محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826067355
نوروز در فرهنگ کشورهاي منطقه
واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار یکشنبه 9 فروردین 1388 تعداد مشاهده : 57 نوروز در فرهنگ کشورهاي منطقه جام جم آنلاين: نوروز در ايران و چند کشور منطقه که داراي فرهنگ مشترک با ايران هستند جشن گرفته مي شود، اما در چند سال اخير برخي ديگر از کشورها آن را در قالب تعطيلات رسمي خود گنجانده اند و اين نماد در حال تبديل شدن به يک نماد جهاني است. به گزارش مهر، جشنها اصولاً هويت ملي و يا ديني هر ملتي را تشکيل مي دهند و هر مراسمي بيانگر علائق، سليقه ها و فرهنگ ملت و تعلقات قومي آن به شمار مي رود. جشنها امروزه در بين تمامي اقوام مختلف برگزار مي شود و اين جشنها در هر نقطه و منطقه اي از زمين با ديگر نقاط متفاوت است و در صورتي که مراسمي حرکت خود را از يک قالب ملي و منطقه اي آغاز و به يک نماد بين المللي تبديل شود مي توان دليل آن را وجود ارزشهاي مشترک انساني در آن دانست که منعکس کننده فطرت انسانها و تمايل آنها در کنار هم زيستن و صلح است. عيد نوروز و جشنهاي سال نو شمسي يکي از جشنهاي مهم در بين ايرانيان است. اين جشنها که با آغاز فصل بهار و بيداري طبيعت آغاز مي شود همان حرکتي است که از يک فرهنگ ملي سرچشمه گرفته و در حال تبديل شدن به يک "نماد جهاني" است. اين مسئله تا بدانجا اهميت دارد که سازمان ملل سازمان ملل براي ثبت عيد نوروز به عنوان يک روز جهاني آن را به نظر سنجي گذاشت. تاريخچه منشاء و زمان پيدايش نوروز به درستي معلوم نيست، اما اين جشن قدمتي سه هزار ساله دارد و قديمي‌ترين آيين ملي در جهان به شمار مي‌رود. در برخي از متون کهن ايران از جمله شاهنامه فردوسي و تاريخ طبري، جمشيد و در برخي ديگر از متون کيومرث بهعنوان پايه‌گذار نوروز معرفي شده است. ابداع نوروز در شاهنامه بدين صورت روايت شده است که جمشيد در حال گذشتن از آذربايجان دستور داد تا در آنجا براي او تختي بگذارند و خودش با تاجي زرين بر روي تخت نشست. با رسيدن نور خورشيد به تاج زرين او جهان منور شد و مردم شادماني کردند و آن روز را روز نو ناميدند. برخي از روايتهاي تاريخي نيز آغاز نوروز را به بابليان نسبت مي‌دهد.طبق اين روايتها رواج نوروز در ايران به 538 سال قبل از ميلاد يعني زمان حمله کورش به بابل بازمي‌گردد. همچنين در برخي از روايتها از زرتشت بهعنوان بنيانگذار نوروز نام برده شده است. با افزايش محبوبيت عيد نوروز در آسياي ميانه و همچنين با اعلام رسمي شدن اين مراسم در ترکيه، جهان در آينده نزديک شاهد برگزاري آن در ابعاد وسيعتر خواهد بود. نوروز در آذربايجان عيد نوروز در جمهوري آذربايجان همسايه شمالي ايران از اهميت ويژه اي براي مردم اين سرزمين دارد. نوروز به عنوان عيد رسمي و ملي جمهوري آذربايجان بين مردم ارزش خاصي دارد. پس از استقلال جمهوري آذربايجان در 18 اکتبر 1991 عيد نوروز از خانه‌ها به محله‌ها و سپس به ميادين شهرها گسترش يافت و تبديل به يک آيين و مراسم رسمي شد. در سال جاري هيئت دولت آذربايجان، به مناسبت اين عيد 8 روز تعطيل رسمي اعلام کرد. در جمهوري آذربايجان درباره پيدايش جشن نوروز اسطوره‌ها و افسانه‌هاي گوناگوني نقل شده است. مثلاً در روايتي آمده است سياوش پسر کيکاووس به کشور افراسياب سفر مي‌کند افراسياب از وي به نحو قابل توجهي پذيرايي مي‌کند و حتي دخترش را به عقد وي در مي‌‌آورد و سياوش به ياد سفرش از ديار افراسياب ديوار بخارا را بنا مي‌کند. ولي دشمنان که از اين امر ناخرسند بودهاند ميان سياوش و افراسياب را بر هم زده