واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی:
بانوان ايرانى انتخاب مى كنند دختر نمونه ايران مهديه پاليزبان يك روز گرم تابستان، از همان روزهايى كه به ياد دختران مى افتند و به مادران هديه مى دهند، يعنى روز مادر، يك خانم نماينده مجلس در تلويزيون، درباره دختران موفقى صحبت كرد كه بايد تشويق شوند تا هم بقيه آنها را بشناسند و هم الگويى شوند براى دختران ديگر. دست اندر كاران آن برنامه تلويزيونى هم، چنين طرحى داشتند و از اجراى آن استقبال كردند. صحبت ها و همفكرى بين «منيره نوبخت»، نماينده مجلس و عوامل برنامه «با تو» باعث شد طرح جديدى بوجود آيد مخصوص دختران؛ «انتخاب دختر نمونه ايران» «منيره نوبخت» عضو شوراى عالى فرهنگى- اجتماعى زنان اين طرح را سابقه دار مى داند: «در شوراى فرهنگى- اجتماعى زنان چندين بار روى ارائه الگوهاى زنان موفق در عرصه هاى مختلف، تأكيد شده بود. در روز زن در يك برنامه تلويزيونى در اين باره صحبت كردم. مسؤولان برنامه هم چنين طرحى داشتند كه من تأكيد كردم دنبال چنين برنامه اى هستيم و از آن حمايت مى كنيم.» انتخاب دختر نمونه، داستانى قديمى است در ايران؛ سى و چند سال پيش هر سال رقابتى در هتل هيلتون سابق- استقلال- براى انتخاب بهترين ها انجام مى شد و هيأت داوران بعد از چند روز، دخترى را به عنوان «دختر شايسته ايران انتخاب مى كرد.» براى انتخاب دختر شايسته دختران بايد طى چند روز با لباس هاى مختلف مقابل هيأت داوران حاضر مى شدند و به سؤالات شان جواب مى دادند. ملاك اصلى براى انتخاب دختر شايسته، زيبايى ظاهرى بود و از بين كشور هاى مسلمان، تنها ايران، لبنان و تركيه اين مسابقات را برگزار مى كردند. اين دختران معمولاً به سمت تبليغات تلويزيونى و مجلات مد كشيده مى شدند. هر چند مدت قهرمانى هر يك تا سال بعد بود و دختر شايسته ديگرى جايشان را مى گرفت. دختر شايسته و مسابقاتش را هنوز بسيارى به ياد دارند. به همين دليل انتخاب دختر نمونه ممكن است خيلى ها را به ياد همان چهره هاى رنگى و خندان سابق بيندازد. اما دختر نمونه اى كه قرار است انتخاب شود، تفاوت زيادى با اسلافش دارد. خانم نوبخت روى «نمونه» بودن دخترى كه انتخاب خواهد شد، تأكيد مى كند، نه«شايسته» بودن. چون اين انتخاب با گذشته خيلى تفاوت دارد: «نگرانى كه بعضى ها در مورد اين طرح دارند به دليل سابقه ذهنى اى است كه از دختر شايسته قبل از انقلاب وجود دارد. اما اين ذهنيت منفى را نبايد تعميم داد. ملاكهاى اين انتخاب با گذشته كاملاً متفاوت است. يك حركت جديد است كه نبايد با سابقه ذهنى به آن نگاه كرد.» «لاله افتخارى» نماينده تهران درباره دختر شايسته عقيده دارد: «در گذشته دختر شايسته بر اساس معيارهاى مادى، كالايى و منفعت طلبانه انتخاب مى شد و اين دختران منافع ديگران را برآورده مى كردند.»
