تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833518433
موسیقی در کشور ما یک آشفته بازار است
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
با امین‌الله رشیدی، خواننده پیشکسوت کشورمان موسیقی در کشور ما یک آشفته بازار است امین‌الله رشیدی، یکی از خواننده‌های قدیمی کشورمان است. خواننده‌ای که نسل ما جوان‌تر‌ها شاید از فعالیت‌های گذشته او چیزی به خاطر نداشته باشد، اما حدود ده سال پیش که اجراهای او را در چند برنامه تلویزیونی دید، با او و صدایش آشنا شد و ارتباط برقرار کرد.
این خواننده در یکی از همین روزهای زمستانی امسال مهمان روزنامه جام جم شد؛ مهمانی که در آن برخی ساخته هایش را به طور زنده خواند و لذت همصحبتی او را برایمان دوچندان کرد. او علاوه بر فعالیت در عرصه موسیقی دو جلد کتاب هم نوشته و حالا هشت سال است منتظر مانده تا مجوز انتشار جلد سوم این مجموعه را از وزارت ارشاد بگیرد. با او درباره زندگی اش از کاشان سال ها قبل تا امروز حرف زدیم؛ از روزهای مکتبخانه، مدرسه و طراحی قالی تا خوانندگی در رادیو و... اگر بخواهیم مروری به زندگی شما داشته باشیم، خودتان پیشنهاد می کنید از کجا شروع کنیم؟
از آسمان کاشان.
شهری که در آن زندگی کرده اید و بزرگ شده اید، درست است؟
بله، شهری که سال نخست زندگی ام را در آن سپری کرده ام و به یاد دارم آنقدر زیبا بود که می شد شب ها یکی یکی ستاره ها را در آن چید. انگار هیچ فاصله ای بین ما و آسمان نبود.
اگر بخواهید کاشان را در یک جمله تعریف کنید چه می گویید؟
کاشان، مهد هنر و فرهنگ و تاریخ و دروازه های تمدن جهان است. تپه های قدیمی سیلک این ماجرا را اثبات می کند. ما در فضایی به دنیا آمدیم و بزرگ شدیم که دیگر تکرار نمی شود. دیگر آن معلم ها را نمی بینیم. البته این قانون زندگی است و هر کس هر فضایی را که دارد یک بار تجربه می کند.
البته احتمالا می دانید من متولد کاشان نیستم، من در راوند متولد شدم و تا چهار ماه آنجا بودم. بعد خانواده ام به کاشان آمدند و من تا بیست سالگی در کاشان بودم و دوران مکتب و دبستان و دبیرستان را در همین کاشان گذراندم، اما مثلا نسل شما چه می داند مکتبخانه چه جور جایی است. شما فقط دبستان را تجربه کرده اید، اما ما به مکتبخانه می رفتیم. یک تشکچه داشتیم، برمی داشتیم و به مسجد گذر باباولی کاشان می رفتیم. کف مسجد زیلو انداخته بودند. ما تشکچه هایمان را می گذاشتیم و می نشستیم روی زمین. نمی دانم چطور بود که من اینقدر از مدرسه گریزان بودم. یک فراش داشتیم که وقتی ما نمی رفتیم مکتب یا فرار می کردیم، می آمد دنبالمان. یادم است من هم بارها فرار کردم و او آمد و مرا پیدا کرد. البته طبیعی بود که ما دوست نداشته باشیم برویم مکتب، آن زمان معلم ها سخت می گرفتند و مثل حالا بچه سالاری نبود.
