واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: پاسداشت روسری زنان لر با جشن «گلونی»
پارچه این روسری بزرگ معمولا ابریشمی یا نخی است و نقش های روی آن نیز جزو رشته های صنایع دستی با نام چاپ روی پارچه است
کد خبر: ۵۰۰۷۷۲
تاریخ انتشار: ۲۷ ارديبهشت ۱۳۹۴ - ۰۷:۳۵ - 17 May 2015
لباس بومی هر منطقه رابطه مستقیمی با فرهنگ و سنن آن منطقه دارد، یکی از جاذبههای فرهنگی و قومی آن سرزمین بهشمار میرود که در صورت توجه و احیا، همچون دیگر جاذبههای گردشگری قدرت و کشش جذب گردشگر برای آن منطقه را دارد.
به گزارش جام جم، اتفاقی که از سال 92 برای پوشش زنان لر در لرستان افتاده این است که به همت زنان و دختران این استان، روزی برای پاسداشت و احیای روسری محلی این سرزمین به نام «گلونی» نامگذاری شده تا به بهانه این روز، این پوشش 3000 ساله دوباره جایگاه و منزلت خود را در میان پوشش مردمان این دیار بیابد.
این پوشش که شاید هنوز بتوان آن را بر سر زنان سالمند این سرزمین مشاهده کرد، همچون دیگر پوشش های ایرانی در سراشیبی فراموشی قرار گرفته بود، که از 2 سال پیش و به همت برخی از زنان فعال در عرصه اجتماعی خرم آباد، برنامه ای برای احیا و گسترش استفاده از آن طراحی شد و از همان زمان، هرساله جشنواره ای برای معرفی، پاسداشت و ترویج آن، با حمایت میراث فرهنگی لرستان در 26 اردیبهشت ماه برگزار می شود.
معاون صنایع دستی اداره میراث فرهنگی لرستان با بیان این که ایده احیای این پوشش لری و نامگذاری روزی به نام آن، اولین بار در سال 92 توسط عده ای از زنان فرهیخته استان از جمله خانم آتوسا رحمتی و با تشکیل کمپینی در این زمینه آغاز شد، به جام جم می گوید: این گروه فعالیت تبلیغی خود را در این زمینه ابتدا در سایت های اجتماعی آغاز کرد و همزمان میراث فرهنگی نیز به حمایت از این حرکت و همراهی با مردم، تمام امکانات از جمله مکان برگزاری جشن را در اختیار آنان قرار داد، به طوری که امسال نیز این جشن در باغ گلستان نزدیک قلعه باستانی فلک الافلاک به اجرا درآمد.
فرزانه عادلی ویژگی خاص این روسری را، قدمت چند هزار ساله و نوع و فرم بستن آن عنوان می کند و می افزاید: این پوشش که با نقش و نگارهای سنتی همراه است، با این فرم بستن، فقط خاص سرزمین لرستان است که در گذشته علاوه بر لرستان کنونی شامل بخش هایی از استان های همجوار همچون ایلام، کرمانشاه و خوزستان نیز می شده، به همین دلیل اکنون می توان آن را علاوه بر لرستان بر سر زنان پیر و میانسال این مناطق و درکل مناطق لک نشین و لرنشین این استان ها هم مشاهده کرد.
وی با بیان این که پارچه این روسری بزرگ معمولا ابریشمی یا نخی است و نقش های روی آن نیز جزو رشته های صنایع دستی با نام چاپ روی پارچه است، خاطرنشان می کند: گرچه این پوشش به صورت اصیل آن، هم اکنون در میان زنان مسن و مادربزرگ های این دیار مرسوم است، اما دختران جوان نیز اکنون اگر آن را به شکل سربند قدیم استفاده نکنند، همچون روسری های معمولی بر سر می اندازند.
به گفته عادلی، گلونی پارچه ای حدود 1.5 در 1.5 متر بوده که آن را دور سر می بستند و نوع استفاده آن هم در مناطق مختلف، متفاوت است، به طوری که برخی 4 روسری را به هم دوخته و به عنوان سربند استفاده می کنند و برخی از یک یا دو عدد استفاده می کنند. همچنین این طور مرسوم بوده که زنان مسن گلونی های سیاه به سر می کرده اند و زنان جوان رنگ های شاد همچون سبز، قرمز، نارنجی و آبی را به سر می بستند.
این کارشناس به میزان تاثیرگذاری این جشنواره نیز اشاره کرده و می گوید: این روسری در یکی دو سال اخیر که تبلیغات زیادی برای آن شده، طرفداران زیادی بویژه در نسل جوان پیدا کرده، به طوری که بسیاری از استان ها خواستار آن شده اند و یکی از محصولات پرفروش لرستان شده است. ضمن این که حجاب بسیاری خوبی نیز برای زنان و دختران محسوب می شود، زیرا از پوشش کاملی برخوردار است.
گلونی را به ثبت می رسانیم
دبیر جشن گلونی نیز از استقبال خوب مردم از سومین دوره جشنواره خبر می دهد و می گوید: نکته قابل توجه حضور لُرهایی بود که از شهرهای مانند کوهدشت، الشتر، اندیمشک، دره شهر، دزفول، تهران، اصفهان و دورود به خرم آباد آمده بودند.
رضا ساکی با اشاره به این که در این جشن، برنامه هایی همچون اجرای موسیقی زنده، غرفه های ارائه غذاهای محلی و سوغات لرستان، فروش البسه محلی و نمایش و فروش گلونی ارائه و اجرا شد، در گفت وگو با مهر می افزاید: براساس این جشن قرار شده هر سال در همین تاریخ دختران و زنان لر با به سر کردن این پوشش سنتی و بومی نام و یاد این اثر ارزشمند را زنده نگه دارند.
وی یادآور می شود که در نظر داریم به کمک دختران و زنان لر این سوغات لرستان را به عنوان صنایع دستی و هنر اقوام لر به ثبت ملی برسانیم.یک باستان شناس هم با بیان این که این سربند در گذشته در لباس مردان هم به کار می رفته است، می گوید: بر اساس بیان مورخانی چون هرودت ریشه سربند آن هم سربند لُری به دوره هخامنشیان و دوره ماد برمی گردد. ضمن این که براساس شواهد و نوشته های تاریخی، سربند از اجزای لباس های ایرانی همه ایرانیان و بخش جدایی ناپذیر آن بوده است.
عطا حسن پور می افزاید: در سالنامه های آشوریان نیز می بینیم که این دستار هم بر سر زنان و هم بر سر مردان وجود دارد و در توصیف اقوام زاگرس، آشوریان، عیلامی ها و مادها از این سربند یاد می شود و در میان نقش برجسته های به جامانده، این سربند به وضوح دیده می شود.
وی به نقش آناهیتا روی یک پلاک گچبری در محوطه برزقباله لرستان نیز اشاره و خاطرنشان می کند: در این نقش، آناهیتا درست مانند زنان لُر، سربندی به دور سر بسته است و گیسوان بافته و طناب پیچش از زیر آن هویداست.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 119]