محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1843310289
یادداشت/ حجت‌الاسلام فربهی بررسی اجتهاد در فقه برای پژوهشگران رشتههای علوم اسلامی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: یادداشت/ حجت‌الاسلام فربهی
بررسی اجتهاد در فقه برای پژوهشگران رشتههای علوم اسلامی
کسی که میخواهد در علم کلام، تخصص پیدا کند لازم نیست به خاطر بررسیِ مسائلِ مربوط به نظام دستوری اسلام، کتب فقهی را مطالعه کند بلکه لازم است که روایات فقهی –از طهارت تا دیات- را به تناسب شدّت یا قلّتِ ارتباطِ آنها با اندیشه‌‌های زیربنایی، پژوهش کند.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، حجت‌الاسلام احمد فربهی از مدرسان حوزه علمیه قم در یادداشتی که در اختیار خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس قرار داده مساله اجتهاد در فقهالاحکام برای پژوهشگران رشتههای دیگر علوم اسلامی را توضیح داده است. مقدمه؛ ضرورت اجتهاد و کار در فقهالاحکام برای کسانی که قصد تخصص در این زمینه دارند امری واضح است اما سؤالی که در این‌‌جا وجود دارد این است که اگر کسی قصد تخصص در زمینه فقهالاحکام نداشته و قصد دارد در زمینه‌‌های دیگر؛ از قبیل کلام، جامعه‌‌شناسی، روان‌‌شناسی و سایر علومِ مرتبط با حوزه‌‌های علوم دینی تخصص یابد، آیا باز هم باید فقهالاحکام کار کند؟ آیا بیش از کتاب‌‌هایی از قبیل شرح لمعه و مکاسب، احتیاج به شرکت در درس‌‌های خارج فقه و اصول دارد یا ندارد؟ ضرورت فقهالاحکام به جهت اشتراک در مسائل پاسخ این سؤال این است که مسائل و نگرش‌‌هایی که در علومِ دیگر –غیر از فقهالاحکام- وجود دارد به طور کلی بر دو قسم‌‌اند؛ دسته اول مسائلی که نوعی تناسب و اشتراک با مسائل فقهی دارند به عنوان مثال بخش وسیعی از مباحث کلامی، ناظر به دفاع از نظام دستوری اسلام است؛ مسائلی از قبیل انسانی و عادلانه بودن دستورات اسلام و نیز دفاع عقلانی از احکام خشن مانند حکم قصاص و یا احکام مرتد و نیز منطقی بودن نظام حدود و تعزیرات و مسائلی از این قبیل، همگی ناظر به گزارههای دستوری اسلام است و دفاع از این گزاره، شأن یک متکلم است؛ این دسته از مسائل تناسب موضوعیِ تنگاتنگی با فقهالاحکام دارد به گونهای که برای پاسخ به این بخش از شبهات اعتقادی، لازم است همه روایاتِ مربوط به مباحث فقهی –از طهارت تا دیات- پژوهش شود. بنابراین، کسانی که قصد تخصص در زمینه کلام و فلسفه اسلامی را دارند، در صورتی که دفاع از نظام دستوری اسلام را در زمره وظایف و رسالت‌‌های خود می‌‌دانند، باید فقهالاحکام را به اندازه‌‌ای که تأمین کننده این هدف است را بیاموزد؛ همین پاسخ نسبت به کسانی که در رشتههای دیگر قصد پژوهش و کار تخصصی دارند نیز صادق است. نکته‌‌ای که باید به آن توجه شود این است که اگر چه یک متکلم، لازم است همانند یک فقیه، همه روایات را از طهارت تا دیات، به طور فقیهانه بررسی کند اما تفاوتی اساسی بین این دو وجود دارد و آن این است که فقیهِ در فقهالاحکام، این روایات را بررسی می‌‌کند تا احکام و حدود و حقوق شرعی را استنباط کند و هنگامی که از او درباره چرائی یک مسأله سؤال میشود، این چنین پاسخ می‌‌دهد که؛ «دلالت روایات و آیات همین است» اما چیزی بیش از این نمی‌‌گوید بخلاف یک متکلم که وقتی از چرائی یک حکم از او پرسیده میشود، باید از معقول بودن و انسانی بودن آن دفاع کند بنابراین، نوع نگاه این دو عالمِ دینی، کاملا متفاوت است و در نتیجه هرگز یک متکلم نمی‌‌تواند به پژوهشهای یک فقیه در فقهالاحکام اعتماد کند بلکه خود باید کاری اجتهادی و فقیهانه در زمینه بررسی روایاتِ فقهی انجام دهد تا بتواند علمی دینی را -به گونهای که بتواند گزارههای به دست