واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: بررسی اعجاز ادبی قرآن
كتاب «نقش قرآن در تكامل نقد ادبی» نوشته «سعد زغلول» با ترجمه دكتر علیاوسط ابراهیمی از سوی موسسه بوستان كتاب تجدید چاپ شد.به گزارش ایبنا، اثر حاضر، تكامل علوم ادبی را در پرتو قرآن مجید، به تفصیل بررسی كرده است. آنچه توجه محققان در عصر حاضر به آنها جلب شده، زمینه نقد ادبی نزد عربهاست. بر اساس مطالب كتاب، نخستین گامی كه تحقیقات دانشگاهی مصری در این زمینه برداشتند، توجه به آثار مولفان نقد ادبی مانند ابنسلام، جاحظ، آمدی، قاضی جرجانی و... دیگر كسانی است كه در ماهیت شعر و بیان عربی و مقایسه میان شاعران، قلم زدند و نیز افرادی كه در زمینه طبقهبندی فنون صنایع ادبی و توضیح اسرار بلاغت و زیبایی آن كوشیدند.گام دوم، تحقیق در گرایشهای بزرگی است كه در تحول نقد و بلاغت عربی مفید است. برخی از محققان به شناسایی فرهنگ یونانی به طور عام و به دو موضوع خطابه و شعر به طور خاص روی آوردند كه تاثیری در فلسفه ذوق عربی داشت و دیگران به تحقیقات جدید درباره روانشناسی، زیباشناسی و جامعهشناسی پرداختند. همچنین به آن چه میتواند بر طبیعت نقد ادبی و منابع آن از روح انسانیت و راههای وارد شدنش به احساسات درونی پرتو افكن شود، روی آوردند.گروه سوم، دستاندركار تحقیقات قرآنی از جنبههای گوناگونی مانند كلمه، كلمههای ناآشنا و معانی و نظم و اعجاز شدند و كوشیدند بر اساس این تحقیقات، بیشتر پدیدههایی را شرح دهند كه به سلیقه عربیـ اسلامی اختصاص داشت كه بهترین الگو و سرمشق خود را از كتاب آسمانی در بیان و تعبیر استفاده كرد.نخستین گامی كه تحقیقات دانشگاهی مصری در این زمینه برداشتند، توجه به آثار مولفان نقد ادبی مانند ابنسلام، جاحظ، آمدی، قاضی جرجانی و... دیگر كسانی است كه در ماهیت شعر و بیان عربی و مقایسه میان شاعران، قلم زدنددر بخشی از مقدمه كتاب به قلم استاد محمد خلفالله آمده است: «كتابی كه اینجا تقدیم میداریم، به كتابخانه عربی ـ اسلامی تعلق دارد. این كتاب از استاد زغلول سلام، یكی از فارغالتحصیلان مشهور این رشته میباشد. وی از كسانی است كه در زندگی دانشگاهی خود به دانش دوستی و تلاش در جستوجو و گردآوری تحقیقات عربی میان منطق دانشمند و سلیقه ادیب شهرت دارد. این كتاب در اصل تحقیقی است كه صاحب آن به دانشگاه اسكندریه تقدیم كرد و به درجه فوق لیسانس با رتبه ممتاز نائل گشته است. استاد زغلول در این تحقیق موفق شد تصویر علمی و روشنی از نخستین كوششهایی كه دانشمندان اسلام از پایان قرن دوم تا قرن چهارم هجری انجام دادهاند ترسیم كند. بر اساس این پروژه علمی، وی كوشیده است تا رابطه میان این كوششها و میان پژوهشهایی كه از این دانشمندان و دیگران در تحقیق ویژگیهای ادب عربی و اسرار زیبایی و بلاغت آن است، ثابت كند.اما طبیعت آن رابطه و پدیدههایش، در طی قرنها چه بود؟ از نظر تاریخی معروف است كه عربها وقتی كه قرآن را شنیدند به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند و در مقابل جذابیت و گیرایی نظم آن، شگفتزده و متحیر شدند. تا آنجا كه شماری از روسای ایشان، برخی از جنبههای این دیدگاه را بیان كردند، مانند گفتار عتبةبن ربیعه كه وقتی از پیغمبر(ص) آیههای اولیه سوره فصلت را شنید، نزد قومش برگشت. از او پرسیدند: ای ابوولید! پشت سر تو چیست؟ گفت: "پشت سرم سخنی را شنیدم كه هرگز نظیر آن را نشنیده بودم. به خدا قسم! شعر و جادو و كهانت نیست. ای قبیله قریش! از من اطاعت كنید و آن را از من بدانید و این مرد را به حال خود بگذارید."علاوه بر آن، ولیدبن مغیره نیز میگوید: "به خدا قسم! سخنان او دارای حلاوت است و ریشه آن چون خرما بن، بارور و شاخه آن خرمای تازه و شیرین است."»معروف است كه عربها وقتی كه قرآن را شنیدند به شدت تحت تاثیر قرار گرفتند و در مقابل جذابیت و گیرایی نظم آن، شگفتزده و متحیر شدند. تا آنجا كه شماری از روسای ایشان، برخی از جنبههای این دیدگاه را بیان كردندكتاب حاضر در دو بخش كلی تنظیم شده كه در هر بخش چند باب شكل گرفته و هركدام از این بابها به چند فصل تقسیم شدهاند. بخش نخست، بررسیهای نخستین قرآنی تا پایان قرن سوم هجری را دربرمیگیرد (باب نخست: بررسیهای قرآنی شامل كوششهای اولیه تفسیر، بررسیهای لغوی اسلوب قرآنی و پژوهشهای میانی سبك قرآن و باب دوم: بررسیهای لغت و شعر در قرن سوم شامل تحقیقات زبان، بررسیهای شعر و بیان.)بخش دوم، بررسیهای اعجاز قرآن (دیدگاههای نو در نقد، كه از سه باب تشكیل شده است. باب نخست، تحول بررسیهای بیان قرآن در سده چهارم هجری و پیدایش پژوهشهای اعجاز قرآن شامل پژوهشهای اعجاز قرآن، تحقیقات باقلانی برای بیان قرآن و اعجاز آن، باب دوم، تحول تحقیقات نقد در سده چهارم و چگونگی تاثیرپذیری آن از قرآن شامل تحقیقات بلاغت و علوم آن، تحقیقات نقد شعر در قرن چهارم و باب سوم، خلاصه مطالب را شامل میشود.چاپ دوم كتاب «نقش قرآن در تكامل نقد ادبی» در شمارگان 1200 نسخه، 512 صفحه و بهای 95000 ریال راهی بازار نشر شد.گروه کتاب تبیان - محمد بیگدلی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 330]