ميوه هايي از باغ دانايي

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

ميوه هايي از باغ دانايي نويسنده: مهدي بلالي معرفي برخي از کتاب هاي علامه جعفري علامه محمد تقي جعفري در طول حيات 73 ساله خود، بيش از صد جلد کتاب و رساله نوشته است که با پياد ه سازي و تدوين مباحثات و سخنراني هاي وي که به حتم قابليت کتاب شد ن را دارند و انتشار مطالب منتشر نشد ه، اين تعداد مي تواند به چند برابر برسد. از بين همه کتاب هاي منتشر شد ه علامه محمد تقي جعفري، بعضي از کتاب هايشان را جهت مطالعه علاقه مندان معرفي مي کنيم. ايده آل زند گي و زند گي ايده آل علامه محمدتقي جعفري در اين کتاب، به بازشناسي ابعاد و آفاق سازند گي هاي مربوط به ابعاد و آفاق سازند گي هاي مربوط به زند گي و زند گي هاي انسان پرداخته است. اين کتاب، مجموعه سخنراني هايي است که در بهمن سال 1347 در جمع دانشجويان دانشگاه ايراد شد ه است. چيستي و چگونگي آن، نهيليسم، اصالت حيات و ارزش و قداست زند گي از جمله مباحث مهم مطرح شد ه در اين کتاب است. اميد و انتظار (حکومت الهي مهدي (عج) در روز زمين) کتاب «اميد و انتظار» با عنوان فرعي «حکومت الهي مهدي (عج)در روي زمين » مجموعه اي گزيد ه از نوشته هاي علامه محمد تقي جعفري است که به بحث پيرامون ابعاد وجودي حضرت ولي عصر (عج) و ماهيت قيام جهاني وي مي پردازد. نگاهي که علامه به موضوع مهدويت دارد از کنار هم قرار دادن باورها و روايات آمد ه در مکتب شيعه است، همراه با فضاي فکري ذ هن خود علامه که تحليل هايي موشکافانه و ريزبينانه را شامل مي شود. ترجمه و تفسير نهج البلاغه يک محرک قوي باعث شد تا علامه شروع به ترجمه و تفسير نهج البلاغه کند. در سال هاي تحصيل نجف، بارها و بارها خد مت علامه اميني رسيد ه بود و از امکانات کتابخانه بزرگ علامه اميني استفاد ه کرد ه بود؛ هشت سال تمام. علاوه بر آن، کار بزرگي که علامه اميني براي نگارش الغد ير کرد ه بود را همواره مي ستود. يکي از روزهاي سال 1356 بو که داماد علامه جعفري از اصفهان به ديدارش آمد و خواب عجيبي که ديد ه بود را برايش تعريف کرد. آقاي مصاحب گفت: در خواب علامه اميني را ديد م که در اتاقي نشسته بود در حالي که دست هايش بسته بود. به من گفت: شما محمد تقي جعفري را مي شناسيد؟ گفتم: بله. گفت: نامه اي هست که بايد به محمد تقي جعفري برسانم. نامه را از علامه اميني گرفتم و بعد اجازه خواستم تا متن نامه را بخوانم. نامه را که مي خواند م مدام گريه مي کرد م؛ متن نامه هم اکنون ياد م نيست اما علامه گفتند: به جعفري سلام من را برسانيد و بگوييد: ما که به اين عالم آمد ه ايم دستمان بسته است؛ شما که در آن عالم هستيد مي توانيد کاري را درباره علي بن ابي طالب (ع) شمروع کنيد. علامه جعفري در اين هنگام دست هاي خود را بالا برد ند و دعايي کردند: «خدايا اين ولي اعظم توست به ما محبت فرما که همت کنيم و بتوانيم در اين کار بزرگ شرمند ه نشويم» و نگارش ترجمه و تفسير نهج البلاغه آغاز شد. کاري که 30 سال ادامه داشت و در اين 30 سال به 27 جلد رسيد و ادامه مي يافت تا اينکه علامه از دنيا رفت. بستگان علامه مي گويند در واپسين روزهاي زند گي علامه که در تختي در يکي از بيمارستان هاي لند ن گذشت، اين نگارش ادامه داشت. جلد اول ترجمه و تفسير نهج البلاغه به عنوان مقد مه اي است براي دوره تفسيري. اين جلد با عنوان فرعي «رسالت انساني و شخصيت علي (ع)» به بررسي زواياي شخصيت انسان پرداخته و سپس شخصيت علي (ع) را در اين بين به تصوير کشيد ه است، با همه عظمت و بزرگي. در بخشي از اين جلد اين نظريه که «ماشين جاي انسان را خواهد گرفت» بررسي شده است و علامه با صد دليل به غلط بود ن اين نظريه پرداخته. در جلد هاي دوم به بعد، اول متن عربي نهج البلاغه ذ کر شد ه و سپس اين عبارات ترجمه شد ه و پس از آن شرح آغاز مي شود. در اين شروح به فراخور متن از آيات قرآن، روايات و اشعار شاعران (به خصوص مولوي) به عنوان شاهد مثال استفاد ه مي شود. فرهنگ پيرو، فرهنگ پيشرو نويسند ه دزر اين کتاب ابتدا از جهات گوناگون به تعريف واژه «فرهنگ» پرداخته است. در اين بين تعاريف گوناگوني که متفکرين در خصوص فرهنگ ارائه کرد ه اند ذ کر شد ه و سعي بر اين است که تعريف فرهنگ به راه حل اساسي خود نزد يک شد ه و با تامل در لغتنامه ها و انگاره هاي علمي ملل و اقوام مختلف، نظريه جديد و مناسبي به کاروانيان دانش و بينش پيشنهاد شود. ترجمه انگليسي اين کتاب نيز اخيرا منتشر شد ه که با استقبال اند يشمندان غربي مواجه شد ه است. موسيقي از ديد گاه فلسفي و رواني کتاب «موسيقي از ديد گاه فلسفي و رواني» با بحث هايي درباره هنر و زيبايي شناسي آغاز مي شود و موسيقي را با ديگر هنرها نظير شعر، نقاشي، خط و... تطبيق مي د هد. کتاب رهيافتي است در جست و جوي عينيت موسيقي و پيوند هاي احتمالي هنر و ارائه ارتباط احتمالي آن با جان آد مي. اين کتاب تئوري هاي مختلف در باب موسيقي را ارزيابي کرد ه و نظريه هاي جد يد در باب موسيقي مطرح مي کند. از دريا به دريا (کشف الابيات مثنوي مولوي) اشخاصي مانند نيکلسون، بديع الزمان فروزانفر، جلال همايي، محمد رمضاني و ... تا کنون به تصحيح و چاپ کتاب مثنوي معنوي پرداخته اند که در اين نسخه ها بعضي از ابيات متفاوتند. در بعضي نيز اشعاري آمد ه که در ديگر نسخه ها موجود نمي باشد. از همين رو علامه جعفري به فکر نگارش کشف الابياتي جامع براي مثنوي معنوي افتاد و کتاب «از دريا به دريا» ثمره اين تلاش علمي است. اين مجموعه در چهار جلد تدوين و منتشر شد ه است که عمد ه ويژگي آن سهولت دريافتن ابيات است که علامه براي نوشتن از سال 1350 تا 1361 به مطالعه و تحقيق پرداخته است. سه شاعر(حافظ، سعدي و نظامي) همانگونه که از عنوان فرعي کتاب بر مي آيد اين کتاب تحقيق و پژوهشي است پيرامون زند گي، آثار و مهم تر از آن نوع جهان بيني سه شاعر پرآوازه پارسي گوي، حافظ، سعدي، نظامي. او در بخش هايي از کتاب به ديد گاه هاي فلسفي پنهان غزليات حافظ، گلستان و بوستان سعدي و اشعار نظامي مي پردازد. در باب اشعار نظامي از اين رو که يکي از شعراي تاثير گذار تاريخ ادبيات فارسي محسوب مي شود، مورد توجه علامه قرار گرفته و اشعار وي توسط علامه مورد شرح و بسط قرار گرفته است. علامه در سطور مختلف اين بخش نگاه نظامي گنجوي را نگاهي معتدل و واقع گرايانه تلقي مي کند. نيايش امام حسين (ع) در صحراي عرفات علامه در اين کتاب به سراغ يکي از متون پرمغز شيعي رفته است و پس از ذ کر مقد مه اي در باب زند گي و قيام امام حسين (ع) به شرح دعاي عرفه پرداخته است. علامه با ديد حکمي خود در ابتداي اين کتاب پيرامون فلسفه دعا و نيايش سخن مي راند. قلم روان و نثر آهنگين، ويژگي مهم اين کتاب است. «علي اجنِحَهِ الرّوح» عنوان ترجمه عربي اين کتاب است. پيام خرد اين کتاب دربردارند ه سخنراني هاي بين المللي علامه محمد تقي جعفري عموما در خارج از کشور و در همايش ها و جمع هاي مختلف علمي است. سخنراني از مولانا در ترکيه و همايش پاسداشت اند يشه هاي مولانا، سخنراني در هند از بوعلي سينا و همتش، سخنراني در يونان در باب تقسيم بندي فلسفه ها و گفت و گو با اند يشمندان شرق و غرب از مطالب آمد ه در اين کتاب است. جبر و اختيار اينکه «آيا انسان مختار است يا مجبور؟» از د يرباز از اساسي ترين سوال هاي بشر بود ه است. عد ه اي - حتي در عصر مدرنيته- انسان را مجبور مي دانند و اسير جبر، اما عد ه اي نيز بر آزادي مطلق انسان پافشاري مي کنند. علامه در اين کتاب که شامل سه فصل کلي مرتبط و در عين حال مستقل، تحت عناوين: «ملاحظه جبر و آزادي از جنبه طبيعي»، «ملاحظه جبر و اختيار از جنبه ماوراي طبيعي» و «ملحقات جبر و اختيار» است، به د نبال اثبات اين نظر شيعي است که نه جبر مطلق صادق است و نه اختيار مطلق، انسان در حالت بينابيني قرار دارد. از ديگر مطالب مطرح شد ه در اين کتاب، ويژگي هاي اراد ه، ميل اراد ه، فرق اراد ه و تصميم، قضا و قد ر و ... است. بررسي فقهي و حقوقي طرح ژنوم انساني در اواخر قرن بيستم ميلادي که بحث شبيه سازي انسان مطرح شد، سازمان علمي فرهنگي ملل متحد (يونسکو) در قالب طرحي بسيار مهم نظر چند تن از اند يشمندان مطرح جهان را در اين باب جويا شد که علامه محمد تقي جعفري يکي از اين افراد بود. با وجود اينکه در آن ايام (اواخر عمر علامه) وي با سرطان دست و پنجه نرم مي کرد، اما نظر به اهميت موضوع در قالب رساله اي، به اين پرسش شاخص پاسخ داد. همزمان با پديد ه شبيه سازي (cloning) که ابعاد تکنيکي و مهند سي آن موجي از احساسات و اظهارات را در سطح جهان به وجود آورد ه، بيم ها و اميد هايي در باب شبيه سازي مطرح شده که علامه به بررسي فقهي و حقوقي و نيز فلسفي اين موضوع در کتاب حاضر پرداخته است که مي تواند جالب باشد. عرفان اسلامي اين کتاب در صدد معرفي عرفان راستين از ديد گاه اسلام است و در اين بين به نفي بي مسووليتي و به کنج عزلت گزيد ن مي پردازد و پيامبر (ص) و ائمه (ع) را بهترين نمونه هاي عرفان در اسلام مي داند. مولفه هاي زند گي امروزين بشر، از دريچه عرفان پويا و مثبت از بخش هاي مهم کتاب است. از د يگر بخش هاي کتاب عبارتند از: عرفان و نظم، عرفان و کار، عرفان و علم، عرفان و دين، عرفان و اخلاق و عرفان و موسيقي. تفسير و نقد و تحليل مثنوي علامه که پس از سال ها تحصيل در نجف به ايران بازگشته بود، پس از مد تي اقامت در قم و مشهد به تهران آمد و در کنار تدريس در مدرسه مروي و اشتغال، به بحث و تاليف نيز مي پرداخت تا اينکه در سال 1344 به فکر مطالعه اي عميق و جامع روي اثر گرانسنگ مثنوي معنوي افتاد. او در تهران و در مواجهه با محافل دانشگاهي دريافته بود که نسلي از تحصيلکرد ه ها در برابر هيچ سخن منطقي تسليم نمي شوند اما يک بيت از مثنوي آنان را به سکوت مي کشاند. علاوه برآن، آشنايي علامه به فضاي فکري غرب اين نظريه را که مثنوي معنوي در اواخر قرن 19 و قرن 20، در تمامي کتابخانه هاي دنيا حضور داشت، او را به فکر نگارش کتابي در باب تحليل، تفسير و نقد مثنوي انداخت. علامه کورکورانه اشعار مولوي را نمي پذ يرد و در جاهايي به وي نقد نيز وارد مي کند. در جاهايي نيز ترجيح مي د هد سکوت کند. به باور بسياري از مولوي شناسان اين مجموعه 15 مجلد ي، دايره المعارفي است که به سير و پژوهش در افکار و آراي عارف و شاعر توانمند مولانا جلال الدين بلخي مي پردازد. همه کتاب هاي علامه تا کنون بيش از 90 جلد از کتب علامه محمد تقي جعفري در 50 عنوان به چاپ رسيد ه است. مؤسسه تدوين و نشر آثار علامه جعفري در چاپ جد يد بسياري از اين کتب، دست به تغييراتي در شکل ظاهري و کيفيت کتاب ها زد ه، ضمن آنکه کتاب ها را ذ يل اين گروه ها دسته بندي کرد ه است: اخلاق، ادبيات، انسان شناسي و جهان شناسي، حقوق سياسي، زيبايي شناسي و هنر، عرفان و معرفت، علوم جد يد، فقه، فلسفه، فلسفه علمي، کلام و کلام جد يد، معارف، نهج البلاغه، اند يشه هاي مولوي، بررسي نقد، پرسش و پاسخ و کليات. همچنين تعدادي از کتب علامه جعفري به زبان هاي ديگر ترجمه شد ه است. با تمام اين حرف ها، هنوز بسياري از نوشته ها و سخنراني هاي علامه جعفري به چاپ نرسيد ه است. منبع:آيه ويژه نامه دين و فرهنگ همشهري جوان /ج
#سرگرمی#

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 6612]