تعطیلی کتابفروشی ها در سایه تغییر ذائقه فرهنگی مردم

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: تعطیلی کتابفروشی ها در سایه تغییر ذائقه فرهنگی مردم تهران - ایرنا - هر از گاهی خبری درباره تعطیلی کتابفروشی ها در کشور به گوش می رسد، خبری که نشان از پرکشیدن کتاب از سبد کالای مردم و سبقت مشاوران املاک و پیتزا فروشان از کتابفروشی ها دارد.

تعطیلی کتابفروشی ها در سایه تغییر ذائقه فرهنگی مردم

به گزارش ایرنا، چندی پیش خبری مبنی بر تعطیلی یک فروشگاه کتاب در منطقه سعادت آباد تهران به دلیل ورشکستگی در فضای مجازی منتشر شد، مالک این فروشگاه در یک یادداشت تلگرامی اعلام کرد بزودی همه کتابفروشی ها مجبور به ترک کار و کسب خود خواهند شد.وی در این یادداشت توصیه کرده بود، مردم به خاطر آینده فرزندان خود کتاب خریداری کنند تا در آینده آنها افرادی بی سواد نشوند.موضوع کتاب نخوانی و کمبود ویترین در کشور موضوع تازه ای نیست، علیرغم توصیه های اکید مسوولان از جمله مقام معظم رهبری مبنی بر مطالعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی در کشور، همچنان این کالای فرهنگی مورد بی مهری و بی توجهی واقع شده تا جاییکه برخی کتابفروشان به همین دلیل اقدام به تعطیلی فروشگاه خود کرده و برخی دیگر به فروش کتب کمک آموزشی و درسی و نوشت افزار روی آورده اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز که سرانه مطالعه در کشور را پایین می داند، وضعیت کتابفروشی را نامناسب توصیف کرده و می گوید: روزانه با تعطیلی کتابفروشی هایی مواجه هستیم که بنگاه های املاک، نمایشگاه، آرایشگاه و پیتزافروشی ها جایگزین آنها شده است.** 800 کتابفروشی با حداقل استاندارد در کشور 80 میلیونی مدیر انتشارات تیمورزاده با اشاره به کمبود شدید ویترین کتاب به خبرنگار ایرنا می گوید: در کشوری با جمعیت 80 میلیون نفر به دشواری 800 کتابفروشی با حداقل استانداردهای لازم یافت می شود.فرهاد تیمورزاده می افزاید: این بدان معناست که به ازای هر یکصد هزار نفر، فقط یک کتابفروشی در کشور وجود دارد، این در حالیست که هر روز بر تعداد فست فود فروشی ها، لباس فروشی ها و لوازم لوکس فروشی ها افزوده می شود.وی با بیان اینکه سالهای مدید است که در حمایت از کتاب و مطالعه شعار داده می شود، ادامه می دهد: در صورتی که از شعار و وعده و وعید فاصله می گرفتیم و گام ‌های موثر اجرایی در این مسیر برمی‌داشتیم، ثابت می شد، همانطور که فروشگاه‌های مختلف در این کشور به واسطه چرخش مالی خوب خود سرپا مانده‌اند، با قوانین حمایتی بستر لازم برای تاسیس کتابفروشی ها در همه نقاط کشور فراهم می‌ شود.ناشر برگزیده اولین جشنواره ملی کتاب اولیا و مربیان اضافه می کند: در صورت توجه و حمایت از کتابفروشی ها و راه اندازی این فروشگاه ها،‌ کتابفروشی‌های وسیع چند هزار متری در شهرهای بزرگ و چند صد متری در شهرهای کوچکتر و چند ده متری در محلات در چشم مردمان و کودکان این مرز و بوم بیگانه به نظر نمی رسید.وی با اشاره به تعطیلی برخی کتاب‌فروشی‌های موجود در طبقات همکف مکان‌های غیرتجاری می گوید: بی‌توجهی به حقوق عمومی مردم در دسترسی به مکانی فرهنگی به نام کتابفروشی و برخورد سریع با صاحبان و پلمب این مکان‌ها به دنبال یک شکایت خصوصی در حالی انجام می شود، که در ورودی ایستگاه‌های مترو و داخل واگن‌های آن، مواجه با حضور دستفروشانی هستیم که از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را می‌فروشند.به گفته تیمورزاده، این افراد علاوه بر اینکه چهره شهر را به یک بازارچه مرزی تقلیل داده‌اند، مزاحم ایستادن و راه رفتن شهروندان نیز هستند. وی با انتقاد از رفتارهای دوگانه و ایجاد محدودیت و رفتار سلبی در قبال ناشران و کتابفروشان ادامه می دهد: بیماری فروش و توزیع کتاب در کشور و کمبود شدید ویترین آن منجر به روی آوری گسترده و اجباری مردم به نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران شده است.