پيامك‌هاي تبليغاتي، مزاحمان وقت و بي‌وقت شهروندان!

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: پيامك‌هاي تبليغاتي، مزاحمان وقت و بي‌وقت شهروندان!

از آن روزها كه تلفن همراه، وسيله‌اي لوكس به شمار مي‌رفت كه بيشتر در دست طبقه « از ما بهتران» ديده مي‌شد، سال‌هاي زيادي نمي‌گذرد. تلفن همراه اين وسيله كوچك ارتباطي، امروز همراه هميشگي بسياري از شهروندان است، از كودك و نوجوان گرفته تا ميانسال و سالمند، اين روزها زندگي بدون اين وسيله ارتباطي، گويي برايشان دشوار شده است، اما اين همراه كوچك در كنار همه فوايدش، گاهي دردسرساز هم مي‌شود. ‏

‏«پيامك‌هاي تبليغاتي» كه گاه به آنها « پيامك‌هاي مزاحم»گفته مي‌شود، اين روزها از بسياري گوشي‌هاي تلفن همراه سر در مي‌آورد، حال تصور كنيد كه پيامي مربوط به ثبت نام مسكن مهر را يك دانش آموز دبستاني دريافت مي‌كند يا آغاز ترم زمستاني يك آموزشگاه زبان، به دست يك سالمند خانه نشين مي‌رسد.‏

مشاوره حقوقي...، نمايندگي مبل...، اينترنت پرسرعت و هوشمند...، ثبت نام فراگير دانشگاه پيام نور...، كارخانه آرد... يا حراج فروشگاه...و بسياري پيامك‌هاي تبليغي ديگر روزانه راهي بسياري گوشي‌ها مي‌شود كه كاربران آنها دليل دريافت اين پيامك‌ها را نمي‌دانند. برخي كارشناسان ارتباطات اين شيوه تبليغاتي را كه در ارتباط با يكي از شخصي‌ترين وسايل ارتباطي اتفاق مي‌افتد، تجاوز به حريم خصوصي افراد عنوان مي‌كنند و عده‌اي ديگر اين توصيف را اغراق‌آميز مي‌دانند.‏

شهروندان و پيامك‌هايي كه از راه مي‌رسند

ز.م-، يك شهروند تهراني كه روزانه حداقل يك پيامك تبليغاتي دريافت مي‌كند، درباره محتواي بيشتر آنها مي‌گويد: اين پيامك‌ها بيشتر درباره فروشگاه‌هايي است كه اقدام به حراج كالاهاي خود مي‌كنند.‏او كه سابقه خريد از چند فروشگاهي كه پيامك‌هاي تبليغاتي آنها را دريافت كرده است، دارد، درباره اين پيامك‌ها بدبين نيست و معتقد است: اين هم يك شيوه تبليغات است، گاهي مي‌تواند سودمند باشد، اما بعضي مواقع هم موجب مزاحمت مي‌شود.‏

او مي‌گويد: بهتر است پيش از ارسال هر پيامك تبليغاتي، يك طبقه بندي درباره جامعه مخاطب انجام شود تا كساني كه اين پيامك‌ها برايشان سودمند است، آنها را دريافت كنند.‏

مريم.ن، شهروند ديگري كه سابقه دريافت برخي پيامك‌هاي تبليغاتي را در نيمه شب هم داشته است، مي‌گويد: بايد درباره ارسال پيامك‌هاي تبليغاتي يك محدوده زماني درنظر گرفته شود، چون ارسال آنها در نيمه شب موجب نگراني و بدخوابي افراد مي‌شود.‏

وي در حالي كه با اين شيوه تبليغاتي مخالفتي ندارد، معتقد است: اثرگذاري و ماندگاري اين پيامك‌ها در مقايسه با ساير شيوه‌هاي تبليغاتي كم‌تر است، اما مي‌تواند مخاطبان خودش را هم داشته باشد، بنابراين بايد در مورد مخاطب شناسي آن فكري شود.‏

