تور لحظه آخری
امروز : یکشنبه ، 15 مهر 1403    احادیث و روایات:  امام علی (ع):رسول اكرم صلى الله عليه و آله چيزى مثل شام و غير آن را بر نماز مقدم نمى داشتند و ه...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1821079126




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

وبر؛ معمار دانش اجتماعی نوین و معناپرداز جامعه شناسی سیاسی


واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: یکشنبه ها با نامداران جهان وبر؛ معمار دانش اجتماعی نوین و معناپرداز جامعه شناسی سیاسی تهران- ایرنا- «ماکس وبر» هر چند حقوقدان، سیاستمدار، تاریخدان، جامعه شناس و مدرس اقتصاد سیاسی به شمار می آمد اما بیشتر به خاطر موقعیت محوری در جامعه شناسی سیاسی در زمره نامداران قرار گرفته است. قدرت، اقتدار و مشروعیت از جمله مهمترین مفاهیمی است که در جامعه شناسی سیاسی وبر تشریح و تبیین شده است.


وبر روز ۲۱ آوریل ۱۸۶۴ میلادی در «ارفورت» ایالت «تورینگ» آلمان متولد شد. پدرش سیاستمداری سرمایه دار و مادر وی زنی پایبند به مذهب بود. در خانواده وبر، مادر نمی توانست با شوهری که اخلاق لذت جویانه داشت چندان وجه مشترکی بیابد. در کشاکش این 2 جهان و در میان خواندن و آشنایی با اندیشمندان و بزرگانی همچون «گوته»، «اسپینوزا»، «کانت» و «شوپنهاور»، وبر به پدر متمایل شد، به دانشگاهِ «هایدلبرگ» رفت و حقوق خواند.دیری نپایید که وبر متاثر از الهیات و زندگی با خانواده ای به شدت مذهبی در هایدلبرگ، از فضای لذت جویانه پدر فاصله گرفت و به سمت فضایی با سختگیری اخلاقی بسان آنچه مادر آرزو داشت گردش کرد. وی در سال 1884 و پس از دوره خدمت سربازی برای ادامه تحصیل به برلین رفت. وبر سپس از رساله دوره دکترای خود با عنوان «تاریخ جوامع بازرگانی در قرون وسطا» با درجه عالی دفاع کرد. وبر کرسی استادی دانشگاهِ «فرایبورگ» را در اختیار گرفت و تنها 2 سال پس از آن یعنی به سال 1895، در یک سخنرانی با موضوعِ «دولت ملی و سیاست اقتصادی» توجه جهان پیرامون را به خود جلب کرد. او درحالی که حیرت زده از سهم فرقه های پروتستان در شکل گیری و پیدایش سرمایه داری و دستگاه های سیاسی همچون نقش نهاد ریاست جمهوری در کشوری چون آمریکا بود، به هایدلبرگ بازگشت.وبر در اوایل سال 1918، به مدت یک سال به دانشگاهِ وین رفت و سپس به دانشگاهِ مونیخ دعوت شد و درس های معروف خود؛ «علوم به عنوان یک پیشه، سیاست به عنوان یک پیشه» را تدریس کرد. او طی سال های جنگ جهانی اول، آخرین پژوهش هایش را در زمینه «جامعه شناسی دین» به سرانجام رساند. وبر در سال های جنگ جهانی اول، آثاری را با موضوع دین شناسی به انجام رساند اما اثری که سال ها پس از جنگ روی آن کار می کرد، یعنی «اقتصاد و جامعه»، با مرگش ناتمام ماند. البته بعدها این اثر با رشته سخنرانی های وبر زیر عنوان «تاریخ اقتصاد عمومی» به چاپ رسید. در این کتاب وبر کوشید ضمن تعریف و طبقه بندی روابط و ساختارهای اجتماعی، مقوله هایی همچون «بوروکراسی»، «فئودالیسم» و زمینه های اجتماعی آن را بررسی کند. او همچنین ضمن شاخص کردن رابطه فرهنگ و بخش های گوناگون جامعه، به مساله عقلانی شدن قانون و شیوه رشد دستگاه دیوان سالارانه اشاره کرده است. وبر پس از سال ها پژوهش در زمینه جامعه شناسی سیاسی، سرانجام ۱۴ ژوئن ۱۹۲۰ میلادی در سن 56 سالگی از دنیا رفت.از آثار وبر می توان به «اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری»، «اخلاق اقتصادی مذاهب جهان»، «جامعه شناسی هندوگرایی و بوداگرایی»، «کنفوسیوس و تائوگرایی»، «یهودیت باستان»، «دین، قدرت، جامعه»، «اقتصاد و اجتماع» و «روش شناسی علوم اجتماعی» اشاره کرد. ***وبر و روش تفهمیوبر با تاثیر از اندیشهِ کانتی و نوکانتی، روشی متفاوت را در مطالعه علوم اجتماعی مطرح کرده است. او با گرفتن موضعی بینابین، کوشیده است تا به نوعی مصالحه و آشتی بین آن ها دست یابد؛ روشی که وبر مطرح کرده، «تفهمی و تبیینی» است. وبر را می توان پایه گذار جامعه شناسیِ تفهمی دانست چرا که برخلاف جامعه شناسان پیش از خود، موضوعِ جامعه شناسی را «کنش معنادار اجتماعی» بیان کرده و بر فهم معانی و انگیزه های کنش گران تکیه نموده و برای کنش زمینه و تاریخ قائل شده است.