سياست - بهبود رابطه با آمريكا بدون حل مسئله هسته‌اي حاصلي ندارد

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: سياست - بهبود رابطه با آمريكا بدون حل مسئله هسته‌اي حاصلي ندارد

سياست - بهبود رابطه با آمريكا بدون حل مسئله هسته‌اي حاصلي ندارد

محسن امين‌زاده، معاون وزير امور خارجه در دولت اصلاح‌طلب محمد خاتمي گفته است كه به باور او «بخش منفي گزارش البرادعي و تحولات بزرگي كه در سه‌سال گذشته در وضعيت پرونده هسته‌‏اي ايران رخ داده»، ناشي از سياست‌‏هاي اشتباه مسوولان سياست خارجي‌‏ كشور بوده كه ايران را به چنين نقطه‌‏اي رسانده است. امين‌زاده در برنامه سياسي راديو گفت‌وگو درباره پرونده هسته‌‏اي ايران و گزارش‌ سيزدهم البرادعي گفته‌است كه «در 10 سال گذشته به دليل اعتراض به سياست‌‏هاي تبعيض‌‏آميز صداوسيما از شركت در برنامه‌هاي صداوسيما خودداري كرده بودم و اين‌بار نيز تنها به دليل بحث هسته‌‏اي و با اميد به تقدس‌‏زدايي از بحث هسته‌‏اي در رسانه ملي و طرح بحث‌‏هاي شفاف درباره ابعاد مختلف اين بحران بزرگ ملي، اين دعوت را پذيرفته‌ام.» امين‌‏زاده در مقايسه گزارش اخير محمد البرادعي با گزارش‌‏هاي ديگر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گفت: «اين‌بار در فرآيند تشديد دائمي فشارها به ايران، اتهامات نظامي بيشتر شده است.» امين‌‏زاده با اشاره به اينكه درسال 1385 پرونده هسته‌‏اي ايران با اجماع همه كشورهاي موثر جهان به شوراي امنيت سازمان ملل ارجاع شد، گفت: «اجماعي كه در تصميم به ارجاع پرونده ايران به شوراي امنيت شكل گرفت در تاريخ سازمان ملل بي‌‏نظير است؛ يعني كشورهاي موثر جهان هرگز به دليل اختلافات ميان خودشان بر سر هيچ پرونده‌‏اي تا اين حد به تفاهم نرسيده بودند. اين يك رويداد سياسي تلخ براي ما بود كه من آن را بزرگ‌ترين شكست سياست خارجي كشور بعد از انقلاب اسلامي مي‌‏دانم» و توضيح داد: «صفت بزرگ‌ترين شكست سياسي خارجي بدان علت در خور اين تحول است كه؛ شكل‌‏گيري اين اجماع حاصل عملكرد اشتباه دولت ايران بود. ارجاع پرونده به شوراي امنيت مفهومش اين است كه ايران متهم به نقض صلح جهاني است و باز اين اولين‌بار بود كه در تاريخ سازمان ملل چنين اتهامي نسبت به ايران وارد و چنين پرونده‌‏اي درباره ايران در شوراي امنيت مطرح مي‌‏شد.» وي ادامه داد: «تا زماني كه پرونده ايران به شوراي امنيت نرفته بود، ايران در آژانس بين‌‏المللي انرژي اتمي يك بازيگر فعال بود و قدرتمندترين مخالف ايران؛ يعني آمريكا به لحاظ راي در موقعيت برابري با ايران قرار داشت. هرچند كشورهاي قدرتمند مي‌‏‏توانند روي راي ديگران تاثير بگذارند اما آنچه مهم است اين است كه ايران در چنان شرايطي راي مستقل و دوستان خودش را داشت، دوستاني مثل كشورهاي غيرمتعهد كه آنها هم صلاحيت برابر دارند. ايران مي‌‏توانست آنان را با خودش همراه كند و در اين بازي نقش‌‏آفريني