واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
قیام 15 خرداد به روایت پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران
فصل دوم دفتر اول پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران به قیام 15 خرداد که بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی نام مبدأ نهضت را برای آن برگزیده است، اختصاص دارد.
به گزارش خبرنگار کتاب و ادبیات خبرگزاری فارس، پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران در سه دفتر در بهمن ماه 1392 به کوشش مجتبی سلطانی احمدی و رحیم نیکبخت میرکوهی توسط مؤسسه خانه کتاب منتشر شد. فصل دوم دفتر اول پژوهشنامه انقلاب اسلامی ایران به قیام 15 خرداد که بنیانگذار فقید جمهوری اسلامی ایران نام مبدأ نهضت را برای آن برگزیده است، اختصاص دارد. این فصل با 5 عنوان مقاله ابعاد و زوایای دیگری از قیام 15 خرداد را روشن میکند. به مناسبت پنجاه و دومین سالروز قیام 15 خرداد عناوین و چکیده این مقالات پژوهشی به علاقهمندان انقلاب شکوهمند اسلامی ایران تقدیم میشود. * تحلیل سخنان امام خمینی(ره) در عصر عاشورای 1342 مهرماه 1341ش و آغاز اجرای سیاستهای جدید تحمیلی از طرف ایالات متحده، مقدمهای برای تحولات جدید در ایران شد که محور آن نهضت اسلامی ملت ایران به رهبری امام خمینی بود. این نهضت غیرمنتظره و ناگهانی به تدریج فراگیر و قدرت گرفت، به گونهای که از ابتدای سال 1342ش، هیأت حاکمه مجبور به قدرتنمایی و خشونت برای حفظ موقعیت و حتی موجودیت خود شد. در خرداد 42، برابر با محرم 1383 ق، امام خمینی در سخنرانی تاریخی خود در مدرسهی فیضیه، با تحلیل اوضاع کشور و سیاستهای رژیم و با مقایسهی شاه و یزید و افشای ماهیت برنامههای اسراییل و بهاییان در ایران و تشویق مردم به مقابله و مقاومت در مقابل سلطهی آمریکا و دفاع از اسلام و روحانیت، در واقع تصور براندازی رژیم را ایجاد و وضعیت جدیدی در فضای سیاسی کشور شکل گرفت. سخنان امام(ره) در عصر عاشورای سال 1342 ش، در پاسخ به سخنان و مواضع محمدرضا شاه و سران رژیم برای سرکوب نهضت اسلامی و با الهام از فرهنگ و فلسفهی قیام امام حسین(ع) در سال 61 ق بود. اما دولت شاه امکان تحمل و سکوت در قبال چنین سخنانی را نداشت. از این رو تصمیم به بازداشت امام خمینی و تعدادی از روحانیون مبارز و برجسته گرفت. این سخنان و اقدامات واکنشی رژیم در دستگیری امام خمینی و تعدادی از یاران وی، قیام بزرگی را به دنبال داشت که خود مبدأ تحولات بزرگی شد. قیام 15 خرداد سال 42 ش، مبدأ انقلاب اسلامی و سرآغاز تحولات نه تنها در ایران، بلکه در مناطق دیگری از جهان شد. * واکاوی خاطرات علم از قیام پانزده خرداد1342 مقالهی حاضر با تکیه بر یادداشتهای اسدالله علم نخستوزیر سرکوبگر مردم در قیام 15 خرداد و با توجه به شخصیت وی و نزدیکی و ارتباط تأثیرگذارش با محمدرضا پهلوی نوشته شده است. به دلیل سانسور مطبوعات از این قیام مردمی در روزنامههای آن زمان مطالب چندانی به چشم نمیخورد، به همین دلیل اگرچه روایت علم از آنروزها یک روایت درباری یک طرفه است، اما دقیقا در همین یادداشتهای علم، نخستوزیر دست نشاندهی رژیم، در اعتراف به کشتار و خونریزی مردم در آن قیام عظیم و باشکوه مردمی، نکاتی نهفته است که لازم شد به این یادداشتها که به خصوص قبل از انقلاب و به دور از فشار و تأثیر گرفتن از جوهای سیاسی نوشته شده است، رجوع شود تا به قیام 15 خرداد بیشتر و موشکافانهتر پرداخته شود و از دل این حکایت درباری به واقعیاتی تازه رسید. * نقش و عملکرد حوزههای ده نفرهی هیأتهای مؤتلفه اسلامی در قیام پانزده خرداد هیأتهای مؤتلفهی اسلامی که در اوایل دههی 1340ش از متن بازار تهران شکل گرفت، از جمله گروههایی است که با آغاز نهضت امام خمینی(ره) فعالیت های خود را آغاز کرد. این هیأت در کلیهی اقدامات و فعالیتهای تأثیرگذار آغازین سالهای نهضت امام خمینی(ره) در جهت مبارزه با رژیم پهلوی، نقش برجستهای ایفا کرد. از جمله این اقدامات میتوان به برپایی تظاهرات عاشورای 42 ش، و قیام پانزده خرداد، اشاره داشت. یکی از دلایل موفقیت هیأتهای مؤتلفه در این زمینه، تشکیل حوزههای ده نفره بود. برخی از اعضای کلیدی مؤتلفه توانستند با مدیریت و نظارت این حوزهها در قیام پانزده خرداد تأثیرگذار باشند. لذا این مقاله درصدد است به این سؤال اصلی بپردازد که حوزههای ده نفرهی مؤتلفه چگونه توانست در قیام پانزده خرداد، به ایفای نقش بپردازد؟ * نقش خاندان علم الهدی در قیام پانزده خرداد در پیدایش قیام 15 خرداد1342ش و تداوم آن، جریانهای سیاسی و مذهبی گوناگونی در سراسر کشور مشارکت داشتند و از این خیزش که به حمایت از امام خمینی آغاز گردید حمایت میکردند. در این میان خانوادههایی بودند که با توجه به باورهای عمیق مذهبیشان خود را موظف میدانستند که با تأسی به ائمهی شیعه به صورت همه جانبه و فراگیر از مرجعی ظلم ستیز در برابر حکومتی ستمگر حمایت کنند. این پژوهش نقش سازندهی خانواده ی آیت الله سید مرتضی علم الهدی در خوزستان را بررسی و تبیین میکند. * شهدا و مجروحین قیام 15 خرداد قیام خونین و تاریخساز 15 خرداد سال 1342ش نقطهی عطفی در تاریخ معاصر ایران است، که از آن میتوان به عنوان طلیعهی انقلاب اسلامی یاد کرد. این قیام که در اعتراض به دستگیری امام خمینی همزمان در قم، تهران، ورامین و دیگر نقاط ایران شکل گرفت و تا چند روز بعد از آن نیز همچنان ادامه داشت، با اعلام حکومت نظامی و با دستور نخستوزیر وقت، با سرکوب شدید دستگاههای امنیتی مواجه شد. متعافب آن تعداد زیادی از اقشار مختلف مردم (بازاریان، کشاورزان، کارگران و... ) به شهادت رسیدند و برخی نیز مجروح و مصدوم شدند. گستردگی قیام 15 خرداد و تعداد زیاد شهدا، شاه و ساواک را با قدرت اطلاعاتی خود حیران و سردرگم کرد. شهادت جوانان، زنان و مردان در آن روز تاریخی، سدّ عظیم قدرت استبدادی را از بنیان سست نمود. آنها با ایثار و فداکاری خود امروزه، به استناد شواهد و قرائن، پایهگذار اصلی حکومت اسلامی در ایران شدند و نام خود را برای همیشه در تاریخ جاودانه ساختند. این مقاله با استناد به روایات و منابع متنوع به ارزیابی شهدا و مجروحین قیام 15 خرداد پرداخته و دلایل نارسایی در آمار شهیدان و زخمیهای این قیام را بیان میکند. انتهای پیام/
94/03/11 - 08:46
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 52]