پ.بهرو- نيز كه علاوه بر پيامك‌هاي تبليغاتي، پيامك‌هاي خبري هم دريافت مي‌كند، مي‌گويد: اين شيوه در كوتاه مدت مي‌تواند مخاطبان را راضي نگه دارد، اما در طولاني‌مدت و با افزايش‌شان، موجب مزاحمت مي‌شود.‏ وي معتقد است: تجربه ثابت كرده است در جامعه ايران، تبليغات تصويري در مقايسه با ساير شيوه‌ها اثرگذارتر است، اما به دليل ارزان بودن و جامعه هدف گسترده، ارسال پيامك‌هاي تبليغاتي مورد استقبال بسياري از توليدكنندگان و فروشندگان قرار گرفته است، اما بهتر است براي آن چارچوبي در نظر گرفته شود.‏

‏09990 را به خاطر بسپاريد‏

بعد از يك روز كاري خسته كننده، آماده خواب مي‌شود، عقربه‌هاي ساعت حدود نيمه شب را نشان مي‌دهند، بايد براي فردا آماده شود. آن قدر خسته است كه حتي فرصتي براي مرور برنامه‌هاي فردايش پيدا نمي‌كند، چشم‌ها مي‌رود و خواب، آرام و سريع در قاب چشمانش جاي مي‌گيرد، اما هنوز يك ربع ساعت نگذشته‌ است كه آهنگ تلفن همراه بلند مي‌شود، سراسيمه از خواب مي‌پرد، چند ثانيه‌اي طول مي‌كشد تا موقعيتش را دريابد، وقتي مي‌فهمد نيمه شب است و پيامكي الان در تلفن همراهش جا خوش كرده است، برمي خيزد تا رسيدن به تلفن همراهش كه آن سوتر روي ميز جا خوش كرده است، راهي نيست، اما در همين فاصله چهره بيمار پدر و مادر بيمارش از جلوي چشمانش مي‌گذرد، «نكند حالشان بد شده باشد»، «نكند اتفاق بدتري افتاده است؟»، «نكند...»، وقتي گوشي اش را روشن مي‌كند، با يك پيامك

مواجه مي‌شود كه متعلق به يك پيتزا فروشي در همان حوالي است.‏كابوسي كه به سراغش آمده بود، رهايش مي‌كند. خوابش پريده است و تا صبح بايد با همه خستگي‌هايش، كلنجار برود.‏

با پيشرفت روزافزون

فن آوري‌هاي اطلاعاتي و ارتباطي، تلفن همراه نيز جهش چشمگيري پيدا كرده است و ديگر فقط به عنوان ابزاري براي مكالمه، مورد استفاده قرار نمي‌گيرد.

بدون شك امروزه تلفن همراه به ابزاري قوي براي ارتباط شركت‌ها و سازمان‌هاي بزرگ با مخاطبان خود تبديل شده است و پيامك، ابزاري مناسب براي ايجاد اين ارتباط تلقي مي‌شود. اما اين تكنولوژي هم چون ساير تكنولوژي‌ها، آرامش و سلامت افراد را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد. ‏

از ابتداي سال 1384 كه شركت ارتباطات سيار ايران، شيوه عدم دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي را اطلاع رساني كرده است،‎ ‎تاكنون تعداد مشتركاني كه خواهان اين موضوع بوده اند، در مقايسه با مجموع مشتركان تلفن همراه، بسيار كم بوده است. شايد مهم‌ترين دليل آن، اطلاع نداشتن بسياري از شهروندان از ارائه اين خدمت از سوي شركت ارتباطات سيار است.‏‎ ‎

در همان زمان، روابط عمومي و امور بين‌الملل شركت مخابرات ايران، طي اطلاعيه‌اي اعلام كرد: مشتركاني كه تمايلي براي دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي ندارند، مي‌توانند از طريق تماس با شماره 09990، نسبت به حذف شماره خود از فهرست گيرندگان پيامك‌هاي تبليغاتي، اقدام كنند‎. ‎

در اين اطلاعيه همچنين آمده است:«ارسال پيامك انبوه براي مشتركان تلفن همراه، طبق تعهدنامه و براساس قوانين و الزامات قرارداد ‏‎ Cp‎ها صورت مي‌گيرد و مشتركاني كه تمايلي به دريافت اين گونه پيامك‌ها ندارند، مي‌توانند با اعلام مشخصات مالك، شماره تلفن مورد نظر و شماره پرونده ذكر شده در شناسنامه تلفن همراه، موضوع را به مركز تماس 09990 همراه اول اعلام كنند»‎.‎