(1)از این رو، واحدِ تحلیلِ وبر «فرد» است. دلیلش نیز بر این پایه استوار شده است که فقط فرد قادر به انجام کنش معنادار اجتماعی است. بنابر این وقتی در متنی جامعه شناختی به دولت، ملت، سازمان صنفی، خانواده یا به جمع هایی مشابه اشاره می شود، منظور از آن تنها نوعِ خاصی از شکل گیری کنش های اجتماعی واقعی یا ممکن اشخاص منفرد است. (2)***اخلاق پروتستانی و روحیه سرمایه داریاز دید صاحبنظران، کتاب اخلاق پروتستانی و روح سرمایه داری مهم ترین اثرِ وبر در حوزه جامعه شناسی و اقتصاد سیاسی است و به رغم انتقادهایی که به آن وارد شده همچنان یکی از بزرگ ترین آثار در زمینه اندیشه اجتماعی معاصر است. خلاقیت جسورانه وبر در صورت بندیِ فرضیه اصلی و دقت و پرسشگری او در رجوع به منابع بی نظیر است.او در این کتاب کوشیده است ارتباطی دوسویه میان تصویر کار و خویشتن داری در دین با تولید سرمایه داری ارایه دهد. وبر ضمن برشمردن تفاوت مفهوم کار در سرمایه داری با سیستم های سنتی، این پرسش را مطرح کرده که چگونه اروپا به واسطه مذهبِ پروتستان مهیای پرورش سرمایه داری شده است. او معتقد است پروتستان ها برعکس کاتولیک ها زهد و تقوا را در خدمت و حراست خودِ انسان و نفس او می یافتند؛ بر همین مبنا از تجمل و افراط در جذب لذت ها خودداری کرده و امکان ذخیره و به کار انداختن سرمایه را فراهم می آوردند.***مشروعیت و اقتدارسنخ شناسی وبر در بحث اقتدار و مشروعیت یکی از مباحث محوری جامعه شناسی سیاسی است که در نوع خود تحلیلی بدیع و در خور اعتنا در این زمینه بود. او به سه نوع اقتدارِ «مشروعیت سنتی»، «مشروعیت قانونی –عقلانی» و «مشروعیت فرهی» اشاره کرده است. مشروعیت سنتی توجیهِ اقتدار بر مبنای آداب و سنت های گذشته، مشروعیت فرهی (کاریزماتیک؛ یعنی نفوذ در قلوب) مبتنی بر ویژگی های استثنایی و مشروعیت قانونی و عقلانی بر پایه قوانین دیوان سالاری و رسمی است.(3)***نقد و بررسیبه باور منتقدان و جامعه شناسان، وبر در کنار «امیل دورکیم» جامعه شناس فرانسوی و «کارل مارکس» جامعه شناس آلمانی سه معمار عمده دانش اجتماعی نوین به شمار می آیند.وبر یکی از جامعه شناسان جدید است که با آوردن مفاهیم جدیدی مانند «کنش اجتماعی» و تقسیم بندی کلاسه شده ای از انواعِ مشروعیت به سهم خود به علم جامعه شناسی کمک کرد. پیش از او، جامعه شناسانی دیگر در باب مشروعیت و اقتدار نظریه پردازی کرده بودند اما تقسیم بندی او از این مفاهیم و اقبال جامعه شناسان دیگر، باعث شهرت جهانی وی شد، به گونه ای که امروزه بسیاری از پژوهشگران درصددند تا تحلیل جوامع سیاسی و بازشناسی آن را بر مبنای فرمول مشروعیت وبر انجام دهند. اما واقعیت آن است که همه تحول ها و رفتارهای سیاسی را نمی توان بر مبنای این فرمول ارزیابی کرد. چه بسا به کارگیری آن برای تحلیل و توصیف ساختار سیاسی و اجتماعی جوامع در بیشتر موارد نه تنها حقیقت موجود این جوامع را آشکار نمی سازد، بلکه نتیجه ای انحرافی حاصل شده و باعث گمراهی طالبان اندیشه و اندیشه ورزی می شود.(4)برخی بر این باورند که وبر دیدگاه هایی فراسیاسی داشته و آثارش از چنان کیفیت بی زمانی برخوردارند که به هیچ وجه پیوندی با مجادله های موجود در جامعه اش پیدا نمی کند. از این رو در اغلب کتاب های درسی که درباره وبر نوشته شده اند، بخشی هم به تنش های روانی برآمده از وضعیتِ خانوادگی او اختصاص دارد. این آلام روحی که با اوضاعِ خانوادگی اش وخیم تر می شده، گاه و بیگاه بر تفکر جامعه شناسانه او هم تاثیر می نهادند. گرچه این هم وصفی ناقص برای نویسنده ای است که در دو سوی شکاف حاصل از علایق سیاسی و آکادمیک خود، وامانده و از هم گسسته است.(5)*پی نوشت ها:1-«روش شناسی وبر»، ماهنامه زمانه، شماره 90، مرداد 13892- پارکین، فرانک، ماکس وبر، ترجمه شهناز مسمی پرست، انتشارات ققنوس، سال۱۳۸۴، ص223- ولد بیگی، عبدالشریف، «بررسی مفاهیم مشروعیت و کنش از دیدگاه ماکس وبر»، ماهنامه زمانه، شماره 90، مرداد13894-همان5- کایران، آلن، «در برابر پدر»، ترجمه علی قلی پور، ماهنامه مهرنامه شماره یک، اسفند1388*گروه پژوهش و تحلیل خبریپژوهشم**458**9279



24/05/1395





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 55]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


سیاسی

پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن