تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838011587
شكوه ادبيات انقلاب
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
شكوه ادبيات انقلاب انقلاب بي برو برگرد تأثيرات مثبت و منفي زيادي بر تمام پديدههاي فرهنگي ميگذارد، به ويژه آن كه مباني اصلي آن، اعتقادي و تئوريك باشد. انقلاب اسلامي‌ايران نيز نه تنها از اين قاعده مستثنا نيست، بلكه شايد يكي از نمونه‌هاي مناسب براي بررسي اين تأثيرات باشد.با این مقدمه می خواهیم مروری بر ديدگاه‌هاي اهالي ادبيات درباره وجوه گوناگون اين تأثيرات بکنیم كه در مناسبت‌هاي گوناگون و در گفت‌وگو با رسانه‌هاي مختلف بيان شده است...زنوزي: كمبود داريمفيروز زنوزي جلالي، داستان‌نويسي كه خود همواره از نزديكان انقلاب بوده است مي‌گويد: بعد از وقوع انقلاب، با فاصله خيلى كمى قضيه جنگ تحميلى رخ داد، به همين دليل ادبيات جنگ و انقلاب درهم ادغام شدند. اين است كه ما به صورت شاخص و درخورى كه مشخصاً به رمان و داستان بپردازيم، دچار كمبود هستيم و بيشتر از آن كه به ماجراهاى انقلاب به طور خاص پرداخته شود، به وقايع جنگ پرداخته مي‌شود.با اين حال زنوزي تنوع نگاه در ادبيات اين سال‌ها را قابل ملاحظه مي‌داند و معتقد است: اين تنوع صداها از جانب نويسندگان مختلف نيز مى تواند به نوعى چندصدايى منجر شود. به نظرم با اين دو حالت مىتوان چندصدايى را در ادبيات انقلاب مشاهده كرد.براهني: گفتمان جديد بي‌سابقه استاما رضا براهني، نويسنده و منتقد در مقاله‌اي طولاني مي‌گويد: در هر تحقيق جدى در ويژگى‌هاى ادبيات بعد از انقلاب، نظريه پردازان و منتقدان ادبى مجبورند به اين نكته توجه كنند كه انقلاب نوعى جابه جايى ارزشى در حوزه ادبيات و تاريخ ادبيات به وجود آورده است. اين جابه جايى ارزشى را پيش از آنكه به تعبير و تفسيرهاى مثبت و منفى و اخلاقى و غيراخلاقى بسپاريم، بايد به عنوان پديده‌اى در ذات و هستى خود آن طرح كنيم و بشناسيم. بايد به آن به صورت حركتى در هستى شناسى ادبيات بنگريم.انقلاب زبان پرتحركى را پيشنهاد مىكند، از در و ديوار و تظاهرات و ميدان‌ها و سخنرانى‌ها و سفرها و نزاع‌ها و ده‌ها، بلكه صدها نشريه كه بعداً در طول بيست سال گذشته مايه و جان اصلى زبان‌هاى چندصدايى رمان‌هاى فارسى را تشكيل مى دهند.ما سه نوع و يا سه مرحله تاريخ در اين دوره مى بينيم. حركت دموكراتيك براى انقلاب؛ خود انقلاب، حركت دموكراتيك پس از انقلاب تا سال ۶۰ و...ولى اين نيز سطح قضايا است. انقلاب گفتمان جديد اسلام و غرب را افتتاح مى كند.