سنگ نبشته داریوش در بیستون تنها اثر ثبت شده جهانی کرمانشاه

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: سنگ نبشته داریوش در بیستون تنها اثر ثبت شده جهانی کرمانشاه کرمانشاه- ایرنا- سنگ نگاره داریوش در بیستون هفتمین اثر ثبت شده ایرانی در فهرست جهانی یونسکو در 30 کیلومتری شرق شهر کرمانشاه قرار دارد.

سنگ نبشته داریوش در بیستون تنها اثر ثبت شده جهانی کرمانشاه

به گزارش ایرنا؛ از قدیمی ترین آثار درباره این نوشته، گفته های دیودورسس سیسیلی است که در قرن اول پیش از میلاد این حجاری را به الهه سمیرامیس و صد نیزه داری که اطرافش را گرفته اند نسبت داده و گفته است به دستور سمیرامیس در زیر نقش برجسته نوشته ای با حروف سریانی نقل کرده اند. ایزیدور خاراکسی جغرافی نویس، بیستون را باپتانا در ناحیه کامبادنا نامیده است و می نویسد در باپتانا نوشته و تصویری از سمیرامیس است. ابن حقول آنرا نقش مکتب خانه ای دانسته که معلم برای تنبیه شاگردانش تسمه ای در دست دارد. گاردان جهانگرد فرانسوی در سال 1794 این نقش را پیکره دوازده حواری مسیح دانست و تصویر فروهر را به مسیح نسبت داد. بالاخره در سال 1835تا 1844 راولینسون انگلیسی بود که از متن آن نسخه برداری مطالعات وی در سال 1857 مورد توجه انجمن آسیایی پادشاهی لندن واقع گردید و به این ترتیب راز کتیبه بیستون گشوده شد. کار راولینسون سبب شد تا این کتیبه مورد توجه دانشمندان زیادی قرار گیرد از جمله پروفسور ویلیام جکسن از دانشگاه کلمبیا که در سال 1903 از آنجا دیدن کرد و مطالعاتی بر روی کتیبه انجام داد که بیشتر تصحیح کار راولینسون بود. کتیبه بیستون دارای سه نوع خط فارسی باستان، ایلامی نو، بابلی نو یا اکدی می باشد و پس از رمزگشایی فارسی باستان فهمیده شد که تصاویر به داریوش و دو سردارش و ده شورشگر که در اوایل سلطنت او قیام کرده بودند تعلق دارد و شرح سرکوب این یاغیان می باشد.پس از کشته شدن 'بردیای دروغین یا گئوماتا' به دست داریوش کبیر و شش تن از یاراناش، سراسر امپراتوری پارس دچار آشوب و اغتشاش گردید. اما داریوش در طول یک سال و اندی(521ــ 522 پ.م.) موفق به سرکوبی شانزده شورش و چیرگی بر سراسر خاک امپراتوری و برقراری نظم و امنیت در آن گردید. او برای جاودانه ساختن یاد و افتخار آن پیروزی‌ها، فرمان داد که سنگ‌نگاره‌ای بدین منظور بر روی صخره‌های کوه مقدس بیستون واقع در نزدیکی کرمانشاه حک کنند که در آن سرکرده‌ شورشی ها با دست‌هایی بسته در مقابل داریوش به صف ایستاده‌اند و 'گئوماتا' نیز در زیر پاهای وی افتاده است. داریوش کمانی به دست چپ گرفته و فَر وهر نیز در بالای تصویر در حال پرواز است. در پیرامون این نگاره گزارش چگونگی شورش‌ها و چیرگی داریوش بر آن‌ها به همراه مطالبی دیگر، نخست به زبان ایلامی نگاشته شده بود اما سپس ترجمه‌های بابلی (اکدی) و پارسی باستان نیز بدان افزوده گشت. افزودن ترجمه‌ پارسی باستان به این نگاره پس از اختراع خط میخی ویژه برای آن زبان به فرمان داریوش انجام یافت. برای آگاهی عموم مردم امپراتوری از مندرجات سنگ‌نگاره‌ی بیستون، نسخه‌های دیگری از سنگ‌نوشته‌ آن، به ایالت‌های مختلف فرستاده شده بود.این کتیبه یکی از معتبرترین و مشهورترین سندهای تاریخی جهان است زیرا مهمترین نوشته میخی زمان هخامنشی است. در مجموع سطحی که این کتیبه در برگرفته به طول 20.5(بیست متر و پنجاه سانتیمتر) و عرض 7.80(هفت متر و هشتاد سانتیمتر) است.برای آسان شدن توضیحات ، کتیبه را در دو بخش مورد بررسی قرار می دهیم.**بخش اول : نقش برجستهنقش های این اثر تاریخی بر سطحی به طول 6 متر و عرض یا ارتفاع 3 متر و 20 سانتی متر حجاری شده است و شامل تصویر داریوش و کماندار و نیزه دار شاهی و 10 تن شورشگر است که یک تن در زیر پای داریوش و 9 تن دست بسته در مقابل او قرار دارند و سرهایشان بجز نفر اول بوسیله طنابی بهم وصل شده است و هرکدام لباس مخصوص کشور خود را بر تن دارند که آنها را از دیگری متمایز می سازد و بر بالای سر هرکدام نوشته ای است که نام شورشگر و محل شورش را معلوم می کند.اندازه قد هشت تن از اینان 126 سانتیمتر و آخرین نفر که سکونخا نام دارد با کلاهش 178 سانتیمتر می باشد. در این مجموعه شاه با چهره اصلی و با اندازه حقیقی یعنی 181 سانتیمتر نشان داده شده، پای چپ و کمان او که در دست چپش قرار دارد بر بدن گئوماتا که زیر پای او به حال تضرع افتاده، نهاده شده و دست راست پادشاه به نشانه پرستش به سوی فروهر بلند شده است. فروهر که نماد اهورامزدا است روبروی پادشاه قرار دارد و حلقه ای در دست چپ گرفته و دست راست خود را مانند پادشاه بلند کرده است این حرکت ظاهراً علامت دعای خیر است. یک ستاره هشت پر درون دایره بالای کلاه تقریباً استوانه ای شکل فروهر دیده می شود که همین نقش هم در تاج کنگره دار زیبایی که بر سر داریوش است، دیده می شود، شاید بدین وسیله داریوش اهورائی بودن خود را نشان می دهد. پشت سر داریوش کماندار و نیزه دار شاهی ایستاده اند، شاه و افسرانش همگی یکنوع لباس بلند پارسی در بر و کفش سه بندی مشابهی به پا دارند، ولی سربندی که بر سر افسران است از لحاظ تزئین با تاج داریوش تفاوت دارد. ریش مستطیل شکل شاه نیز طبق معمول از ریش کوتاه سایرین متمایز است و همین بخش مستطیل ریش، الحاقی است یعنی از تکه سنگ جداگانه ای ساخته شده و سپس با مهارت بسیار به چهره داریوش متصل شده است. در تصاویر فروهر و شاه و دو افسرش، در هر دو مچ دستبند وجود دارد. این دقت و ظرافت در تیردان و بند آن و منگوله های متصل به نیزه و ریش و سربند افسران شاهی هم بکار رفته است. گئوماتا تنها اسیری است که کفش بندی به پا دارد و بقیه اسیران پابرهنه هستند. بر سطح حجاری شده 11 کتیبه کوچک هست.**بخش دوم :سنگ نبشته هاموقعیت این خطوط نسبت به نقوش چنین است. در زیر نقش ها خطوط فارسی باستان در 5 ستون به طول 9.23سانتی متر و عرض یا ارتفاع 3.63 متر و 414 سطر قرار دارد.در دست راست کنار نقوش یک بخش کتیبه ایلامی به طول 5.60سانتی متر و عرض یا ارتفاع 3.70 قرار دارد و بقیه این کتیبه در سمت چپ در امتداد خطوط فارسی باستان به طول 5.67 و عرض 3.63 متر و کلاً 593 سطر در هشت ستون قرار دارد.کتیبه اکدی (بابلی) در قسمت بالای کتیبه سمت چپ ایلامی قرار دارد با طول یا ارتفاع چهار متر و عرض از قسمت بالا 2.52 و در قسمت پایین 2.31 این کتیبه به شکل ذوزنقه می باشد و در 112 سطر می باشد. مجموع خطوط و نقوش برابر با 120 متر مربع است.سنگ نوشته داریوش در بیستون یکی از آثار تاریخی مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی است که در طول ایام سال گردشگران بسیاری از آن دیدن می کنند.3033انتشار دهنده:فرزاد نویدی

02/01/1396

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 125]