آخرین تولد آتیلا پسیانی و یک جای کار که می‌لنگد

در اردیبهشت همین سال، به مناسبت سالروز تولد آتیلا پسیانی، مراسم نکوداشتی با حضور چهره‌های سینمایی و تئاتری برگزار شد. در این مراسم، آتیلا پسیانی که به دلیل بیماری خود از دست داده بود، با چهره‌ای تکیده و بدنی نحیف حاضر شد. این مراسم با حضور همکاران و دوستان او برگزار شد و افرادی مانند پرویز پرستویی، رضا کیانیان، محمد چرم‌شیر، محمد صالح‌علاء، نوید محمدزاده، بهرام رادان و محمد رحمانیان به عنوان سخنرانان در مورد زندگی و حضور هنری آتیلا پسیانی صحبت کردند.

پرویز پرستویی در آن شب به همکاری‌هایش با آتیلا پسیانی در سریال "زیر تیغ" ساخته محمدرضا هنرمند و فیلم سینمایی "آب و آتش" به کارگردانی فریدون جیرانی اشاره کرد. او درباره این دو همکاری خاطراتی را به اشتراک گذاشت و در مورد حضور هنرمندان شناخته شده تئاتر در مراسم نیز اظهار نمود: "مسئولان بنام کشور باید دست یک یک تئاتری‌ها را ببوسند که خاک صحنه خورده‌اند و کنار مردم بوده‌اند و خانواده تئاتر، جدایی‌ناپذیر است. در این مدت (ماه‌های اخیر) بسیار ضربه خوردیم و مدام با این نقد مواجه شدم که شما هنرمندان هر چه دارید از مردم است ولی کنارشان نیستید در حالی که منِ نوعی بیش از ۵۰ سال است که برای مردم کار کرده‌ام و نفس مان به هم گره خورده. الان هم اگر کار نمی‌کنیم، چون حال مردم خوب نیست. تئاتر شغل ما نیست، زمانی می‌توانیم کار کنیم که حال خودمان و مردم خوب باشد. با این حال وظیفه ما کار کردن است. به وجود آتیلا افتخار می‌کنم که همیشه در کنار کارهای تصویری، تئاتر کار کرده و به تئاتر، مومن‌ترین است که همواره با تفکر و ایده‌های خودش کار کرده و مخاطب خود را هم داشته است."

محمد صالح علاء در برنامه به اشتراک گذاشت: "وقتی دانش‌آموز بودم، برای همکلاسی‌هایم که عاشق می‌شدند، نامه‌های عاشقانه می‌نوشتم. اوایل، این کار برایم دشوار بود ولی وقتی تعریف و تمجید می‌شدم، راحت می‌شد. اما دشواری آنجا بود که چند نفر عاشق یک نفر می‌شدند و نوشتن نامه برای آن یک نفر، خیلی سخت بود. حالا هم برایم دشوار است وقتی همه آتیلا را دوست دارند، درباره او چه بگویم."

او به حضور هنرمندانی چون آتیلا پسیانی، خسرو شکیبایی، رضا رویگری و دیگران در نمایش‌های تلویزیونی اشاره کرد و گفت: "آتیلا از من جوان‌تر است ولی عقلش بزرگتر است. ما با هم همکاری‌های شورمندانه‌ای داشتیم و با ترانه‌های لئونارد کوهن گوش می‌کردیم."

صالح علاء همچنین جمله‌ای از ولتر بیان کرد که هیچ مادری فرزندی بزرگتر از خود نزاده و افزود: "خانم شیخی خیلی بزرگ بودند ولی آتیلا جان بزرگتر هستند."

رضا کیانیان، دیگر هنرمند و دوست نزدیک آتیلا پسیانی در آن مراسم با اشاره به حضور پسیانی در تئاتر ایران گفت: "آتیلا حلقه مفقوده در تئاتر ما را پر و دو نسل را به هم وصل کرد. اگر او نبود، شاید این تئاتر امروز چنین نبود. تئاتر تجربی با کوشش‌های آتیلا شکل گرفت. او هرگز و با وجود موانع بسیار، از رو نرفت. با اینکه خیلی فحش خورده، به کارش ادامه داد. آتیلا در تئاتر ما یک پدرخوانده است و باید قدرش را دانست. اگر بگوییم او پدر تئاتر تجربی است، ادعایی پرت و پلا نیست."