شما فقط در مکتب درس خواندید یا مدرسه هم رفتید؟
درواقع می توانم به قول امروزی ها بگویم مکتب شد دوره پیش دبستانی ما. چون بعد از مدتی حسن نراقی، مدیر مکتب و پدر همین احسان نراقی معروف در کاشان یک دبستان ایجاد کرد. هنوز به خاطر دارم لحظه ای که ما را به صف کردند و بردند دبستان. آن روز همه ما حس خاصی داشتیم. نمی دانستیم قرار است کجا برویم و دچار احساسات متضادی بودیم. خلاصه من در آن دبستان یک سال درس خواندم و بعد هم مرا بردند مدرسه شاپور. بعد هم کم کم ماجرای متحدالشکل شدن لباس های مدارس پیش آمد و سرود یادمان دادند و...
آن سرودها را به خاطر دارید؟
بله، یکی از آن سرودها این بود:
کشور ما کشور ایران بود
مسکن شیران و دلیران بود
پادشه عادل انوشیروان
گشته پرآوازه ز عدلش جهان
ای وطن ای حب تو آیین من
دوستی ات کیش من و دین من
دولت و اقبال تو پاینده باد
نام بلندت به جهان زنده باد
آهنگسازش گویا کلنل علینقی خان وزیری بوده است. سرودهای دیگری به ما یاد دادند و شاید جرقه های علاقه به موسیقی از همین جا در وجود من شکل گرفت.
سراغ یادگیری موسیقی هم رفتید یا نه؟
خیلی مانده تا برسیم به یادگیری موسیقی. من تا کلاس نهم را خواندم و رها کردم چون سه ماه تعطیلی رفته بودم کار یاد گرفته بودم، می خواستم دیگر کار کنم و به قول شما امروزی ها وارد بازار کار شوم.
خانواده تان مخالف نبودند؟
مادر من دختر ادیب بیضایی کاشانی بود. می گفت بچه من باید کاری یاد بگیرد که اگر روزی پشت میزنشینی میسر نشد، در نماند و بتواند از عهده زندگی اش برآید. به همین خاطر من سه ماه تابستان را نجاری و نقاشی کردم. البته همه هنرها با هم ارتباط دارند. شاید باید همه را یاد می گرفتم تا به جایگاهی که باید برسم.
یادم است مدتی هم در کارخانه ریسندگی کار کردم. برای هر روز کار یک قرآن می گرفتم. با بقیه دوستانم می رفتیم آخر هفته ها بازار نان کباب کاشان و فالوده می خوردیم، اما از بین همه این کارها نقاشی را ادامه دادم و خیلی زود به مرحله طراحی رسیدم و امروز هم در کارخانه فرش که در خیابان فردوسی است، یک غرفه به نام من وجود دارد.
من این موضوع را نمی دانستم. چرا و چگونه وارد این عرصه شدید؟
حرف های مادرم درست بود، وقتی پشت میزنشینی میسر نشد نقاشی به کارم آمد و باعث شد بتوانم شغلی داشته باشم. اول جنگ ایران و عراق بود که بیکار بودم. یکی از اقوام به من گفت کارخانه فرش طراح قالی نیاز دارد. من هم طرح هایم را بردم و بعد از این که مورد قبول قرار گرفت در این عرصه هم کار کردم.
اما فکر می کنم نخستین جایی که هنرتان را ارائه کرده اید رادیو بوده است که با آواز ایرانی وارد آن شده اید.
بله.
فکرش را می کردید روزی در رادیو بخوانید؟
راستش نه. ما اصلا نمی دانستیم رادیو چیست. فقط اواخر جنگ بین الملل بود که رادیو آمد. در تمام کاشان هم دو تا رادیو بیشتر نبود؛ یکی در منزل استاد من محمد دبیرالصنایع بود. من خیابان اصلی کاشان پشت پنجره می ایستادم، رادیو گوش می دادم. بعدها شهربانی کاشان یک رادیو آورد در میدان شهر گذاشت. ما بعداز ظهرها هر جا که بودیم خودمان را می رساندیم تا رادیو گوش دهیم. آن زمان رادیو سه چهار ساعت بیشتر برنامه نداشت. یک خربزه گرگاب اصفهان می گرفتیم جای شما خالی که خیلی هم شیرین بود، می خوردیم و به موسیقی گوش می دادیم. تاج اصفهانی، بنان و... می خواندند و ما گوش می دادیم.
پس اولین مواجهه جدی شما با موسیقی در همین رادیو گوش دادن های خیابان اصلی کاشان بوده است؟
می توان این طور هم گفت، اما قبل از آن هم در خانه پدربزرگ من ادیب بیضایی کاشانی گرامافون داشتند که کاشانی ها به آن می گفتند ساز کنگراف. آنجا هم که موسیقی می شنیدم خیلی لذت می بردم. خلاصه همه اینها را که بچینیم کنار هم، می بینیم از همین جاها بوده که من وارد دنیای موسیقی شدم و حالا مطمئن هستم که نمی شود آن را با هیچ چیزی عوض کرد.
از کی به تهران آمدید؟
ذکایی بیضایی، پدر بهرام بیضایی در تهران یک دفتر را برای من در نظر گرفته بود و آمدم تهران و مشغول شدم.
در همین تهران بود که به طور جدی وارد موسیقی شدید؟
بله، یادش بخیر. یک روز در روزنامه اطلاعات یک آگهی دیدم که هنرستان تهران در نوبت شبانه به صورت رایگان هنرجوی موسیقی و آواز می پذیرد. هنرستان در خیابان ارفع بود همین خیابان شهریار امروز. آمدم و ثبت نام کردم. از محضر که کارم تمام می شد، پیاده می آمدم در کلاس های شبانه شرکت می کردم. تهران آنقدر کوچک بود می شد که پیاده آمد و رفت.
استادان شما در این کلاس ها چه کسانی بودند؟
استاد تار من آقای موسی معروفی، پدر جواد معروفی و استاد آوازم دکتر مهدی فروغ بود. او رئیس دانشکده هنرهای دراماتیک هم بود. آموزش های فروغ، سنتی نبود؛ مثلا نمی گفت شور را بخوان، حالا ماهور را و... او به طور علمی آموزش می داد که چگونه بخوانیم. با تحریر زیاد هم موافق نبود. بعضی از همشاگردی هایم را هم به یاد دارم؛ آقایان مشروطه، معنوی و حسن گل نراقی. یکی هم نصرت الله خان که از بچه های جنوب شهر بود، تسبیح به دست می گرفت و بسیار با مرام بود. دو تا دندان طلا هم داشت.
در این کلاس ترانه ماندگاری هم خوانده شد؟
به یاد دارم من اهل تصنیف بودم. گل نراقی اهل طنز و شوخی بود و همان یک ترانه مرا ببوس را خواند. هزاران افسانه برای این ترانه آورده اند که همه اش نادرست است. این ترانه را دکتر حیدر رقابی برای دوستش ساخته بود. گل نراقی بسیار شوخ بود به جز مرا ببوس یک چیز دیگر هم می خواند. آن زمان پل تجریش گردشگاه اشراف بود. هر کسی نمی آمد. تابستانش با پالتو می رفتیم حالا فکر زمستانش را بکنید چقدر سرد می شد. آنجا دل و قلوه و جگرفروشی بود. بعضی کاسب ها جنسشان را با آواز ارائه می دهند. حسن گل نراقی از او یاد گرفته بود و می خواند. یعنی شب ها که از کلاس بیرون می آمدیم، می خواند. خیابان ها آنقدر ساکت بود که ما تمرین آواز می کردیم. مثل حالا نبود که تهرانی ها شب و روز ندارند. شهر ساکت ساکت بود. من درآمد می خواندم و معنوی سه گاه و...
چه زمانی وارد رادیو شدید؟
سال 1327 بود که آقای معروفی صدایم را شنید. یکی از ساخته های خودش را به نام رنج جدایی داد که من بخوانم. من را معرفی کرد به آقای محمدعلی خادم میثاق که رئیس ارکستر بود. گفت، هم صدایش خوب است و هم نت می داند. خودش می داند چگونه بخواند نیازی نیست آهنگ را یادش بدهید. نت بدهید خودش می داند چگونه بخواند. در واقع من نخستین خواننده ای هستم که در ایران نت می داند. من در ایران نخستین خواننده بودم که نت می دانست.
