دولت یازدهم ١٦٧ طرح بزرگ بدون ارزیابی زیست محیطی تحویل گرفت

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ابتکار: دولت یازدهم ١٦٧ طرح بزرگ بدون ارزیابی زیست محیطی تحویل گرفت تهران - ایرنا- معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دولت یازدهم ١٦٧ طرح بزرگ بدون ارزیابی زیست محیطی تحویل گرفت که برخی از آنها ٧٠ تا ٨٠ درصد پیشرفت داشته اند.

به گزارش خبرنگار علمی ایرنا، معصومه ابتکار عصر شنبه در گفت و گوی راهبردی مرکز استراتژیک ریاست جمهوری با محوریت الزامات محیط زیستی برنامه ششم توسعه افزود: در دولت قبلی ارزیابی زیست محیطی تشریفاتی بود و تقریبا ٩٩ درصد طرح ها این ارزیابی را اخذ می کردند.وی اظهار کرد: در حال ساماندهی این پروژه ها هستیم و تک تک آنها را بررسی می کنیم؛ در واقع با این طرح ها گرفتار شده ایم آخر بگوییم نه می گویند میلیاردها تومان هزینه شده است. وی تاکید کرد: اما با صراحت اعلام می کنم که دولت یازدهم تاکنون هیچ مجوز ارزیابی زیست محیطی به هیچ پروژه ای نداده است و هیچ طرحی هم بدون مجوز این ارزیابی از سازمان اجرا نشده، نمی شود و نخواهد شد. رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: در حال ساماندهی یک وضعیت اسفبار در این زمینه هستیم. وی با اشاره به اینکه گاهی نیز ملاحظاتی وجود دارد، گفت: ممکن است در جایی نیاز به آب شرب باشد که ممکن است ملاحظات اجتماعی به همراه داشته باشد که در این صورت احداث یک سد یا انتقال آب با دقت بسیار زیادی مطالعه و مورد ارزیابی قرار می گیرد.وی افزود: قدمت ارزیابی زیست محیطی طرح ها در دنیا شاید 20 تا 25 سال باشد و امریکا هم طرحی داده که برخی از سدها را تخریب و یا اصلاح کنند اما ما چون بعد از جنگ تحمیلی با شتاب پیش رفتیم این مسائل را در احداث پروژه ها در نظر نگرفتیم و امروز مشکلاتی ایجاد کرده است.معاون رییس جمهوری تاکید کرد: اکنون باید جلوی روند تخریب را بگیریم و برای آینده برنامه ریزی کنیم تا هیچ طرحی بدون ارزیابی زیست محیطی اجرا نشود که امیدواریم با کمک قانون ارزیابی زیست محیطی و برنامه ششم توسعه این کار را با قوت پیش ببریم و از حضور متخصصان در این عرصه هم استقبال می کنیم.وی اظهار کرد: امیدواریم قانون ارزیابی زیست محیطی هر چه زودتر در مجلس شورای اسلامی تصویب شود زیرا نباید هیچ پروژه ای بدون داشتن ارزیابی زیست محیطی اجرایی شود.رییس سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: اگر توسعه را می بینیم باید حفظ زیست را هم ببینیم و این موضوع در نظرگرفته شود که آیا آن منطقه ظرفیت توسعه دارد یا خیر؟ ابتکار گفت: گاهی باید یاد بگیریم که بگوییم " نه "، نباید همیشه به خاطر عده ای بگوییم " آری" باید یک جایی بایستیم و بگوییم این منطقه ظرفیت زیستی ندارد .وی افزود: در 25 تا 30 سال گذشته حدود 25 میلیون نفر به تهران، البرز و قزوین مهاجرت کردند اما این امار آخرین سرشماری نیست، تهران یک درصد مساحت کشور را دارد و 30 درصد فعالیت های اقتصادی و اجتماعی را در خود جای داده است و درصد زیادی از جمعیت کشور در این یک درصد مساحت جمع شده اند، آیا این کار از جنبه های سیاسی، اجتماعی ، اقتصادی و فرهنگی درست است؟ ابتکار افزود: استان تهران در سال 1375 ظرفیت زیستی خود را گذراند ، هر چه بعد از آن در این استان اتفاق افتاد بیش از توان زیستی آن بود که نتیجه آن آلودگی هوا، خاک، بحران آب ، فرونشست زمین و افت شاخص کیفیت زندگی مردم است .