محمد چرم شیر، نمایشنامه نویس و دوست و همکار نزدیک آتیلا پسیانی هم دیگر سخنران آن برنامه بود و با اشاره به شروع همکاری خود با پسیانی از دهه ۷۰، گفت: "می‌خواهم شرح حالی از ناعدالتی‌ها درباره آتیلا پسیانی ارایه کنم. هر وقت ظاهرا همه چیز برای ما خیلی خوب بود، با تعجب می‌گفتیم یک جای کار می‌لنگد و این در بین ما به یک شوخی تبدیل شده بود. حالا کانون کارگردانان برای آتیلا نکوداشت گرفته. اگر این موضوع به معنای پذیرش نگاه آتیلاست، ۴۰ سال زمان برای این پذیرش، بسیار طولانی است."

او با اشاره به علاقه پسیانی به جوانان ادامه داد: "آتیلا عاشق جوانان است. او فقط حلقه مفقوده تئاتر ما نبود بلکه چیزی به آن افزود. آتیلا برای جوانان زیادی پدری کرد هرچند آنان پدرکشی کردند ولی آنان را پروراند. آتیلا فقط تاثیرگذار نبود. او به تئاتر ایران، ایران را افزود که یکدیگر را بپذیریم و فارغ از هر نوع نگاهی، در کنار یکدیگر زندگی کنیم. ما شعارش را داده‌ایم اما یک جای کار می‌لنگد."

بهرام رادان، دیگر سخنران آن برنامه بود که به عنوان نماینده‌ای از جوانان روی صحنه رفت و گفت: "وقتی قرار است از بزرگی صحبت کنیم، گاه می‌گوییم شناختن زوایای پنهان او ساده نیست ولی آتیلا جزو معدود کسانی است که ظاهر و باطنش یکی است. در بیست و اندی سال گذشته افتخار شاگردی، همکاری و رفاقت با او را داشته‌ام. امیدوارم سال‌های سال کنار خانواده ات بمانی. تولدت مبارک!"

نوید محمدزاده هم که در چند نمایش با پسیانی همکای داشته است، با صدایی لرزان و با بیان اینکه دچار اضطراب شده است، خطاب به آتیلا پسیانی گفت: "برای من حکم پدر داری، رفیق عزیز، برادر بزرگتر، معلم، کسی که در مسیر کار و تمرین‌هایمان می‌گفتی از اشتباه‌های آدم‌ها تئاتر می‌سازی. سعی کردم اشتباه‌های زیادی کنم. در چهار نمایش افتخار همکاری با تو را داشتم و به این دلیل می‌گویم بچه تئاترم."

همچنین، فاطمه نقوی در سخنانی با یادآوری آشنایی خود با پسیانی افزود: "۴۵ سال باهم زندگی کردیم. ۴۶ سال همدیگر را می‌شناختیم. همچنانکه مادر آتیلا می‌گفت ما با هم بزرگ شدیم و زندگی را تجربه کردیم. آتیلا عاشق جوانان است و همیشه دوست داشته جایی برای برگزاری کارگاه و انتقال تجربه‌هایش به جوانان داشته باشد. او عاشق کار و زندگی است و کودک درونش خیلی زنده و فعال است."

در بخش پایانی برنامه، آتیلا پسیانی که در میان تشویق حاضران روی صحنه رفته بود، در سخنانی گفت: "با وجود تمام سخنان دوستان که خیلی صادقانه و دوستانه درباره من گفتند، مرا عمیقا به فکر فرو برد که انگار یک جای کار می لنگد! اتفاقی که در این پنج دهه افتاد، خیلی عجیب و مختلف بود که می‌توانست برای دیگران هم رخ بدهد. ما خیلی دوست داشتیم جوانانی مانند خودمان پرورش بدهیم و گروه‌هایی مانند گروه تئاتر «بازی» ایجاد کنیم. وقتی گروه تئاتر بازی در سال ۶۸ کار تجربی انجام دادیم، خیلی فحش خوردیم ولی ما پای آن ایستادیم. خوشحالم الان بیش از ۲۰ گروه تجربی داریم که فعالیت می‌کنند."

در این مراسم، رضا حداد نیز حضور داشت که تنها ۱۹ روز بعد از این دنیا رفت. او در جمله‌ای کوتاه و با لحنی طنز گفته بود: "تنها ایراد آتیلا این است که استقلالی است."