واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: مروري بر بانکهاي اطلاعرساني کشور PhonieX 13 آذر 1388, 17:39به قول بزرگان حرفهاي مهم، پيش و بيش از من و شما هزاران هزار بار گفته شده، پس آنچه رنگ و بويي تازه به سخن ما ميبخشد، نه محتواي آن بلکه قالب و شکلي است که براي بيان آن برگزيدهايم. اما اين سخني دو پهلوست چرا که نياز ما را به دانستن سخنهاي پيشين نه کمتر که بيشتر ميکند. در واقع همين ويژگي است که رجوع به پيشينه موضوع و راههاي رفته را براي کشف هزار راه نرفته واجب ميکند. اينگونه است که جمعآوري پيشينه تحقيق و ادبيات موضوع نه تنها از اصول ساختاري که در واقع موتور محرک انجام هر پژوهش و تحقيقي به شمار ميرود، موتوري که در ايران کمي احتياج به روغن کاري دارد چرا که هميشه ضعف منابع تحقيق و شايد در واقع جستوجوي ناکافي در اسناد موجود پاشنه آشيل بسياري از تحقيقات و پژوهشهاي علمي و سازماني تلقي شود. پژوهشهايي که انگار تنها انجام گرفتهاند که کاري انجام شده باشد، پاياننامهاي براي دريافت نمره به پايان رسيده باشد يا بيلان کاري سازمان و موسسهاي رنگ و بويي پژوهشي به خود بگيرد. شنيدهايم که هميشه ديوار علم بر شانه بزرگان و پيشينيان آن شکل ميگيرد که مطالعه و جستوجو براي کشف پيشينه تحقيقات و تجربيات صورت گرفته آشنايي با پي همان ديوار براي چيدن رديفي تازه بر آن است. اداره تامين اطلاعات علمي عنواني بزرگ براي انجام کارهاي مهم اين سايت که با عنواني پرطمطراقتر يعني «اداره کل تامين تجهيزات و اطلاعات علمي دانشگاه» به معرفي خود پرداخته، سايت اداره تامين اطلاعات علمي است که خود زير مجموعه همان عنوان بزرگ يعني اداره کل تامين تجهيزات و اطلاعات علميدانشگاه تهران به شمار ميرود. از سنگيني نام اين اداره کل که شنوندهاش را ياد شکاف هسته و سفر به کره ماه مياندازد گذشته، اين سايت ميتواند حکم همان منبعي را داشته باشد که ميتواند به محققان و پژوهشگران در همان ديوار چين علميياري رساند. اين سايت که در معرفي اداره کل آن را عهدهدار اموري چون تهيه و تنظيم فهرست نشريات خارجي و همچنين بانکهاي اطلاعاتي مورد نياز واحدهاي مختلف دانشگاه بهصورت سالانه و سفارش آنها از محل سهميه ارزي مربوط، برقراري ارتباطات لازم با وزارت متبوع براي تامين اعتبار ارزي مورد نياز سالانه، تعيين سهميه ارزي هر واحد با توجه به دستورالعملهاي مصوب دانشگاه، ايجاد هماهنگي لازم جهت خريد کتاب واحدها از نمايشگاههاي بينالمللي کتاب و نهايتا پرداخت حقوق عضويت واحدها در مجامع بينالمللي عنوان کرده از شکل و شمايلي کاملا جدي و علمي برخوردار است که شايد مخاطب بيحوصله را از خود براند اما مسلما براي مخاطبان پيگير حوزههاي مربوط، مفيد به نظر ميرسد. با ورود به اين سايت خود را در يک جهان کوچک علمي ميبينيد که چارهاي جز جستوجو و مطالعه نداريد. آنقدر با کتابها و مقالات مختلف علمي و راههاي دسترسي بهتر به منابع اطلاعاتي بر ميخوريد که اگر سرگيجه نگيريد شانس آوردهايد. در لينک مربوط به اخبار که در صفحه نخست اين سايت قرار داده شده آخرين اخبار مربوط به اداره کل که بيشتر درباره راهاندازي سامانههاي اطلاعرساني و شيوههاي دسترسي بيشتر و بهتر به منابع اطلاعات علمي هستند گنجانده شده است. همچنين در اين صفحه امکان دسترسي آزمايشي به بانکهاي اطلاعاتي خارج از کشور همچون AGRIS يا ICOND وجود دارد که نشان از تلاش گردانندگان سايت در جامعيت بخشي به اطلاعات موجود در سايت دارد. از ديگر امکانات اين سايت ميتوان به لينکهاي مربوط به ابزارهاي سنجش مقالات علمي اشاره کرد؛ ابزاري که مسلما پاسخگوي سوالات بسياري از دانشگاهيان و پژوهشگراني به شمار ميرود که قصد دارند مقالات و کارهاي پژوهشي خود را به مجلات معتبر بينالمللي ارايه کنند. در اين قسمت شرايط و امکانات ارايه مقاله و جزييات مربوط به ساختار و شکل و شمايل آثار معتبر بينالمللي به تفصيل اشاره شده است. سامانه کتابخانه ديجيتالي دانشگاه تهران نيز که بادها خبر از افتتاح آن در نيمه اول آذر ماه دادهاند در اين سايت از لينکي جداگانه برخوردار شده است، به اين ترتيب اعضاي اين سايت ميتوانند در خانه خود نشسته و به کتابها و پژوهشهاي موجود در مخزن کتابخانه دانشگاه تهران دسترسي داشته باشند. به غير از کتابخانه الکترونيکي، نسخه الکترونيکي خبرنامه پژوهشي اداره کل تامين تجهيزات و اطلاعات علمي دانشگاه تهران نيز در اين سايت قرار داده شده است، تا زمان نگارش اين گزارش دو نسخه از اين خبرنامه با درج اخبار و مطالب مربوط به هر يک از اين شمارهها در سايت مشاهده شد. اما يکي از مهمترين لينکهاي مندرج در اين سايت لينک مربوط به کتابهاي الکترونيکي يا ايبوکها است که به معرفي برترين و تاثيرگذارترين ناشران علميدنيا و درج تازههاي نشر آنان در حوزههاي گوناگون علمي پرداخته است. علاوه بر اينها راهنماي خريد و امکان دسترسي به اين آثار که ظاهرا از اهداف اصلي راه اندازي اين سايت به شمار ميرود نيز در اين صفحه گنجانده شده است. به عنوان مثال پس از معرفي سايت انتشارات Elsevier يا Spring link که از معتبرترين ناشران علمي دنيا به شمار ميروند ليست مربوط به تازههاي نشر آنان نيز در صفحهاي جداگانه قرار داده شده و امکان دانلود آنها براي کاربران سايت وجود دارد . سرويس تامين مقالات با عنوان Document supply service و عنوان اختصاري DSS از مهمترين امکانات موجود در اين سايت به شمار ميرود که براي انجام تحقيقات و کارهاي پژوهشي از نان شب هم واجبتر است. در اين قسمت امکان دسترسي به 25 هزار جلد از کتب الکترونيکي ناشران معتبر دنيا به علاوه 40 هزار نسخه از مهمترين نشريات الکترونيکي بينالمللي به همراه 23 ميليون چکيده پاياننامه و مقالات علمي در تمامي رشتههاي دانشگاهي وجود دارد. دسترسي به اين امکانات پس از ثبتنام و پرداخت هزينههاي مجزا براي خريد مقالههاي علمي فارسي و انگليسي و همچنين کتابهاي موجود در سايت امکانپذير شده است. البته براي کاربراني که از دانشکدههاي مختلف دانشگاه تهران به سايت متصل ميشوند در واقع از اعضاي سايت به شمار ميروند دسترسي به اين مقالات به صورت رايگان امکانپذير خواهد بود . بررسي تقاضاي عضويت يا تجديد عضويت در واحدهاي دانشگاهي، انجمنها و مجامع بينالمللي و همچنين پيوند به کتابخانه مرکزي دانشگاه تهران، پرديس قم، مرکز انفورماتيک دانشگاه تهران ، وزارت علوم و تحقيقات و فناوري و همچنين نشريات الکترونيکي دانشگاه تهران از ديگر امکانات در نظر گرفته شده براي اين سايت به شمار ميرود که هرچند کاربردي کاملا تخصصي دارد اما بدان نوعي جامعيت اطلاعات بخشيده است. بانک اطلاعات نشريات کشور در پي مخاطبان خاص1 از طراحي کسلکننده سايتهاي مربوط به بانکهاي اطلاعرساني در حوزههاي مختلف که بگذريم اطلاعات موجود در اين سايتها که معمولا از محتوايي علمي و تخصصي برخوردار هستند، آنها را تنها براي مخاطباني جذاب ميکند که قيد طرح و رنگ فريبنده را زده و تنها در جستوجوي علم به سر ميبرند. بانک اطلاعات نشريات کشور نيز از اين ويژگي مستثنا نيست زيرا هر چند قرار است اين سايت نوعي موتور جستوجو براي شناخت و مطالعه نشريات علمي، پژوهشي کشور به شمار رود اما اين هدف مسلما ناقض جذابيت طرح و رنگ آن نخواهد بود که اتفاقا ارتباط آن با پديدهاي