واضح آرشیو وب فارسی:روزنامه تعادل: گروه راه و شهرسازی «60درصد از کارتن خواب های تهران از روستاها به این کلان شهر آمده اند.» این گفته معاون توسعه روستایی و مناطق ریاست جمهوری است که در حاشیه امضای تفاهمنامه گسترش صنعت در مناطق روستایی با وزارت صنعت بیان شده است. این واقعیت نشان می دهد که برنامه های توسعه روستایی که در برنامه های پنج ساله توسعه مطرح شده بودند، چندان موفق نبوده اند، چراکه یکی از مبانی اصلی توسعه روستایی، کاهش نرخ مهاجرت روستاییان به شهر است. حال که برنامه ششم توسعه در آستانه تدوین است، این نگرانی وجود دارد که نقش توسعه روستایی، در این برنامه مانند برنامه های پیشین باشد؛ نقشی کلی و ناکارآمد. اما مساله اینجاست که این نگرانی با امضای تفاهمنامه ها حل نمی شود و تنها راه رفع آن، شفافیت بیشتر درباره برنامه ششم توسعه و خروجی های فعلی آن است. صبح چهارشنبه، در نهاد ریاست جمهوری تفاهمنامه یی میان معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری و معاون وزیر صنعت امضا شد که می تواند برای صاحبان صنعت و سرمایه در مناطق روستایی یا علاقه مندان سرمایه گذاری در این مناطق نویدبخش باشد. به گزارش ایرنا، محور این تفاهمنامه که بین سیدمحمدعلی سیدابریشمی معاون وزیر صنعت و مدیرعامل و رییس هیات مدیره سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی و سیدابوالفضل رضوی معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری به امضا رسید، توسعه واحدهای صنعتی در مناطق روستایی کشور بود. مساله یی که تاکنون مغفول مانده است و توجه بیشتری را از طرف نهادهای دولتی و قانون گذاری می طلبد. سرمایه انسانی؛ پاشنه آشیل صنایع روستایی به گزارش «تعادل» توسعه صنعت روستایی که صنایع کوچک و متوسط را شامل می شود، یکی از اهداف برنامه های پنج ساله توسعه بوده است. ایجاد صنعت نیازمند سرمایه گذاری است. اما سرمایه در گردش جوامع روستایی حجم پایینی دارد. از طرف دیگر نیز، سرمایه گذاران مناطق شهری کمتر تمایل به سرمایه گذاری در مناطق روستایی دارند. بنابراین معاونت توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری قصد دارد در جهت تشویق و تسهیل سرمایه گذاری، به سرمایه گذاران در مناطق روستایی وام های اشتغال زایی کم بهره پرداخت کند. معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری در این رابطه گفت: «چنانچه از 25 تا 200 خانوار به بالا اقدام به مشارکت اقتصادی در روستاها کنند از طرف معاونت وام با کارمزد 3درصد در مناطق روستایی، با کارمزد صفر درصد در روستاهای مرزی ارائه می شود.» اما نکته اینجاست که سرمایه، دیگر تنها به پول و ثروت اطلاق نمی شود. واژه سرمایه انسانی رفته رفته جای خود را در ادبیات امروزین اقتصاد باز می کند و سازمان ها، نهادها و شرکت ها هر روز بیشتر به اهمیت این موضوع تاکید می کنند. رضوی درخصوص سرمایه انسانی و فیزیکی در روستاها گفت: «لازم است فرهنگ توسعه در کشور گسترش یابد و این فرهنگ تنها زمانی ایجاد می شود که مردم به یکدیگر وابسته و همکار هم باشند. باید برنامه ریزی به گونه یی باشد که مردم و خصوصا مستضعفان به فعالیت های اقتصادی وارد شوند.» اما آیا نیروی کار مناطق روستایی، از نظر تامین اجتماعی و رفاهی با مشکلی روبه رو نیست؟ رضوی این گونه فکر نمی کند؛ «روستاییان به علت آنکه هیچ تجمعی نداشته، جمعیت شکل یافته یی ندارند و از مقامات ملی و منطقه یی فاصله مکانی دارند. عمدتا به خواسته های روستاییان کمتر توجه شده است.» مشارکت مردمی؛ کلید توسعه یکی از مواردی که توسعه روستایی را الزامی می کند، مساله مهاجرت از شهر به روستاست. جمعیت روستایی هر سال کوچک تر می شود و در ازا، جمعیت بی سامان شهری افزایش می یابد. رضوی درباره این معضل گفت: «امروز 99.9درصد روستاها دارای برق هستند همچنین بیش از 77درصد روستاها دارای جاده های آسفالته و 50درصد روستاهای بیش از 20خانوار، گاز کشی شده هستند؛ بنابراین خدمات زیرساختی تقریبا در کشور فراهم است اما چهره کریه شهرهای بزرگ و چهره خالی روستاها که نتیجه مهاجرت مردم به کلان شهرهاست را همواره شاهد هستیم. 60درصد کارتن خواب های تهران روستایی هستند این در حالی است که روستاها ثروت فیزیکی و مالی فراوانی داشته که امروزه تعطیل شده و معطل مانده اند. بسیاری از روستاهای کشور دارای صنعت و معدن هستند به طوری که 51.9درصد روستاهای کشور دارای صنایع و معادن مشخص بوده اما درآمد و منفعت آنها به جمعیت روستایی نمی رسد زیرا به روستاییان آموزش تجارت و بهره برداری داده نشده است.» تفکر غالب در ذهن شهرنشینان، این است که جمعیت روستایی بی سواد، کم توان و عقب مانده است. معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری بااشاره به این موضوع گفت: «هنوز عده یی تصور دارند که روستاییان افرادی کم سواد هستند از این رو، برای آنها جایگاه و اعتبار لازم را قائل نیستند این در حالی است که 93.5درصد ارزش افزوده بخش کشاورزی کشور از روستاها حاصل می شود و 51.9درصد اشتغال و ارزش افزوده تولیدات روستاها از صنعت و معدن است این درحالی است که عمدتا روستاییان را کشاورز و دامپرور می دانیم. 38درصد بخش اقتصاد روستا کشاورزی، 10.1درصد بخش خدمات بوده و 54درصد تولیدات اقتصادی کشور در روستاها و 46درصد آن در شهرها ایجاد می شود، اما درآمد خانوار روستایی تنها 60درصد درآمد خانوار شهری است. در بین هر 5خانوار روستایی یک فرد تحصیلکرده دانشگاهی وجود دارد و از 31استان کشور در 22استان، هزینه خانوار روستایی از درآمد خانواده روستایی بیشتر است.» با آنکه تاکنون 5برنامه توسعه در کشور اجرا شده است، اما این برنامه ها جدای از آنکه به اهداف توسعه یی در روستا دست نیافته اند، نتوانسته اند رشد موردنظر را برای اقتصاد ایران به ارمغان بیاورند. رضوی این مشکل را نتیجه عدم مشارکت تمام جامعه در اجرای برنامه های توسعه دانست و گفت: «در استان های تهران و البرز هزینه خانوار روستایی کمتر از درآمد آنهاست. چرا تا به امروز هیچ گاه به رشد اقتصادی که همواره دولت ها در نظر داشته اند دست نیافته اند. در برنامه پنجم توسعه هدف گذاری آن بود که متوسط رشد اقتصادی کشور 8درصد باشد اما الان این نرخ 2.3درصد است که متوسط نرخ رشد اقتصادی در ایران همواره از سال1338 تا سال گذشته 4.2درصد بوده است.» مصادره مسکن بعد از رفتن روستاییان مهاجرت روستاییان به شهرها، مشکلات زیادی ایجاد می کند؛ از افزایش بی رویه جمعیت شهری گرفته تا کاهش کیفیت زندگی روستاییان. اما یک مساله وجود دارد که تاکنون کمتر به آن توجه شده است. مشکلی که گریبانگیر مهاجران روستایی است و می توان آن را نتیجه سرعت پایین توسعه روستایی دانست؛ مساکن و اراضی روستاییان است که سند ندارد و بعد از مهاجرت، به تصرف در می آید! رضوی با اشاره به این موضوع گفت: «70درصد روستاییان هنوز سند ملکی و مسکونی نداشته و اسناد بسیاری از املاک آنها دراختیار دستگاه های دولتی است، از این رو، دستگاه های دولتی به راحتی می توانند به املاک آنان دست درازی کنند، این درحالی است که امروزه بسیاری از روستاییان با منابع طبیعی مشکل دارند زیرا به دلیل مهاجرت جوانان شان به شهرها، اطلاعیه های دولتی و عدم اعتراض، املاک شان به عنوان منابع طبیعی تصرف شده است، بنابراین آنها فاقد سند ملکی بوده و این درحالی است که وام های دولتی نیز با این اسناد ارائه می شود.» معاون توسعه روستایی و مناطق محروم ریاست جمهوری در پایان اظهار امیدواری کرد که تا پایان سال جاری در هر استان، هر دهستان و هر سه دهستان و برای هر بخش یک ناحیه صنعتی تعریف شده و طرح اشتغال پایدار نیز در مناطق مهیا شود چراکه هدف دولت در مناطق روستایی و محروم کارآفرینی و درآمدزایی است. رضوی سخنان خود را پایان داد. اما این موضوع مسکوت ماند که آیا توسعه روستایی، در برنامه ششم توسعه، نقشی اساسی و بنیادین ایفا خواهد کرد یا مانند برنامه های پنج ساله پیشین، تنها حضوری کلی و نمادین خواهد داشت.
چهارشنبه ، ۴آذر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روزنامه تعادل]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]