آمده را به دین نسبت دهد- تولید کند. پس کسی که مثلا میخواهد در مسائل کلامی تخصص پیدا کند لازم نیست به خاطر بررسیِ مسائلِ مربوط به نظام دستوری اسلام، کتب فقهی را مطالعه کند اما لازم است که روایات فقهی –از طهارت تا دیات- را به تناسب شدّت یا قلّتِ ارتباطِ آنها با اندیشه‌‌های زیربنایی، پژوهش کند. ضرورت فقهالاحکام به جهت تحصیل مهارتِ استنباط آن‌‌چه گفته شد ناظر به مسائلی است که در آنها ارتباطِ محتوائی بین فقهالاحکام و شاخه تخصصی دیگر وجود دارد اما نسبت به مسائل دیگر که ارتباط محتوایی در آنها نیست، اگر چه در نگاه اول، احتیاج به بررسی روایات فقهالاحکام و نیز نیازی به خواندن کتب فقهی نیست اما از جهت دیگری باید در فقهالاحکام کار کند؛ توضیح مطلب اینکه یک متکلم برای اسناد دادن نتایج به دین، لازم است سه مؤلفه را داشته باشد؛ (1) اصولِ استنباطِ معرفت‌‌های دینیِ ناظر به رشته تخصصی خود را بداند. (2) مهارتِ استنباط را -به وسیله تطبیق اصول مذکور بر مواردِ جزئی- پیدا کرده باشد. (3) بر آن بخش از روایات و آیاتی که ارتباط موضوعی با رشته تخصصی‌‌اش دارد تسلطِ تخصصی پیدا کرده باشد. اگر کسی این سه را به دست آورد، می‌‌تواند معرفتی معتبر را از دین استنباط کرده و به دین استناد دهد اما اگر یکی از این سه را نداشته باشد معرفتِ دینیِ به دست آمده توسط او، اعتبار دینی ندارد و نسبت به اشتباهاتی که در این زمینه مرتکب میشود هیچ‌‌گونه عذری نخواهد داشت. با توجه به آن‌‌چه گفته شد؛ کسانی که قصد دارند دست به تولید علمی دینی بزنند باید این سه مؤلفه را تحصیل کنند اما متأسفانه هیچ‌‌‌یک از این سه مؤلفه، به طور تخصصی در شاخه‌‌های غیر از فقهالاحکام، به طور مطلوب تنظیم و تهیه نشده‌‌اند یعنی نه «اصول استنباطِ اندیشه‌‌های زیربنایی» شکل گرفته و نه متونی که به طور عملی در مقام استنباطِ گزارههای وحیانیِ کلامی نوشته و به صورت متن درسی، آماده شده باشد در دست‌‌رس است و نه گزارههای مرتبط با شاخه‌‌های تخصصی، به طور کامل و همانند کتبی از قبیل وسائل الشیعه، تهیه شده است؛ البته تلاش‌‌هایی در این زمینه انجام گرفته که جای تقدیر دارد اما هرگز برای رسیدن به «مؤلفه‌‌های عالم دینی» کافی نیستند بنابراین، چاره‌‌ای نیست مگر اینکه مهارت استنباط و نیز اصول استنباطِ معرفت‌‌های دینی را از لابلای کتب اصولی و فقهی به دست آورد سپس با پژوهشهای موضوعی در شاخه مربوطه، به تولید علم دینی همت گماشت؛ خوبست در پایان به سه نکته در این باب توجه شود؛ 1. اینکه برای به دست آوردن مؤلفه‌‌های یک عالم دینی، نیاز به کار در فقهالاحکام هست به جهت کم‌‌کاری‌‌هایی است که از سوی پژوهشگران رشتههای مربوطه اتفاق افتاده زیرا اگر متکلمان، -همانند فقها- به نگرش‌‌های استنباطی پرداخته بودند، امروزه راهِ رسیدن به اجتهاد در زمینه مربوط به کلام فراهم‌‌تر بود. 2. روشن است که ضرورت پرداختنِ دانش‌‌پژوهان رشتههای دیگر به فقهالاحکام، «ضرورتی موقّت» و مربوط به دوران گذار تا رسیدن به پژوهشهای «وحی محور» است پس ممکن است در ده‌‌سال یا بیست‌‌سال آینده، برای پژوهش‌‌گرانِ رشتههای دیگر، نیازی به کارِ فراوان در فقهالاحکام نباشد. 3. بدون شک در حال حاضر، تحصیل کتاب‌‌هایی از قبیل شرح لمعه برای این امر کفایت نمی‌‌کند و نیاز به پژوهشهای گسترده‌‌تر و جدی‌‌تری است اما این نکته را نباید فراموش کرد که پژوهش در کتب فقهی، باید با حفظ تناسب باشد بدین معنا که مثلا کسانی که قصد تخصص در علم کلام را دارند باید بیشتر در «فقه روایت محور» کار کنند تا به هدفی که دارند نائل آیند. والحمدلله رب‌العالمین. انتهای پیام/ک
92/11/21 - 09:17
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها