واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: دوشنبه ۲۳ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۵
کشف جامی از سفال «لپویی» در کنار یک گور چاله، میتواند دریچهای از این دورهی ناشناخته را در تاریخ ایران باز کند. به گزارش ایسنا، کامیار عبدی - سرپرست هیأت کاوش در تپه لپویی - با بیان این مطلب گفت: کاوش در تپه «لپویی» به کشف گور چالهای شامل تدفین از دوره لپویی، یک جام با سفال لپویی، آتشدان نعل اسبی، سازه حرارتی و تکه های دو خمره بزرگ منجر شد. او افزود: به جز الگوی استقراری و سفال، دانش ما درباره دوره لپویی عملاً نزدیک به صفر بود، اما بر اساس لایهنگاری تطبیقی مشخص شد که دورهی لپویی پس از دوره «باکون» و پیش از دوره «بانش» در دورهبندی پیش از تاریخ حوزه رود «کر»، یعنی حدود ۳۸۰۰ تا ۳۳۰۰ پیش از میلاد قرار داشت. عبدی بیان کرد: در سالهای اخیر با کاوش در محوطههای باستانی تپه «مهرعلی» دشت سده در شمال فارس و تل نورآباد و تل اسپید دشت نورآباد در غرب فارس تا اندازهای به اطلاعات ما درباره دوره «لپویی» افزوده شده است، اما برخی پرسشهای کلیدی دربارهی این دوره، از قبیل گاهنگاری مطلق، اقتصاد معیشتی، ساختار اجتماعی و تشکیلات سیاسی آن کماکان در هالهای از ابهام بود. به گفته وی، در مرحله جدید «پروژه باستان شناسی فارس» پس از 10 سال وقفه بعد از کاوش در «ملیان» در سال ۱۳۸۳ بر اساس مجوز پژوهشگاه میراث فرهنگی با کمک دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت در مرداد و شهریور ۱۳۹۴ هیأتی عازم کاوش تپه لپویی شد. سرپرست هیأت کاوش در تپه لپویی اهداف اصلی این هیأت را، پیدا کردن مدارکی برای پاسخ مقدماتی به پارهای از پرسشهای پیش گفته و تعیین عرصه و حریم تپه لپویی ("تپه شنگولی" به لفظ محلی) به منظور جلوگیری از تخریب تنها تپه باقی مانده از مجموعهای که «سامنر» در سال ۱۳۴۶ شناسایی و ثبت کرده بود، اعلام کرد. او افزود: کاوش در تپه لپویی در بیستم مرداد ۱۳۹۴ با گشودن یک تاشه (واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای "ترانشه") به ابعاد ۲ در ۵ متر به نام TT۱ آغاز شد و پس از پاک کردن خاک سطحی به عمق ۳۵ تا ۵۵ سانتی متر که محتوی قطعات سفال بود، نهشتهای باستانی آشکار شد. عبدی گفت: با وجود تلاش و دقت فراوان به جز یک آتشدان نعل اسبیِ شکل چینهای، اثری از پدیدارهای معماری پیدا نشد. محدوده اطراف این آتشدان پر از خاک مخلوط با خاکستر بود که برای شناورسازی جمع آوری شد. او افزود: لایهی زیرین نهشتی متراکم از آوار فشرده با اندکی یافتههای باستانی بود که به جز چند مکانه (واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای "لوکوس") در آن اثر دیگری پیدا نشد. عبدی اظهار کرد: در لایه زیرین آن سازه حرارتی دیگری با ساختاری کاملاً متفاوت پیدا شد که عبارت بود از لایهای از خاکستر که روی آن به شکل نامرتب قطعات متعدد سنگهایی به اندازه تقریبی مشت انسان چیده شده بود. وی با بیان اینکه قسمت زیرین این سنگها حرارت دیده و سوخته بود، اما بر قسمت رویی آنها اثری از سوختگی دیده نمیشد، اظهار کرد: این شیوه تولید حرارت در محوطههای دوره نوسنگی متداول بوده، اما ادامه آنها تا دوره لپویی پرسش برانگیز است. نکته دیگر این که هیچ یک از سنگها استفاده نشده اند و به حال خود رها شده بودند. وی بیان کرد: با توجه به این که چند قطعه سفال از همین جنس در دیواره جنوبی تاشه مشاهده شد به گمان این که این تکه سفالها به این خمره تعلق دارند تاشه یک متر به سمت جنوب گسترش یافت، اما با خاکبرداری در این محدوده مشخص شد که این تکه سفالها در واقع به خمره ای دیگر تعلق دارند که آن نیز به طور کامل خاکبرداری و نهشت درونش برای شناورسازی جمع آوری شد. عبدی افزود: به این امید که این دو خمرۀ بزرگ در کنار دیواری قرار دارند تاشه یک متر به سمت جنوب و شرق گسترش یافت، اما در اینجا نیز با وجود کنکاش فراوان بجز نهشت فشرده با اندکی یافته های باستانی به هیچ گونه پدیدار (واژه مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی برای "فیچر") برنخوردیم. او اظهار کرد: در روزهای پایانی فصل کاوش در گوشه شرقی-شمال شرقی تاشه پدیداری ظاهر شد که احتمالاً یک گور چاله ای است ودر جنب غربی گور یک جام به دست آمد که از سفال لپویی است و نشان می دهد که به احتمال زیاد گور نیز به این دوره تعلق دارد. به گفته وی اگر این پیش فرض ما درست باشد این نخستین تدفین از دوره لپویی است که تا به حال شناسایی شده و میتواند دریچهای به روی این دورهی ناشناخته در تاریخ ایران باز کند. به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، تپه لپویی در فاصلۀ حدود ۲۰۰ متری شمال شهرک لپویی در بخش زرقان در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال شیراز قرار دارد. جاده آسفالته شیراز به «هرابال و بیضا» از شمال تپه میگذرد و بخشهایی از تپه را از بین برده است. طول تپه در راستای شرقی-غربی ۱۴۰ متر و پهنای آن در راستای شمالی- جنوبی ۱۳۰ متر است و مساحت محوطه حدود یک دوم هکتار و بیشترین ارتفاع آن از زمینهای اطراف اندکی بیش از یک متر است. این محوطهی تاریخی به شماره ۱۶۷۰۳ در ۲۰ بیستم شهریور 1385 در فهرست آثار ملّی به ثبت رسید. زنده یاد «ویلیام سامنر» در بررسیهای خود در حوزه رود کر در سال ۱۹۶۷ میلادی (۱۳۴۶ شمسی) مجموعهای شامل چند محوطه باستانی کوچک بین ۵/۰ تا ۵/۱هکتار در مرتع پایین دست روستای وقت لپویی را شناسایی کرد. به نظر میرسد بیشتر این محوطهها تک دورهای و با سفال سرخرنگ بدون نقش بودند که این سفال پیشتر در دههی ۱۹۳۰ میلادی (۱۳۰۹هجری شمسی) در لایههای به هم ریختهی فوقانی «تل باکون» شناسایی و از سوی کاوشگران "باکون الف۵" نامگذاری شده بود. سامنر با بیان وجود ارتباطات لایه نگاشتی و گاهنگاشتی بین سنت سفالگری باکون و این سنت سفالگری، با توجه به ماهیت متفاوت سفال سرخرنگ لپویی آن را سبکی متفاوت از سفال شناخت و مرحله ای از دوره بندی پیش از تاریخ حوزهی رود کر را با نام "لپویی" معرفی کرد. کاوش در تپه لپویی که در تاریخ ۲۰/۵ /۹۴ با مجوز ریاست پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری شروع شده بود به پایان رسید. انتهای پیام
کد خبرنگار:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 71]