چون نشريه يا مجله لزوم جذابيت آن را دو چندان ميکند؛ جذابيتي که هم در اين سايت و هم در سايت اداره کل تامين تجهيزات و اطلاعات علمي دانشگاه ناديده گرفته شده، گويي علمي بودن ماجرا ناقض جذابيت طرح و رنگ آن باشد. بگذريم... بانک اطلاعات نشريات کشور سايتي براي جستوجو و بررسي مطالب موجود در نشريات علمي، پژوهشي به چاپ رسيده در کشور به شمار ميرود که به تفکيک امکان دسترسي به مجلات علمي- پژوهشي، نشريات داراي اعتبار علمي و نشريات دانشگاهي را فراهم آورده است. موتور جستوجوي اين سايت دو سبک جستوجوي الفبايي و همچنين موضوعي را در اختيار کاربران خود قرار داده است از ديگر خدمات سايت ميتوان به امکان اشتراک نسخه چاپي، دسترسي روزآمد به متن 250 هزار مقاله از 700 نشريه داخلي و همچنين قابليت اشتراک طلايي يک ساله براي دسترسي به متن مقالات اشاره کرد. صفحه نخست اين سايت به معرفي فهرست تازههاي ثبت شده در اين بانک و همچنين فهرست کامل نشريات داراي متن اختصاص يافته است. با ورود به هر يک از لينکها چکيده و متن مقالات موجود در اختيار کاربران قرار خواهد گرفت. به غير از اينها در نظر گرفتن لينک مربوط به برخي از روزنامهها از ديگر نکات جذاب اين سايت به شمار ميرود. ايران داک اطلاعات رايگان اما محدود سايت پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمي ايران که به پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران تغيير نام يافته با هدف گرايش تخصصي در حوزه اطلاعرساني و انتشار علمي و فني ايران طراحي شده است. اطلاعات علمي و فني كشور در بخش پايگاههاي اطلاعاتي اين سايت قابل دسترسي است. در اين پايگاهها مشخصات و چكيده اطلاعات قابل بازيابي بوده و بخش مقدماتي پاياننامهها كارشناسي ارشد و دكترا نيز (در حدود 15 صفحه اول) در دسترس كاربران قرار گرفته است. ظاهرا به دليل امکان بروز مشکلات حقوقي و مساله حق مولف امکان ارايه متن كامل پاياننامهها از طريق اين سايت امکان پذير نشده اما 15 صفحه نخست آنها كه معمولا اطلاعات كلي پروژه و روششناسي را ارايه ميکند با قالب PDF بهطور رايگان در دسترس قرار گرفته است. بقيه اطلاعات موجود در پايگاهها، اطلاعات كتابشناختي و چكيده است. در بخش صفحهها فقط مطالب مربوط به اطلاعات تخصصي حوزه اطلاعرساني، ارتباطات، فناوري اطلاعات، مديريت اطلاعات، سازماندهي اطلاعات و ساير زمينههاي مرتبط در اختيار کاربران قرار گرفته است. اين اطلاعات شامل اطلاعات كتابشناختي است که در بيشتر موارد متن كامل اطلاعات مقالات، گزارشها، طرحهاي پژوهشي و كتابهاي توليد و منتشر شده در مركز نيز در دسترس مخاطبان قرار داده شده است. نکتهاي که بارها بدان اشاره ميشود اين است که : دسترسي به متن كامل اينگونه اطلاعات كاملا رايگان است و فقط حقوق مركز در استفاده و نقل مطالب (شامل ذكر ماخذ) بايد مراعات شود» تفاوت اساسي سايت ايران داک با سايت اداره کل تامين تجهيزات و منابع علمي کشور نيز در همين نکته است چرا که هر چند حق استفاده از مطالب موجود در سايت ايران داک براي تماميکاربران اعم از دانشگاهي و غيره يکسان است اما سايت ديگر شيوه دسترسي به اطلاعات را براي اعضاي سايت در مقابل کاربران آزاد متفاوت کرده که اين به نوعي مرزبندي ميان خوديها و غير خوديها به نظر ميرسد. فارغ از همه اين نکات وجود چنين سايتهايي که به پژوهشگران در جستوجوي پيشينه تحقيقات صورت گرفته در زمينههاي گوناگون ياري ميرسانند ميتواند براي کسانيکه هميشه از فقر اطلاعات طبقهبندي شده در ايران گلايه ميکنند مفيد و سودمند باشد. منبع ()
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 359]