گفتمانى از اين دست از زمان جنگ‌هاى صليبى در تاريخ اسلام سابقه نداشته است، منتها اين بار مركز منازعه در كشورى است كه غيرعربى و در خارج از آن حوزه سنتى و علاوه بر اين در بستر جديد يعنى ايران. پيش از اين از طريق مشروطيت و فرهنگ و ادبيات بعد از آن بيست و دو بهمن آن گفتمان با غرب به شكلى صورت گرفته است. بخشى از آن صورت اسلامى- ايرانى دارد، مثل جريان‌هاى مشروطه و مشروعه در نود سال پيش؛ بخشى ديگر صورت مبارزه فرهنگى- سياسى دارد، مثل بحثى كه با غربزدگى آل احمد در اوايل دهه چهل افتتاح شد و بخشى ديگر از آن صورت سياسى- دينى دارد، پديده اى كه با پانزده خرداد افتتاح شده و هنوز مثل همان صور ديگر تا به امروز در سطح ايران، منطقه و حتى جهان مفتوح مانده است.طبيعى است كه به كل اين پديده‌ها نمىتوانيم بپردازيم، ولى يك نكته را بگوييم، و آن اينكه با انقلاب و تحركات آن و جابه جا شدن حكومت، سقوط سلطنت ۲۵۰۰ ساله، و مبارزه با غرب كه به دنبال آن پيش آمد ادبيات و هنر ايران به صورت عام صاحب يك وقوف زمانى با انواع روايات مربوط به آن وقوف شد.براهني بزرگترين و بارزترين ويژگى حركات انقلابى را ايجاد بحران و ناموزونى مي‌داند و مي‌نويسد: از يك طرف سنت مى خواهد گذشته را به عنوان زمان حال بنويسد، از سوى ديگر كشش انقلاب ادبى چيز ديگرى را پيشنهاد مى كند: تجربه با همه شكل‌هاى نگارش روايى، اين تجربه آن بخش از سنت را درونى خود مى كند كه با زبان، زمان و رمان و روايت امروز سر سازگارى نشان دهد.به همين دليل گاهى در آثار بسيار متجدد حتى نوعى آركائيسم هم ديده مى شود، از نوعى كه مثلاً در قصه كوتاه پست مدرن بورخس در ارتباط با قصص الانبياها و شهادت نامه‌هاى مختلف ديده مى شود. مسئله اين است: انتخاب ادبى با نويسنده جديد است. اما بخشى از سنت قديم را به بخش ديگرى از سنت قديم هبه كرده بودند. انقلاب در ابتدا آن را معكوس مىكند، اما نويسنده هوشيار هر دو را به سوى جهان معاصر مى‌راند.سرشار: اسلامي‌نويس نداريممحمدرضا سرشار يا همان رضا رهگذر قصه‌هاي ظهر جمعه، مي‌گويد فرماليسم در ابتداي پيروزي انقلاب به حاشيه رانده شد، چون فرماليسم متعلق به كشورهايي است كه رژيم‌هاي با ثبات دارند، يعني هيچ تغيير و تحول اجتماعي شديدي در آنها ايجاد نمي‌شود. انقلاب كه شد همه وجوه، وجوه اجتماعي بود. يعني خيلي مسخره بود در مرحله‌اي كه همه به صحنه آمده‌اند و مي‌جنگند و حرف سياسي مي‌زنند، نويسنده‌اي از چيزهايي بنويسد كه ربطي به اين جريان مهم ندارد. سرشار معتقد است در كنار جريان‌هاي اصلي ادبي در آن سال‌ها، مكتب تازه‌اي پا گرفت كه آن را واقعيت گرايي الهي يا واقعيت گرايي اسلامي‌مي‌نامد: «گروهي از جوانان نسل انقلاب كه شروع به نوشتن كرده بودند، آمدند و اصولي را براي خودشان استخراج كردند. به عنوان مثال گفتند رئاليسم انتقادي بلوك شرق براساس اصول ماترياليسم استوار است.ما اين اصول را گسترش مي‌دهيم و مسايل ما بعدالطبيعه را نيز در داخل اين واقعيت گرايي قرار مي‌دهيم. سردمداران اين جريان جديد، بچه‌هاي حوزه انديشه اسلامي‌آن زمان و حوزه هنري كنوني بودند.