نمایشگاه بازگردانی آثار تاریخی از فرانسه و انگلیس در موزه ملی ایران

در یک اقدام مهم، نمایشگاهی با عنوان «استرداد اشیاء فرهنگی ـ تاریخی: دستاوردهای دیپلماسی فرهنگی در دولت سیزدهم» در موزه ملی ایران آغاز شده است. این نمایشگاه، با هدف نمایش آثار تاریخی که از فرانسه و انگلیس به ایران بازگردانده شده‌اند، در ساختمان موزه دوران اسلامی برپا شده و تا پایان شهریورماه بازدیدپذیر است.

به گزارش ایسنا، آثار این نمایشگاه شامل مجموعه‌ای از اشیاء تاریخی و فرهنگی است که به صورت غیرقانونی و قاچاق از ایران خارج شده بودند و با پی‌گیری‌های حقوقی به کشور بازگردانده شده‌اند.

از جمله آثاری که به نمایش گذاشته شده، قطعه‌ای از نقش‌برجسته‌ای ساسانی به تازگی از انگلیس به ایران بازگردانده شده است. علاوه بر این، مجموعه‌ای از اشیاء تاریخی که در سال ۱۴۰۱ از فرانسه به ایران بازگردانده شدند، نیز در این نمایشگاه به نمایش گذاشته شده است.

با نمایش این آثار، تلاش‌های دیپلماتیک و حقوقی برای بازگرداندن اشیاء فرهنگی به کشورشان آشکار می‌شود. این اقدام نشان از تلاش‌های جدی دولت برای حفظ و بازیابی آثار تاریخی و فرهنگی کشور دارد.

قدمت مجموعه آثار بازگردانده شده از فرانسه و انگلیس به ده‌ها قرن از تاریخ بازمی‌گردد. این آثار تنها نشان‌دهنده تاریخچه طولانی که میان ایران و این کشورها وجود داشته است نیستند، بلکه به عنوان ثروت‌های فرهنگی ارزشمند و بی‌قیاس کشور شناخته می‌شوند.

گرچه اصالت برخی از این آثار هنوز نامشخص است، اما با نمایش این اشیاء در این نمایشگاه، تلاش برای معرفی تاریخ و فرهنگ ایران به جامعه بین‌المللی تقویت می‌شود و نشان می‌دهد که ایران با ارزش‌های تاریخی و فرهنگی خود را به دنیا معرفی می‌کند.

مجموعه شامل اشیاء متنوعی از دوره‌های تاریخی مختلف است که به تازگی به کشور بازگردانده شده‌اند. این اشیاء شامل:

- ظرف مینیاتوری از جنس قیر طبیعی، تعلق به دوره عیلام میانه با قدمتی حدود ۱۸۰۰ پیش از میلاد

- پیکرک‌های گلی انسانی، احتمالاً از منطقه شوش در خوزستان، دوره عیلام میانه با قدمتی حدود ۱۸۰۰ پیش از میلاد

- ظرف سفالی لوله‌دار، احتمالاً از تپه سیلک کاشان، دوره آهن سوم با قدمتی حدود ۸۵۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد

- فنجان سفالی، تعلق به دوره آهن اول با قدمتی حدود ۱۴۵۰ تا ۱۱۵۰ پیش از میلاد

- کاسه سفالی سه‌پایه، از دوره آهن اول با قدمتی حدود ۱۴۵۰ تا ۱۱۵۰ پیش از میلاد

- ظرف‌های سفالی مختلف، از دوره آهن اول و طلسمی از بدل چینی به شکل چشم اوجات (چشم هورس)، چشم مقدس مصری و احتمالاً متعلق به منطقه شوش در خوزستان، دوره هخامنشی با قدمتی حدود ۳۳۰ تا ۵۵۰ پیش از میلاد

- بشقاب سفالی از دوره اشکانی

- ظروف سفالی لوله‌دار از دوره آهن اول

- بشقاب سفالی زیرلعاب از دوره تیموری سده نهم هجری قمری

- پی‌سوزهای سفالی از دوره اسلامی

این مجموعه اشیاء نه تنها ارزش تاریخی و فرهنگی غنی را به نمایش می‌گذارد، بلکه نمایانگر تلاش‌های قابل تحسین برای بازیابی و حفظ آثار تاریخی و هویت فرهنگی کشور است.

همزمان با نمایش این مجموعه اشیاء تاریخی، ملیحه مهدی‌آبادی، سرپرست گروه علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری که به بررسی نقش‌برجسته ساسانی پرداخته‌اند، به تفصیل درباره آخرین نتایج به‌دست‌آمده از آزمایش‌ها و بررسی‌های انجام‌شده روی این نقش‌برجسته توضیحاتی ارائه داد. او اعلام کرد که اصالت سنگِ یک‌تکه نقش‌برجسته با تحلیل‌ها تایید شده است، اما آزمایش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناسی روی این اثر همچنان ادامه دارد.

این نقش‌برجسته که حدود ۳۵ سال پیش از آب‌های جنوبی ایران به‌طور قاچاقی خارج شده بود، در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۱۶ (۲۶ دی‌ماه ۱۳۹۴) در فرودگاه لندن پیدا شد. در مارس ماه همان سال (حدود دو ماه بعد)، موزه بریتانیا به موزه ملی ایران اطلاع داد که این اثر دارای منشأ ایرانی است و باید به ایران بازگردانده شود. اما تا سال ۲۰۱۹، مالکیت اثر هنوز در ترتیب موزه بریتانیا بود. با اطلاعات ارائه شده توسط رئیس کل موزه ملی ایران، در سال ۲۰۱۹ مالک اثر از ادعاهای خود دست برداشت و اثر به موزه بریتانیا واگذار شد. این نقش‌برجسته در اختیار موزه بریتانیا قرار گرفته و در حال حاضر در مرحله مرمت قرار دارد. تا سال ۲۰۲۳، بازگشت این نقش‌برجسته به ایران منتظر مانده است، که دلیل تاخیر در این موضوع را محدودیت‌های به‌وجود آمده به دلیل کرونا و بسته شدن مرزها از سال ۲۰۱۹ تاکید کرده بود. نمایش نقش‌برجسته مرد والامرتبه ساسانی در کنار اشیاء استردادی از فرانسه همچنان ادامه دارد و به نمایش عمومی گذاشته شده است.