واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: روزشمار تاريخ معاصر ايران به عدد ۷ رسيد
به گزارش ايبنا «روزشمار 1306» پس از نقل گزيده خبرهاي سياسي، تاريخي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، در صورت لزوم به شرح و بسط خبر ميپردازد.
پيش از اين روزشمارهاي سالهاي 1300 تا 1303 از سوي موسسه مطالعات و پژوهشهاي سياسي به بارار كتاب عرضه شده بود.
جلد نخست اين روزشما را حسن فراهاني سرپرستي و تدوين كرد كه به رخدادهاي سالهاي 1299 و 1300 شمسي ميپرداخت.
* انتشار جلد نخست روزشمار تاريخ معاصر ايران
اما از جلد دوم سرپرستي و انتشار آنها بر عهده هدايتالله بهبودي مولف كتاب شرح اسم قرار گرفت.
* انتشار جلد دوم روزشمار تاريخ معاصر ايران
مبناي اصلي براي گردآوري اين اثر استفاده از اسناد «كاخ مرمر» و سندها با آغاز وزارت جنگ در زمان رضاخان همزمان است. مكاتبات اداري، بخشنامهها، مراسلات افراد عادي و رجال كشوري و لشكري، همچنين هر آنچه كه مربوط به وزارت جنگ و شخص رضاخان ميشد، با دستهبندي ابتدايي و معمولا موضوعي، گردآوري شدند.
شمار سندهاي مربوط به سال 1300 بسيار اندك است اما با شكلگيري ارتش و توسعه آن در سال 1301، اسناد با رشد چشمگيري افزايش يافتند. در سال بعد (1302) با رسيدن رضاخان به رييسالوزرايي و تمركز قدرت در دو نهاد وزارت جنگ و رياست وزرا، به تعداد مكاتبات و مراسلات افزوده شد. از سال 1305 و آغاز سلطنت پهلوي، اسناد رنگ و روي درباري نيز گرفت و از اين رهگذر حدود يكصد و 50 هزار نسخه سند به جاي ماند. از اين رو سندهاي ياد شده كه به واسطه نگهداري در كاخ رضاشاه «اسناد كاخ مرمر» ناميده شدهاند، از دو دوره كوتاه وزارت جنگ و رياستالوزرايي رضاخان و دوره بلند سلطنت وي حكايت دارند.
علاوه بر «اسناد كاخ مرمر»، براي حفظ قالب تقويمنگاري (كرونولوژي) و بهدست دادن نمايي منسجم از فضاي سياسي، اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي آن دوره، منابع مهم دست اولي چون روزنامههاي آن دوره، كتابهايي كه منابع اصلي آن دوره تاريخي به شمار ميروند و نيز اسناد مراكزي چون بايگاني ملي انگليس، وزارت امور خارجه ايران، سازمان اسناد ملي ايران و مجلس شوراي اسلامي نيز در تدوين اين اثر استفاده شدهاند.
«روزشمار 1306» در برگيرنده وقايعي چون همزماني عيد نوروز با ماه رمضان و انجام مراسم سلام در 14 فروردين، استعفاي غيرمنتظره مستوفي الممالك، صدارت مهديقليخان هدايت، لغو كاپيتولاسيون، جلوگيري از عزيمت حجاج ايراني به عربستان به علت وهابيگري و درگيري در مناطق مختلف حجاز، تصويب قانون منع امر به معروف و نهي از منكر و مهاجرت گسترده علما به قم به رهبري حاجآقا نورالله اصفهاني، اعدام سرهنگ پولادين يكي از نظاميان بلندپايه مخالف رضاشاه، تشكيل كميته جمهوريخواهي در برخي از شهرها، سركوب طوايف (تركمنها، كردها، لرها، اعراب و بلوچها) عليه سياستهاي رضاشاه، خلع سلاح طوايف، اجبار مدارس خارجي به تدريس زبان فارسي و رعايت شئونات از سوي وزارت معارف برخي از رويدادهاي اين شماره از روزشمار تاريخ معاصر را تشكيل ميدهند.
از ديگر مسايلي كه در اين جلد از روزشمار اهميت دارند، ميتوان به متحدالشكل شدن لباس، ممانعت روسها در صادرات مالالتجاره ايران، عملكرد نامناسب هيات مالي آمريكايي به رياست ميلسپو، افزايش عايدات نفت ايران از كمپاني نفت جنوب به بالاترين حد خود، تاسيس بانك ملي، فرار دو نفر از اعضاي كادر مركزي حزب كمونيست شوروي به ايران، برگزاري كنفرانس خلع سلاح، حمايت تركها از اسمعيل آقا سيميتقو و مسلح كردن كردهاي ايران در نواحي مرزي و اشغال مناطق مرزي ايران در كردستان، تجاوز ماموران عراقي به عشاير سرحدات جنوبي كشور و رفتار ناشايست با ايرانيان مقيم عراق، اعلام بحرين بهعنوان حكومت تحتالحمايه از سوي انگلستان، عدم شركت ايران در مسابقات المپيك آمستردام از مهمترين خبرهايي بهشمار ميروند كه در اين شماره به آنها پرداخته شده است.
بر اساس اين گزارش «روزشمار تاريخ معاصر» ثبت وقايع و حوادث تاريخي در روز وقوع آن است تا پژوهشگر بتواند با برقراري ارتباط ميان رخدادها از هر واقعه تصويري صحيح داشته باشد. در ثبت وقايع به صورت روزشمار، مورخ نبايد وقايع را گزينش كرده بلكه بايد همه وقايع مهم يا بياهميت را ذكر كند. اگر وقايع تاريخي با پيشفرضها و معيارهاي شخصي روايت شود هيچگاه نميتوان چهره گذشته را آن طور كه بوده معرفي كنيم.
در يك تحقيق تاريخي هيچ چيز غيرعلميتر از اين نيست كه مطالب تاريخي را بهطور گزينشي انتخاب و وقايع را به گونهاي تعبير و تفسير كنيم تا به قضاوت از پيش تعيين شدهاي برسيم. تاريخ معاصر ايران نيز از نظر محتوا و مضمون سياسي، اجتماعي، فرهنگي و كيفيت تحولات و فراز و فرودهاي آن، دربردارنده حوادث مهم و تجربيات گرانبهايي است.
اين مجموعه براي آشكار كردن زواياي پنهان تحولات آن دوره تنها به كنار هم قرار دادن رويدادها به ترتيب زمان وقوع آنها بسنده كرده است. اداره كل اسناد و تاريخ ديپلماسي وزارت امور خارجه، سازمان اسناد و كتابخانه ملي جمهوري اسلامي ايران، كتابخانه، موزه و مركز اسناد مجلس شوراي اسلامي، موسسه مطالعات تاريخ معاصر ايران، كتابخانه تخصصي انقلاب اسلامي و تاريخ معاصر ايران وابسته به دفتر ادبيات انقلاب اسلامي حوزه هنري و بنياد تاريخ انقلاب اسلامي براي انتشار روزشمار تاريخ معاصر همكاري داشتهاند.
تنظيم روزشمار سالهاي 1304 و 1305 به سرانجام رسيده است و با پايان ويراستاري آن، در آغاز سال آينده، منتشر ميشود.
همچنين تنظيم روزشمار سال 1307 و 1308 در حال تكميل است و با توجه به اينكه عمدهترين وقايع اين سال مربوط به سركوب عشاير از سوي رضاشاه است موسسه بهدنبال انتخاب مشاور مسلط و آشنا به طوايف لر و بختياري است تا در گوياسازي اسناد همكاري كند.
چهارشنبه 4 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 127]