اما يكي از شهروندان كه از دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي به تنگ آمده است، درباره تجربه استفاده از اين خدمات مي‌گويد: طي سال گذشته دو بار براي قطع پيامك‌هاي تبليغاتي با شماره اعلام شده از سوي شركت ارتباطات سيار ايران تماس گرفتم، اما بعد از دو هفته، ارسال اين پيامك‌ها دوباره آغاز شد و تا به حال هم ادامه دارد.‏

مديركل نظارت بر سرويس‌هاي ارتباطي سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي هم تاكيد مي‌كند: مشتركان مي‌توانند از طريق سامانه‌هاي طراحي شده كه به صورت گويا است ، با ارسال يك كد مشخص، مانع ارسال پيامك‌هاي ناخواسته شوند‎.‎

غلامرضا داداش‌زاده تاكيد مي‌كند: هيچ اپراتوري بدون اين كه مشتركش رضايت داشته باشد، حق ارسال هيچ پيامكي را ندارد و ارسال اين پيامك‌ها در صورت رضايت مشترك است‎.‎وي مي‌افزايد: مشتركان همراه اول مي‌توانند با سامانه اطلاع‌رساني اين اپراتور با شماره 09990 و مشتركان ايرانسل با شماره 700 تماس بگيرند‎.‎

مديركل نظارت بر سرويس‌هاي ارتباطي با تاكيد بر اين كه همه پيامك‌ها در چارچوب مجوز وزارت ارشاد است، مي‌گويد: حتي آهنگ‌هاي پيشواز تنها با مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي مورد استفاده قرار مي‌گيرند، يعني هيچ آهنگي بدون مجوز در سامانه‌ها قرار نمي‌گيرد.‏

پيامك‌هايي كه وقت و بي وقت با عناوين گوناگون ارسال مي‌شود، در برخي مواقع بار اطلاع رساني دارد. ولي ارسال پيامك از سوي سازمان‌ها و شركت‌ها در برخي ساعت‌هاي شب نه تنها كار درستي نيست، بلكه مي‌تواند منجر به تهديد سلامت كاربر شود. اما متاسفانه تا به حال براي اين پيامك‌هاي مزاحم چاره‌اي انديشيده نشده است‎.‎

اپراتورهاي خصوصي قابل كنترل نيست!‏

زارعيان، مدير روابط عمومي شركت مخابرات ايران مي‌گويد: پيامك‌هاي تبليغاتي به طور قطع نبايد در هر ساعت از شبانه روز ارسال شود و در صورتي كه شركت يا سازمان‌هاي دولتي يا خصوصي خواستار ارسال پيامك‌هاي تبليغاتي باشند، طبق قانون بايد تا قبل از ساعت 24 (نيمه شب) آن را ارسال كنند‎.‎

وي مي‌افزايد: در صورتي كه يك شركت يا سازمان پيامك را بعد از ساعت 24 ارسال كند، مشترك مي‌تواند با سازمان بازرسي شركت مخابرات تماس بگيرد و يا نمونه پيامك را به سازمان بازرسي ارايه كند، تا اين سازمان با شركت يا دستگاه متخلف برخورد كند‎.‎

زارعيان ادامه مي‌دهد: پيامك‌هايي كه از سوي شركت‌ها و يا اپراتور‌هاي خصوصي ارسال مي‌شوند، براي شركت مخابرات قابل كنترل نيست. اين شركت تنها پيامك‌هايي را مي‌تواند كنترل كند كه از سوي شركت يا دستگاه‌هاي دولتي ارسال شده باشد‎.‎

پيامك‌هاي تبليغاتي علاوه بر آن بهترين خدمات اپراتورهاي تلفن همراه محسوب مي‌شود، مي‌تواند مخرب‌ترين آن‌ها نيز باشد. چرا كه در هر لحظه از شبانه روز وارد حريم خصوصي افراد مي‌شود.‏

مدير روابط عمومي شركت مخابرات ايران با تاكيد بر اين كه تعداد پيامك‌هاي تبليغاتي كه براي كاربران تلفن همراه ارسال مي‌شود، آن قدر نيست كه باعث شكايت مشتركان شود، مي‌گويد: ميانگين ارسال پيامك هاي