به طوري که افراسياب تصميم به قتل سياوش ميگيرد و پس از کشته شدن سياوش دستور مي‌دهد جنازه‌اش را روي کنگره‌هاي ديوار بخارا قرار دهند. زرتشتيان جسد وي را برداشته و در قدمتگاه دروازه شرقي دفن ميکنند و مرثيه‌هاي بسياري در وصف سياوش و مرگش سرودند به طوري که اين مرثيه‌ها بين مردم گسترش يافت و در همين سياوش مرثيه‌ها روز دفن سياوش را زرتشتيان نوروز ناميدند. اهالي آذربايجان بعد از پايان چله کوچک خود را براي استقبال از عيد نوروز آماده ميکنند و مردم از آن به عنوان عيد صلح و دوستي و وحدت و يکپارچگي ياد ميکنند و طبق آيين‌هاي باستاني، آنهايي که قهر هستند آشتي ميکنند و قهر و کينه از ميان برداشته ميشود. در آذربايجان بر خلاف ايران مراسم سيزده بدر برگزار نمي‌شود. در آذربايجان رابطه با عيد نوروز جاي مهمي به اعتقادات و فال‌ها داده ميشود به طوري که در شب چهارشنبه سوري دختران نو رسيده در ته دل فالي گرفته و و مخفيانه پشت درنيمه باز به انتظار ايستاده و اگر در اين هنگام حرف خوب و موافقي بشنوند آرزويشان برآورده شده و اگر حرف نامناسبي مي‌شنيدند نيتشان عملي نمي‌گشته است. بنابراين برمبناي آيين عيد مردم از بدگويي و حرف نامناسب دوري مي‌جويند. تاجيکستان و مراسم نوروز جشن نوروز براي مردم تاجيکستان بويژه بدخشانيان تاجيکستان جشن ملي نياکان است که براي مدت سه روز برگزا مي شود. آنها از اين مراسم به عنوان رمز دوستي و زنده شدن کل موجودات ياد ميکنند و به نام "خيدير ايام" يعني جشن بزرگ معروف است. مراسم گل گرداني پيش از فرا رسيدن نوروز کودکان تاجيکستان با برگزاري مراسم "گل گرداني" به ديگران پيغام مي رسانند. اين مراسم يک هفته قبل از نوروز، يعني در اوائل دهه دوم ماه مارس از سوي گروهي از کودکان که در دست گلهاي سيه گوش، بايچيچک يا نوروزي دارند اجرا مي شود. اين کودکان به هر منزل مسکوني نزديک شده و با قرائت شعرهايي فارسي فصل بهار را به صاحبان آن خاندان شادباش مي گويند. در پاسخ به تبريکات کودکان، صاحب خانه ها به آنها مقداري گندم، نخود، نسک و انواع ديگر محصولات غله يا شيريني اهدا مي کنند و کودکان با جمع آوردن عيدي خود اين مواد را به منزل يکي از دوستان مي برند و صاحب منزل براي آنها غذاي نوروزي آماده مي کند. چهارشنبه سوري (آتش پَرَک) "آتش پَرَک" از ديگر آئينهاي نوروزي است. سه مشعل از چوب درخت سرو روشن مي شود و مردم، به خصوص جوانان و دختران از بالاي شعله آتش مي پرند تا بدين وسيله کينه و کدورت و غم و درد خود را بيرون مي کنند. در نخستين روز نوروز مراسم "جفت براران" صورت مي گيرد و به اين دليل از نوروز به عنوان عيد بهار و آغاز کشت و کار براي کشاورزان نام مي برند. گل گشت، تفريح در پارکها، خريد، برگزاري مراسم فرهنگي و کشتيهاي محلي از ديگر برنامه هاي تاجيکها براي گراميداشت نوروز به شمار مي رود. مردم تاجيکستان به ويژه بدخشانيان تاجيک در ايام عيد نوروز خانه تکاني ميکنند و به رسم ديرينه قبل از شروع عيد بانوي خانه وقتي که خورشيد به اندازه يک سر نيزه بالا آمد دو جارو را که سرخ رنگ است و در فصل پاييز از کوه جمع آوري کرده‌اند و تا جشن نوروز نگاه داشته‌اند در جلوي خانه راست مي‌‌گذارند. چون رنگ سرخ براي اين مردم رمز نيکي و پيروزي و برکت است. پس از طلوع کامل خورشيد هر خانواده‌اي مي‌‌کوشد هر چه زودتر وسايل خانه را به بيرون آورده و يک پارچه قرمز را بالاي سردر ورودي خانه بياويزد که اين معني همان رمز نيکي و خوشي ايام سال را در داخل خانه مرتب چيده و با باز کردن در و پنجره به نوعي هواي نوروزي و بهاري را که معتقدند حامل برکت و شادي است