واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: چهارطاقی خیرآباد گچساران یادگار 350 سال رونق اقتصاد دوره هخامنشی است گچساران - ایرنا - پژوهشگر آثار تاریخی گفت: مجموعه آثار تاریخی منطقه خیرآباد یادگار 350 سال شکوه و رونق اقتصاد ایران در دوره هخامنشیان است.
محمدرضا حیدری روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: بناهایی متشکل از پل ها و چهارطاقه به منظورهای مختلف برای سهولت عبور کاروانیان در جاده ارتباطی گچساران به بهبهان احداث شده است.
وی تصریح کرد: چهارطاقه خیرآباد بنا به اقوال مشهور آتشکده بوده اما چون آتشکده ها در محل ها پرتردد مردم ساخته می شده است واین سازه در جاده ساخته شده به نظر می رسد برای نگهبانی احداث شده باشد.
وی اظهار کرد: پل خیرآباد که بخشی از آن باقی مانده یکی از سازه های منحصربه فرد ایران است.
حیدری ابراز داشت: این پل برای سه منظور عبور آب، اسکان کاروان ها و تردد ساخته شده است.
وی بیان کرد: این مجموعه آثار یادگار 350 سال رونق تجارت در ایران است که با حمله اعراب و خراب کردن بخش مهمی از این بناها به یمن انتقال یافته است.
حیدری تصریح کرد: این سازه ها در جاده ارجان و به آورد شهر که دروازه تجارت ایران از خلیج فارس به جاده ابریشم بود در دوره اردشیر بابکان احداث شده است.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گچساران گفت:عملیات اجرایی تعیین حریم اثر تاریخی تپه ده وه خیرآباد از توابع این شهرستان آغاز شد.
هومن عنایی روز افزود: برای اجرای این طرح که با همکاری تیم باستان شناس اعزامی از تهران اجرا می شود 15 گودال به مساحت یک متر در یک متر حفر می شود.
وی اظهار کرد: هدف از اجرای این طرح تخمین قدمت و دوره تاریخی، شناسایی آثار تاریخی احتمالی در محوطه اجرا می شود.
عنایی گفت:جلوگیری از دخل و تصرف و ساخت و سازهای غیرمجاز از دیگر اهداف تغیین حریم محوطه های تاریخی است.
وی همچنین از شروع عملیات اجرایی مرمت و مقاوم سازی چهارطاقه خیرآباد و گنبد لیشتر در این شهرستان خبرداد.
عنایی گفت:این طرح ها با 650 میلیون ریال اعتبار اجرا می شود.
چهارطاقه حیرآباد در جاده بهبهان به دهدشت، در منطقه خیرآباد علیا واقع شده و این اثر در تاریخ دوم اسفند 1327 با شماره ثبت 371 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چهارطاقه در معماری به کالبدی با زمینه چهارگوش و پوشش گنبدی، متشکل از چهار پایه و یک طاق گنبدی بر روی آن، با چهار ورودی طاق دار گفته می شود. چهارطاقه را چهاردر، چهارقاپو و چهاردروازه نیز نامیده اند.
چهارطاق یک نقشه مربع دارد و عناصر اصلی تشکیل دهنده آن عبارتند از: یک جرز در هر یک از چهار گوشه نقشه مزبور، چهار قوس که چهار جرز را به هم متصل می کند، یک گنبد که به کمک یک گوشواره در بالای قوس ها ساخته می شود و یک درگاه که در هر یک از چهار ضلع بنا پس از خاتمه کار به وجود می آید.
هر چهار پایه و چهارطاق این بنا سالم هستند.
مصالح اصلی به کار رفته در ساخت این بنا، سنگ، گچ و لاشه است که در طول صدها سال گنبد بزرگ و حجیم بنا را حفظ کرده است.
چهارطاقی خیرآباد با چهار فیل گوش پوشیده و طاق روی آن احیا شده است علاوه براین بنا، در اطراف آن تأسیسات دیگری نیز دیده می شود.
در بررسی های باستان شناسی بر روی تپه های اطراف، در عمق حدود 50 تا 60 سانتی متری تپه ها سوخته هایی بدست آمده که به نظر می رسد علاوه بر آتشکده چهارطاقی و انجام مراسم مذهبی در آن، بر فراز تپه ها نیز گودال هایی برای افروختن آتش تعبیه شده است.
بنا به پژوهش های آندره گدار، این چارطاقی در مسیر جاده تاریخی و باستانی ِفارس به خوزستان قرار دارد.
گنبد این بنا به شکل گردچین ساخته شده است.
پایه های آن با سنگ های چکش کاری شده و فضای زیر گنبد با خطوط هندسی ساده تزیین شده اند.
چهارطاقی خیرآباد در اثر بارندگی های شدید سال 1370 و همچنین زمین لرزه ایی که در این سال به وقوع پیوست، دچار صدماتی از ناحیه پایه ها و بدنه شد. علاوه بر این، گذشت زمان باعث شده بود شکاف های بزرگی در سقف و پایه های بنا ایجاد شود، از این روی در شهریور 1390، مرمت گران وابسته به اداره میراث فرهنگی استان کهگیلویه و بویراحمد پایه های این بنا را با ملات سیمان بازسازی کرده اند که موجب آسیب رسیدن به آن شده است.
خیرآباد یا فروزک ناحیه ای گرمسیری با سابقه طولانی در تاریخ، واقع در جنوب غربی استان و تپه باستانی «ده وه» با قدمت حداقل پنج هزار سال در این محل قرار دارد.
در فاصله 50 کیلومتری از شهر دوگنبدان به سمت بهبهان در منطقه خیر آباد و در یک کیلومتری شمال روستای ده وه و در مسیر راه شاهی آن دوران بنایی از دوره ساسانی در جانب چپ رودخانة خیرآباد قرار دارد.
8143/1662
04/05/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]