انبوه و تبليغاتي براي هر مشترك، كم‌تر از دو پيامك در هفته است و اين آمار نشان مي‌دهد كه تعداد اين پيامك‌ها آن قدر نيست كه باعث شكايت تعداد زيادي از مشتركان شود‎.‎

زارعيان با بيان اين كه پيامك‌هاي تبليغاتي پس از ساعت 12 شب ارسال نمي‌شود و امكان دريافت آن در ساعات نيمه شب بعيد به نظر مي‌رسد، مي‌افزايد: مگر آن كه تلفن همراه مشترك مقصد خاموش و يا خارج از محدوده خدمات دهي باشد، كه پيامك در آن ذخيره شود و بعد از روشن شدن دستگاه، به مشترك برسد.

مدير روابط عمومي شركت مخابرات با بيان اين كه مشتركان مي‌توانند با درخواست عدم دريافت پيامك‌هاي تبليغاتي نسبت به قطع اين خدمات اقدام كنند، مي‌گويد: بايد توجه داشت در صورتي كه پيامك‌هاي تبليغاتي مشتركان غيرفعال و مسدود شود، ديگر هيچ گونه اخطار يا حتي پيام اطلاع رساني و آموزشي نيز دريافت نخواهند كرد‎. ‎

زارعيان با اشاره به اين كه مشتركان درخواست خود را به سامانه تلفني 09990 ارائه دهند و كساني مي‌توانند اين درخواست را داشته باشند كه سيم كارت به نام شان باشد، اضافه مي‌كند: ميزان مراجعه براي قطع خدمات پيامك‌هاي انبوه، بسياراندك است‎.‎

اين مقام مسئول در شركت مخابرات ايران در مورد نحوه اطلاع رساني به مشتركان تلفن همراه اول براي مسدود كردن اين خدمات خاطرنشان مي‌كند: هيچ اپراتوري خدمات دهي خود را محدود نمي‌كند و زماني مي‌تواند اين كار را انجام دهد كه اين سرويس براي مشترك هزينه‌اي داشته باشد، اما با وجودي كه پيامك‌هايي كه ارسال مي‌شود براي مشترك هزينه‌اي در برندارد و گاه حتي ضروري است و آسيب رسان نيست، به نظر نمي‌رسد نگراني در پي داشته باشد‎.‎

مديركل روابط عمومي شركت مخابرات ايران همچنين تاكيد مي‌كند: محتواي پيامك‌هاي انبوه ارسالي در چارچوب و ضوابط خاصي است كه طبق قرارداد با شركت‌هاي پيمانكار اعلام مي‌شود و در غير اين صورت، با آنها برخورد مي‌شود.‏‎ ‎

وي با بيان اين كه برخي پيمانكاران فرعي ارسال پيامك، به ارسال پيامك‌هاي با محتواي غيرقانوني اقدام مي‌كنند، اضافه مي‌كند. شركت ارتباطات سيار در چارچوب برخي قوانين فعاليت پيمانكاران را تعيين مي‌كند، به اين معني كه همانند قوانين حوزه مطبوعات براي پيامك‌هاي انبوه قوانيني جاري است‎.‎

زارعيان تاكيد مي‌كند: پيامك‌هاي ارسالي نبايد مغاير با قوانين كشور باشد و نبايد تشويش اذهان عمومي را در پي داشته باشد. هم چنين نبايد روحيه مصرف‌گرايي را ترويج دهد و نگراني و اضطراب براي مشتركان به همراه داشته باشد، هم چنين نبايد با مسائل شرعي در تناقض باشد‎. ‎

‏ پيامك‌هاي تبليغاتي و حقوق شهروندي

در حالي كه معاون سازمان تنظيم مقررات و ارتباطات راديويي معتقد است، «پيامك انبوه در صورتي نقض حقوق شهروندي است كه دادستان كل به عنوان مدعي العموم، پرونده آن را به جريان بيندازد»، محمدمهدي فرقاني، استاد ارتباطات اجتماعي معتقد است: پيامك‌ها و ايميل‌هاي خبري يا تبليغاتي كه امروزه براي افراد زيادي ارسال مي‌شود، به نوعي ناقض حقوق شهروندي است و مهم اين است كه شهروندان چه قدر حق دارند، در معرض پيام‌هاي ناخواسته قرار نگيرند؟‎ ‎