وی گفت: چون ارزش افزوده و بورس زمین در تهران بالا است همه می خواهند بیایند اما جایی باید محکم ایستاد و اجازه نداد که در این میان ارزیابی زیست محیطی بسیار مهم است. ابتکار افزود: اتفاقات زیادی در سرزمین رخ داده که دیگر قابل بازگشت نیست اما باز از هرجا شروع و آمایش سرزمین را الگوی توسعه قرار دهیم می توانیم تا حدودی مانع تخریب بیشتر شویم.وی گفت: با وجود اینکه رییس جمهوری دولت را در شرایط بسیار بد و بحرانی از تمام جنبه های اقتصادی، اجتماعی و بین المللی تحویل گرفت اما اولویت خود را محیط زیست قرار داد و دولت خود را محیط زیستی خواند که این نشان از اهمیت موضوع دارد و یک فرصت فوق العاده برای کشور بود و است.رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: بعد از آن با همکاری مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال 93 توانستیم به متنی برسیم که مقدمات سیاست های کلی نظام در زمینه محیط زیست شکل گرفت و بعد از اماده شدن توسص مقام معظم رهبری ابلاغ شد.وی گفت: ما در قانون اسلاسی توجه به محیط زیست را داریم اما سیاست کلی نداشتیم که بعد از ابلاغ یک خط مشی کلان برای کشور شد و به چگونگی نقشه راه و طی مسیر کمک کرد.ابتکار ادامه داد: ابلاغ سیاست های کلی نظام همزمان شد با دو اتفاق مهم بین المللی زیست محیطی که در سطح جهان شکل گرفت، یکی اهداف 17 گانه توسعه پایدار است که حول سه مولفه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست شکل گرفت که دنیا باید تا سال 2030 به آنها برسد.وی افزود: در کنار آن توافق پاریس شکل گرفت که بسیار هم مهم است و جامعه جهانی به این جمع بندی رسید که زمین در حال گرم شدن است و در پاسخ به این فرایند باید یک اراده جمعی شکل گیرد که در دو محور ابتدا کاهش گازهای گلخانه ای و دوم انطباق برای تاب آوری این تغییرات با اصلاح الگوی مصرف شکل گرفت.وی ادامه داد: این نشست همزمان شده بود با فرموده مقام معظم رهبری مبنی بر کاهش 50 درصدی مصرف انرژی که معنای آن همان کاهش انتشار گازهای گلخانه ای است بنابراین توانستیم این رویکرد جامع را بیاوریم تا با جامعه جهانی همگرایی داشته باشیم.معاون رییس جمهوری گفت: به این ترتیب در برنامه ششم توسعه یک برنامه فرابخشی و راهبردی محیط زیستی تدوین شد، یعنی هر دستگاهی باید برنامه خود در زمینه محیط زیست را مشخص کند که دیپلماسی محیط زیست یکی از ابعاد مهم فعالیت ما در این عرصه بود و منجر به این شد که اکنون سندی در اختیار داریم که همه دولت را در بر می گیرد و دستور کار برنامه ششم توسع را تعریف می کند.وی تاکید کرد: محیط زیست موضوع یک دستگاه نیست بلکه موضوع کل دولت است و اگر وظایف هر دستگاه مشخص باشد می تواند به درستی پیش رود.ابتکار گفت: برای این کار هم کارنامه دوساله محیط زیستی دستگاه ها تهیه شد که امیدواریم چهارساله آن نیز تهیه شود که بر اساس آن هر دستگاهی عملکرد محیط زیستی خود را تهیه و منتشر کرده است.وی افزود: حتی در برخی موارد به دستاورد رسیدیم که کاهش آلودگی هوا یکی از آن دستاوردها است ، اکنون 37 دستگاه آنلاین سنجش آلودگی هوا در شهر تهران فعال است، در هشت کلانشهر نیز برنامه کاهش الودگی هوا اجرا شده است.ابتکار گفت: اصلاح کیفیت سوخت، ارتقای سوخت به یورو 4، استاندارد یورو 4 برای خودروهای تولید داخل، انژکتوری شدن موتورسیکلت ها، کاهش مصرف سوخت مازوت از 40 درصد به 8 درصد در نیروگاه ها برخی از اقدامات صورت گرفته در این راستا است که باعث شد وضعیت هوا در کلانشهرها تا حد زیادی بهبود یابد ، البته در اهواز و خوزستان مشکلاتی وجود دارد که بخش عمده آن به ریزگردها بر می گردد.وی افزود: در تهران تا 14 اسفند سال 92 ، 195 روز سالم و پاک گزارش شده بود در حالی که امسال در مدت مشابه 264 روز سالم و پاک داشتیم ، یعنی 69 روز هوای تهران سالمتر شده است، در واقع باید 16 دستگاه روی یک برنامه ریزی منسجم و فرابخشی کار کنند تا به نتیجه برسد، روزهای سالم و پاک در اصفهان نیز سه برابر شد و شیراز امسال تاکنون روز ناسالم نداشت. معاون رییس جمهوری اظهار کرد: انچه مهم است این است که در برنامه ششم توسعه هم یک برنامه فرابخشی داریم و در دستور کار ما قرار گرفته و برنامه های جهانی هم به نوعی در آن دیده شده است که علاوه بر آن موضوع ارزیابی زیست محیطی نیز تاکید شده است.وی گفت: ارزیابی زیست محیطی ساز و کار علمی، فنی و اجرایی انطباق توسعه با محیط زیست است یعنی اگر در کشور ارزیابی راهبردی انجام می شد امروز با بسیاری از مشکلات محیط زیستی که گریبانگیر کشور شده نبودیم.ابتکار به پدیده ریزگردها و منشا آن از عراق اشاره کرد و گفت: به راحتی نمی توان به عراق گفت این موضوع را در اولویت خود قرار دهد؛ شرایط خوزستان به عبارتی 17 سال و به عبارتی دیگر بیشتر، تحت تاثیر خشکسالی و تغییر اقلیم بوده و شرایط به شکلی در حال شکل گیری است که به یک شرایط دشوار از نظر آب و هوایی تبدیل می شود .وی افزود: بررسی که در منطقه انجام دادیم نشان داد در سرچشمه هاب کارون بیش از 100 مورد مداخله در طبیعت مانند برداشت از سرچشمه صورت گرفته است که فقط ایران نبود .ابتکار ادامه داد: زمانی نیشکر در خوزستان پایه ریزی شد که پیوست زیست محیطی نداشت و همان زمان هم مورد نقد قرار گرفته بود و امروز به مشکل محیط زیستی منطقه دامن می زند ، از این دست اقدامات در خوزستان زیاد است که سد گتوند هم یکی دیگر از طرح های بدون ارزیابی زیست محیطی است که مشکلات محیط زیستی آن الان دیده می شود.وی تاکید کرد: شاید به خوزستان نمی شود ابعاد توسعه کشاورزی را تحمیل کرد و باید به سراغ شغل های دیگری رفت ، وضعیت آب به گونه ای شده که وقتی در بالادست مصرف زیاد می شود دیگر آب به پایین دست نمی رسد که تمام این موارد در یک ارزیابی زیست محیطی دیده می شود در حالی که ارزیابی زیست محیطی در دولت قبل یک تشریفات بود.ابتکار گفت: ایران از لحاظ تنوع زیستی کشوری غنی است ، دو ماه پیش در اجلاس جهانی تنوع زیستی اعلام شد ایران جزو 20 کشور اول دنیا از لحاظ تنوع زیستی است که تمام آنها سرمایه های طبیعی هستند ، کشورهایی که حکمرانی مطلوب دارند، به این سرمایه ها بها می دهند.وی افزود: ایران دارای سه نوع جنگل هیرکانی، بلوط و مانگرو است که علاوه بر اینکه سرمایه طبیعی هستند سرمایه ژنتیک نیز محسوب می شوند ، ما معتقدیم جنبه حفاظت باید بر جنبه بهره برداری غلبه کند که با همکاری سازمان جنگل ها اتفاق خوبی در این زمینه رخ داده است.رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: ما ببر مازندران و شیر ایرانی را از دست داده ایم و یوزپلنگ آسیایی هم که فقط در ایران زیست می کند در معرض تهدید جدی قرار دارد که آسیب به زیستگاه ها از طریق جاده کشی یکی از تهدیدات این حیوان است.وی افزود: یکی از رویکردهای دولت یازدهم برای حفاظت از گونه ها این بود که برای اولین بار برنامه عمل حفاظت و مدیریت گونه های حیات وحش تدوین شد و تعدادی از آن در حال اجرا است، همچنین بیمه کردن گونه ها نیز در دستور کار قرار گرفت و پلنگ بیمه شد. رییس سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: همچنین در شورای عالی محیط زیست در دولت یازدهم احیا شد ، قرق های اختصاصی بر اساس قانون تصویب شد و 5 منطقه برای این منظور در نظر گرفته شد.وی گفت: 267 منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد که ذخایر ارزشمندی هستند که مدیریت آنها را توسط بخش خصوصی با ضوابط ، استاندارد و نظارت سازمان حفاظت محیط زیست با رویکرد گردشگری آغاز کردیم.وی تاکید کرد: این رویکرد بدون هیچ گونه تخریب و ایجاد سازه در طبیعت اجرا می شود که مهترین آن منطقه حفاظت شده خبر در کرمان است که چندی پیش افتتاح شد و آشوراده در نوبت بعدی قرار دارد.رییس سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بحث دیگر احیای تالاب ها است که در دولت یازدهم دستاوردهای خوبی داشته و هم اینکه در برنامه ششم توسعه دیده شده است. وی افزود: تالاب هورالعظیم نمونه بارز این فعالیت است ، دولت یازدهم تالاب را در شرایطی که کاملا خشک بود تحویل گرفت و الان با اقدامات صورت گرفته رو به بهبود است ، با تامین 4 میلیارد متر مکعب حقابه آن توسط وزارت نیرو تالاب 70 درصد ابگیری شده است و امکان ماهیگیری در آن فراهم شده و دیگر کانون گرد و غبار نیست.ابتکار در پاسخ به پرسشی در خصوص توان سازمان محیط زیست برای مقابله با ابن چالش ها گفت:دولت اعلام کرده باید هر سال 15 درصد از بدنه آن کوچک تر شود در واقع شرایط دولت یازدهم از نطر توسعه ساختاری انقباضی بوده است البته امیدواریم با این وضعیت محیط زیست کشور این سازمان افزایش ظرفیت داشته باشد.وی افزود: سازمان حفاظت محیط زیست مسوول اجرای برنامه های مقابله با گرد و غبار نیست ، محیط زیست یک سازمان نظارتی و حاکمیتی است ، برنامه ها را تهیه و وظیفه هر دستگاه را مشخص کردیم، مثلا سازمان جنگل ها متولی کاشت نهال ، تثبیت خاک و پخش سیلاب است یا وزارت بهداشت در کاهش اثار بهداشتی و درمان مسوول است.ابتکار درباره اقتدار سازمان محیط زیست گفت: الان جایگاه سازمان محیط زیست جایگاه معاونت ریاست جمهوری است و بسیاری از مسائل از موضع رییس جمهوری پیش می رود و تاثیر می گذارد.وی درباره ادغام سازمان محیط زیست گفت: ما نیاز به تقویت ساختار داریم اما با شرایط موجود امکان پذیر نیست ، نمایندگان هر دوره همیشه با سازمان محیط زیست چالش دارند ، دستگاه های مختلف مانند مجلس انتظارات و توقعات خاصی دارند که امیدواریم رویکرد منطقه ای آنها به رویکرد ملی تبدیل شود.ابتکار افزود: نمایندگان دنبال مطالبات محلی و خاص مناطق خود هستند که این باعث می شود در جاهایی با تعارض در محیط زیست مواجه شویم و نمی توانیم جوابگو باشیم و این مساله بر سازمان محیط زیست فشار وارد می کند.وی تاکید کرد: بنابراین سازمان محیط زیست به عنوان معاونت ریاست جمهوری بهتر می تواند به وظایف خود در قالب دستگاه نظارتی عمل کند، البته شاید روزی به این نتیجه برسیم که سازمان در قالب یک وزارتخانه فعالیت کند. رییس سازمان حفاظت محیط زیست درباره سد شفارود اظهار کرد: این طرحی است که بدون ارزیابی زیست محیطی پیش رفت، در روند ساخت این سد در طرح اولیه مخزنی به اندازه 400 میلیون متر مکعب طراحی شده بود که انجام آن مستلزم نابودی حجم زیادی از جنگل های منطقه بود که تلاش کردیم این ظرفیت را به 90 میلیون متر مکعب کاهش دهیم که در ازای آن درختان کمتری نابود می شود.وی درباره تالاب هامون نیز گفت: یک سوم تالاب هامون در افغانستان قرار دارد و بخش زیادی از آب آن از منابع برون مرزی تامین می شود ، البته ابتدا خودمان با احداث دایک های مرزی آب را به روی هامون بستیم که در دولت یازدهم این دایک ها برداشته شد و آب به هامون رسید و اکنون آب علاوه بر هیرمند از رود فراه هم وارد تالاب می شود.ابتکار ادامه داد: برنامه جامع مدیریت زیست بومی برای بیشتر تالاب های کشور تهیه شده است و برای اولین بار وزیر نیرو در سال 93 حقابه تالاب ها به رسمیت شناخت و اندازه آنها را اعلام کرد که گام بعدی تامین این حقابه ها است.وی به وضعیت استان فارس اشاره کرد و گفت: فشارهایی که بر این استان وارد شده عملا سفره های زیر زمینی آنرا به سمت فاجعه پیش می برد و این مساله کمتر از مشکل خوزستان نیست.ابتکار در پاسخ به این سوال که آیا برنامه ششم توسعه می تواند تمام این مشکلات محیط زیستی را برطرف کند ؟ گفت: اینکه برنامه ششم توسعه واقعا می تواند محیط زیست را از بحران خارج کند پیش بینی سختی است ، بحران امروز حاصل یک دوره طولانی مدت است .وی افزود: اما این جهت گیری در برنامه ششم توسعه که گفته می شود آب و محیط زیست در اولویت آن قرار دارد بسیار مهم و امیدوار کننده است.معاون رییس جمهوری گفت: در دولت یازدهم چرخش نگاه نسبت به محیط زیست رخ داده است در حالی که سه سال و نیم زمان کمی برای این چرخش بود اما بعد از یک دوره مقاومت و مخالفت بالاخره انجام شد و بسیاری از رویه ها تغییر کرد .وی ادامه داد: در برنامه ششم توسعه رشد اقتصاد سبز دیده شده به این معنا که رشد داشته باشیم اما به قیمت تخریب محیط زیست و آلودگی تمام نشود، کار دشواری نیست می توان با استفاده از اقتصاد خلاق این کار را پیش برد، سرمایه گذاری خارجی در برنامه ششم توسعه دیده شده که می توان با کمک آن کار را پیش برد.ابتکار تاکید کرد: باید واقعیت ها را دید، مشکل ما این است که هر بخشی برنامه خاص خودش را دارد و برای پیشبرد آن هر کاری می کند، در این آب ، جنگل و به طور کلی محیط زیست آسیب می بیند و علتش هم همین نگاه یک سویه است.وی درباره دریاچه ارومیه گفت: در خصوص دریاچه ارومیه نگاه سازمان رویکرد نرم است ، یعنی با تغییر کشت و روش آبیاری این کار انجام شود که اکنون با همکاری مردم و سازمان های ملی و بین المللی این کار در حال اجرا است و انتظار داریم این طرح در حوضه ابریز دریاچه ارومیه امسال به 90روستا برسد. در آن منطقه بر خلاف نظر شورای عالی آب سطح زیر کشت را افزایش دادند.رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: حالا اینکه تا چه میزان مصوبات ستاد احیای دریاچه ارومیه اجرا می شود به توان دستگاه های اجرایی و همراهی مردم بر می گردد.وی گفت: یکی از مشکلات ما در خوزستان عدم همکاری مردم در مورد زمین های موجود در انجا است، در واقع صاحبان زمین ها در برابر اجرای طرح هایی مانند مالچ پاشی مقاومت می کنند.