واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: گاز در خدمت سياست اروپایی مسکو
در حالي كه روابط روسيه و اروپا در سطح پاييني قرار دارد، اكنون وقت آن نيست كه دو طرف براي دستيابي به يك قرارداد جديد انرژي تلاش كنند. با اين وجود، چهارم سپتامبر، كنسرسيومي متشكل از شركتهاي گازپروم، شل، ENGIE، OMV، BASF و E. ON توافقنامه مشتركي را در خصوص پروژه نورد استريم 2 به امضا رساندند.
نویسنده : وحيد حاجيپور
در حالي كه روابط روسيه و اروپا در سطح پاييني قرار دارد، اكنون وقت آن نيست كه دو طرف براي دستيابي به يك قرارداد جديد انرژي تلاش كنند. با اين وجود، چهارم سپتامبر، كنسرسيومي متشكل از شركتهاي گازپروم، شل، ENGIE، OMV، BASF و E. ON توافقنامه مشتركي را در خصوص پروژه نورد استريم 2 به امضا رساندند.
انديشكده بروكينگز در گزارشي تحليلي موضوع گاز روسيه و اروپا را زير ذرهبين برده و ميگويد روسيه دست برتر در اروپا را دارد؛ اين انديشكده با اشاره به خط لوله نورد استريم مينويسد: اين پروژه با ظرفيت كلي 55 ميليارد مترمكعب، روسيه و آلمان را از طريق درياي بالتيك به يكديگر متصل خواهد كرد. اين خط لوله موجب دو برابر شدن ظرفيت خط لوله نورد استريم يك خواهد شد كه از سال 2011 ميلادي اجرايي شده است.
جاي تعجب نيست كه واردات گاز بيشتر از روسيه به اتحاديه اروپا با مخالفتهاي زيادي روبهرو شود. تحليلگران كميسيون اروپا، وزارت خارجه و ساير تحليلگران نسبت به اين مسئله هشدار دادهاند كه احداث اين خط لولهها خطر قطع انرژي روسيه به كشورهاي شرق اروپا را كه بيش از هر زمان ديگري به انرژي روسيه وابسته شدهاند، افزايش داده است.
با اين حال، بسياري از انتقادات به نكته اصلي اشاره نكرده است. گرچه گسترش خط لوله به تنهايي به نفع هيچ از كشورهاي عضو نخواهد بود، ولي اين پروژه در مجموع به نفع كل اروپاست. اجراي پروژه نورد استريم 2 يك ايده خوب است كه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به تلاشهاي موفق خود براي همگرايي بازار انرژي ادامه دهند. واقعيت اين است كه كشورهاي اروپايي نبايد اقدامي را عليه امنيت انرژي خود انجام دهند.
قدرت در اتصال
براي آنكه ببينيم چرا اين مسئله درست است، مهم است فراتر از اين فرضيه ساده حركت كنيم و آن مسئله مهم اين است كه هر چه گاز روسيه در اروپا بيشتر باشد اهرم سياسي اين كشور نيز بيشتر خواهد شد. همان طور كه مفسران به درستي در خصوص بحران اوكراين اشاره كردهاند، اعضاي اتحاديه اروپا نسبت به سوءاستفاده شركت گازپروم از قدرت خود در بازار انرژي اروپا در مقايسه با گذشته انعطاف بيشتري نشان ميدهند.
كشورهاي عضو اتحاديه اروپا با اتصال بهتر و نزديكتر ميتوانند گاز طبيعي را به صورت آزادانهتر در بين كشورهاي عضو به جريان بيندازند. فقدان همگرايي بازار مهمترين تهديد عليه امنيت انرژي اروپا به شمار ميرود.
اطمينان حاصل كردن از ظرفيت كافي ذخاير و فضاي كافي براي جذب ال ان جي ساير تدابيري است كه به ارتقاي امنيت انرژي اروپا كمك ميكند. مسلماً كشورهاي اتحاديه اروپا بايد طي سالهاي آينده براي تقويت تدابير لازم با هدف ارتقاي امنيت انرژي تلاش كنند. كشورهاي اتحاديه اروپا همچنين بايد از طريق اجراي اصلاحات در بازارهاي داخلي و پروژههاي زيرساختي، براي دستيابي به هدف بزرگ خود يعني امنيت انرژي اروپا كمك كنند. به طور كلي، قوانين اروپا به طور چشمگيري قوانين بازي در اتحاديه اروپا را تغيير داده است. گازپروم به عنوان مثال در يك مناقشه ادامهدار با كميسيون اروپا بر سر نقض قوانين مربوط به رقابت است. بيشك قدرت چارچوب سياسي اتحاديه اروپا را نبايد دست كم گرفت.
با توجه به نورد استريم 2، گاز طبيعي زماني كه به دست نخستين خريدار در اروپا برسد، لزوماً به يك كالا تبديل ميشود. به همين دليل است كه اجازه فروش مجدد گاز طبيعي بر اساس قوانين اروپا وجود ندارد. اين مسئله موجب ميشود تا نگراني مربوط به واردات بيشتر گاز روسيه تا حدي كمتر شود چراكه زماني كه گاز وارد بازار اروپا شود، اين ديگر گاز روسيه نخواهد بود. تا زماني كه كشورهاي عضو اتحاديه اروپا به منابع جايگزين دسترسي داشته باشند، نگراني از تسلط روسيه بر بازار، اعتبار خود را از دست ميدهد.
منتقدان همچنين اقتصادي بودن پروژه نورد استريم 2 را زير سؤال بردهاند. اين استدلالها تمايل دارد تا روي هزينههاي اين پروژه متمركز شود و اين مسئله كه نيازي به افزايش ظرفيت خط لوله نورد استريم يك نيست. ولي هر دو استدلال ضعيف است.
به عنوان مثال در نظر بگيريد، گازپروم هم اكنون 3ميليارد دلار در سال تعرفه ترانزيت پرداخت ميكند تا گاز خود را تنها از اوكراين انتقال دهد. وزير انرژي اوكراين گفته است كه اين كشور تعرفه انتقال گاز را براي شركت گازپروم دو برابر افزايش دهد ولي اين اقدام تنها انگيزههاي مربوط به ايجاد مسيرهاي جايگزين صادرات گاز روسيه را تقويت خواهد كرد. با اجراي اين خط لوله در هزينههاي اضافي ترانزيت گاز طبيعي صرفهجويي خواهد شد.
به طور مشابه، به اين مسئله اشاره شده است كه تنها نيمي از ظرفيت خط لوله نورد استريم يك در حال حاضر استفاده شده است، بنابراين چه نيازي به يك خط لوله ديگر است؟ اولاً نيمي از خط لوله نورد استريم يك مورد استفاده قرار گرفته است چون خط لوله مجاور آن يعني اوپال كه شمال آلمان را به جمهوري چك متصل ميكند، منتظر معاف شدن از مقررات اروپاست. در ژانويه 2014 قراردادي بين شركت وينگاز پيمانكار پروژه و كميسيون اروپا تقريباً نهايي شده ولي مذاكرات به خاطر درگيريهاي شرق اوكراين متوقف شده است. علاوه بر اين اشتباه است كه تصور كنيم ظرفيت خط لوله و تعهدات قراردادي همواره به خوبي پيش خواهد رفت و اجراي خط لوله جديد، قدرت مانور بيشتري را به اتحاديه اروپا خواهد داد. در نهايت، منتقدان نورد استريم 2 به اين مسئله اشاره ميكنند كه تقاضاي گاز در اروپا رو به افزايش نيست. هر چند كه اين مسئله قطعاً درست است ولي بايد اين مسئله را در ذهن داشته باشيم كه توليد داخلي گاز اروپا به سرعت رو به كاهش است. اكتشاف گاز در هلند به شدت رو به كاهش گذاشته است. در ساير مناطق اروپا نيز اكتشافات زيادي براي توليد گاز طبيعي انجام نشده است.
علاوه بر اين، بسياري از شركتها بر اين باورند كه در ميان مدت و بلندمدت وضع تعرفه بالاي ماليات كربن موجب خواهد شد تا گاز نسبت به شرايط كنوني رقابتيتر شود.
بيشك گسترش پروژه نورد استريم يك پروژه سياسي است. گازپروم چندين سال قبل اعلام كرده است كه قصد دارد با اجراي اين پروژه، خاك اوكراين را دور بزند. اختلافات بين روسيه و اوكراين طي سالهاي اخير بارها موجب قطع جريان صادرات گاز روسيه به اروپا شده است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۰ آبان ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 23]