واضح آرشیو وب فارسی:فارس: پای درس اخلاق آیتالله جوادی آملی
توصیههای لقمان حکیم درباره مجالس ذکر
لقمان به فرزندش فرمود: پسرم! اگر گروهی را دیدی که به یاد خدا نیستند با آنان همنشینی نکن، زیرا اگر عالم باشی علمت به تو سودی نمیبخشد و اگر جاهل باشی جهلت را بیشتر میکنند و چه بسا که عقوبتی برایشان فرا رسد و تو را نیز فرا گیرد.
به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، آیتالله جوادی آملی از جمله فقها و اندیشمندانی است که به طور مفصل درباره حکمت و فلسفه اعمال عبادی دین مبین اسلام سخن گفته است. آنچه در ادامه میخوانید برگرفته از بیانات این عالم فرزانه است.
هر چیزی که نام خدا و یاد او را زنده میکند ذکر او است خواه به صورت اذکار متعارف بین ذاکران باشد یا به صورت اذکار متداول بین عالمان؛ یعنی حوزه درس، مجلس ذکر است. معلم و متعلم هر دو مشغول به ذکر الهیاند. این مطلب را گذشته از تحلیل معنای ذکر و استنباطهای عمومی میتوان از برخی احادیث وارده در این باره نیز استظهار کرد. در کتاب وسائلالشیعه آمده است که لقمان به فرزندش گفت: «قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ یَا بُنَیَّ اخْتَرِ الْمَجَالِسَ عَلَى عَیْنِکَ فَإِنْ رَأَیْتَ قَوْماً یَذْکُرُونَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَاجْلِسْ مَعَهُمْ فَإِنَّکَ إِنْ تَکُ عَالِماً یَنْفَعْکَ عِلْمُکَ وَ یَزِیدُوکَ عِلْماً وَ إِنْ کُنْتَ جَاهِلًا عَلَّمُوکَ وَ لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ یُظِلَّهُمْ بِرَحْمَهٍ فَتَعُمَّکَ مَعَهُمْ وَ إِذَا رَأَیْتَ قَوْماً لَا یَذْکُرُونَ اللَّهَ فَلَا تَجْلِسْ مَعَهُمْ فَإِنَّکَ إِنْ تَکُ عَالِماً لَا یَنْفَعْکَ عِلْمُکَ وَ إِنْ تَکُ جَاهِلًا یَزِیدُوکَ جَهْلًا وَ لَعَلَّ اللَّهَ أَنْ یُظِلَّهُمْ بِعُقُوبَهٍ فَتَعُمَّکَ مَعَهُمْ»؛ لقمان حکیم به فرزندش میفرماید: ای پسرکم! مجالس را با بینش روشن انتخاب کن. اگر گروهی را دیدی که ذکر خدا را می کنند با آنان همنشینی کن، زیرا اگر عالم باشی از علمت بهره میبری و اگر جاهل باشی تعلیمت میدهند و شاید خداوند سایه رحمتش را بر سر آنان گسترد، پس تو نیز مورد رحمت قرار گیری. و اگر گروهی را دیدی که به یاد خدا نیستند با آنان همنشینی نکن، زیرا اگر عالم باشی علمت به تو سودی نمیبخشد و اگر جاهل باشی جهلت را بیشتر میکنند و چه بسا که عقوبتی برایشان فرا رسد و تو را نیز فراگیرد. ظاهر مذاکره خداوند مذاکره علوم الهی است به دلیل اینکه فرمود: نشستن با ذاکران خدا، جاهل را عالم میکند و سایر قرائنی که در این حدیث آمده است. لذا صاحب کتاب «وسائل الشیعه» فرموده محدثان بزرگوار امامیه مانند کلینی و دیگران از اینگونه احادیث استفاده مذاکره علمی کردهاند. از این رو اینها در باب رجحان مباحثههای علمی نقل کردهاند آنگاه خود صاحب وسائل میگوید: در بسیاری از موارد روایی «ذکر» به معنای علم است. منطقه ذکر خدا چون ذکر به معنای یاد است و اختصاصی به نام ندارد و مذاکره علمی پیرامون معارف و احکام مصداق بارز نام خداست، بنابراین حوزه تعلیم و تعلم، منطقه ذکر خداوند خواهد بود و هر اثری که بر مطلق ذکر (نه ذکر خاص) مترتب باشد بر مذاکره علمی مترتب خواهد شد مثلاً آنچه درباره همنشین خداوند با ذاکران وارد شده شامل حوزه تعلیم و تعلیم میشود. ابوحمزه ثمالی از امام محمد باقر (ع) نقل کرد در تورات اصیل و غیر مُحرّف نوشته شده که موسی کلیم(ع) از پروردگار خود پرسید آیا تو نزدیکی که با تو نجوا کنم؛ یا دوری تا تو را ندا کنم؟ خداوند وحی فرستاد: «أَنَا جَلِیسُ مَنْ ذَکَرَنِی»؛ اطلاق حدیث شامل هرگونه ذکر خدا میشود خواه ذکر مناجاتی، مناداتی و خواه ذکر علمی و گفتوگو فکری و فرهنگ دینی. هماهنگی یاد خدا و تفکر علمی یاد خدا (ذکر) با تفکر عمیق علمی که آن هم ذکر خدا است کاملاً هماهنگ است و هر کدام، دیگری را تأئید و از دیگری استمداد میکند. یعنی یاد خدا سبب تقویت بنیه علمی میشود و هوش را شکوفا میکند و مذاکره علمی، روح را به یاد خدا مترنم و متذکر میکند و هر کدام افسرده شدند دیگری او را شاداب و شکوفا میسازد گر چه جناب ملا رومی ذکر را به مثابه خورشید قرار داده که فکر پژمرده و افسرده را به اهتزاز و جنبش در میآورد. این قدر گفتیم باقی فکر کن/ فکر اگر جامع بود رو ذکر کن ذکر آرد فکر را در اهتزاز/ ذکر را خورشید این افسرده ساز در پایان شایسته است گفته شود «سبحان من جعل الاعتراف بالمعجز عن الذکر ذکرا»؛ پروردگار حلاوت ذکرت را به مشتاقان مفتاق عطا فرما. انتهای پیام/ک
94/05/11 - 08:04
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 120]