وي درباره الزامات و آسيب‌هاي سامانه‌هاي خبري پيامكي مي‌گويد: اين موضوع هم پيامك و هم ايميل‌هاي ناخواسته را به ياد مي‌آورد كه امروز به صورت مزاحم‌هاي تمام‌عيار براي زندگي شهروندان درآمده‌اند. به هر حال بحث اين است كه هر شهروندي بايد بتواند خود را در معرض اخبار و پيام‌هايي كه مي‌خواهد قرار بدهد؛ ولي آن‌چه در حال حاضر اتفاق مي‌افتد، رويارويي با پيام‌هايي است كه مخاطب يا گيرنده پيام در انتخاب و دريافت شان هيچ نقشي ندارد و ممكن است نيازي هم به آن‌ها نداشته باشد.‏

وي مي‌افزايد: اين عمل، تجاوز به حقوق شهروندي است، چه پيام تبليغاتي باشد و چه خبري. نمي‌دانم به لحاظ تكنولوژيك مي‌توان اين پيام‌ها را كنترل كرد يا نه؟ تا به حال پيشنهادهايي در اين باره ارائه شده است، ولي به نظر نمي‌رسد هيچ‌كدام راه حل دقيقي براي كنترل و عدم دريافت پيام‌هاي ناخواسته داشته باشد‎.‎

اين استاد ارتباطات ادامه مي‌دهد: امروزه در همه كشورهاي جهان، شهروندان در معرض پيام‌هايي هستند كه نه نياز و نه علاقه‌اي به آن‌ها دارند و نه متقاضي دريافت هستند.اين موضوع به نوعي نقض حقوق شهروندي است، حالا عاملش هر كس مي‌خواهد باشد. البته در حوزه خبررساني استثناهايي وجود دارد، به اين معنا كه اگر به حق دسترسي به اطلاعات، به عنوان بخشي از حقوق شهروندي قائل باشيم، ايميل‌ها و پيامك‌هايي كه اخبار واقعي و به روز را منتقل مي‌كنند، مي‌توانند در زمره همان استثناها جا بگيرند‎.‎

دكتر فرقاني مي‌افزايد: اين ايميل‌ها و پيامك‌ها مي‌توانند در پيشبرد دسترسي به اطلاعات نقش مهمي ايفا كنند، ولي به نظر مي‌رسد آنها، از انواع ديگر قابل تفكيك نيستند. به هر حال اين هم از دستاوردهاي منفي تكنولوژي‌هاي نو است. اين تكنولوژي‌ها در كنار فوايدشان، عوارضي هم دارند كه نبايد از آن‌ها غافل بود. بخشي را مي‌توان با قانون‌گذاري و ترويج اصول اخلاقي و روزنامه‌نگاري محدود كرد، ولي به طور كلي نمي‌شود، كنترل كاملي بر اين پيام‌ها اعمال كرد. اگر هم كنترلي صورت گيرد، ممكن است دستاوردهاي مفيد اين تكنولوژي از ميان برود‎.‎

وي مي‌افزايد: پر شدن حافظه دستگاه و اتلاف وقت براي پاك كردن اين پيام‌ها، فرايند‌هاي ناخواسته‌اي را به كاربران تحميل مي‌كند كه ممكن است برخي سختگيرانه با آن روبرو شوند و البته برخي هم آن را مهم تلقي نمي‌كنند. اما بحث اين است كه شهروندان چه قدر حق دارند در معرض پيام‌هاي ناخواسته قرار نگيرند؟ موضوع اساسي اين است كه حقوق بشر، حقوق شهروندي و انواع حقوق انساني بايد در اين موضوع ديده شود‎.‎

اين استاد ارتباطات مي‌گويد: اين قبيل موضوع‌ها‌، بحث‌هايي است كه تكنولوژي‌هاي جديد با خود آورده است. بحث مغايرت پيشرفت تكنولوژي با حقوق شهروندي و تجاوز به حريم افراد، يكي از همين موارد مناقشه است. برخي معتقدند، ارزش آزادي‌هايي كه اين تكنولوژي‌ها به ارمغان مي‌آورند، به حدي است كه بهتر است مشكلاتش را تحمل كنيم. البته در مقابل اين نظر، بدون شك مواضع مخالفي هم وجود دارد.‏

فريده عباسي

دوشنبه|ا|19|ا|دي|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]