بیایید به همسایههایمان نگاه کنیم. آیا آنها نفت ندارند؟ این سوال مطرح است که چرا این کشورها به جای سرمایهگذاری در صنعت نفت، در حوزه گردشگری سرمایهگذاری میکنند؟ به عنوان مثال، نگاهی به دبی بیندازید. این شهر هر ساله بین ۱۵ تا ۲۰ میلیون گردشگر را میزبانی میکند. حالا سوال این است که چرا؟
این سؤالات بخشی از گفتوگوی مصطفی شفیعی شکیب، رییس هیئت مدیره جامعه تورگردانان ایران با خبرگزاری ایسنا بود. در این گفتوگو، او به ماده ۸۲ لایحه برنامه هفتم توسعه اشاره کرده است که بر اساس آن، ایران تا پایان سال ۱۴۰۷ باید حدود ۱۵ میلیون گردشگر خارجی را جذب کند. اما او میپرسد که چرا در حالی که در سند چشمانداز ۲۰ ساله، تا پایان سال ۱۴۰۳ باید ۲۰ میلیون گردشگر جذب میشد، در برنامه هفتم توسعه تنها هدف ۱۵ میلیون گردشگر قرار داده شده است؟ آیا این تنزل آماری عجیب نیست؟
با توجه به اظهارات مصطفی شفیعی شکیب، رییس هیأت مدیره جامعه تورگردانان ایران، او میگوید که حالت فعلی صنعت گردشگری ایران نمیتواند به آمارهای پیشبینی شده در برنامه هفتم توسعه برسد، حتی اگر همه مسافران ورودی و مسافران مرزی و پیلهورها را در نظر بگیریم و آن را چندبرابر کنیم. او معتقد است که مشکل اصلی در وجود زیرساختها، هتلها و حملونقل مناسب است و برنامه هفتم توسعه هیچ برنامه و زیرساختی برای بهبود وضعیت گردشگری فراهم نکرده است. او پرسش میکند که با چه زیرساختی میتوان به آمارهای مورد انتظار دست یافت؟ همچنین، او به سرمایهگذاری در صنعت نفت اشاره کرده و میگوید که اگر ۱۰ درصد از هزینههای استخراج نفت را در زیرساختها و تبلیغات گردشگری سرمایهگذاری کنیم، میتوان به درآمد بیشتری از نفت دست یافت و اشتغالزایی نیز ایجاد شود.
حرمتالله رفیعی، رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران، نیز معتقد است که مادههای قانونی و احکام لایحه برنامه هفتم توسعه در بخش گردشگری تفاوت چندانی با برنامههای قبلی ندارد. او پرسش میکند که در این برنامه چه امتیاز ویژهای برای گردشگری در نظر گرفته شده است؟ وی معتقد است که با این وضعیت، نمیتوان به هدف ۱۵ میلیون گردشگر رسید، فرقی هم نمیکند که آمار به ۱۰ میلیون گردشگر هم نرسد.
در برنامه هفتم توسعه، در بخش مالیاتها، تدابیر و اقدامات جدید و جذابی برای تشویق گردشگری در نظر گرفته نشده است. معافیتها و مشوقهای مالیاتی همانند قبل باقی ماندهاند، در حالی که ما خواستار اصلاح و بهبود آنها بودیم. همچنین، هیچ برنامه تبلیغاتی برای جذب گردشگران تعریف نشده است، و روش واضحی برای جذب گردشگران خارجی و بهبود زیرساختهای گردشگری وجود ندارد. همچنین، برای سایر سازمانها، وزارتخانهها و نهادهایی که در حوزه گردشگری فعالیت میکنند، هیچ اقدام خاصی در نظر گرفته نشده است. برخی از مفاد این لایحه، بخشی از اختیارات وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی را به خود اختصاص داده است.
رفیعی، برنامه هفتم توسعه را در بخش گردشگری ضعیف تشخیص میدهد و میگوید که اعداد و ارقام مربوط به تعداد ۱۵ میلیون گردشگر خارجی بر اساس چه معیاری تعیین شده است؟ چرا این عدد نسبت به چشمانداز ۲۰ ساله قبلی کاهش یافته است؟ آیا با کسانی مشورت شده است و اگر به عنوان بخش خصوصی و اجراییان گردشگری در این مشورتها شرکت نکردیم، چگونه انتظار دارند که ما این برنامه را اجرا کنیم؟ به خصوص زمانی که برای مشکلات کوچک و بزرگ گردشگری هیچ راهحلی در نظر گرفته نشده است.
رییس هیأت مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی اضافه میکند که حتی در حال حاضر، گردشگرانی که به ایران سفر میکنند و آمارهای اعلام شده، هیچ ارتباطی به برنامهها و اقدامات وزارتی ندارد. ما نمیدانیم که در رسانههای خارجی ایران به چه شکل تبلیغ میشود، بودجه تبلیغات گردشگری چقدر است و چه اقدامات تبلیغاتی برای جذب گردشگران انجام شده است.
همانطور که میبینید، نگرانیهای شما درباره برنامه هفتم توسعه و بخش گردشگری قابل درک است. این نگرانیها مرتبط با نقاط ضعف و نقصهای موجود در برنامه میباشند که شما به آن اشاره کردهاید. از طرفی، انتقاد شما از عدم مشارکت بخش خصوصی و اجراییان گردشگری در مشاورهها و بررسیها قابل فهم است.
باید توجه داشت که من یک هوش مصنوعی هستم و دسترسی به اطلاعات بروز و جزئیات برنامه هفتم توسعه را ندارم. اما میتوانم به شما بگویم که انتقادات و پیشنهادات شما نشان میدهد که شما بهبود در برنامههای گردشگری و تشویق گردشگری در کشور خود میخواهید.
برای رسیدن به تغییرات مطلوب، ممکن است مفید باشد که نگرانیها و پیشنهادات خود را به مسئولان و نهادهای ذیربط در دولت و سازمانهای مربوطه ارائه دهید. همچنین، شرکت در گروهها و انجمنهای حرفهای مرتبط با گردشگری میتواند فرصتی مناسب برای ارتباط و تبادل نظر با صنعتگران و اجراییان مربوطه فراهم کند.
لازم به ذکر است که توسعه و بهبود برنامههای گردشگری زمانبر است و نیاز به تلاشها و همکاریهای گسترده دارد. امیدوارم که نگرانیها و پیشنهادات شما بهبودهای لازم را در برنامههای آینده تشویق گردشگری در کشور شما به همراه داشته باشد.