واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
پرستارى در نگاه دين نویسنده : احمد مبلغى لايههاى سنگين حزن بر دل بيمار فرو مىنشينند. چشمهاى بىرمق او درد را فرياد مىكشند. در اين لحظات، تنها سايه پرستار است كه بيمار را در مسير پر فراز و نشيب بيمارى قوت مىبخشد. پرستار حرفى از كلام خداوند است، شعاعى از ملكوت پر حشمت است و تابشى از زيبايى انسان. امروزه پرستارى چون ديگر شاخههاى علوم، جنبههاى تخصصى و روانشناختى پيدا كرده است و دانشكدههاى پرستارى در سرتاسر گيتى شكل گرفتهاند، اما بايد اذعان نمود همچنان بخشى از چهره زيباى پرستارى زير سايه سنگين بىتوجهى و يا جهل، كدر و ناشناخته مانده است. اسلام كه دين همه جانبهنگر است ما را با اين زوايا آشنا مىكند. آنچه به فهرست مىكشانيم گامى كوچك در ارائه فقه پرستارى است. اگر فقه پرستارى جمعآورى و ترويجشود انگيزههاى معنوى در دل پرستاران بيدارتر مىشود و بيمارستانها به دانشگاههاى حكمت و عرفان تبديل خواهند شد. اسلام با ريزبينى و موشكافى عمل به احكامى را سفارش مىكند كه بيمار را در سلامتى جسم و روح يارى مىرساند. به اين اميد كه فقه پرستارى در دانشكدههاى پرستارى جايگاهى مناسب و بسزا پيدا كند. احوالپرسى از بيمار احوالپرسى عملى است كه هر روز بارها و بارها آن را انجام مىدهيم. احوالپرسى از يك فرد نشانه توجه به او و احوالپرسى نكردن نشانه ناديده گرفتناوست. اسلام از كسى كه با بيمار روبرو مىشود، خواسته است كه احوالپرسى را فراموش نكند. مبادا كه بيمار دلگير شود. زيرا بيمار در راه پر فراز و نشيب بيمارى به روحيهاى قوى و پابرجا شديدا احتياج دارد. پيامبر(ص) فرمود: كمال عيادت بيمار اين است كه يكى از شما دستبر چهره يا دست او نهد و با او احوالپرسى كند. به او بگويد چگونه صبح و يا شب نمودى؟ اذيت نكردن مريضمريض در غم و رنجى فراوان دست و پا مىزند، سزاوار نيستبار غم او را با اذيت كردنش بيشتر كنيم. او را چه زنى كه روزگارش زده است. پيامبر(ص) فرمود: لاتؤذوه و لاتضجروه. بيمار را اذيت نكنيد و به او فشار وارد نياوريد. امام صادق(ع) فرمود: لا تغيضوهمريض را خشمگين نسازيد. مريض را در تنگناهاى رسوم و آداب اجتماعى قرار دادن از مصاديق روشن ايذاء است مانند: الف. نشستن طولانى نزد مريض. در حديث آمده است: تعجل القيام عنده فان عيادة النوكى اشد على المريض من وجعه در برخاستن از نزد مريض شتاب بخرج ده. چه آنكه براى مريض عيادت جاهل سختتر از دردى است كه دارد. بيماريى كه هست مرا از عيادت است. در حديث ديگرى مىخوانيم: خفف الجلوس الا ان يكون المريض يحب ذلك و يريدهنزد مريض كم بنشين; مگر آنكه خود او بخواهد نزدش بمانى. ب. پرسش زياد از مريض بيشتر سنگين شود بيمارى از پرسيدنمنبايد بيمار را با پرسشهاى پشتسر هم گيج و عصبانى كرد. پيامبر(ص) فرمود: در پرستش از مريض به پر و پاى او مپيچ بلكه به دو حرف بسنده كن. ناگفته نماند اگر بهبودى مريض به پرسشهاى مكرر بستگى داشته باشد، نبايد سرباز زد. بنابر اين سؤالهاى پزشكى از قاعده مستثنى است. «كه درد از طبيبان نشايد نهفت» ارشاد بيمار در بيمارستان، خودخواهيها و سركشىها فرو مىنشينند، روح بيمار فرصت مىيابد تا زندگى را از زاويه درد و رنج تجربه كند، دل بيمار اجازه مىدهد تا كبوتران عبرت راحتبر دامانش بنشينند و عقل به ييلاق تفكر برود. پرستار كه مونس تنهايىها، رنجها و تحولات روحى بيمار است، در اين لحظات كمياب بايد دستبيمار را بگيرد و او را در رجعتبه خويشتن يارى رساند، در اعماق روح خسته بيمار نفوذ كند و دانه مهر به حق را در جانش بنشاند. او مىتواند و بايد وظايف بنده را در پيشگاه بندهنواز در گوش بيمار زمزمهكند. اميدوار كردن مريض بيمار با شرائط سختى دست و پنجه نرم مىكند: تلخى دارو، سختى تنهايى، فشار درد و ... در اين شرايط گاهى بيمار خود را مىبازد و تصوير سلامتىاش را در آينه آينده مبهم مىبيند و از خود مىپرسد آيا شفا پيدا مىكنم؟ اينجاست كه اگر اميد خود را بازنيابد ممكن است اصلا به بهبودى نرسد. اسلام وظايفى را در جهت تقويت روحيه بيمار ارائه داده است. مسلما پرستاران از مخاطبان اصلى اين وظايف هستند. الف) پيامبر(ص) فرمود: اذا دخلتم على المريض فنفسوا له الاجل فان ذلك لا يرد شيئا و هو يطيب النفس. هنگامى كه بر بيمار وارد شديد او را به زنده ماندن اميدوار كنيد. اين سخن - هر چند - قضا را رد نمىكند ولى روح را شادمان مىكند. اگر به اين نكته توجه كنيم كه اصولا اسلام اجازه نمىدهد در زمينههاى قضاى الهى قاطعانه حكم برانيم، مراتب اهميت در روحيه دادن به مريض بدست مىآيد زيرا توصيه شده به مريض بگوييد انشاءالله شما خوب مىشويد و زنده مىمانيد. ب)توصيف دوا. حضرت عيسى فرمود: يلتذ المريض نعت الطبيب العالم بما يرجو فيه من الشفاء فاذا ذكر مرارة الدواء و طعمه كدر عليه الشفاء. بيمار از شنيدن توصيف پزشك در شفابخش بودن دارو لذت مىبرد اما زمانى كه پزشك تلخى دوا را يادآور مىشود بيمار چهره شفا را تيره مىبيند. برآوردن حاجتبيمار پيامبر(ص) فرمود: كسى كه جهت رفع حاجت مريض تلاش كند گناهان او فرو مىريزد; خواه حاجت او را برآورد و خواه از عهده آن برنيايد. مرحوم محدث نورى در كتاب مستدرك بابى تحت عنوان «استحباب سعى در برآوردن حاجتبيمار» گشوده و مىگويد اين تلاش نسبتبه بيمارى كه از خويشان است استحباب بيشترى دارد. تبريك سلامتى بيمار دست در پنجه فشارى طاقتفرسا دارد اما آنكه بيمار را در زندان درد و فشار محبوس كرده از حال او غافل يستخداوند به ازاى سختيهاى دوران بيمارى صفحه دل بيمار را از گناه پاك مىكند. پيامبر رحمت صلى الله عليه و آله فرمود: ناله مريض تسبيح، فريادش تهليل، خوابيدنش در بستر عبادت و غلطيدنش از پهلويى به پهلوى ديگر در حكم جنگ با دشمنان خدا است. او ميان مردم راه مىرود در حالى كه گناه با او نيست. بنابر اين بيمار شفا يافته تنها جسم خويش را باز نيافته بلكه روح خود را از خداوند، مطهر مىستاند. پس بر ما است كه با دو تبريك به پيشواز او برويم: تبريك جهت پاكىاش از گناهان و تبريك به مناسبتبهبودى او از نظر اسلام. تبريك نخستين اهميت ويژهاى دارد. امام سجاد(ع) چنين بود كه هر گاه بيمارى را مىديد كه شفا يافته به او مىفرمود: پاكى از گناهان بر تو مبارك باد. خودسازى و عبرت بيمارى آينهاى است كه چهره ديگر زندگى را نشان مىدهد. پرستار مىتواند ابعاد اين زندگى را شفافتر از ديگران نظاره كند. او بايد از حال و روز پريشان بيمار عبرت آموزد و از ديدن درد و رنجاش درس گيرد. پيشواى اول شيعيان مىفرمود: كم مرضتبيديك تبتغى لهم الشفاء و تستوصيف لهم الاطباء غداة لا يغنى عنهم دواؤك و لا يجدى عليهم بكاؤك. چه كسانى را با دستخود پرستارى نموده كه براى آنان شفا مىطلبيدى و از پزشكان دارو مىگرفتى ولى دواهاى تو بحالشان نفعى نبخشيد و گريهات بر آنان، نجاتشان نداد! دادن غذاى مورد علاقه به مريض پيامبر(ص) فرمود: من اطعم مريضا شهوته اطعمه الله من ثمار الجنة. هر كه غذاى دلخواه مريضى را به او بخوراند خدا از ميوههاى بهشتبه او خواهد خوراند. البته غذاى مريض نبايد مغاير با توصيههاى پزشك باشد. در اين مورد پيامبر(ص) مىفرمايد: مصلحت مريض در توصيههاى پزشك نهفته است نه در آنچه خود او مىخواهد. دانستن احكام مورد ابتلاء پرستار بايد دو نوع حكم را فرا گيرد: 1- احكامى كه بر اساس مساله محرم نامحرم بودن نسبتبه بيمار مطرح شده است. در اين زمينه، فقه در كنار توجه به ضرورتها و واقعيتهاى اجتماعى، به جنبههاى طهارت قلب و روح نيز توجه كرده است و احكامى جامع ارائه داده كه لازم است پرستاران عزيز اين احكام را بدانند. 2- احكام فقهى بيمار بيمار در زمينه انجام عبادت و پاكى و نجاست احكامى دارد. شايسته است پرستاران با اين احكام نيز آشنا گردند تا: 1- اگر بيمارى اين احكام را نمىداند او را ارشاد كنند. 2- بتوانند بيمار را در انجام اعمال عبادى يارى برسانند. هر دو نوع حكم در رسالههاى عمليه و كتب فقهى ارائه شده است. طلب دعا از مريض دعاى بيمار در حق عيادتكننده مستجاب مىشود; همانطور كه نفرين او چنين است; از اينروى مستحب است از بيمار طلب دعا كنيم. همانطور كه لازم است از كارى كه ممكن است او را خشمگين و وادار به نفرين كند، پرهيز كنيم. كمك كردن به بيمار در انجام عبادات عبادت روح زندگى، ارتباط درست آفريده با آفريننده و مايه حيات و كمال انسان است. براستى چه كسى جز او فرياد رس است؟ تنها اوست كه بايد در برابرش زانو زد، به ركوع رفت و پيشانى بر خاك ساييد و ... شرايط بيمارى هر چند بيمار را به خدا نزديك مىكند ولى گاهى انجام اعمال عبادى را برايش دشوار و يا غير ممكن مىسازد. پرستار مىتواند بيمار را در انجام اين اعمال و يا تهيه مقدمات آن يارى رساند. مجبور نكردن بيمار بر خوردن پيامبر(ص) فرمود: لا تكرهوا مرضاكم على الطعام بيمارانتان را بر خوردن غذا مجبور نكنيد. مراعات خواب بيمار مراعات خواب بيمار و كوشش جهت اينكه خوابى آرام داشته باشد، مورد توصيه لازم قرار گرفته است. نخوردن چيزى نزد بيمار رسول خدا(ص) نهى فرمود از اينكه نزد مريض عيادتكننده او چيزى بخورد. چه اينكه اين عمل ثواب عيادت را از بين مىبرد. نشستن در كنار بيمار پيامبر(ص) فرمود: كسى كه به ديدار مريض رفته زمانى كه كنار او مىنشيند رحمت الهى او را فرو مىگيرد. منبع: www.e-resaneh.com/س
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 414]