اما او كه يكي از چهره‌هاي اصلي همين جريان محسوب مي‌شود، از اوضاع كنوني راضي به نظر نمي‌رسد و احساس تنهايي مي‌كند: الآن اگر به من بگوييد 5 نفر نويسنده اسلامي‌نويس نام ببر، نمي‌توانم.اگر بپرسيد ده تا رمان دهه 80 را كه مشخصات رمان اسلامي(به آن معني كه جريان جديد تعريف كرده بود) نام ببر، واقعاً من نمي‌دانم چه بايد بگويم. ما هم اكنون ادبيات مسلماني داريم ولي ادبيات اسلامي‌نداريم. ادبيات مسلماني يعني ادبياتي كه نويسندگان مسلمان با اعتقادات ديني و با برداشت خودشان مي‌نويسند، ولي اينكه اصولي براي آن استخراج شده باشد و بر طبق آن اصول مثل مكاتب ديگر ادبي نوشته بشود، جرياني به اين معني نيست. سپانلو: پيشرفت‌هاي بسياري كرده‌ايممحمدعلي سپانلو، شاعر و منتقد با سرشار موافق به نظر مي‌رسد. هرچند كه سپانلو بيش از اجتماعي شدن، به سياسي شدن ادبيات پس از انقلاب اشاره دارد، اما ظاهرا مراد وي نيز همان است: اولين تأثير انقلاب بر ادبيات فارسي، سياسي شدن آن است. در دوره‌اي ادبيات ما به شدت سياسي شد، اما پس از آن رنگ سياسي ادبيات تا حدودي از ميان رفت. سپانلو درباره مميزي نيز ديدگاه جالبي دارد. مي‌گويد: در بعضي از انقلاب‌ها مميزي به حدي بوده كه ادبيات آن كشورها از بين رفته است. خوشبختانه انقلاب اسلامي‌ايران در مورد مميزي اصلا به گونه‌اي عمل نكرد كه ادبيات فارسي از بين برود. هرچند كه كساني به مميزي كتاب معترضند، اما اين مميزي اصلا به معناي ريشه‌كن كردن ادبيات نيست. حتي در مواردي شاهد پيشرفت‌هاي بسياري هستيم. به هر حال هر حكومتي براي خود محرماتي دارد كه اين محرمات باعث مي‌شود يك عده از شعر و شاعري بيفتند. اما در ايران بعد از انقلاب بيش از آنكه كسي از شعر سر باز بزند، شاعراني تازه وارد عرصه شعر شدند.پورمقدم: داستان كوتاه شكوفا شديارعلي پورمقدم، داستان‌نويس بي‌حاشيه اين روزها نيز ديدگاه مثبتي درباره تاثير انقلاب بر ادبيات دارد. به اعتقاد پورمقدم، پس از انقلاب، شاهد شكوفايي عجيب و غريب داستان كوتاه در ادبيات فارسي بوده‌ايم. او مي‌گويد: داستان كوتاه مخصوصا در دهه شصت و هفتاد پيشرفت‌هاي قابل ملاحظه‌اي كرد و خودش را به سطح داستان كوتاه جهان رساند. اما رمان‌نويسي ما هنوز تجربه‌هاي قرن نوزده اروپا را مي‌گذراند و در زمينه شعر نيز طبق معمول بايد منتظر پختگي آن بمانيم. پورمقدم ادامه ادامه مي‌دهد: دوران پس از انقلاب دستاوردهاي خوبي براي ادبيات ما داشت. انقلاب 57 و دفاع مقدس حادثه‌اي بودند كه بستر مناسبي را براي پديد آوردن موضوعات ادبي ايجاد كردند و باعث شدند داستان از نظر مضمون غني‌تر و متنوع‌تر شوند.تقي‌زاده: هنوز منتظرمصفدر تقي‌زاده، مترجم و منتقد ادبيات داستاني اعتقاد ديگري دارد: هنوز توقعات من در ادبيات انقلاب و دفاع مقدس برآورده نشده، اما نااميد هم نيستم و همچنان منتظر شكوفايي بيشتر ادبيات انقلاب و دفاع مقدس مي‌مانم.