** تعطیلی کتابفروشی ها و عواقب خطرناک این آفت یک نویسنده نیز در این باره می گوید: یافتن راهکارها برای آفت تعطیلی کتابفروشی ها نیاز به همت عالی و بسیج همگانی دارد که متاسفانه هیچ قدمی در این زمینه برداشته نشده است.پروین پناهی ینگی قشلاق با بیان اینکه عواقب خطرناک این آفت و خوره ای که به ریشه فرهنگ ما یعنی کتابخوانی افتاده در دهه های بعد بروز خواهد کرد، می افزاید: باید گفت خیلی زود دیر می شود زیرا هویت هر ملتی، فرهنگ آن ملت است و زمانی که فرهنگ از بین برود، تاریخ، قدمت، سنت و همه چیز آن ملت ازبین خواهد رفت.وی ادامه می دهد: پیشرفت تکنولوژی و سهولت کسب اطلاعات و ورود ماهواره ها باعث ایجاد تنوع در اوقات مردم شده و کم کم کتاب از کالای سبد خانوارها حتی کتاب دوستان حذف شده، هرچند نظام آموزش و پرورش نیز هیچ برنامه جامع و علمی برای تشویق دانش آموزان به مطالعه آزاد، در برنامه خود قرار نداده است.نویسنده «راز فقیری که پادشاه شد» اضافه می کند: اکنون دانش آموزان با مطالب کم محتوا و خشک درسی، از کتاب گریزان کرده است، از طرفی مدرک گرایی باعث شده، خانواده ها، فرزندان را با فرستادن اجباری به انواع کلاس های کنکور با حجم زیادی از متون پیچیده، لذت کتابخوانی را از آنها سلب کنند.** جوانان از کتاب دلزده اندبه گفته پناهی ینگی قشلاق، قشر عظیمی از جوانان امروز از کتاب دلزده شده اند و برای کسب مطالب مورد نیازخود، آسانترین راه یعنی اینترنت را انتخاب می کنند.این کتابفروش می گوید: با توجه به آسان بودن برقراری ارتباط با سایر فرهنگ ها، ذائقه مردم تغییر کرده و دیگر با مطالب تحریفی و ممیزی ارضا نمی شوند و گرایش کمتری به آثار ملی خود دارند.پناهی ینگی قشلاق با بیان اینکه ورود سرگرمی های مختلف رسانه از طریق ماهواره و موبایل، تمایل برای خریدن و خواندن کتاب را کاهش داده، ادامه می دهد: انواع برنامه ها، فیلم ها و سرگرمی های جذاب برنامه ریزی شده که از طریق رسانه های بیگانه به خورد جامعه داده می شود از دیگر عواملی است که از گرایش به مطالعه و احساس نیاز به کتابخوانی کاسته است.وی می گوید: نویسنده، ناشر، کتابفروش و مخاطب مانند حلقه های زنجیر بهم پیوسته هستند اما باید مشکلات هریک را از منظر ساختار ویژه خودش بررسی کرد.** رابطه تنگاتگ کتابخوانی با معیشت و رفاه پناهی ینگی قشلاق که کتابفروشی وی تعطیل شده است، می افزاید: نمی توان گفت، تکنولوژی یا اینترنت عامل اصلی بی توجهی به مطالعه و کتاب است زیرا در کشورهای پیشرفته نظیر آلمان و ژاپن که مهد تکنولوژی هستند، آمار مطالعه بالاتر از سایر کشورهاست بنابراین کتابخوانی، یک پروسه وابسته و نه یک پروسه مستقل است.وی توضیح می دهد: این بدان معناست که کتابخوانی رابطه تنگاتنگ با معیشت و رفاه اجتماعی دارد و تا زمانی که اجتماع بهسازی نشود، نباید توقع داشت مردمی که از صبح تا شب برای مسائل اقتصاد می دوند، نشسته و مطالعات عمیق کنند هرچند اگر هم این کار را انجام دهند، فقط یک نوع فرار از دغدغه ها و مشکلات و نه برای آموختن و ساختن بهترِ زندگی است.** برنامه ای جامع برای فرهنگ سازی ارائه نشده است این نویسنده با تاکید بر ایجاد احساس نیاز به کتاب در مردم اظهار می دارد: دولت در این زمینه هنوز برنامه جامع و قابل اجرایی ارائه نکرده تا مردم متوجه باشند، کتاب غذای روح است.به گفته وی، وقتی در جامعه جایگاه هنری مشخص نیست و در اماکن عمومی تفاوتی بین افراد عادی و هنرمند یا نویسنده قائل وجود ندارد، مردم به این قشر و نوشته های آنها نیز بها نمی دهند.