وی اظهار کرد: در بحث مدیریت آب هم بدون همکاری و همراهی مردم نمی شود ، بدون آنها تا یک جایی جواب می دهد بیشتر از آن به مسائل اجتماعی منجر می شود. یکی از حاضران در جلسه گفت انتظار داشتیم اقدامات سازمان محیط زیست در خوزستان علمی باشد که ابتکار پاسخ داد: برای خوزستان حداقل 20 تا 30 جلسه در قالب کارگروه علمی با حضور متخصصان تشکیل شد همچنین همایشی در این مورد در اهواز برگزار شد که حداقل 150 متخصص و کارشناس داخلی و خارجی حضور داشتند و روی طرح ها نظر دادند اجرای طرح ها هم بر عهده یک سازمان با تجربه مانند سازمان جنگل ها مراتع و آبخیزداری است .وی افزود: کار سازمان حفاظت محیط زیست شناسایی کانون های گرد و غبار در کشور و از جمله خوزستان است که انجام دادیم و کانون های بحرانی و فوق بحرانی شناسایی و طبقه بندی شد ، بعد از آن برنامه عملی با همکاری سازمان های محیط زیست، هواشناسی، زمین شناسی، مدیریت بحران و وزارت نیرو تهیه شد.ابتکار ادامه داد: اینکه راه حل مشکل خوزستان چیست دستگاهی که سابقه چندین ساله دارد و متولی آن است باید پاسخگو باشد .وی گفت: در مورد دریاچه ارومیه و اینکه گونه های سازگار با منطقه استفاده شود را به سازمان جنگل ها که سپردیم چون یک کار تخصصی است، در اطراف ارومیه کانون های ماسه ای و شن های روان شکل گرفته است .ابتکار در پاسخ به اینکه سازمان محیط زیست هیچ برنامه ای برای احیای دریاچه ارومیه ندارد اظهار کرد: زمانی که ستاد احیای دریاچه ارومیه شکل گرفت تنها مطالعه ای که وجود داشت کاری بود که سازمان محیط زیست با همکاری سازمان های بین المللی انجام داده بود و این پایه مصوبات ستاد شد.وی گفت: در برخی موارد بعضی گزارش ها با رسانه ای شدن مشکل آفرین می شوند و گاهی به مشکلات قومی و فشار نمایندگان منجر می شود و تصمیم درست از ریل خودش خارج می شود و ما را در تصمیم گیری ناتوان می کند اما از ورود صاحبنظران به مقوله نظارت و دادن نظر استقبال می کنیم.معاون رییس جمهوری تاکید کرد: اما تصمیم نهایی باید بیشتر تحت تاثیر نگاه علمی و کارشناسی صورت گیرد .وی به مقوله پرداخت دیه محیط بانان اشاره کرد و گفت: برای پرداخت دیه مشکلی نداریم اما فقط چون بودجه سازمان را نمی دهند با مشکل مواجه می شویم.ابتکار افزود: در سال 92 با رای اعدام هشت محیط بان مواجه شدیم که تمام آنها به جز یک مورد آزاد شدند، همچنین سه محیط بان امسال در ماه مبارک رمضان توسط شکارچیان غیر مجاز به شهادت رسیدند و تمام تلاش خود را به کار کردیم تا خانواده آنها جزو خانواده شهید ثبت شوند که این کار انجام شد.رییس سازمان حفاظت محیط زیست به برگزاری دوره های آموزشی محیط بانان اشاره کرد و گفت: 600 محیط بان دوره آموزشی را گذراندند و تعدادی نیز دوره های بین المللی را طی کردند .ابتکار در پاسخ به یکی از حاضران در جلسه که گفت اینکه تمام مشکلات زیست محیطی را گردن دولت قبل می اندازید کار درستی نیست گفت: یقینا دولت قبل کارهایی انجام داده است اما آیا ما اجازه داریم که آنها را ارزیابی کنیم؟ انکار این واقعیت که فجایع زیست محیطی رخ داده است ممکن نیست زیرا عواقب آنرا امروز می بینیم.علمی 9014خبرنگار: کیمیا عبدالله پور** انتشار: معصومه گلشن

14/12/1395

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]