واضح آرشیو وب فارسی:ايلنا: يلدا؛ تكامل سنت ايراني نگاهي به برخي سنتهاي شب يلدا در نقاط مختلف ايران
در بسياري از نقاط ايران در شب يلدا همچون ديگر مراسم ملي و مذهبي براي نو عروسها هديه ميفرستند، اما اين سنت در ميان شماليها، آذربايجانيها و قزوينيها بسيار پررنگتر است.
اين هدايا بيشتر در خونچه هايي تزئين شده به خانه تازه عروس فرستاده مي شود. آذربايجاني ها در ميان هداياي خود حتما هندوانه اي تزئين شده با شال قرمزي به دورش مي گذارند، در حالي كه مردم خطه شمال رسم دارند يك ماهي سفيد بزرگ با تزئين سبزيجات را همراه هدايا بفرستند. چرا كه معتقدند باعث خير و بركت و فراواني روزي زوج جديد و همچنين سلامت و باروري نوعروس مي شود.
قزويني ها به اين هديه «خونچه چله» مي گويند و آن را از سوي داماد به عنوان هديه زمستاني براي عروس مي فرستند. قزويني ها با خونچه چله عروس، پارچه، جواهر، كله قند و هفت نوع ميوه مي فرستند.
شب چراغاني خراساني ها
جالب است بدانيد در خراسان از گذشته هاي دور تاكنون هرگز به اين جشن ، جشن يلدا گفته نمي شود، بلكه خراساني ها همواره اين جشن را به نام هاي «شبچله» يا «چله نشيني» مي خوانند. مهم ترين مراسم خراساني ها در شبچله، «شب چراغ» يا «شب چراغاني» است. اين است كه در گذشته ديدو بازديد زياد بود. مردم در نبود برق براي رفتن به خانه اقوام فانوس به دست مي گرفتند و همه جا از زيادي چراغ ها ، روشن مي شد و در واقع به سبب تردد زياد مردم چراغ به دست در شب يلدا، به شب چراغ معروف شده است.
فال سوزن همداني ها
همداني ها در شب يلدا فالي به نام «فال سوزن» مي گيرند همه دور تا دور اتاق مي نشينند و پيرزني به طور پياپي شعر مي خواند. در كنار پيرزن، دختر بچه اي پارچه اي قيچي نخورده و آب نخورده به دست مي گيرد و با هر بار شعرخواني به آن سوزني مي زند. مهمانان بر اساس ترتيب نشستن هر شعر را فال خود مي گيرند و تعبير مي كنند.
طبق خوراكي براي نوعروسان
در گيلان رسم است در شب يلدا خوردني اي به نام «آوكونوس» را در كنار ديگر خوراكي هاي اين شب بگذارند. مراحل تهيه آوكونوس از اوايل فصل پاييز در خانه هر گيلاني آغاز مي شود. به اين ترتيب كه ازگيل خام را در خمره اي ريخته، رويش را پر از آب كرده و كمي نمك نيز به آن مي افزايند. سپس در خمره را محكم بسته و آن را در داخل اتاقي گرم قرار مي دهند. ازگيل هاي سفت و خام تا شب يلدا پخته، آبدار و خوشمزه مي شود. گيلاني ها معمولا آوكونوس را با گلپر و نمك مي خورند. خانواده هايي كه در همان سال پسرشان را داماد يا نامزد كرده اند، در طبقي كه براي خانواده نوعروس مي فرستند، آوكونوس را نيز مي گذارند.
شب انتظار قارون
كرماني ها در شب يلدا علاوه بر مراسمي كه در ساير نقاط ايران برگزار مي شود، رسم جالب و متفاوتي دارند. كرماني ها در طول شب يلدا تا سحرگاه به انتظار قارون افسانه اي مي نشينند. قارون در افسانه ها پيرمرد متمولي است كه ثروتش قابل شمارش نيست. در افسانه هاي محلي كرمان اين گونه گفته شده كه قارون در شب يلدا در لباس مبدل هيزم شكن به خانواده هاي فقير سر زده و به آنها تكه هاي چوب هديه مي دهد. در اين افسانه ها تكه هاي چوب با طلوع خورشيد به طلا تبديل شده و سبب ثروت و بركت خانواده هاي فقير مي شود./ ضميمه چمدان
چهارشنبه 27 آذر 1392
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايلنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 45]