چهارم اردیبهشت 1319 اولین مرکز رادیو در سیدخندان راه افتاده بود. ما هم همین جا می رفتیم و کار می کردیم. ما می رفتیم ایستگاه فرستنده رادیو در سیدخندان. دو طبقه بود. مستقیم و زنده می خواندیم. دومین کنسرتی که در تهران دادم در همین جا بود. در سینما بهار که هنوز ساختمانش هست. همایون خرم هم رهبر ارکستر بود.
چند ساله بودید؟
بیست ساله بودم.
و تا چه سالی خواندید؟
حدود 20 سال خواندم تا این که سال 1341 به درجه سردفتری نائل شدم. به وزیر دادگستری گفتند که نمی شود یک خواننده رادیو سردفتر شود.
همکاری تان با رادیو تا چه سالی ادامه داشت؟
تا پایان سال 1344 به طور مداوم و مستمر ادامه داشت و بعدش سه سال هم به طور پراکنده و پاره وقت بود.
در آن 20 سال چند آهنگ ساختید؟
ظرف این مدت بیش از 120 آهنگ ساختم و با همکاری نوازندگان هنرمندی از جمله حبیب الله بدیعی، پرویز یاحقی، همایون خرم، عباس شاپوری، انوشیروان روحانی و رضا یاوری اجرا کردم.
چند آهنگ امروز به صورت ضبط شده موجود است؟
حدود نصف آنها.
به عنوان خواننده، آهنگ های کدام موسیقیدانان دیگر را اجرا کرده اید؟
آهنگ هایی از موسی معروفی، حسین یاحقی، علی تجویدی، همایون خرم، شاپور نیاکان، عباس زندی و چند هنرمند دیگر را خوانده ام.
با کدام ترانه سرایان همکاری داشته اید؟
با شاعران و ترانه سرایان مشهوری مثل ابوالقاسم حالت، رهی معیری، فریدون مشیری، مهرداد اوستا، بیژن ترقی، دکتر مهدی حمیدی شیرازی، عبدالله الفت و پرویز وکیلی کار کرده ام.
نخستین آهنگتان را چه زمانی ساختید؟
از بچگی خصیصه آهنگسازی در وجودم بود. یادم است نوجوان که بودم، می رفتیم صحرا با بچه ها می خواندیم. در همه کاشان یکی دو ماشین بیشتر نبود، هوا صاف بود و شب ها روی بام می خوابیدیم. ناله مرغی را می شنیدم که می گفتند اسمش مرغ حق است. این مرغ شب در صحراها و جاهای دور حق حق می کند تا گلویش مجروح می شود و جان می دهد. یک تراژدی واقعی است. من تحت تاثیر این داستان شعر و آهنگی به نام مرغ حق ساختم. نه می دانستم رادیو می روم و نه می دانستم خواننده می شوم. تعریف از خود نباشد، اما کاشانی ها گرمای کویر را گرفته اند و صدای گرمی دارند.
شما دو جلد کتاب هم در عرصه موسیقی منتشر کرده اید. کمی درباره آنها توضیح می دهید؟
دو جلد از کتاب هایم در دولت هفتم و هشتم چاپ شد با نام های «از کاشان تا کاناری» و «عطر گیسو خاطره ها و نغمه ها»، اما جلد سوم کتابم سال هاست منتظر گرفتن مجوز چاپ است.
چند سال؟
هشت سال است.