نمايد. اما وقتي پرونده ايران به شوراي امنيت رفت همه‌‏چيز دگرگون شد. شوراي امنيت يك مرجع بين‌‏المللي است كه در آن مرجع، آمريكا عملا نقش قاضي ارشد را ايفا مي‌‏كند. امروز چنين محكمه‌‏اي به اتهام ايران رسيدگي مي‌‏كند، تصميم و حكم اين مرجع، نهايي و قاطع است و براي همه اعضاي سازمان ملل متحد لازم‌الاجراست.» امين‌‏زاده اين سوال را طرح كرد كه «از سال 1385 تاكنون چه اتفاقي افتاده كه هرچند‌‏گاه يك‌بار قطعنامه‌‏اي از سوي شوراي امنيت عليه ايران صادر شده؟» و افزود: «با تصويب اين قطعنامه‌‏ها عملا و مكررا به ايران ابلاغ شده كه بايد فعاليت‌‏هاي غني‌‏سازي خودش را متوقف كند. در اين شرايط جديد اصولا آژانس يك نهاد دسته دوم شده و حتي اگر آژانس با ما همراه شود، كه نمي‌‏شود، اين همراهي آژانس لزوما منجر به بهبود وضع پرونده ايران نمي‌‏شود. ممكن است قدري دست ما را براي گفت‌‏وگو با ديگران باز ‌‏كند ولي مشكل ايران را حل نمي‌‏كند. تا زماني كه اجماع عليه ايران در شوراي‌‏امنيت وجود داشته باشد و شوراي امنيت به اين پرونده رسيدگي كند، هر روز مشكل ايران بيشتر خواهد شد.» امين‌زاده البته خاطرنشان كرده كه «نكته مثبت گزارش البرادعي اين است كه تشريح مي‌كند در طول ماه‌‏هاي ‏گذشته همه بررسي‌‏هاي‌‏ آژانس نشان داده كه ايران انحرافي به سمت فعاليت نظامي هسته‌‏اي نداشته كه نكته‌اي مثبت است اما در كنار آن پرسش‌‏ها و ابهاماتي را مطرح مي‌‏كند كه كاملا منفي است؛ سازمان اطلاعاتي آمريكا اسنادي را به آژانس ارائه داده كه مدعي است از لپ‌تاپ ربوده شده يك مقام ايراني به دست آورده، اين اسناد پرونده‌‏هاي جديدي براي ايران باز كرده و اتهامات جديدي درباره فعاليت‌‏هاي پنهان هسته‌‏اي نظامي به ايران وارد نموده كه اين اتهامات با ادعاي هميشگي آمريكا، در مورد مقاصد نظامي فعاليت‌‏هاي هسته‌‏اي ايران سازگار است.» وي اظهار داشت: «براساس اين اسناد چند پرونده اتهامي جديد باز شده كه همه به شكلي ادعاهاي مطرح شده در مورد مقاصد نظامي هسته‌‏اي ايران را تقويت مي‌‏كند. لحن گزارش در رابطه با اين اتهامات اصلا خوب نيست و حتي اگر همه اين ادعاها ساخته آمريكا باشد چيز زيادي تغيير نمي‌‏كند، چراكه تا اينجاي كار آمريكا موفق شده براي اين اتهامات در درون پرونده ايران جاي موثري باز كند و حالا ايران متهم است. در شرايطي كه پرونده ايران در شوراي امنيت در حال رسيدگي است و در مسير قطعنامه‌‏هاي ديگر پيش مي‌‏رود، متاسفانه اين گزارش كمكي به تصويب تحريم‌‏هاي جديدي عليه ايران و برخوردهاي حادتر با ايران در سطح بين‌‏المللي است.»