خواص و كاربرد قهوه

واضح آرشیو وب فارسی:فان پاتوق: به عربي و دركتب سنتي «بن »ناميده مي شود.به فرانسويGraine de cafe و به انگليسيCoffee bean و گفته مي شود.ثمر درختي است كه درخت آن به فارسي«درخت قهوه»و به فرانسوي Cafeierو به انگليسيCoffee tree گويند. گياهي است از خانوادهRubiaceae ،نام علمي آنCoffea Arabica L. مي باشد.
مشخصات

در ختچه اي است نسبتا بلند به ارتفاع 8-5 متر.برگهاي هميشه سبز(ناخزان)،براق،ليز،متقاب ل دارد.گلهاي آن به رنگ سفيد درخشان به طور گروهي فشرده در كناره برگها ظاهر مي شوند.ميوه آن كه دانه هاي قهوه را مي دهد،تخم مرغي به رنگ قرمز تيره كه در زمان رسيدن معمولا محتوي دو عدد دانه قهوه است كه از يك طرف محدب و از طرف ديگر صاف مي باشندو در امتداد طولي دانه يك شيار ديده مي شود.هر يك از دانه ها از يك پوست نازك و سفيد پوشيده شده و هر دو دانه كه در يك ميوه قرار دارند از يك ماده نرم گوشتي شيريني احاطه شده اند كه روي آن را نيز يك غشاي نازك به رنگ قرمز تيره پوشانيده است كه همان غشاي خارجي قرمز تيره ميوه مي باشد.
درخت قهوه داراي گونه هاي متعددي اسنت كه معروفترين آنها كه از نظر كيفيت و خواص در درجه اول قرار دارد،قهوه عربي است و در حبشه و وسدان و اغلب مناطق آفريقاي استوايي به حالت وحشي و خودرو وجود دارد.در عربستان در ناحيه يمن و اطراف مكه كاشته و پرورش داده مي شود.در حال حاضر كشت و پرورش اين گونه در ساير مناطق دنيا از جمله برزيل ،ونزوئلا،جزاير آنتيل ،هند و مناطق ديگر دنيا معمول است و گونه هاي ديگر قهوه نيز هستند كه بومي سيرالئون ،نيجريه،گابن،كنگو ،ماداگاسكارو ساحل عاج بوده و در اين مناطق نيز كاشته مي شوند.قهوه يك نوشيدني محرك است كه از دانه هاي رسيده و خشك و بوداده و گرد شده و گاهي از برگهاي جوان بوداده آن به دست مي آيد.
دانه قهوه در حالت تازگي داراي رنگ كمي سبز پيا مايل به زرد است ،بوي ملايم مخصوص قهوه را دارد و طعمش ابتدا ملايم ولي بتدريج كه آب آن از دست مي رود گس مي شود و پس از بو دادن بوي قوي معروف و خاص قهوه را پيدا مي كند.در بازار قهوه سبز هم به فروش مي رود كه آن را به فرانسوي Café vertگويند،ولي معمولا قهوه بو داده به فروش مي رود.
بين گونه هاي مختلف قهوه ،3 گونه از همه معروفتر هستند و بيشتر و در دنيا كشت مي شوند.
در درجه اول گونه اي كه همه معروفتر و بيشتر مورد توجه است و بالاترين كيفيت را دارد Coffea Arabica ميباشد ودر درجه دوم گونهCoffea liberica مي باشد كه با كيفيت پايينتري از قهوه عربي قرار دارد ولي روستايي تر و در شرايط نامساعد ،بيشتر مي تواند خود را منطبق سازد و در درجه سوم Coffea robustaمي باشد كه از نظر تحمل شرايط نامساعد بسيار قابل ملاحضه اي است ولي از نظر كيفيت ميوه پايين است.
درخت قهوه عربي در شرايط اقليمي استوايي و حاره خوب رشد مي كند و ثمر موفقي دارد و درآن اقليم اگر كمي در ارتفاع كاشته شده باشد از درختاني كه در ارتفاع سطح دريا كاشته شده اند،قهوه خيلي بهتر مي دهد.
گونه هايRobusta طالب آب و هواي مرطوبترو گرمتر هستند.
تكثير قهوه از طريق كاشت بذر آن صورت مي گيرد ،ابتدا در خزانه كاشته مي شود كه سايه دار است و پس از اينكه نهال رشد كافي نمود به محل اصلي با فواصل 5-21 متر منتقل مي شود.معممولا درخت قهوه از سالهاي شوم و چهارم شروع به ثمر دادن مي نمايد.
تركيبات شيميايي

از نظر تركيبات شيميايي در دانه هاي قهوه وجود آلكالوئيد كافئين گزارش شده است.در برگها و در ميوه علاوه بركافئين ،آلكالوئيد هاي آدنين،كزانتين ،هايپو كزانتين و همچنين ماده گوانين نيز وجود دارد.
كافئين يك آلكالوئيد متبلور و تلخي است و به فرمول خامC8 H10 N4 O2 كه از قهوه و چاي گرفته مي شود و مدر و محرك است.
آدنين يك آلكا لوئيدي است به فرمول C5 H5 N5 كه از پورين گرفته مي شود و به عنوان قسمتي از اجزاي نوكلئيك اسيد در عضو هايي نظير لوزالمعده و طحال يافت مي شود.
كزانتين يك تركيب متيلور ازته به فرمول خام در ارتباط با اسيد اوريك مي باشد ،كه در بعضي نسوج حيواني از جمله قهوه يافت مي شود.در انسان در نسج عضله ،جگر،طحال و لوزالمعده وجود دارد و در ادرار و خون نيز يافت مي شود.
هايپو كزانتين يك آلكالوئيد متبلوي است به فرمول خام كه از خويشان نزديك كزانتين است و در نسوج حيواني و گياهي يافت مي شود.
گوانين يك ماده سفيد متبلوري است به فرمول خام كه در كبد و لوزالمعده حيوانات و جانوران نظير ماهي و نظاير آن يافت مي شود و از محصولاتي است كه از تجزيه نوكلئيك اسيد به دست مي آيد.
در دانه هاي قهوه همچنين وجود آلكالوئيد تريگونلين ومواد كولين و نياسين نيز به مقدار كم گزارش دشه است.
مقدار آلكالوئيد كافئين در دانه هاي قهوه در حدود 2/1-1 دردص مي باشد.در قهوه سبز يا قهوه خام در حدود 10 درصد روغن و مواد چرب و موم وجود دارد.بوي مطبوع عطر قهوه قسمتي مربوط به وجود مركاپتان است كه در قهوه بوداده وجود دارد.سرانجام در قهوه مواد ديگري از قبيل قند و اسيد كوفاليك ،سيتريك اسيد و...وجود دارد و پس از بو دادن قهوه مقدار قند آن كاهش پيدا مي كند و از 8-7 درصد به 1 درصد مي رسد.قهوه از محصولاتي است كه در تركيب آن مقدار قابل ملاظه اي ازت غير پروتئيني يافت مي شود يا به عبارت ديگر مقدار عمده مواد ازته موجود در تركيب آن غير پروتئيني و غير قابل استفاده است.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فان پاتوق]

[مشاهده در: www.funpatogh.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 548]