چرا؟
من سال هاست در این مملکت زندگی می کنم و می دانم خط قرمزها چیست. سیاسی هم نیستم که بگوییم مشکل خاصی دارم. کتاب سوم، سال 84 به ارشاد ارائه شده و نامش ایران در رهگذر زمان تا مرزهای بی سرانجامی است. آن دو کتاب هر کدام یک ماه در وزارت ارشاد ماند، اما جلد سوم همان مجموعه هشت سال! به آقایان وزیر قبلی نامه دادم. هیچ گشایشی نشد. چند بار رفتم با آقایان صحبت کردم، آخرش خیلی راحت گفتند ما از این نوع کتاب ها نمی خواهیم چاپ کنیم. من هم توضیح دادم این کتاب ادامه «عطر گیسو» است که سال 81 چاپ شده و مشکل و واکنش منفی هم ایجاد نکرده است. این را که گفتم، خیلی راحت گفتند اگر ما بودیم اجازه انتشار آن را هم نمی دادیم. وقتی از چاپ آن کتاب 11 سال می گذرد و همه واکنش ها مثبت و تشویق آمیز بوده است، واقعا چرا باید این طور برخورد کنند. به خدا ما هم می دانیم خط قرمز ها کجا هستند، مشکل ما برخورد سلیقه ای مسئولان است که هیچ پایه و اساسی ندارد. می ترسم بمیرم و انتشار این کتاب را نبینم.
به آقای جنتی هم نامه نوشته ام، اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده است. گفتم چیزی نمی نویسم که به جایی بربخورد، اما هنوز هیچ اتفاقی نیفتاده و کتابم در ارشاد مانده است.
نمی دانم چرا هیچ کس نمی خواهد به پیشکسوت های هنری اعتماد کند. این از ماجرای کتابم. از طرف دیگر بارها گفته ام آهنگ های اجرا نشده زیادی دارم. به من ارکستر بدهید اینها خوانده شود، نسل جوان بخواند، خودم بخوانم، اما کو گوش شنوا. واقعا باید به چه کسی مراجعه کنم؟
به طور کلی وضعیت موسیقی را در کشورمان چگونه ارزیابی می کنید؟
موسیقی در کشور ما مانند یک آشفته بازار عجیب و غریب است و هر کس هر کاری که دوست دارد انجام می دهد. به عنوان مثال چه خوانندگان پاپ و چه خوانندگانی که درجا می زنند و می خواهند موسیقی سنتی را ارائه دهند، فقط براساس افکار شخصی خودشان این کارها را انجام می دهند در نتیجه این موضوع سبب شده است موسیقی دچار هرج و مرج شود. در حال حاضر ما سه نوع موسیقی داریم که شامل موسیقی سنتی، موسیقی پاپ و موسیقی محلی است. موسیقی سنتی، یادگار زمان های قدیم است. زمانی که اعراب به ایران حمله کردند و اسلام به ایران آمد، این موسیقی به سمت موسیقی مذهبی (مداحی) رفت که موسیقی سنتی امروزه به موسیقی مذهبی نزدیک تر است. همچنین موسیقی پاپ که موسیقی امروزی و مدرن است از لحاظ شعر و آهنگ قابل قبول نیست.
ما نیاز به موسیقی های به روز داریم. صداوسیما باید توجه کند جامعه در حال پیشرفت است و موسیقی هم باید پیشرفت کند، زیرا ما در هزاره سوم زندگی می کنیم. همچنین علت دیگر این است که در چند سال اخیر آهنگساز خوب نداشته ایم و به همین دلیل خلاقیت در موسیقی مرده است و چون موسیقی مناسبی برای ارائه نداریم به همین دلیل موسیقی های قدیمی دوباره رواج پیدا کرده است.
به نظر من وضعیت موسیقی بسیار آشفته است و نیاز به حمایت متولیان فرهنگی دارد، زیرا اگر این روند ادامه یابد چیزی از موسیقی ما باقی نمی ماند. متاسفانه در چند سال اخیر موسیقی از مسیر اصلی خود خارج شده است و به دست کسانی افتاده که با موسیقی آشنایی ندارند و این موضوع سبب شده است روز به روز موسیقی های غیراصیل و نامناسب به گوش مخاطبان برسد، مهم ترین مساله در حوزه موسیقی این است که ممیزی ها روال بهتری بگیرد، نه این که برداشته شود و به این معنا نیست که بدون نظارت کتاب یا آلبومی را منتشر کنند بلکه می توانند با نظارت دقیق و کارشناسانه آثار مناسب را منتشر کنند تا مردم نیز با اثر خوب آشنا شوند. به نظر من باید به پیشکسوتان توجه بیشتری شود، زیرا هنرمندان بسیاری برای هنر این مملکت تلاش کردند و باید از آنها تشکر و قدردانی شود. همچنین راه را برای هنرمندان جوان بازتر کنند تا هنر خود را ارائه دهند، زیرا اگر نتوانند بعد از سال ها تحصیل و کوشش هنر خود را عرضه کنند دچار دلسردی می شوند.
در عرصه موسیقی سنتی مخاطبان و مسئولان چگونه می توانند به ارتقای آن کمک کنند؟
به طور کلی مسئولان هنری ما می توانند افکار عمومی را بسازند و به درستی فرهنگسازی کنند. به نظر من مسئولان باید سطح آگاهی و سلیقه مردم را افزایش دهند، نه این که موسیقی های بی کیفیت را گسترش دهند. یادم می آید اساتید وقتی دیدند موسیقی هفت دستگاه زیاد خواهان ندارد در نتیجه جمعی از اساتید مانند موسی خان معروفی، اسماعیل مهرتاش، ابوالحسن خان صبا و... در وزارت فرهنگ و هنر آن زمان دور هم جمع شدند و موسیقی هفت دستگاه را ضبط کردند؛ یعنی این که موسی خان معروفی آنها را تنظیم کرد و به نت نوشت و تدوین کردند و در موزه گذاشتند.
در آن دوره همه اساتید می خواستند موسیقی ما به روز شود در نتیجه الان هم به جای آن که دوباره به عقب برگردیم و تکرار مکررات کنیم، بهتر است در موسیقی هم به روز شویم. همچنین آهنگسازان باید ردیف را یاد بگیرند، اما نوآوری داشته باشند و مسئولان افکار عمومی مدرن ریشه دار را گسترش دهند.
فکر می کنید اجرای آهنگ هایتان چه اثری می تواند داشته باشد؟
امروز خلاقیت در موسیقی مرده است. فکر می کنیم می توانیم با پیوند زدن میان جوان ها و پیران موسیقی این شرایط را بهبود ببخشیم. امروز ما آهنگساز، شاعر و ترانه سرای خوب نداریم. این همه کار موسیقی می سازند هیچ چیزی نمی ماند و ماندگار نمی شود. موسیقی امروز فقط سر و صدا و ریتم است.
از موسیقی های جدید چیزی گوش نمی دهید؟
نه، از این جدیدها اگر بشنوم فقط صدایش را کم می کنم.
حرف پایانی؟
من هیچ وقت از موسیقی ارتزاق نمی کردم، اما تا جایی که در توانم بود برای آن مایه می گذاشتم. امیدوارم شرایط بهتر شود، به ما اعتماد کنند، شرایط را فراهم کنند تا ساخته هایم را با جوانان موسیقی اجرا کنم و قبل از مرگم کتابم چاپ شود. هر چند می خواستم این کتاب را به خیلی از همکاران و دوستانم تقدیم کنم، دوستانی که امروز دیگر میان ما نیستند؛ پرویز یاحقی، علی تجویدی، همایون خرم، بیژن ترقی، پرویز مشکاتیان، جلال ذوالفنون، جهانگیر ملک، علی تجویدی، نوذر پرنگ، عباس شاپوری و... . زینب مرتضایی فرد / گروه فرهنگ و هنر
چهارشنبه 23 بهمن 1392 1:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها