واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: نواي عاشورايي اين مردمان آتش به دل ميزند
صداي كاروان ميآيد. كاروان حسينابن علي (ع) از مكه به راه افتاده تا به مقصدي كه مقدر شده است برسد.
نویسنده : زهرا شكوهي طرقي
انگار هر ساله با حركت اين كاروان مردم كشور عزيزمان بيقرار ميشوند، ديگر دل در دلشان نيست. انگار اشك يكسالشان در گوشه دل بيقراري ميكند. بيصبرانه چشم را جلا ميدهد و روي گونه جاري ميشود. هيچكس در اين زمان منتظر اطلاعيه و دعوتنامه نيست، اين بار دلت فرمان ميدهد و تو را به اينور و آنور ميكشد. ماه محرم براي تكتك مردم كشورمان فرصتي است تا بهخاطر دلشان براي امامشان سنگ تمام بگذارند تا شايد ذرهاي دلشان آرام گيرد. در ميان عزاداري مردمان كشورمان عزاداري مردم اردبيل زبانزد است و حرف اعتقاد و عشق آنان به امام حسين(ع) و حضرت اباالفضل(ع) بر سر زبان مردم شهرهاي ديگر ميچرخد، هرچند قلب يكايك ايرانيان به عشق سيدالشهدا(ع) ميتپد. در ستون پيشين سبك سوگواري سفري به يزد، دارالعباده مركزي ايران داشتيم و با مردم مؤمن اين ديار در عزاداريهايشان همراه شديم. سفر امروزمان به اردبيل ديار مداحان و ذاكران دلسوخته ابا عبداللهالحسين(ع) است. با ما همراه باشيد. طشتگذاري مردم اردبيل همانند شهرهاي ديگر آداب و رسوم عزاداري خاص خود را دارند، آيين طشتگذاري هم از مراسم اوليه ماه محرم است كه با اين آيين به استقبال ماه محرم ميروند. اين مراسم از قديميترين مناسك ايرانيان است كه جمع زيادي از مردم آذربايجان با اين مراسم به پيشواز محرم ميروند. مشابه مراسم طشتگذاري در نقاط ديگر كشور هم انجام ميشود اما خاستگاه اصلي اين مراسم از شهر اردبيل بوده است. طشتهاي آب نمادي از رودخانه فرات است و يادآور رفتار جوانمردانه سالار شهيدان در دشت كربلا كه در روز 25 ذيحجه سال 60 ه. ق كه آب مشكهاي خود را در طشت ريختند و تمام لشكر حر و اسبان آنها را سيراب كردند. بر اساس متن قديمي دعاي طشتگذاري ميتوان حدس زد آيين طشتگذاري ريشه در عصر صفويه دارد. و برخي از مورخان بر اين باورند كه احداث جايگاه طشت در مساجد اين شهر بعد از حكومت صفويه بوده است. وقتي وارد مسجدي قديمي در شهر اردبيل شويد معماري متفاوت و زيبايي را خواهيد ديد. گذشته از معماري متفاوت آن چشمتان به جايگاه تعبيه شده براي طشتها ميافتد كه در يكي از اضلاع ديوار مسجد به صورت طاق نما ايجاد شده كه طشتها در طول سال در اين مكان قرار ميگيرند وگاهي ممكن است اين طشتها در خانه كسي كه آن را نذر كرده قرار داشته باشند كه با مراسم خاصي به خانه او ميروند و بعد از برداشتن طشت به مساجد براي عزاداري بازميگردند. قديميترين طشتها در مسجد بازار چاقوسازان است كه قدمت آن به عصر شاه عباس اول ميرسد. در داخل اين طشتها نقش و نگارهاي زيباي گل و گياه و ماهي و در طرف ديگر طشت چشمتان به جمله «وقف نموده به حضرت عباس (ع)1038» ميخورد. آرزوي هر فرديست كه بعد از تمام شدن مراسم طشتگذاري مقداري از آب اين طشتها را به تبرك در خانه داشته باشد تا به عنوان شفا در طول سال از آن استفاده كند. آيين شبيهخواني همزمان با دهه اول محرم و عاشوراي حسيني گروههاي زيادي از دوستداران اهل بيت در نقاط مختلف شهر اردبيل آيين شبيهخواني و تعزيه را برگزار ميكنند كه در آن به نمايش و ترسيم حوادث كربلا ميپردازند. شبيهخواني از جمله مراسمي است كه در تمام نقاط كشورمان با شكلهاي متفاوت انجام ميشود. تاريخ شبيهخواني در شهر اردبيل به دوره صفويه برميگردد. شمعگرداني در ميان آداب و رسوم مذهبي مردم شهر اردبيل مراسم شمعگرداني از قديميترين جلوههاي مذهبي اين مردمان است كه در روز تاسوعا و عاشورا عزاداران 41 شمع را به نيت 41 مسجد اردبيل در طشتهاي مخصوص هر مسجد روشن ميكنند. شمعگرداني به صورت فردي و عمدتاً گروهي انجام ميشود و مردم اردبيل غالباً با پاي پياده اين مراسم را انجام ميدهند. در مورد قدمت آن حرف و سخن بسيار است اما طبق نقل قولها قدمت آن به 300 سال پيش ميرسد. به اعتقاد قديميترها در اردبيل در زمانهاي دور 41 باب مسجد وجود داشته كه با شمعگرداني، هم نذري براي تاسوعا و طلب شفاعت از سقاي كربلا بوده و همسرايي با اهل بيت امام و هم منبعي بوده براي تأمين روشنايي مسجد در طول سال. بر اين اساس اين آيين در غروب روز نهم محرم در اكثر نقاط اردبيل برگزار ميشود و هر كسي در طول سال حاجتي دارد در اين شبها به 41 مسجد سر ميزند و براي حوائج قلبياش شمع روشن ميكند. ذوالجناح بازگشت اسب بيسوار امام حسين(ع) در ظهر عاشورا تلخترين و غمانگيزترين صحنهاي است كه هر كس ميتواند تصور كند. اين صحنه به صورت نمادين در شهرهاي مختلف استان اردبيل بازسازي ميشود. شما در روز تاسوعا و عاشورا در ميان دستههاي هيئتها چشمتان به اسب سفيدي ميخورد كه بر گردنش پارچه خونين سفيدي دارد و با پارچههاي سبز و سرخ آراسته شده و بر رويش پيكانهاي چوبي قرار دارد كه بعضي وقتها تعدادي كبوتر خونين بال هم روي آن سوار است. ديدن اين صحنه داغ دل هر عزاداري را بيشتر ميكند و آتشي دوباره بر غصه و ماتمش ميافتد. همانطور كه در استان اردبيل از قديم در مراسم عزاداري نظم خاصي برقرار بوده، امروزه هم با افزايش تعداد محلات و هيئتها هنوز هم اين مراسم با نظم انجام ميشود. عشق و علاقه مردم اردبيل به مسائل مذهبي و وقايع تاريخي مذهب سراسر شور و حماسه تشيع باعث شده است كه در رشته مرثيهپردازي و نوحهسرايي و پديدآوران آثار بينظير به موقعيتي ممتاز و بيهمتا دست يابد، به طوري كه مرثيههاي شكوهمند و پرشور و حال اين خطه كه بر پايه عشقي عميق و علاقهاي گسستناپذير نسبت به مقام رفيع حضرت سيدالشهدا(ع) استوار است داراي چنان فصاحت و بلاغتي است كه اشعار هيچ نقطهاي از ميهن ما كه در اين زمينه سروده ميشود بدان پايه نميرسد. عشق مردم اين منطقه به حسين(ع) به آن اندازه است كه در طول تاريخ اين شهر و منطقه به شهر حسيني معروف گشته است. بسياري از دوستداران حسيني از دور و نزديك و حتي از كشورهاي همسايه براي شركت در اين عزاداريها به شهر اردبيل مسافرت ميكنند. اگر امسال تصميم داريد عزاداري زيبا و پرشوري را تجربه كنيد يكي از پيشنهادهاي ما شهر اردبيل است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۹ مهر ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]