دختر نمونه با معيارهاى جديدى انتخاب مى شود، معيارهايى كاملاً متفاوت با گذشته. با حجاب بودن، با اخلاق بودن، فرزند صالح بودن و درس خوان بودن از جمله ملاك هايى است كه دختر نمونه ايران براساس آن برگزيده مى شود. البته معيار انتخاب هنوز كامل نيست. اين طرح مسؤول مشخصى ندارد و هيچ برنامه مدونى اعلام نشده است. «دختر نمونه» فعلاً فقط يك طرح است كه همه درباره چگونگى و فوايد و مضراتش صحبت مى كنند. اين طرح تبديل به موضوع بحث سايتها و وبلاگها و سازمان هاى غير دولتى زنان شده است و تقريباً همه مشغول گمانه زنى درباره ماهيت و نتيجه چنين انتخابى هستند. «عفت شريعتى» نماينده مجلس، مى گويد «نمى دانم متولى اصلى اين برنامه كيست و هدفش چيست. هنوز در كميسيون زنان مجلس مطرح نشده است.» خانم شريعتى براى موافق نبودن چند دليل دارد: «اولاً، اين شرط زمانى مفيد است كه شرايط مساوى براى همه دختران وجود داشته باشد. الان اين شرايط را نداريم. چون دختران برجسته و با استعدادى داريم كه در مناطق دور افتاده هستند و نمى شود آنها را شناخت. ثانياً بايد در مورد شيوه اجرا هم صحبت و بررسى شود تا بعد درباره طرح نظر داد.» خانم نوبخت مى گويد: «جزئيات موضوع هنوز مبهم است. به سهم خودمان كارهاى كارشناسى مقدماتى را شروع كرديم و با علاقه مندان صحبت مى كنيم و احتمالاً طى يكى دو هفته آينده جزئيات طرح مشخص خواهد شد. البته اصرار نداريم كه شوراى فرهنگى- اجتماعى زنان حتماً مسؤول اين كار باشد. شورا نقش سياستگذارى دارد. شخصاً ترجيح مى دهم به عنوان يك كار مردمى انجام شود تا دولتى.» «رفعت بيات» نماينده مجلس، اين كار را خيلى سخت مى داند: «چه كسى شاخصها را تعيين مى كند؟ چه كسى قرار است انتخاب كند؟ يك زمان در يك زمينه مثلاً ورزشى يا علمى الگو معرفى مى شود، اما يك الگوى كلى بايد خيلى وسيع باشد. يعنى از نظر مسائل فرهنگى، اخلاقى، مهارتهاى زندگى، آشنايى با مسائل سياسى و اجتماعى و همچنين وطن دوستى كسى انتخاب شود كه مطمئن باشيم بهتر از او وجود ندارد. انتخاب يك فرد با اين مشخصات صد درصد خيلى سخت است و اگر هم انتخاب شود، انتظارات نسبت به فرد بالا مى رود. به نظر من به خاطر ساختار فرهنگى و قوميت هاى مختلف اين كار خيلى سخت است و الان اصلاً لزومى ندارد.» *** دختر شايسته برنامه هايى چون با حكومت پهلوى و كاخ هاى جوانان، از ايران رفت. اما اين رقابت همچنان در كشورهاى ديگر برگزار مى شود و كشور ها دختران شايسته شان را براى مسابقات قاره اى و جهانى هم اعزام مى كنند. ملاك و شرايط انتخاب در تمام كشورها يكسان است. اما دختر نمونه اى كه قرار است اين بار در ايران انتخاب شود، شباهتى به دخترانى كه در كشورهاى ديگر تاج به سر مى گذارند و جلوى دوربين لبخند مى زنند، ندارد. قرار است دخترى براى ايران، با معيارهايى جديد برگزيده شود. برنده اى كه بين دختران ديگر كاملاً متمايز و برجسته خواهد بود. *** «هنوز ملاكها معين نشده، به نظر من بهتر است ملاك ها را از خود دختران و زنان پرسيد. چون زنان ما قطعاً ملاك هاى درستى پيشنهاد مى كنند.» خانم نوبخت ادامه مى دهد: «معيارها بايد جامع باشد تا فضاى عمل گسترده اى داشته باشيم. ما دختران با استعداد زيادى در عرصه هاى مختلف داريم كه بايد همه آنها را در نظر بگيريم.» *** دختر برگزيده ايرانى، هنوز يك نام مبهم است، نه به اين دليل كه طرح در آغاز راه است، دليل اصلى اين است كه هنوز جامعه تعريف دقيقى از دختر نمونه اى كه مى پسندد، ندارد. حجاب، اولين چيزى است براى دختر ايرانى كه به ذهن مى آيد. حجب و حيا، تواضع، احترام به ديگران هم شرط هاى ديگرى است كه هميشه براى يك دختر خوب، مطرح مى شود. اما اضافه كردن معيارهاى ديگر، همان موضوع بحث اين روزهاست، براى دختر نمونه بودن شرايط بالا كافى است يا بايد فعاليت هاى اجتماعى را هم به آن اضافه كرد؟ دختر نمونه چقدر بايد از مسائل روز آگاه باشد؟ موفقيت علمى يا هنرى براى انتخاب شدن كافى است يا بايد دنبال تركيبى از همه بود؟ اين سؤال هاى فعلاً بى پاسخ، دورنماى اين طرح را سخت و پيچيده نشان مى دهد. دختر شايسته كشور هاى ديگر، يك ملاك اصلى ظاهرى دارد كه انتخاب را آسان مى كند. اما بسيارى از معيارهاى نام برده، ملاكهاى معنوى و كيفى هستند كه نشان مى دهد دختر نمونه بايد در روندى سنجيده برگزيده شود. *** نوبخت مدافع سرسخت اين طرح، امتيازات آن را نام مى برد: «طرح در وهله اول به زنان جامعه توجه مى كند. دوم از كسانى كه فعاليت هاى مفيد و ارزنده انجام مى دهند، تقدير مى شود.» افتخارى، الگو سازى براى جوانان جامعه را شايسته و لازم مى داند: «وقتى جوانان الگو نداشته باشند، سراغ ديگران مى روند... مبناى انتخاب، بايد معيارهاى انسانى و اسلامى باشد. يعنى همان معيارهايى كه در قرآن آمده است. اين فضايل اخلاقى دست يافتنى است، مثل عفت، صداقت، علم جويى، عدالت جويى و پايبندى به احكام اسلام. اگر افراد واقعاً نمونه معرفى شوند، كار خوبى است.» افتخارى از جوان خوب حرف مى زند، نه دختر خوب؛ «نيازى نيست حتماً دختر نمونه داشته باشيم، مى توان جوان نمونه معرفى كرد. در انسانيت و فضيلت هاى انسانى، زن و مرد فرقى ندارند.» *** دختر شايسته مرسوم، يكى از نمادهاى همان نگاه مادى و كالا نگر معروف به زنان است. دختر نمونه، طرحى است درست در نقطه مقابل آن. شايد به همين دليل بانوان زيادى از طرح استقبال كرده اند، آن هم زمانى كه تنها يك پيشنهاد است. بسيارى هم در كشور هاى ديگر كنجكاوند و منتظر تا دختر نمونه ايران را ببينند. *** « استقبال از طرح خيلى خوب بوده. در همين مدت با وجود كامل نبودن طرح، از جاهاى مختلف با ما تماس گرفته اند. استقبال مردمى، از دانش آموز و دانشجو، حتى خانم هاى خانه دار، بالاست. همين الان خانم ها بطور خودجوش هسته هايى تشكيل داده اند و كارهاى مقدماتى را شروع كرده اند.به اين دليل معتقدم اين كار با موفقيت انجام مى شود و مى توانيم در نهايت به يك انتخاب درست برسيم. كارى كه تا الان در ابعاد محدود و مشخصى مثل معلم يا كارمند نمونه انجام شده است. اما جاى توجه به دختران نمونه هنوز باز است و مى شود با همفكرى و گفت و گوى مردمى كار كرد.» نوبخت به سرانجام اين طرح خيلى اميدوار است. هر چند هنوز روند كار مشخص نيست: «يكسرى اقدامات لازم است. اما نوع اقداماتى كه بايد انجام شود، طى مراحل مختلف كه طرح پيش مى رود، مشخص خواهد شد. هر كارى قالب خودش را دارد.» دختر شايسته را يك هيأت داوران انتخاب مى كند. هنوز معلوم نيست دختر نمونه ما چطور انتخاب مى شود و چه كسانى انتخابش مى كنند. بالاخره آنان را هم كسى بايد انتخاب كند. بايد مثل دانشجوى نمونه و معلم نمونه، سازمانى، اداره اى مجرى و هيأت داوران باشد. خانم نوبخت طرح مردمى را مى پسندد: «وقتى طرح اجرايى شكل گرفت، بهتر است به عنوان طرح مردمى اجرا شود و تشكل تنها در حد دبيرخانه يا مجمعى براى اداره كارها و تعامل با افكار عمومى باشد. مهمترين ركن اين كار، رسانه ها، بخصوص صدا و سيماست. چون اطلاع رسانى در انجام چنين طرحى و جلب مشاركت مردمى بسيار مهم و تأثير گذار است.» به قول خانم افتخارى مى شود براساس ملاك هاى جامعه خودمان، الگوى مناسبى براى جوانان داشته باشيم، كه شبيه خودشان است و در نزديكى شان زندگى مى كند. *** «دختر خوب» ما نه دختر شاه پريان است نه زيباى خفته. دختر نمونه ما قرار است از جنس خودمان باشد. شبيه خودمان. كسى كه به ديگران نشانش دهيم و بگوييم اين دختر نمونه ماست. اما شايد و بايد اميدوار بود قصه اى كه در يك روز داغ تابستان شروع شد، مثل يك روز بهارى تمام شود و نه... اميدوار باشد!
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 166]