واضح آرشیو وب فارسی:فارس: رجال پهلوي/وزير امور خارجه محمدرضا شاه چگونه انتخاب شد
شريف امامي نخست وزير شاه در خاطراتش آورده است: شاه نسبت به وزارت خارجه حساسيت خاصي پيدا كرده بود و هر كسي را نميپسنديد و ميل داشت كسي باشد كه كاملاً مورد نظر خودش باشد. عضدي را معرفي كردم كه شاه پسنديد به او گفت: شما وزير من هستيد. و هر روز گزارشات را به خود من بدهيد.»
به گزارش خبرنگار تاريخ خبرگزاري فارس، يدالله عضدي فرزند نصرتالله ميرزا ملقب به امير اعظم و نوادۀ وجيهالله ميرزا سپهسالار، در سال 1277ش/ 1898م، در تهران به دنيا آمد.
تحصيلات ابتدايي را نزد معلمان خصوصي در منزل فرا گرفت. عضدي علاوه بر صرف و نحو عربي، علومي مانند فيزيك، شيمي، مثلثات، هندسه و رياضيات را هم آموخت.
وي بر زبانهاي فرانسوي، اسپانيولي، آلماني نيز مسلط بود. سپس براي ادامه تحصيل به استانبول رفت و پس از قتل پدرش (1294ش) به تهران آمد. در آن زمان به همراه شاهزاده عبدالمجيد ميرزا عينالدوله عموي پدرش به ديدار احمدشاه قاجار رفت و شاه قاجار ضمن تسليت به او، طبق فرماني به او لقب «امير اعظم» داد كه همان لقب پدرش بود و او را حكمران شاهرود و سمنان و دامغان نمود و حكومت استرآباد را نيز به او داد.
عضدي در سال 1306ش، به وزارت امور خارجه منتقل شد و اولين سمت او مستشار سفارت ايران در برلين بود و چند سالي هم كاردار همان سفارتخانه شد.
بعد از بازگشت به تهران به رياست ادارۀ كارگزيني رسيد. در سال 1310ش، با سِمت شارژدافر ــ كاردار ــ به واشنگتن رفت و به مدّت دو سال طي سالهاي 12- 1310، در آمريكا بود. در تير ماه 1312، با سمت وزير مختاري عازم ورشو پايتخت لهستان گرديد و در دي ماه همان سال به ايران بازگشت. سپس رياست اداره سجلات و تذكره و تابعيت را به دست آورد. در ارديبهشت 1320، به جاي اللهيار صالح، معاون اول وزارت دارايي شد.
يدالله عضدي در كابينههاي مختلف خدمت كرد. همواره سمت وزارت يا معاونت را بر عهده داشت. در كابينه فروغي وزير دارايي بود. در زمان نخستوزيري سهيلي در كابينه اول او وزير راه شد. همين سمت را در كابينه سوم قوامالسلطنه (از 18مرداد 1321 تا 24 بهمن 1321) برعهده داشت. در زمان نخست وزيري شريف امامي به سمت وزارت امور خارجه منصوب شد.
عضدي در 14 مرداد 1322، سفارت ايران را در ريودوژانيرو (برزيل) تأسيس كرد و تا اسفند 1327، وزير مختار بود.
در مرداد ماه 1322، عضدي وزير مختار ايران در برزيل نزد دولت آرژانتين آكرديته شد و از آن زمان تا سال 1334، سفيران ايران در برزيل، در آرژانتين وزير مختار آكرديته بودند. عضدي، به مدّت يك ماه از تير تا مرداد 1340، سفير ايران در «بوئنوس آيرس» آرژانتين بود.
عضدي قبل از رسيدن به منصب وزارت امور خارجه، از ارديبهشت تا شهريور 1339، سفير ايران در عراق بود و دائماً از محل مأموريت خود و آب و هواي عراق شكايت داشت.
در شهريور ماه 1339، زمان نخست وزيري شريف امامي به مدّت شش ماه به سِمت وزارت امور خارجه منصوب شد و در زمان وزارت خود كار خاصي انجام نداد. در كابينه دكتر اميني هم در اين سِمت بود. شريف امامي در خاطرات خود ميگويد: «روزي كه يدالله عضدي كه از سفارت بغداد براي ارائه گزارشات خود به تهران آمده بود؛ به اين فكر رفتم كه خوب است عضدي را براي وزارت امور خارجه تعيين كنم. شاه نسبت به وزارت خارجه حساسيت خاصي پيدا كرده بود و هر كسي را نميپسنديد و ميل داشت كسي باشد كه كاملاً مورد نظر خودش باشد. شاه به او دستورهايي داد از جمله گفت: توجّه داشته باشيد كه شما وزير من هستيد. و اينكه هر روز گزارشات را به خود من بدهيد.» در واقع هر روز وزير امور خارجه شرفيابي داشت. سپس دستور مي گرفت و بعد روي آن اقدام مي كرد. وزارت خارجه را خود شاه زير نظر داشت. يدالله عضدي در سال 1340، در سن 63 سالگي در شاهرود درگذشت.
انتهاي پيام/
چهارشنبه 4 دي 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 126]