وارد خانه نمايد. در اين سرزمين پختن شيريني ويژه و غذاهاي متنوع جزو رسم و رسوم اين ايام است. همچنين برگزاري ديگر تفريحات نيز در اين ايام به شادي آن مي‌‌افزايد و يکي از غذاهاي معروف اين ايام "باج" نام دارد در اين غذا کله پاچه گوسفند را با گندم پخته و ديگران را با آن مهمان ميکنند. نوروز در قزاقستان مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاري ميدانند و بر اين باورند که در اين روز ستاره‌هاي آسماني به نقطه ابتدايي مي‌‌رسند و همه جا تازه ميشود و روي زمين شادماني بر قرارمي‌شود. در شب سال تحويل تا شب قزير صاحبخانه دو عدد شمع در بالاي خانه اش روشن مي‌کند وخانه اش را خانه تکاني کرده و چون مردم قزاق باور بر اين دارند که تميز بودن خانه در آغاز سال نو باعث ميشود افراد آن خانه دچار بيماري و بدبختي نشوند. در شب نوروز دختران روستايي قزاق با آخرين گوشت باقيمانده از گوشت اسب که "سوقيم" نام دارد غذايي به نام "اويقي آشار" همراه با آويز مي‌‌پزند و از جوان‌هايي که دوستشان دارند پذيرايي ميکنند. آنان نيز در قبال آن به دختران آينه و شانه و عطر هديه ميکنند که آن را "سلت اتکيتر" مي‌‌نامند و به معني علاقه آور مي‌‌باشد. در عيد نوروز جوانان يک اسب سرکش را زين کرده و عروسکي که ساخته دست خودشان است با آويز زنگوله اي به گردنش در ساعت سه صبح که ساعتي معين از شب قزير است رها نموده تا از اين طريق مردم را بيدار نمايند. عروسک در حقيقت نمادي از سال نو است که آمدن خود را سوار بر اسب به همه اعلام مي‌کند. همچنين پختن غذايي به نام نوروز گوژه ( آش) که تهيه آن به معني خداحافظ با زمستان و غذاهاي زمستاني است و از هفت نوع ماده غذايي تهيه ميشود در اين ايام جزو آيين و رسوم اين سرزمين مي‌‌باشد. نوروز براي قزاق‌ها بسيار مقدس بوده و اگر در اين روز باران يا برف ببارد آن را به فال نيک گرفته و معتقدند سال خوبي پيش رو خواهند داشت. مسابقات معروفي نيز در اين ايام در قزاقستان برگزار ميشود که مهمترين آنها "قول توزاق" است که بين گروههاي مرد و زن برگزار ميشود. اگر برنده زن‌ها باشند قزاق‌ها معتقدند آن سال خوب و پربرکتي است اگر مردها پيروز شوند آن سال نامساعد خواهد بود. از ديگر مسابقات مي‌توان به کوکپار برداشتن بز از مکاني مشخص توسط سواران، آودار يسپاق، قيزقوو و آلتي باقان اشاره نمود. در عصر نوروز نيز مسابقه آيتيس آغاز ميشود که مسابقه شعر و شاعري است. نوروز در ترکمنستان در ترکمنستان طبق رسم قديم و جديد، دوبار در سال جشن نو گرفته ميشود. يکي از اين جشنها با استناد به تقويم ميلادي که به تائيد سازمان ملل رسيده به عنوان جشن بين المللي (سال نو) شناخته ميشود و ديگري برگزاري عيد نوروز به نشانه احياي دوباره آداب و رسوم ديرينه مردم ترکمنستان است. عيد نوروز در ترکمنستان جشن کشاورزاني است که آذوقه مردم را تامين ميکنند و به همين دليل کشاورزان دامنه‌هاي کوه "کپت داغ" و کناره‌هاي آمودريا با عظمت خاصي نوروز را جشن مي‌گيرند. به اعتقاد مردم ترکمنستان، زماني که جمشيد به عنوان چهارمين پادشاه پيشداديان بر تخت سلطنت نشست، آن روز را نوروز ناميد. پس از استقلال کشور ترکمنستان رييس جمهوري اين کشور به منظور احياي رسم ديرين کشور که از نسلهاي پيش وجود داشته، سال نو را «نوروز» اعلام نمود. امروز عيد نوروز به عنوان جشن ملي به رسميت شناخته شده است. مردم ترکمنستان عقيده دارند زماني که جمشيد به عنوان چهارمين پادشاه پيشداديان بر تخت سلطنت نشست آن روز را نوروز ناميدند. آنها در اين ايام با پختن غذاهاي معروف نوروزي مانند: نوروز کجه، نوروز بامه، سمني (سمنو) و اجراي بازي‌هاي مختلف توسط جوانان ترکمن حال وهواي ديگري به اين جشن و شادي مي‌‌دهند. در ايام نوروز مسابقات مختلفي در ترکمنستان برگزار ميشود که مي‌توان به مسابقات اسب دواني، کشتي، پرش براي گرفتن دستمال از بلندي، و غيره اشاره نمود. نوروز در قرقيزستان عيد نوروز در قرقيزستان تنها يک روز آن هم در روز اول يا دوم فروردين ماه است. اگر اسفند 29 روز باشد اول فروردين و اگر 30 روز باشد در روز دوم فروردين برگزار ميشود. مراسم جشن اين روز را در شهرها دولت تدارک مي‌بيند و در روستاها بزرگان و ريش سفيدان در برگزاري آن دخالت دارند. در شهرها در ميادين بزرگ و در روستاها در بيابان‌هاي اطراف اين جشن برگزار ميشود. در قرقيزستان در اين روز پختن غذاهاي معروف قرقيزي مثل بش بارماق، مانته برسک، و کاتما مرسوم است که به صورت رايگان بين حاضران در جشن پخش ميشود. در قرقيزستان در اين روز افزون بر جشن برگزاري يک سري مسابقات از قبيل سوارکاري و غيره نيز مرسوم است و به گونه چشم گيري در اين روز مسابقات دنبال ميشود و جوايز ارزنده‌اي به نفرات برتر داده ميشود. نوروز در ازبکستان مردم ازبکستان نيز هرسال اول فروردين را به عنوان عيد نوروز، جشن مي‌گيرند. نوروز در بين ازبک ها از خانه تکاني آغاز مي گردد. زنان و دختران وسايل خود را از خانه ها بيرون آورده و آن را در آفتاب پهن مي کنند تا بوي آفتاب نوروزي به خانه و کاشانه آنها دميده و هواي آن را گوارا سازد. بعضا هر طبق، بشقاب و يا کوزه و کاسه شکسته خود را دور افکنده ديگ ها را از آب باران فروردين پر مي کنند تا باشد که تمام سال رزق خانواده آنها فراوان و پر و پيمان باشد. آنها از شيره گندم نو رسته به طور دسته جمعي و با سرود و ترانه سمنک هاي تنوري مي پزند. مردم ازبک نوروز را با عبور لک لک ها تشخيص مي دهند و بعضي ها فال پرنده مي بينند و پيشگوييها مي کنند. در اين روزها دختران قفلها را به اشخاص معتبر و سيراولاد ( داراي فرزند زياد) مي دهند که بگشايند تا بختشان گشاده گردد. زنهاي بي فرزند براي حامله شدن بر لب آب روان مي نشينند و کلوخ در آب مي اندازند و دعا مي کنند. جوانان در زمين هاي چمن کشتي مي گيرند و در بزکشي ها شرکت مي ورزند. اسلام کريم اف رئيس جمهوري اين کشور در يکي از پيام هاي نوروزي خود خطاب به مردم گفت:"در نوروز نيرويي نهفته است که هر انسان را باهر گرايش ديني و مليت نسبت به هم متحد و مهربان" مي‌کند. نوروز در روسيه شوروي يک امپراطوري بود بيش از يک صد قوم و ملت به اجبار متعهد شده بودند و به عنوان مردم شوروي معرفي مي شدند. در آن زمان همه آداب و رسوم تاريخي و اعياد از جمله عيد نوروز به عنوان ميراث مضر گذشتگان تبليغ و اعياد جديد و ساختگي شوروي جايگزين آن مي شد. اما امروزه حتي دامنه محبوبيت مراسم باستاني نوروز به روسيه نيز کشيده شده است. هر ساله در عيد نوروز مراسمي در داغستان روسيه برگزار مي شود. در مراسمي که در فروردين سال 1386براي سومين سال پياپي در دانشکده خاورشناسي دانشگاه دولتي داغستان برگزار شد دکتر "نوري محمدزاده" مدير مرکز ايران شناسي اين دانشکده به تشريح تاريخچه اين عيد پرداخته و گفت: برگزاري عيد نوروز در داغستان نشانگر تاثير عميق تاريخي و علاقه شديد مردم داغستان به تمدن کهن ايران مي باشد چه اينکه اين عيد از زمان ساسانيان در داغستان با شکوه و عظمت خاصي جشن گرفته مي شود. در اين مراسم پروفسور "ماگمد عبدوسلا اف" معاون رئيس دانشگاه دولتي داغستان و رئيس کرسي زبان انگليسي اين دانشگاه با تشکر از مرکز ايران شناسي نيز به همه حضار اشاره کرد که برگزاري عيد نوروز در دانشکده به يک سنت حسنه تبديل شده است و پيشنهاد کرد تا از اين به بعد اين عيد در سطح دانشگاه بعنوان يک جشن بزرگ برگزار شود. روسلان قديراف رئيس کرسي ادبيات ايران و ترکيه در اين مراسم گفت: برگزاري چنين جشن هايي علاقه زيادي در دانشجويان و محققين براي شناخت بيشتر زبان و ادب و فرهنگ و تاريخ ايران زمين ايجاد مي کند. نوروز در افغانستان عيد نوروز در افغانستان از دير زمان مرسوم بوده است. نوروز در بلخ و مرکز آن مزار شريف هنوز به همان شکل و شکوه پيشين برگزار ميشود. در روزهاي اول سال همه دشت‌هاي بلخ وديوار و پشت بام‌هاي گلي آن پر از گل سرخ ميشود. در اولين روز عيد نوروز بيرق سخي که منسوب به امير المومنين (ع) مي باشد در مزار شريف و در سخي کابل بر افراشته مي شود. "علم" امام علي با مراسم خاص و با شکوهي برافراشته ميشود. با افراشته شدن آن جشن نوروز نيز رسماً آغاز ميشود و تا 40 شبانه روز ادامه مي‌‌يابد و در اين مدت نيازمندان و بيماران براي شفا در پاي اين علم مقدس به چله مي‌‌نشينند. گفته شده بسياري از بيماران لاعلاج در زير همين علم شفا يافته اند. مردم اين سرزمين بر اين باورند که اگر بر افراشته شدن علم به آرامي و بدون لرزش و توقف از زمين بلند شود سالي که در پيش است نيکو و ميمون است. از آئين و رسم نوروزي در سرزمين بلخ مي‌توان انجام مسابقات بزکشي، شتر جنگي، شتر سواري، قوچ جنگي و کشتي خاص اين منطقه اشاره نمود. در افغانستان نوروز همزمان با آغاز کار و تلاش است. مدارس در افغانستان با فرا رسيدن فصل بهار آغاز مي شود و دانش آموز و دانشجويان پس از تعطيلات زمستاني دو باره به سر کلاس مي روند. نوروز در پاکستان در پاکستان نوروز را "عالم افروز" يعني روز تازه رسيده که با ورود خود جهان را روشن و درخشان مي‌کند مي‌‌نامند. در اين کشور گروه‌ها و دسته‌هاي مختلف ديني و اجتماعي در صفحات اول تقويم‌هاي خود به تفسير و توضيح نوروز و ارزش و اهميت آن مي‌‌پردازند و اين تقويم را در پاکستان (جنتري) مي‌‌نامند. در ايام نوروز مردم از گفتار نامناسب پرهيز نموده و با نوازش يکديگر با احترام و اخلاص از همديگر نام ميبرند. همچنين سرودن اشعار نوروزي به زبان‌هاي اردو، دري و عربي در اين ايام مرسوم است که بيشتر در قالب قصيده و غزل بيان ميشود. پاکستاني‌ها بر اين باورند که مقصد نوروز، اميدواري و در امن و صلح و آشتي نگهداشتن جهان اسلام و عالم انسانيت است تا آنجا که آزادي و آزادگي، خوشبختي و کاميابي، محبت و دوستي و برادري و برابري همچون بوي خوش گلهاي بهاري در دل و جان مردمان جايگزين مي‌گردد. نوروز در ترکيه مردم عثماني که ترکيه امروز بخشي از آن امپراطوري بشمار مي رود عيد نوروز را به عنوان يکي از معدود ايام جشن مي گرفتند. در اين روز حکيم باشي معجون مخصوصي که (نوروزيه) ناميده ميشد جهت پادشاهان و درباريان تهيه مي‌‌نمود که گفته شده است اين معجون از چهل نوع ماده مخصوص تهيه ميشده که شفابخش بسياري از بيماري‌ها و دردها بوده و باعث افزايش قدرت بدني ميشده است. مردم اين سرزمين نوروز را آغاز بهار طبيعت و شروع تجديد حيات و طراوت در جهان و برخي روز مقدس در کنار شب قدر و شب برائت و برخي عامل اتحاد و همبستگي و حتي آن را زادروز امام علي و تعيين ايشان به خلافت و سال روز ازدواج ايشان با حضرت فاطمه زهرا(س) دانسته اند. نوروز تا نخستين سال‌هاي تشکيل جمهوري ترکيه در ميان ترکان اين کشور برگزار مي شد، اما بتدريج اين مراسم اهميت پيشين خود را از دست داد، تا مدتها اين جشن در مناطق کردنشين و در پاره‌اي از مناطق شمال رسم وآئين نوروز موجوديت خود را حفظ کرد. اما در چند سال اخير دولت ترکيه با عنايت به سياست همگرايي با کردها علاقمندي خود را به برگزاري اين عيد به صورت ملي اعلام کرده است تا جائيکه وزارت آموزش و پرورش ترکيه در اواسط ژانويه 2005 طي بخشنامهاي به مراکز آموزشي اين کشور، خواهان برگزاري آئين هاي ويژه عيد نوروز به عنوان عيد رسمي شد. در اساسنامه جديد آموزش و پرورش ترکيه، عيد نوروز به عنوان عيد ملي اين کشور پذيرفته و به مراکز آموزشي ابلاغ شد که از اين پس در روز 21 ماه مارس (اول فروردين) آئينهاي فرهنگي و هنري براي بزرگداشت اين عيد برگزار شود. در اين بخشنامه با اشاره به اينکه عيد نوروز در کشورهاي منطقه و آسياي ميانه جشن گرفته ميشود، از مسئولان مراکز آموزشي خواسته شده است که عيد نوروز را به عنوان يکي از عيدهاي ملي به دانش‌آموزان معرفي کنند. علاوه بر اين مسئله عيد نوروز در شهرهاي جنوب شرقي ترکيه، مانند دياربکر، شانلي اورفا، ماراش، و مرسين، به صورت باشکوهي برگزار مي شود که بيشتر منعکس کننده فولکلر مردم آن نواحي است. از ويژگي هاي آن يکي نواختن پر سر و صداي سورنا و دهل و ديگري ايراد سخنراني هاي آتشين در کنار کپه هاي آتش است. اين آئين ها در ميدان هاي بزرگ و اصلي شهرها و روستا ها برگزار مي گردد و جمعيت انبوهي از زن و مرد، در حالي که دست هم را مي گيرند، به دور کپه هاي آتش به رقص و پايکوبي مي پردازند. در خانه ها پختن شيريني هاي خانگي و غذا هاي خاص نوروز از سنت هاي ديگر مراسم نوروزي است. نوروز در عراق عراق يکي ديگر از کشورهاي منطقه است که عيد نوروز را جشن ميگيرد. دولت به مناسبت عيد نوروز پنج روز تعطيل رسمي اعلام مي کند و بيشتر مقامهاي عالي کشور بويژه کردها مراسم ويژه نوروز برگزار ميکنند. درباره سابقه عيد نوروز در عراق بايد گفت از نخستين روز تاسيس حکومت کنوني عراق، در اين کشور نوروز تعطيل رسمي بوده و يکي از اعياد و روزهاي مهم عراق محسوب ميشده است. در زمان حکومت صدام حسين با وجود اين که وي دشمني سرسختانه اي با آئين هاي غير عربي داشت، مراسم عيد نوروز برگزار ميشد. با سقوط رژيم بعث و تاسيس نظام جديد و نوپاي فعلي در عراق نوروز اهميت ويژهاي در اين کشور پيدا کرد. به گونه اي که در نخستين روز بهار که مصادف با اول فرودين سال خورشيدي ميشود، مقام هاي سياسي اين کشور عيد نوروز را به ملت عراق تبريک مي گويند. کردهاي عراق در نوروز رسم دارند که اگر کسي در طول سال عزيزش را از دست داده باشد، در خانه خود ميماند و اقوام و دوستانش براي به اصطلاح ابلاغ جاي خالي عزيز از دست رفتهاش به ديدن وي ميآيند. در ميان کردهاي عراق اقوام ديگري نيز وجود دارند که همانند کردها نوروز را برگزار ميکنند.اين قوم ايزديها يا يزيديها هستند که عموما در شمال عراق زندگي ميکنند. دکتر خليل جندي رشو،استاد دانشگاه گوتينگن آلمان، درباره جشن سال اين اقوام مي گويد: "جشن چهارشنبه سوري در واقع جشن اول سال ايزديهاست که در بين ملتهاي ديگر مثل ايرانيان نوروز خوانده مي شود. ولي ايزديها اين جشن را هر ساله چهارشنبه سور يا چهارشنبه سرخ مي نامند. اين جشن در شب اولين چهارشنبه ماه آوريل که ايزديها بر اساس نام ماههاي سرياني "نيسان " مي گويند، برپا مي شود." ايزدي ها در عيد تخم مرغ رنگ مي کنند، چرا که شکل تخم مرغ شبيه زمين است و رنگ کردن آن به اين معني است که مي خواهند دنيا به اين رنگ ها باشد و باعث سبزي دشت و صحرا شود. رسم جالب ديگر آنها اين است که صبح زود سال نو به دشت ها مي روند و دست و روي خود را با قطرات شبنم مسح مي کنند و باور دارند که اگر کسي مريض باشد با اين عمل بيمارياش شفا مي يابد. آرد