او معتقد است بايد مدت بيشتري بگذرد تا بتوان درباره ادبيات بعد از انقلاب قضاوت دقيقي كرد. با اين حال تقي‌زاده هم تاييد مي‌كند كه پس از انقلاب در زمينه داستان كوتاه پيشرفت‌هاي بسياري حاصل شده است و در زمينه رمان پيشرفت چنداني نداشته‌ايم.خسروي: دموكراسي ادبي ايجاد شددموكراسي ادبي در مقابل تك‌صدايي و يكدست شدن متن‌ها از ديگر نكاتي است كه معمولا مورد توجه اهالي ادبيات قرار مي‌گيرد. ابوتراب خسروي در اين باره مي‌گويد: پس از انقلاب اسلامي‌در جامعه ادبي ايران دموكراسي ادبي به وجود آمد كه در اين دموكراسي، ادبيات براي ادبيات نوشته مي‌شد و ديگر نويسنده‌اي در اثرش، منتقد روش‌هاي سياسي نبود. وقتي انقلاب شد، سياست‌هاي فرهنگي و اجتماعي تغيير كرد و به نوعي متفاوت از سياست‌هاي حكومت قبل شد. خسروي در اظهار نظري كم و بيش متفاوت با سپانلو مي‌گويد: طبيعتاً نگاه نويسندگان نسبت به ادبيات، از سياست فاصله گرفت. به نظر من قبل از انقلاب، نويسنده‌ها بيشتر سياسي بودند، ولي بعد از انقلاب، نويسنده‌ها به اين نتيجه رسيدند كه از طريق ادبيات دنبال كردن مسائل سياسي كار تاثيرگذاري نيست و بايد به اصل ادبيات بپردازند.در نتيجه تنوعي از صداهاي مختلف در ادبيات ايجاد شد. قبل از انقلاب اگر كسي در داستانش واژه «گل سرخ» را به كار مي‌برد، يا واژه «شب» را در اثرش استفاده مي‌كرد، بلافاصله معناهاي سياسي از آن استنباط مي‌شد. ولي بعد از انقلاب ديگر نويسنده‌ها از اين تمهيدات سطحي فاصله گرفتند و كارهايشان بيشتر خصلت ادبي پيدا كرد. خرمشاهي: شور انقلابي به شعور تبديل شدبهاء‌الدين خرمشاهي، نيز با خسروي در زمينه نحوه برخورد داستان‌نويسان و شاعران موافق است. او معتقد است: در اين بيست‌وهفت سال، شاهد تحولات بسياري در حوزه ادبيات بوده‌ايم، اما چيزي كه در ادبيات انقلاب بسيار واضح است، اين است كه شور انقلابي به شعور انقلابي تبديل شده است. پس از انقلاب نحوه برخورد داستان‌نويسان و شاعران با ادبيات بسيار عوض شد كه در اين مورد نيازمنديم كه جامعه‌شناسان ادبيات نظرات خود را بيان كنند. خرمشاهي ادامه مي‌دهد: ادبيات پس از انقلاب داراي سبك‌ها و مكتب‌هاي متفاوتي است كه ادبيات دفاع مقدس مهمترين مكتب و در واقع مهمترين محصول ادبيات بعد از انقلاب اسلامي‌است كه تا كنون نظير آن را در ادبيات فارسي نداشتيم. با اين حال مي‌گويد: هنوز ادبيات انقلاب به تكامل خود نرسيده است. همانطور كه ديگر جنبه‌هاي تحقيقي انقلاب به حد خود نرسيده است. مثلا ما هنوز تاريخ مدوني از انقلاب اسلامي‌نداريم كه جامع باشد. روز شمار وقايع را داريم اما تاريخي كه با معيارهاي استاندارد تاريخ‌نويسي منطبق باشد، نداريم.منبع: همشهری
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 262]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها