار موج احساسات جامعه عبور می کنند.
به نظر می آید بعد از انتخابات 24 خرداد دولتمردان ایران با چنین شرایط حساس روبه رو شده اند.
با آن که پاره ای اندیشه های دولت گذشته کارآمدی و مشروعیتش زیر سؤال رفته اما همچنان به اشکال مختلف به حیات خویش ادامه می دهند.
تصمیم گیری و نحوه مواجهه با این اندیشه ها و ساختارها، مسأله اصلی امروز ایران است و هنر مدیریت دولت جدید در این آزمون رقم می خورد که روحانی و تیم سیاستگذارش چگونه با ساختارهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی برخورد کند.
آنچه از قرائن پیداست، روحانی از موضع نفی و انکار در قبال این ساختارها احتراز می ورزد.
منش او در قبال این ساختارها بر مدارا استوار است. البته مداراطلبی او را نباید با مماشات اشتباه گرفت.
دولت جدید چنان که از اعمال و اقوال آن پیداست، می کوشد این منطق مدارا را با چاشنی اصلاح و تغییر آرام پیش برد.
بی گمان در این مواجهه، دولتمردان جدید نگاهی به تجربه گذشته و ماحصل دولت های اصلاحات و سازندگی دارند.
در حالی که فضای جامعه در 6 ماه بعد از انتخابات 24 خرداد تفاوت چندانی با ایام خرداد 76 ندارد اما دولت برآمده از این انتخابات می کوشد از رفتار آن روز سیاستورزان یعنی حالت تقابل تمام عیار با اجزای دیگر قدرت دوری گزیند و در مقابل راهی برای اصلاح و نفوذ به درون ساختارها سخت و متصلب بیابد
در واقع دولت یازدهم به دنبال یک سنتزی از دو تز تجربه شده اصلاحات و سازندگی است.
این نکته به وضوح در رفتار رئیس دولت نمایان است آنجا که در برخورد با ساختارهای فرهنگی، اقتصادی و سیاسی برجای مانده از دوره پیشین بر تغییر و پوست اندازی این ساختارها اصرار می ورزد اما در میدان اجرا به سمت اصلاحات گام به گام میل می کند.
در محفل فرهنگیان و هنرمندان محدودیت ها و ممنوعیت های سلیقه ای را زیر سؤال می برد. در جمع دیپلمات ها بر گشودن درهای تجارت و تعامل تأکید می کند و در میان دانشگاهیان خواهان ایجاد فضای نقد و نقادی می شود.
اول**1104
انتهای پیام /*
: ارتباط با سردبير
[email protected]
26/11/1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]