نيز در جشن سر سال ايزدي ها نقش مهمي دارد. آنها در شب جشن به دشت مي روند و با آردي که با خود بردهاند خمير درست مي کنند. بعد دسته گلي در وسط اين خمير فروکرده و آن را بالاي در خانه هاشان آويزان مي کنند. بدين معنا که بهار به خانه شان آمده است. همچنين زنان ناني به نام سوک مي پزند که براي خيرات به گورستان ميبرند. ايزدي ها نيز مانند برخي از اقوام کرد آئيني را به جا ميآورند که به آن "طواف" و گاهي نيز "جمي" مي گويند. نخستين طواف در يک ده ايزدي به نام "باشک وبخرانه " در روز جمعه پس از چهارشنبه سور شروع مي شود و پس از آن تقريبا در همه روستاهاي يزيديها نيز آغاز مي شود. هرطواف کننده يک فرشته دارد که تنها ويژه ايزدي هاست. اين طوافها تا آخر ماه ششم ميلادي که ايزدي ها به آن "هزيران" [حريزان] مي گويند ادامه پيدا مي کند و اين نشان نوروز دربين ايزديهاست. ايزديها در هر فصل سال جشني دارند اما ويژگي جشن سر ساله که در اولين چهارشنبه ماه نيسان يعني آوريل برگزار مي شود، اين است که مردم پس از سيزده روز دوباره جشن مي گيرند که با سيزده بدر ايران قابل مقايسه است. "نوروزي" در زنگبار در زنگبار به مراسم نوروز ، "نوروزي" گفته مي شود. "زنگي" يک واژه فارسي است به معني تيره رنگ، قهوهاي و سياه، "بار" يعني جايگاه ، محل، کاخ مانند و نيز به معني ساحل، کناره و کرانه و زنگبار يعني ساحل سياهان و يا سرزمين سياهان. غير اعراب اين واژه را ، به گويش " زنجبار" به کار مي برند و اروپائيان آن را "زنزيبار" مي خوانند. زنگبار، در سواحل شرقي قاره آفريقا قرار دارد و ايراني ها از دوران هخامنشي ها با اين بخش از آفريقا در رفت و آمد بازرگاني بوده اند. در زمانهاي کهن ، بويژه پس از يورش تازيان به ايران زمين ، گروه بزرگي از مردم شيراز به زنگبار، کوچ کردند و از همان زمانها ، آئين هاي ايراني مانند نوروز را نيز با خود بهمراه بردند و اينک سالهاست که نوروز جشني شناخته شده به نام " نوروزي " در زنگبار مي باشد. کدبان علي عطار، مستند ساز ايراني که در زمينه نوروز در کشورهاي گوناگون چندين فيلم تهيه کرده است ، مي نويسد " در دوران پاياني سده 19 و ابتداي سده بيستم ، دولت انگلستان جزيزه رنگبار را که در نزديکي کرانه باختري آفريقا قرار دارد به تصرف خود درآورد و براي پيشبرد بخشي از کارهاي فني در آنجا ، گروهي از پارسيان هند را که در " گجرات " هندوستان زندگي مي کردند استخدام و به آنجا فرستاد و به اين ترتيب 150 خانواده پارسي نيز در زنگبار ماندگار شدند و در آنجا آتشکده خود را بر پا کردند و با آتشي که از معبدهاي خود در هند آورده بودند اين آتشکده ها را روشن کردند و همه ساله جشن ملي نوروز را برپا داشتند. "پرويز " خانم خانواده داروخانه ولا از خانواده هاي زرتشتي- پارسي زنگبار که هنوز درآن جزيره اقامت دارند . شوهر او بمي است که به گفته خودش همان بهمن فارسي است. خانم پرويز مي گويد: پارسيان در آئينهاي خودشان دو جشن نوروز دارند. يکي از آنها در اول فروردين که جمشيد نوروز ناميده مي شود. ديگري که نوروز سال نوست در 22 اوت يا اول شهريور برگزار مي شود که تقريباً همزمان با شهريورگان زرتشتيان ايران است ولي مراسم سال نوي پارسيان زنگبار به دلايلي به اين روز انتقال يافته است. با وجود اينکه پارسي ها بنا به گفته خانواده داروخانه ولا 22 اوت را اول سال نوي خود مي دانند، ولي در اين روزها تغيير آب و هوا و برابري شب و روز چه در زنگبار و چه در هند به دليل نزديکي به خط استوا، چنانچه در ايران محسوس است، حس نمي شود. با اين وجود پارسي ها جمشيد نوروز را با شکوه برگزار مي کنند. وقتي در گفته هاي پرويز و بمي داروخانه ولا دقت مي کنيم، شباهت هاي اين جشن با نوروز ايران، تاجيکستان و آذربايجان مي بينيم. خانم پرويز مي گويد: "ما از صبح زود شروع به پختن غذا مي کنيم. خويشاوندان همه در خانه يکي از افراد خانواده جمع مي شوند و همه با هم غذا مي خورند. هر کس دلش مي خواهد براي عبادت به آتشکده مي رود. دعا مي کند و به موبد پول مي دهد تا براي او دعا کند. براي صبح عيد ما غذاي مخصوص درست مي کنيم که آنرا وارميسلي مي گوييم و همينطور شيريني درست مي کنيم و بعضي وقتها مرغ مي پزيم." نوروز در مصر قبطيان مصر نيز جشني سالانه به نام "نيروز" دارند که به عربي به آن "النيروز" مي‌گويند. اين جشن هر سال در اول پائيز برگزار ميشود و روز آغاز سال در تقويم قبطيان است. در مورد سابقه اين جشن برخي معتقدند که يادگاري از دوره تسلط هخامنشيان بر مصر است، اگر چه خود قبطيان آن را مربوط به مصر باستان ميدانند. جشن نيروز قبطيان هر ساله در اول پاييز برگزار مي شود و روز آغاز سال در تقويم قبطيان است. درمورد نيروز در ميان قبطيان اقوال مختلفي وجود دارد. برخي معتقدند که يادگاري از دوره تسلط هخامنشيان بر مصر است. اما خود قبطيان آن را مربوط به مصر باستان مي دانند. نيروز با نوروز ايرانى از نظر زمان برگزارى تفاوت هايى دارد ولى در اصل و ريشه با آن يکسان است. مصريان جشن نوروز را از ايرانيان گرفته و با همان نام و آداب و سنن برگزار مى کنند. نوروز مصرى (قبطى) هر سال با آغاز فصل زراعى و زمانى که رود نيل طغيان کرده و زمين هاى اطراف خود را سيراب مى کند آغاز مى شود. به عبارت دقيق تر روز اول ماه توت که يکى از ماه هاى مصر باستان است روز نخست نيروز قبطيان محسوب ميشود. هرودوت معتقد است مصريان باستان نخستين کسانى بودهاند که سال را به 12 ماه تقسيم کرده و به پايان آن 5 روز اضافه کردند. مولف کتاب (صبح الاعشى) مى گويد: نوروز که يکى از مشهور ترين اعياد مصر است از ايران باستان گرفته شده و به آن نام (نيروز قبطى) دادهاند. اين عيد با همان نام و آداب و سنن ايرانى در مصر برگزار مى شود. مصريان در اين روز شادى کرده، آتش مى افروزند و آب بر روى يکديگر مى پاشند که از مراسم ايرانيان به مراتب مفصل تر است. عدهاى نيز معتقدند که نوروز از زمان کمبوجيه وارد اين سرزمين شده است، يعنى از سال 595 قبل از ميلاد که کمبوجيه سرزمين مصر را تسخير کرد. گروهى نيز معتقدند که نوروز در زمان خسرو پرويز در سال 619 وارد مصر شده و برخى بر اين عقيده اند که نوروز پس از ورود اعراب در مصر متداول شده است. "لوى" (Levy) در کتاب "ميراث باستانى ايران" درباره آئين هاى نوروزى در مصر آورده است: «مردم مصر عيد نوروز را در آغاز ماه توت جشن مى گيرند، آتش مى افروزند و بر يکديگر آب مى پاشند. به کارمندان دولت و خانواده هايشان لباس و پوشاک داده مى شود و طبق عادت ديرينه مردم نيز به همديگر هديه مى دهند. حتى پس از فتح مصر از طرف اعراب نيز اين جشن باستانى ادامه داشت. مقريزى مى گويد: "مردم در اين مراسم از ميان خود مردى را به نام مير نوروز انتخاب مى کردند و او معمولا صورت خود را با آرد يا زغال مى پوشاند، سوار بر الاغ مى شد و جامه قرمز به تن مى کرد و در کوچه و بازار شروع به گشت و گذار مى کرد. اين مير نوروز از مردم طلب عيدى مى کرد و مانند مامور ماليات دفتر مخصوصى در دست مى گرفت و در صورت عدم دريافت پول و عيدى به صورت آنها آب مى پاشيد." نظرات خوانندگان (1 نظر)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 208]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها