واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: محیط زیست در راس هرم نیازهای جامعه بحران های زیست محیطی با سرعت و شدت تمام در حال گسترش است و به عنوان بزرگترین چالش قرن، زندگی میلیاردها انسان را در جای جای این کره خاکی مورد تهدید قرار داده است .
آلودگی هوا، کمبود آب و به آخر رسیدن منابع زیر زمینی امروزه نه تنها امری حاشیه ای و فرعی تلقی نمی شود بلکه به دغدغه جدی و اولویت اول تمام جوامع تبدیل شده است .
گرچه اولویت های جوامع به ظاهر باهم یکی نیست اما در برخی مباحث از جمله مسائل زیست محیطی سرنوشت همه ساکنان این کره خاکی بشکلی پیچیده با یکدیگر گره خورده و با هم درآمیخته است ، این بدان معنا است که مصادیق این معضلات و مشکلات بویژه چالش های زیست محیطی با شدت و ضعف در همه جوامع وجود دارد و تنها زمان حادث شدن و بروز آنها متفاوت است .
اولویت ها ، بحران ها و مشکلات جوامع مختلف در حقیقت از نظر موضوعی یکسان و مشترک است و تنها ممکن است زمان وقوع یا سرعت شناخت نسبت به آنها متفاوت باشد مثلا بحران های زیست محیطی در نیمه دوم قرن بیستم به عنوان تهدید جدی در جهان توسعه یافته مطرح شد و اذهان عموم را به خود جلب کرد در حالی که همان زمان این مهم برای کشورهای عقب نگه داشته شده و در حال توسعه ؛ امری حاشیه ای تلقی می شد و همین غفلت موجب شد تا مشکلات زیست محیطی در این جوامع به معضلاتی پیچیده تبدیل شود و چندین دهه بعد در این کشورها رخ نمایان کند.
همان زمان ضرورت حفظ محیط زیست، بازاندیشی در الگوهای توسعه و رفتار با محیط پیرامون به عنوان مهمترین راهکار برای مهار مشکلات و جلوگیری از بحران های زیست محیطی در دستور کار کشورهای پیشرفته اروپایی قرار گرفت و این درحالی بود که در این سوی کره زمین ، بویژه در کشورهای در حال توسعه، تب صنعتی شدن بشدت بالا گرفته بود و حال و هوای توسعه صنعت به عنوان تنها الگوی پیشرفت هر روز رونق بیشتری می گرفت .
در همان زمان که اروپا از راهی پرمخاطره برمی گشت تا محیط زیست خود را نجات دهد ، آسیای جوان و کشورهای درحال توسعه از جمله کشور ما پای جای پای غرب گذاشتند به همین جهت زود تر از آنچه تصور می شد با روند وربه رشد جمعیت، افزایش مهاجرت از روستا به شهر ، تخریب مراتع و جنگلها و دست کاری تار و پود طبیعت ، در میانه راه صنعتی شدن در معضلات زیست محیطی گرفتار شدند.
در حال حاضر شهرهای اصفهان تهران، اهواز، اراک، تبریز، مشهد، شیراز و کرج به عنوان هشت شهر آلوده کشور با بحرانهای زیست محیطی آ لودگی هوا ، کمبود آب و کاهش روز افزون پوششهای گیاهی روبرو است و سلامت ساکنان این مناطق مورد تهدید قرار دارد.
فرصتهای و عرصه های موثر در سالم سازی و تلطیف محیط زیست در نقاط محتلف کشور از جمله تالاب گاوخونی ، دریاچه اورمیه و فهرستی از عرصه های و فرصتهای بی نظیر طبیعی بتدریج به کانونهای بحرانی و متغیرهای تهدید کننده محیط زیست تبدیل شده و حمله ریزگردها مخاطرات جدی برای 22 استان کشور ایجاد کرده است.
هم اکنون جلوه های بهاردر این استانها در سایه توده ای از ریزگردها و غبار متراکم پنهان شده و این پدید علاوه برتخریب طبیعت و محیط زیست منشاه بسیاری از بیماریهای تنفسی و قلبی عنوان شده است .
تالاب گاوخونی در اصفهان که همواه از نظر اقتصادی و زیست محیطی فرصت و نعمتی بزرگ برای شهر اصفهان و مناطق اطراف آن محسوب می شد اکنون برخاک نشسته و به عنوان کانون تولید ریزگردها به تهدیدی جدی برای محیط زیست منطقه مرکزی تبدیل شده است .
کارشناسان محیط زیست و استادان دانشگاهها در چند سال اخیر نسبت به خطر گسترش بیابان زایی در نقاط محتلف کشو بویژه در شرق اصفهان و تشدید آلودگی هوا بدلیل خشک شدن رودخانه زاینده رود و تالاب گاوخونی هشدار داده و معتقدند : این عرصه طبیعی با توجه به شرایط کنونی می تواند با تشدید بیابانزایی و ایجاد کانونهای آلودگی، تهدیدها و آسیب های بسیاری برای کلانشهر اصفهان و حومه آن ایجاد کند .
گرچه این شرایط بسیار نگران کننده است اما روزنه های امید نیز پیدا شده ، آگاهیهای مردم نسبت به اهمیت محیط زیست در حال افزایش است، آسیب شناساسی عملکردهای زیست محیطی در سطوح کارشناسی و مدیریتی مطرح و مورد توجه قرار گرفته و همین امر ضرورت باز اندیشی و نگاه ارزیابانه به گذشته را مورد تاکید قرار داده است .
بی تردید رسیدن به این نکته نشان دهنده توفیقی بزرگ در رویکرد به مسائل زیست محیطی است که این توفیق در پرتو تلاشی جمعی بویِژه تلاش رسانه های ، خبرگزاریها و مطبوعات حاصل شده ، دریغ از گذشته و عزم همگانی برای مقابه با پدیده های ناگوا زیست محیطی در سطوح مختلف جامعه ما مهمترین شاخصه این توفیق است و نشان می دهد که حرکتی بنیادین برای حفظ محیط زیست در اذهان عمومی ایجاد شده که تداو این حرکت نیاز بازبینی گذشته ، بررسی وضعیت فعلی و برنامه ریزی برای آینده است و این در این میان رسانه های جمعی ، اذهان عمومی ، سازمانهای مردم نهاد و مسئولان نقشی مهم و محوری دارند.
* محمد سلطانمرادی
23/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 37]