واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: اقتصاد دانشبنيان؛ ضرورت كشور، فانتزي مديران دولتي
بعد از انتشار پيدرپي هشدارها مبني بر افت رشد علمي كشور در دو سال اخير، روز گذشته معاون پژوهش وزير علوم نيز از چالشها و فعاليتهاي شركتهاي دانشبنيان و كمرغبتي مديران دولتي به عقد قرارداد با اين شركتها گفت...
نویسنده : نفيسه ابراهيمزاده انتظام
بعد از انتشار پيدرپي هشدارها مبني بر افت رشد علمي كشور در دو سال اخير، روز گذشته معاون پژوهش وزير علوم نيز از چالشها و فعاليتهاي شركتهاي دانشبنيان و كمرغبتي مديران دولتي به عقد قرارداد با اين شركتها گفت. اين اعلام رسمي نشان ميدهد بهرغم اصرارها، براي منحصر كردن چالشهاي حوزه توسعه دانش و فناوري به دولتهاي قبل، دولت كنوني نيز با همان كشمكشهاي سنتي دست به گريبان است و براي برخي مديران دولتي هنوز اقتصاد دانشبنيان، يك فانتزي است.
ديروز وحيد احمدي، معاون پژوهش و فناوري وزارت علوم در نشست رؤساي پاركهاي علم و فناوري ضمن گلايه از عملياتي نشدن ابلاغ رئيسجمهور مبني بر انعقاد قرارداد دستگاههاي اجرايي با شركتهاي دانشبنيان، چالشهاي اساسي حوزه فناوري را بيان كرد. كمرنگ بودن نقش بخش خصوصي در نظام توسعه فناوري و نوآوري در كشور، بحث همكاريهاي بينالمللي در تجاريسازي، عدم وجود نگاه سيستمي به تدوين سياستها و تناقضات ميان سيستمها، بحث در پيادهسازي و اجراي سياستها، شفاف نبودن جايگاه فناوري و نوآوري در سياستگذاريها و فقدان فضاي رقابتي، همچنين فقدان مكانيسمهاي مربوط به تقاضا و حاكميت نگاه خطي و دستوري در سياستگذاري، ناهماهنگي و موازيكاري نهادهاي متولي كه در دولتهاي قبل كاملاً مشهود بود، ضعف در سياستگذاري توسعه فناوري، عدم يكپارچگي ميان سياستهاي اين حوزه، ضعف نهادهاي مالي در توسعه فناوري، ضعف مراكز دانشگاهي در خلق سياستها، ارتباط نامناسب صنعت و دانشگاه، كمبود نيروي انساني متخصص، پايين بودن ظرفيتها و ضعف در جذب سرمايهگذاريها تعدادي از چالشهاي حوزه فناوري از نگاه معاون وزير علوم هستند.
ضرورت كشور، فانتزي مديران دولتي!
در اظهارات احمدي به عنوان مدير اول پژوهش و فناوري در آموزش عالي چند مسئله قابل تأمل است. اول اينكه وجود ناهماهنگي و موازيكاري نهادهاي متولي و منحصر دانستن آن به دولتهاي قبل، با عملياتي نشدن ابلاغ رئيسجمهور مبني بر انعقاد قرارداد دستگاههاي اجرايي با شركتهاي دانشبنيان در تعارض است و نشان از اين دارد كه برخي از مديران دولت فعلي نيز توجه به اقتصاد دانشبنيان را فانتزي ميدانند.
علاوه بر اين ضعف مراكز دانشگاهي در خلق سياستها، ارتباط نامناسب صنعت و دانشگاه و كمبود نيروي انساني متخصص چالشهايي سنتي بر سر راه توسعه پايدار مبتني بر دانش و فناوري بومي هستند و اتفاقاً تدبير آنها جزو سرفصلهاي وظايف و اساسنامه وزارت علوم، تحقيقات و فناوري است.
احمدي با اشاره به مشكلات پاركهاي علم و فناوري گفت: كمبود فضا، پيچيدگي روند اعطاي تسهيلات تجاريسازي و مشكلات اقتصادي كشور اعم از ركود تورمي، كمبود كسب و كار، كمبود اعتبارات و چالش اقتصادي به شدت دولتي و نفتي از چالشهاي پاركهاي علم و فناوري است.
اين دست شواهد و مستندات و آماري كه اتفاقاً از سوي خود وزارت علوم منتشر ميشود جمع بيشتري از صاحبنظران و كارشناسان را به اين باور ميرساند كه اين وزارتخانه در مديريت و راهبري شركتهاي دانشبنيان و تجاريسازي محصولات با فناوري سطح بالا دچار چالش است و مأموريت سنتي و تكبعدي آموزشي آن براي سالهاي متمادي وزارت علوم را دچار رخوتي كرده كه رها شدن از آن به اندازه بينياز شدن از بودجه دولتي سخت است و اگرچه امروز معاون پژوهشي از ضعفهاي مزمن در حوزه دانش و فناوري در دولتهاي قبل ميگويد، به همان نسبت آمار توسعههاي موجود هم مرتبط با دولتهاي قبل است و امكان ندارد تمام آنها دستاورد دو سال گذشته باشد. در اين صورت عملكرد وزارت علوم در سالهاي اخير از اساس دچار ابهام ميشود.
حال وزارت علوم خوب است؟!
اين گزارشها در حالي از سوي وزارت علوم و منابع نظارتي منتشر ميشوند كه رسانهها نيز به طور مداوم نسبت به كاهش شتاب رشد علمي كشور در دو سال اخير هشدار ميدهند. نمونه اين گزارشها درباره مقايسه رشد توليد مستندات علمي عربستان با توليدات علمي كشورمان ظرف دو سال گذشته است. بر اين اساس درصد رشد توليد مستندات كشور عربستان در سال 2014 نسبت به سال 2013 در مقايسه با ايران در حدود 477 برابر است كه با سياستهاي كلي ايران در حوزه علم و فناوري خصوصاً در منطقه، همخواني ندارد. در عين حال توليدات علمي كشور ايران نسبت به دو سال قبل (سال 2012)، سيري نزولي داشته كه قابلمقايسه با رشد علمي بيش از 30 درصدي عربستان نيست.
همچنين توليد مستندات علمي عربستان نسبت به سه سال پيش در مقايسه با ايران، 60 برابر است و تمام اينها در شرايطي اتفاق افتاده است كه بنا به تشخيص و تأكيد و حمايت همهجانبه رهبري انقلاب توسعه دانش و فناوري و اقتصاد مبتني بر آن، فراگير و به گفتمان رايج تبديل شده است.
اين در حالي است كه مقام معظم رهبري وزارت علوم را به طور مستقيم خطاب قرار ميدهند و ميگويند: «كاري كنيد كه شتاب رشد علمي فروكش نكند.» و همواره بر حفظ و ارتقاي اقتدار علمي كشور تأكيد دارند.
چنانچه وزارت علوم همچنان با چالشهاي ابتدايي در حوزه فناوري دست به گريبان و از طرفي در حفظ شيب رشد علمي به رغم تغيير مناسبات بينالمللي كشورمان ناتوان است و به استناد گزارشهاي منتشر شده، ازرقابت نفسگير با دادههاي فرهنگي ديگر رسانهها هم جامانده، پس ابهامي كه مطرح ميشود اين است كه يا حال ستاد آموزش عالي خوب نيست يا ظرفيت و توان آن غير از محدوده علوم، تحقيقات و فناوري صرف ميشود يا مديريت آن ترجيح ميدهد به جاي ورود مؤثر در حوزههاي اثرگذار و البته داراي خطر، به فعاليت در حوزه آموزش اكتفا كند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۰ شهريور ۱۳۹۴ - ۱۹:۳۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 24]