‌ امين‌زاده در پاسخ به پرسشي درباره نقش كشورهاي موثر جهان اظهار داشت: «كشورهاي موثر جهان كه عليه ما اجماع كرده‌‏اند تنها كشو‌‏هاي 1+5 نيستند؛ بلكه اتحاديه اروپا، كشورهاي مهم آسيايي و ديگر نقاط جهان هم هستند. كه ما با اكثر آنها هيچ مشكلي نداريم اما حالا همه‌شان ‏ در كنار هم قرار گرفته و عليه ما تفاهم كرده‌‏اند. حتي كشورهاي اروپايي مدت‌‏ها تلاش داشتند ما را قانع كنند نگذاريم پرونده هسته‌‏اي ايران به شوراي امنيت برود و تاكيد داشتند كه ما با آمريكا بر سر ايران اختلاف داريم، اما اگر پرونده ايران به شوراي امنيت برود- به‌‏ دليل ساختار شوراي امنيت- مديريت اين كار در اختيار آمريكا قرار مي‌‏گيرد و در آن حالت انتظار نداشته باشيد كه ديگر كشورها با ايالات متحده آمريكا همراهي نكنند.» امين‌زاده اضافه كرد: «متاسفانه مقاصد خطرناك نظامي‌‏گرايان آمريكا مورد توجه مسوولان دولت ايران قرار نگرفت و براي خنثي كردن آن در سياست خارجي ايران تدابيري ديده نشد. دو ديدگاه براي مديريت سياست خارجي در ايران در مقابل هم بود. يك ديدگاه معتقد بود برنامه افراطيون آمريكا بسيار خطرناك است و وظيفه سياست خارجي خنثي كردن ترفند آمريكاست، تا ادعاهاي آمريكا درباره نظامي‌‏گري ايران برجسته نشود. ديدگاه ما اين بود كه سياست خارجي ايران بايد در جهت اعتمادسازي با جامعه جهاني باشد، بايد با كشورهاي ديگر جهان همكاري كرد تا آمريكا منزوي شود و نشان داد كه ايران مقاصد نظامي ندارد. اما تفكري كه عملا سياست خارجي دولت را به‌‏ دست گرفت ظاهرا باور داشت كه هسته‌‏اي شدن ايران خودبه‌‏خود فرصت ايجاد مي‌‏كند. اما از روزي كه پرونده ايران به شوراي امنيت رفت دائما مسائل ايران پيچيده‌‏تر مي‌‏شود؛ قبل از اينكه پرونده ايران به شوراي امنيت برود تصور حمله به ايران مسخره بود، مسئله‌‏اي كه امروز از هر گوشه و كنار دنيا شنيده مي‌‏شود. تا پيش از اين آمريكا ايران را تحريم كرده بود ولي هيچكس در دنيا با آمريكا همراه نمي‌‏شد و اقتصاد ايران بدون آمريكا هم پيش مي‌‏رفت اما امروز براي اولين‌بار پس از انقلاب اسلامي، تحريم‌‏هاي ايران رسما تحريم‌‏هاي جهاني است كه همه كشورها موظف به رعايت آن هستند.» اين استاد دانشگاه گفت «از روزي كه پرونده ايران به شوراي امنيت رفت، آمريكا با بازكردن اتهامات نظامي و تروريستي عليه ايران در كنار مسئله هسته‌‏اي، ابعاد مشكلات بين‌‏المللي ايران را افزايش داد. بحث تحريم صدور سلاح به ايران را با اين ادعا كه اسلحه ايران براي استفاده تروريست‌‏ها صادر مي‌‏شود، مطرح كرد و پس از آن مباحثي مانند فعاليت‌‏هاي موشكي ايران، فعاليت نظاميان در صنايع هسته‌‏اي و ممنوعيت سفر نظاميان ايران را در دستور كار شوراي امنيت قرار داد و براي آنها مصوبه گرفت. از سوي ديگر بحث سلاح‌‏هاي ايراني ارسال شده به عراق و اين ادعا كه اين سلاح‌‏ها براي ترور آمريكايي‌‏ها به‌‏كار مي‌‏رود، مطرح شد. در مقابل به‌‌‌جاي خنثي كردن سناريوي خطرناك آمريكاييان، شرايطي در ايران به وجود آمد كه موجب شد اين سناري آمريكا در دنيا بهتر جا بيفتد؛ يعني عملكرد ما براي آمريكا فرصت‌‏ساز شد و اين مسير در همه قطعنامه‌‏هاي مصوب شوراي امنيت عليه ايران به صورت مداوم دنبال شده است.»

امين‌زاده تاكيد كرده كه «پرونده ايران اين‌بار پر از اتهامات ريز و درشت نظامي است. آقاي البرادعي مدعي است كه مدارك جامعي به دست آژانس رسيده كه درست يا غلط، آژانس نمي‌‏تواند آنها را ناديده بگيريد. بايد به آنها رسيدگي كند و ايران بايد درباره ادعاهاي مطرح‌شده پاسخ بدهد. ما توجه داريم كه سازمان‌‏هاي بين‌‏المللي تاثير‌‏پذيري‌‏هايي از كشورهاي قدرتمندتر دارند. مسلما آمريكا بيكار نيست، ديگران هم نقش خودشان را در اين مسير ايفا مي‌‌كنند.» امين‌‏زاده در پاسخ به اين پرسش كه «آيا ممكن است ايران به سمت پذيرش پروتكل الحاقي يعني خواسته مهم آژانس از ايران برود؟» گفت: «با توجه به شرايط كنوني پرونده ايران در شوراي امنيت سازمان ملل متحد، مشكل ايران با پذيرفتن يا نپذيرفتن پروتكل الحاقي هم حل نمي‌‏شود. نگراني جدي اين است كه به باور من مسوولان در سياست ‏خارجي فاقد استراتژي هستند و به ماجراجويي متكي شده‌‏اند، هيچ استراتژي روشني براي خارج شدن از اين بحران و حل اين مشكل بزرگ ملي ندارند. تعبير تلخ‌‏ترش اين است كه احساس مي‌‏شود كه مديريت بين‌‏المللي پرونده هسته‌‏اي ايران اصلا دراختيار ما نيست، بلكه كاملا در اختيار آمريكا و دوستان آمريكاست. ممكن است عده‌‏اي تصور كنند وضع ايران نتيجه كار بزرگي است كه ايران انجام داده و به اين مرحله از پيشرفت هسته‌‏اي دست يافته است. دانشمندان، متخصصان ارزشمند و خوب ايراني موفق شده‌‏اند با امكاناتي كه در دنيا به ‌‏دست آوردند صنايع هسته‌‏اي ايران را بسيار توسعه دهند و به پيشرفت‌‏هاي برجسته‌‏اي برسند. ممكن است عده‌‏اي ادعا كنند كه وضع امروز ايران در سطح بين‌‏المللي نتيجه طبيعي اين پيشرفت‌‏هاي بزرگ هسته‌‏اي است ولي بنده اصلا نمي‌‏پذيرم كه فشارهاي بين‌‏المللي واكنش طبيعي اين كار بزرگ بود، ضمن اينكه حتما قدرتمند شدن ايران واكنش داشت اما آنچه كه امروز گرفتارش شده‌‏ايم ناشي از ذات پيشرفت هسته‌‏اي صلح‌‏آميز ايران نيست، ناشي از سياست خارجي ايران است، سياست خارجي كه بايد برنامه هسته‌‏اي ايران را به‌درستي و با درايت حمايت و پشتيباني مي‌‏كرد تا بحران عليه ايران كنترل شود.» امين‌‏زاده تصريح كرد: «دولت افزايش تعداد توليدات سانتريفيوژ‌‏ها را تبليغ و اعلام كرد كه آنها را چند برابر كرده و بعد گفت از دو هزار تا به چهار هزار سانتريفيوژ افزايش داده اما اينكه حاصل اين سياست چه بوده و چه هدفي را دنبال كرده است را نمي‌‏دانم. آنچه مسلم است اينكه سهم اين دولت از پيشرفت هسته‌‏اي ايران در حد فعال نگاه داشتن خط توليد سانتريفيوژي است كه از دولت قبلي تحويل گرفته است. در مقابل 10 درصد پيشرفت هسته‌اي ايران، دولت مسوول بيش از 70 درصد بحراني است كه عليه ايران در جهان شكل گرفته، اينكه دولت از اين فعاليت‌‏ها چه نتيجه‌‏اي را دنبال مي‌‏كند و به چه مي‌‏خواهد برسد، معلوم نيست. تنها مي‌‏توان گفت كه دولت هيچ استراتژي روشني براي خروج از بحران ندارد و شايد در انتظار معجزه‌‏ است.» وي با اشاره به گسترش تحريم‌ها عليه ايران گفت كه «بازرگانان ايراني در دنيا مستاصل و بانك‌‏هاي ما سرگردانند. ارتباطات بانك‌‏هاي بين‌‏المللي ايران با مشكلات خيلي جدي مواجه است و هزينه‌‏هاي عظيمي بابت واردات كالا پرداخت مي‌شود. تحريم بيمه‌‏اي هزينه خيلي بيشتري بر ايران تحميل خواهد كرد و اين مسيري كه پيش مي‌‏رود ايران هر روز تحت فشار بيشتري قرار مي‌‏گيرد.» امين‌زاده در ادامه به حركت‌هاي انجام شده براي نزديك شدن به آمريكا از سوي دولت نهم گفت: «حتي اگر كنسولگري آمريكا در ايران هم باز شود، كه نمي‌‏شود، حتي اگر مسائل ديگري هم با آمريكا دنبال شود، تا زماني كه پرونده هسته‌‏اي ايران تعيين تكليف نشود ايران هر روز با مشكلات بيشتري مواجه خواهد شد و فرار از مديريت اين بحران يا كم‌انگاشتن اين بحران بزرگ مي‌‏تواند خطرناك باشد. گاهي ما به اختلافات روسيه و ايالات متحده آمريكا دل بستيم. سال گذشته اختلافات روسيه و آمريكا منجر به سفر «پوتين» به ايران شد. مقام‌هاي ايران خيلي هيجان‌زده شده بودند كه اين اختلاف‌‏ها به ايران كمك خواهد كرد اما اختلافات روسيه و آمريكا براي ايران، فرصت‌ساز نشد. به نظر مي‌‏رسد برخي از مسوولان همچنان به نوعي در آرزوي نوستالژي دوران جنگ سرد هستند كه ابرقدرت‌‏ها با هم اختلاف داشته باشند و اين اختلافات باعث شود كه ايران فرصت نفس كشيدن پيدا كند، اما امروز دوران بعد از جنگ سرد است و خطاهاي اساسي ما در فهم سياست خارجي درست، اين است كه همواره در آرزوي فرصت مشابه آن دورانيم.» وي افزود: «وقتي باور‌‏هاي ديني رهبران ايران و اعتقادات‌‏ مقام ‌‏معظم‌‏ رهبري نفي‌‏كننده ساخت سلاح هسته‌‏اي است، تنها راه عملي و كارساز ما اعتماد‌سازي با جامعه جهاني است. وقتي نمي‌‏خواهيم سلاح هسته‌‏اي داشته باشيم بايد با همه دنيا در زمينه صنايع صلح‌‏آميز هسته‌‏اي شفاف‌سازي كنيم. ايران بايد به اعتمادسازي با جامعه جهاني برگردد و درجهت توسعه صنايع هسته‌‏اي خود و در درجه اول ساخت نيروگاه با جامعه جهاني به تفاهم و همكاري برسد، حتي اگر اين اعتمادسازي راه توسعه هسته‌‏اي ايران را قدري دشوارتر و طولاني‌‏تر كند.»
يکشنبه 5 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 237]