فردوس کاویانی، یک بازیگر مشهور و مورد تجلیل در صنعت هنر و فرهنگ بود.

فردوس کاویانی، بازیگر مشهور ایرانی، با خلاف اغلب بازیگران که به دنبال شهرت هستند، تفاوت داشت. او به دنبال مشهور شدن و شهرت طلبی نبود و بیشتر تمرکز خود را بر تجربه و آزمون کردن قرار می‌داد.

به گزارش خبرگزاری ایسنا، حدود ۴۰ روز قبل، خبر درگذشت فردوس کاویانی درست در یک فاصله کوتاه پس از سالروز تولد او منتشر شد. این خبر برای همکاران او ممکن بود قابل پیش‌بینی باشد، اما غم و اندوه آنان را کاهش نداد.

او برای مدت طولانی به بیماری مبتلا بود و مجبور به بستری در خانه شد. با این حال، وقتی در شب نهم مهرماه خبر درگذشت او در صنعت هنر منتشر شد، دوستان و همکارانش در حالت تأثر و حسرت به خاطر از دست دادن یک هنرمند بی‌حاشیه، با استعداد و با اخلاق قرار گرفتند.

او در تاریخ چهارم مهرماه سال ۱۳۲۰ به دنیا آمد و از کودکی علاقه شدیدی به بازیگری داشت. او خودش درباره این علاقه می‌گفت: "وقتی در کلاس پنجم دبستان بودم، یک گروه تئاتر از تهران به مدرسه ما آمد و نمایشی را اجرا کردند. من آنقدر دوست داشتم این نمایش را ببینم که به استاد مدرسه گفتم هر شب می‌خواهم به تئاتر بروم. او به جای آن، من را مجبور کرد هر شب سالن را جارو کنم. من پذیرفتم و هر شب نمایش را تماشا می‌کردم و روز بعد صبح، سالن را جارو می‌کردم. عجیب بود که من این نمایش را کامل حفظ کرده و بعدها آن را به عنوان کارگردانی کردم. به طور واقعی، این تجربه شروع علاقه من به بازیگری و تئاتر بود."

پس از دریافت دیپلم، فردوس کاویانی در یک بورسیه شرکت کرد و به آلمان رفت. در آنجا، در رشته شیمی در برلین تحصیل کرد. اما مانند هما روستا، یک هنرمند تئاتر دیگر که در رشته‌ای مشابه تحصیل کرده بود، تصمیم گرفت تحصیلات خود را در دانشکده غیر هنری رها کند و در سال ۱۳۴۰ به ایران بازگردد.

بازگشت او به ایران در زمانی بود که دانشکده هنرهای زیبا در دوران طلایی خود بود و این برای او فرصت مناسبی بود تا در این دانشکده که علاقه‌مند به هنر نمایش بود، تحصیل کند و در رشته بازیگری و کارگردانی درس بخواند.

از آن زمان به بعد، فردوس کاویانی فعالیت حرفه‌ای خود را آغاز کرد و در همان دوران با هنرمندانی مانند بهرام بیضایی، پری صابری، آربی اونسیان و سایر هنرمندان معروف همکاری کرد.

در دهه ۴۰، فردوس کاویانی در نمایشی به نام "امشب از خود می‌سازیم" با کارگردانی پری صابری همکاری کرد. این نمایش نوشتهٔ پیراندللو بود که توسط پری صابری به زبان فارسی ترجمه شد. در این نمایش، فردوس کاویانی با بازیگرانی مانند پرویز صیاد، عباس یوسفیانی، مرضیه برومند و سایر هنرمندان همبازی شد. در این نمایش، قدرت بازیگری سوسن تسلیمی برای اولین بار مشهود شد.

نمایشی با عنوان "نامه‌هایی از من به خانواده‌ام و بالعکس" به مدت دو هفته در تالار دانشکده ادبیات دانشگاه تهران اجرا شد. این نمایش در طول اجرا و پس از آن در جراید و رسانه‌های آن زمان مورد بررسی و نقد قرار گرفت و در یک مهمانی تجلیلی که توسط رییس دانشگاه برگزار شد، بازیگران و گروه اجرایی تقدیر شدند.

فردوس کاویانی همانند سوسن تسلیمی و پرویز پورحسینی، دو هم‌دانشکده‌ای خود، از هنرمندانی بود که دارای روحیه‌ای جستجوگر بود و شاید همین ویژگی باعث شد که از کارگاه نمایشی که برای نمایش‌های تجربی و آوانگارد تعریف شده بود، حمایت کند.

این سه بازیگر در نمایش "نامه‌هایی از من به خانواده‌ام و بالعکس" که توسط رضا قاسمی نوشته و کارگردانی شد، همبازی شدند. در این نمایش، فردوس کاویانی با سوسن تسلیمی، پرویز پورحسینی، نسرین رهبری و فریده سپاه منصور به ایفای نقش پرداختند.

بعداً، آربی اوانسیان گروه بازیگران شهر را تشکیل داد و فردوس کاویانی و سوسن تسلیمی هم به این گروه پیوستند.

در طول دوران کاری خود، فردوس کاویانی در نمایش‌هایی مانند "بالماسکه دزدان"، "سلطان مار"، "سهراب و اسب و سنجاقک"، و "مرگ تصادفی یک آنارشیست" به عنوان کارگردان، بازی کرد.

در سال‌های بعد، او با هادی مرزبان همکاری کرد و در چندین نمایشنامه از زنده‌یاد اکبر رادی بازی کرد که توسط مرزبان کارگردانی شد. آنها در نمایش‌هایی مانند "پلکان"، "آهسته با گل سرخ"، "شب روی سنگفرش خیس"، "لبخند باشکوه آقای گیل"، و "هاملت با سالاد فصل" همکاری کردند.

آخرین حضور فردوس کاویانی در تئاتر در نمایش "تانگوی تخم‌مرغ داغ" بود که در سال ۹۳ در تالار وحدت اجرا شد و علی نصیریان نیز در آن نقش داشت.

علاوه بر تئاتر، فردوسکاویانی همچنین در فیلم‌ها و سریال‌ها نیز حضور داشت. او در برخی از فیلم‌های مشهوری مانند "شیاد"، "عروسی"، "آسمان هم می‌گرید"، و "لالان" بازی کرد. همچنین در سریال‌های تلویزیونی مانند "خانه پدری" و "راه‌های جنوب" حضور داشت.

فردوس کاویانی با بازی‌های قوی و عملکرد فوق‌العاده خود، جوایز و افتخارات بسیاری را به دست آورد. او سه بار برنده جایزه برترین بازیگر زن در جشنواره فجر شد و همچنین دریافت جوایزی مانند جایزه هنر و ادبیات هنرمند برتر سال و جایزه ویژه هیئت داوران در جشنواره فیلم فجر را نیز به دست آورد.

فردوس کاویانی با استعداد و توانمندی‌هایش، به عنوان یکی از برجسته‌ترین بازیگران تئاتر و سینمای ایران شناخته می‌شود. بازیگری او باعث شد تا در صنعت هنر و فرهنگ کشور به عنوان یکی از آیکون‌های بزرگ شناخته شود و موجب تأثیرگذاری بر نسل‌های جوان شود.