واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: جامعه > آسیب ها - اعدام یک فرد مدعی امامت در قم، خبری که هفته گذشته در رسانهها منتشر شد، بهانهای است برای ریشهیابی چنین ادعاهایی مرجان پارسا: ادعای امامت یک شیاد یا بیمار روانی چیز تازهای نیست، اگرچه این روزها این خبرها را بیشتر میشنویم، شاید به این دلیل که رسانهها و البته مراجع قضایی به موضوع رواج خرافهگرایی حساستر شدهاند. حساسیتی که موجب شده یک مدعی امامت در بامداد پنجشنبه هفته گذشته در زندان مرکزی قم به دار مجازات آویزان و اعدام شود. مصطفی برزگر گنجی دادستان عمومی و انقلاب قم، اتهام علیرضا پیغان ۴۱ ساله را «خرافهپرستی» و ترویج آن عنوان کرده و از در بازداشت بودن 5نفر دیگر در قم به عنوان «مدعیان امام زمان» خبر داده است. چنین ادعاهایی البته تنها به کشور ما که باورهای مذهبی در بین مردم جایگاهی ویژه دارد، اختصاص ندارد. توهم «خود بزرگبینی» که میتواند نشانهای از یک بیماری حاد روانپزشکی باشد در کشورها و فرهنگهای مختلف، نمودهای مرتبط با همان فرهنگ را دارد. «افرادی که مبتلا به بعضی بیماریهای روحی و روانی هستند خود را در نقش شخصیتهای معروف یا بزرگی که در فرهنگشان موضوعیت دارد، تصور میکنند. به این ترتیب ما در کشورهای مسلمان شاهد ظهور مدعیان امامت هستیم و در کشورهای اروپایی هیتلر یا مسیح.» دکتر علی اصغر احمدی متخصص روانشناسی، با بیان این مطلب، چنین توهم و هذیانهایی را از نشانههای بیماریهای حاد روانشناختی میداند: اولین احتمال هر روانشناس در برخورد با آدمی که چنین ادعایی میکند، وجود یک بیماری روانشناختی در فرد است. اسکیزوفرنی از جمله بیماریهایی است که میتواند موجب توهم خود بزرگبینی و هذیانگویی فرد مبتلا شود. دکتر احمدی این نوع توهم و هذیان را از نشانههای بارز انواع اسکیزوفرنی یاد میکند. دکتر مهدی تهرانیدوست، روانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز در این زمینه میگوید: «بیماران اسکیزوفرن هذیانهای مختلفی دارند و هذیانهای بزرگمنشی یکی از انواع هذیان در این نوع بیماران است.» به گفته این روانپزشک، هذیانهای بزرگمنشی همواره رنگ و لعاب مذهبی ندارند و افراد مبتلا ممکن است مثلا ادعای پادشاهی داشته باشند و یا ادعای شیطان بودن. اما گاهی هم این ادعاها رنگ و بوی مذهبی میگیرد و بسته به منطقه سکونت فرد و فرهنگ افراد، هذیانهای وهمآلود به صورت ادعای امامت یا مثلا مسیح بودن بروز میکند. سرخوشهای مدعیاسکیزوفرنی، اختلال دوقطبی، شخصیت ضد اجتماعی و اختلال هذیانی از جمله بیماریهای روانپزشکی هستند که متخصصان آنها را از علل بروز هذیانهای بزرگمنشی عنوان میکنند. در این میان اختلال دو قطبی موردی است که دکتر تهرانیدوست آن را شایعترین علت این هذیانها برمیشمارد: «معمولا افراد مبتلا به اختلال دو قطبی در فاز مانیا (سرخوشی بیش از حد) چنین ادعاهایی دارند.» وی با بیان اینکه گاهی هم افرادی که مبتلا به اختلال هذیانی هستند، بدون هیچ نشانهای از اختلال رفتاری ممکن است چنین هذیانهایی داشته باشند، به خبر میگوید: «در هر حال هنگامی که فردی چنین ادعای بیاساسی دارد نشانه یک بیماری روحی است و روانپزشک حتما متوجه نوع مشکل میشود.» «شخصیت ضد اجتماعی» بیماری دیگری است که دکتر احمدی به آن اشاره میکند: «در این مورد ادعای فرد حالت توهم و هذیان ندارد، اما فرد آنقدر عمیق نقش بازی میکند که هر دروغی را به راحتی قابل باور جلوه میدهد.» وی احتمال اینکه افرادی با این بیماری روحی ادعای امامت کنند را ضعیفتر از بیماریهایی چون مانیا و اسکیزوفرنی ارزیابی میکند، اما در هر حال این احتمال را بعید نمیداند. زمینهساز چنین ادعاهایی هرچه باشد، اکثر روانشناسان بر این باورند که صرف چنین ادعایی نشانه بیماری فرد است و صدور هرگونه حکمی برای این افراد منوط به اظهارنظر کارشناسی روانپزشکان سازمان پزشکی قانونی است: «برای صدور حکم در مورد فردی که ادعای امام بودن میکند در مراجع قضایی حتما لازم است اظهار نظر پزشکی قانونی وجود داشته باشد.» این را دکتر احمدی میگوید. اظهارنظری که از سوی دکتر تهرانیدوست نیز مورد تایید قرار میگیرد: «بعید است فرد سالم چنین ادعایی داشته باشد، اما با توجه به اینکه صدور این احکام با ارزیابی و تایید کارشناسان پزشکی قانونی همراه است، به طور قطع دادگاه برای صدور حکم دقت لازم را دارد.» شیادی احتمال دیگری است که از سوی دکتر عمران محمد رزاقی مطرح می شود. عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در این زمینه به خبر میگوید: «بیماریهای متنوعی چون اختلال دو قطبی و اسکیزوفرنی میتوانند موجب بروز چنین توهمهایی شوند، اما این احتمال هم وجود دارد که پس از معاینات مختلف مشخص شود شخص بیماری خاصی ندارد و فقط یک «شیاد» است.» وی در پاسخ به این سوال که آیا ممکن است شخصی که بیماری روانی نداشته باشد تا پای چوبه دار هم چنین ادعایی را تکرار کند، میگوید: «عرف دادگاههای ما این است که نظر کارشناسان را در این موارد جویا میشوند، اما ملاک تشخیص بیماری روانی این نیست که آیا شخص در هنگام اضطرار از حرف و ادعای خود کوتاه میآید یا نه.» در هرحال از بیماری این مدعیان دروغین که بگذریم، به افرادی میرسیم که چنین ادعاهای پوچی را باور میکنند. همچنانکه متهم 41 ساله پرونده اخیر ۲۱ مرد و ۲۹ زن را همراه خود کرده بود. « گاهی اوقات افرادی که دچار توهم و هذیانهای خود بزرگبینی هستند، تصور میکنند رسالتی دارند که باید آن را انجام دهند و متاسفانه در بعضی جوامع این توهم از سوی برخی افراد مورد پذیرش و باور قرار میگیرد که این خطرناکترین بخش ماجراست.» دکتر احمدی با بیان این مطلب، مشکل افرادی را که چنین ادعاهایی را باور میکنند کمهوشی آنها میداند: «فقط افرادی که از توانایی تجزیه و تحلیل مسائل عاجزند، ممکن است چنین ادعاهای بیاساسی را باور کنند.»
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 555]