پناهی ینگی قشلاق می افزاید: وقتی برای اخذ مجوز برای انتشاراتی به آثار و کارنامه نویسنده یا پژوهشگر توجه نمی شود و فقط مدرک قابل قبول است، هویت و ارزش هنرمند از بین رفته و تاثیر آن سبب می شود مردم برای رسیدن به جایگاه فرهنگی به اشتباه دنبال مدرک و نه مطالعه باشند.** وادار کردن دولت برای حمایت از ناشران و نویسندگان این نویسنده با بیان اینکه یک دست صدا ندارد از نویسندگان و هنرمندان می خواهد دولت را وادار کنند برای ارتقای فرهنگ کتابخوانی، نویسندگان، ناشران و کتابفروشان رایاری کند زیرا اگر این افراد حمایت شوند و سانسور کمترشود، محتوا بالارفته و هزینه ها پایین می آید و مردم رغبت بیشتری به مطالعه پیدامی کنند.به باور پناهی ینگی قشلاق، وقتی سانسور باشد، محتوا کم شده و اهالی مطالعه بویژه جوانان ازطریق اینترنت به سمت مطالبی می روند که با فرهنگ، هویت و ذائقه آنها سازگار نیست.** سود کتابفروشی ها کفاف مخارج را نمی دهد مدیرمسئول انتشارات ققنوس نیز با بیان اینکه سود کتابفروشی ها کفاف مخارج آنها را نمی دهد، به ایرنا می گوید: هزینه های کتابفروشی ها بالاست و دخل و خرج آنها متناسب نیست، از این رو کتابفروش یا اقدام به تعطیلی فروشگاه خود می کند و یا مانند بسیاری از کتابفروشان در تهران و شهرستان اقدام به عرضه کتاب های آموزشی و کمک درسی و یا نوشت افزار می کنند.امیر حسین زادگان با بیان اینکه طرح های مانند عیدانه، تابستانه و پاییزه کتاب هم نتوانست به اندازه مورد انتظار، مردم را به سوی کتاب و مطالعه تشویق کند، می افزاید: یکی از دلایل فاصله گرفتن مردم از کتاب، وجود کتاب های فاقد جذابیت و تکراری در بازار است هرچند نباید از نقش شبکه های اجتماعی مانند تلگرام هم غافل بود.وی ادامه می دهد: گوشی های اندرویدی و فایل های پی دی اف کتاب ها دیگر وقت و انگیزه ای برای مردم باقی نگذاشته تا آنها بتوانند به کتابفروشی ها مراجعه کرده و کتاب بخرند، گوشی های هوشمند با ایجاد هزینه های جانبی برای کاربران باعث شده پول زیادی برای آنها پرداخته شود اما همین مقدار را برای خریداری کتاب صرف نمی کنند.این فعال عرصه نشر با بیان اینکه گرانی فقط بهانه ای برای نخریدن کتاب است، اضافه می کند: در مقایسه با سالهای گذشته و افزایش حقوق و درآمد مردم، اتفاقا قیمت کتاب افزایش آنچنان نداشته، به عنوان مثال قیمت کتاب در سال 91 با سال 95 زیاد تفاوتی نکرده در حالیکه گفته می شود قیمت همه چیز سه برابر شده ، قیمت این کالای فرهنگی سه برابر نشده است.به گفته حسین زادگان، کتاب اگر گران است پس چرا مردم سراغ آن را در کتابخانه ها نمی گیرند در حالیکه آنها حتی به این مراکز فرهنگی برای مطالعه و گرفتن امانت مراجعه نمی کنند. وی ادامه می دهد:‌ دولت در دوره های قبل کتاب هایی خاص را خریداری می کرد که هیچ جاذبه ای برای مردم نداشت در حالیکه اگر این کتاب ها جذاب و به روز باشند، گرایش مخاطبان را به یار مهربان افزایش می دهد. ** تعطیلی کتابفروشی ها رو به افزایش استمدیر مسوول انتشارات ققنوس می گوید: والدین باید از کودکی فرزندان خود را با کتاب و مطالعه آشنا کند و آموزش و پرورش و رسانه نیز در این میان کمک کنند به عنوان مثال کتابی در تلویزیون معرفی تا جاذبه ای برای خرید آن در میان مردم ایجاد شود .وی با بیان اینکه مردم به راحتی از خرید و مطالعه کتاب صرف نظر می کنند، به تعطیلی روزافزون کتابفروشی ها اشاره کرده و می افزاید: تعطیلی برخی کتابفروشی ها پنهان است و فقط از غیر فعال شدن آن دسته از کتابفروشی هایی خبر داریم که تعطیلی آنها در فضای مجازی و رسانه ها اعلام می شود.به گفته حسین زادگان، برخی کتابفروشی های معتبر فروش کتاب های عمومی را از دستور کار خود حذف کرده و به عرضه کتابهای کمک درسی و نوشت افزار روی آورده اند. فراهنگ ** 1880 ** خبرنگار: پروین اروجی * انتشار: امید غیاثوند

18/12/1395

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 48]