واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: از «اوشین» تا «جومونگ»
وقتی آنها ذائقه ما را بهتر می شناسند از میان تمامی رسانه های قابل دسترسی در کشورمان به نظر می رسد «تلویزیون» هنوز پرمخاطب تر از سایر رسانه ها است، البته موضوع رسانه و مقبولیت و مشروعیت آن نزد افکار عمومی با موضوع سرگرم سازی بسیار متفاوت است.رسانه ملی پس از انقلاب چند دوره را برای تامین برنامه و غنی سازی اوقات فراغت پشت سر گذاشته است؛ در «دوره اول» به دلیل فقر برنامه سازی و وجود یک کانال تلویزیونی و مواجهه با موضوع سازماندهی افکار عمومی برای مقابله با تهدیدات دشمن و جنگ تحمیلی عمدتاً گرایش برنامه ها و فیلم ها بیشتر به سوی «موضوعات مکتبی و ارزشی» بود و در این میان استفاده از تاکتیک «تکرار فیلم» یا «برنامه ها» راهی برای تامین برنامه بود. «دوره دوم» که با پخش مشهور ترین و طولانی ترین سریال خانوادگی به نام «اوشین» و راه اندازی کانال های جدید تلویزیونی همراه بود، عصر جدیدی پیش روی مدیران و برنامه سازان رسانه ملی قرار داد و چالش مهم صدا و سیما در این دوره همراهی با عصر سازندگی و تقویت روحیه امیدواری به آینده و خودباوری نزد ایرانیان و لغو محدودیت «پخش موسیقی» بود که با مقاومت های زیادی روبه رو شد. البته در تمامی این دوره ها انتقاد اصلی افکار عمومی تکیه بر غمناک و غم انگیز بودن برخی از فیلم ها و سریال ها بود. البته هدف از این آسیب شناسی نادیده گرفتن سه دهه زحمات و برنامه ریزی مدیران رسانه ملی نیست اما باید دانست گاهی بومی سازی و شبیه سازی در برخی موارد پاسخگوی مخاطبان نیست. «دوره سوم» برنامه سازی در رسانه ملی با اوج گرفتن برنامه های طنز و شادی همراه با ظهور موسیقی پاپ ایرانی و کلکسیونی از سریال های خانوادگی و تله فیلم های ایرانی آغاز شد که گاهی این برنامه به نحوی نسخه برداری از نمونه های خارجی و داخلی بود. چالش این عصر اشاعه ماهواره و استقبال مردم از برنامه های ماهواره یی بود و مدیران رسانه ملی را بر آن داشت تا با خواست مخاطبان همراهی بیشتری داشته و به فکر ایجاد تنوع در برنامه ها باشند.
شاید بتوان گفت سریال هایی مانند شب دهم، کیف انگلیسی، امام علی(ع) و سریال های طنز مهران مدیری نمونه یی از موفقیت رسانه ملی و برنامه سازان باشد. این عصر با تغییر مدیریت در رسانه ملی و تغییر استراتژی در ساخت و تهیه برنامه ها در رسانه ملی مصادف شد. نمایش برخی سریال ها و فیلم ها در ایام مختلف و بروز اعتراضات صنفی و سیاسی از سوی برخی اقشار جامعه و حتی قومیت ها، برنامه سازان را در این دوره در تنگنایی قرار داد تا به نحوی سعی کنند محتوایی را آماده پخش کنند که بسیار شسته رفته بوده و به قول معروف حساسیت برانگیز نباشد و نتیجه این دستور العمل خنثی و بی معنی شدن سریال ها بود. رویکرد بسیار جدی و سریع رسانه ملی برای تبدیل فضای اجتماعی در ایام ماه مبارک رمضان به فضایی مملو از جشن و شادی به همراه رعایت اصول مذهبی در این ماه کاری بود بسیار مبتکرانه که علاوه بر وجود برخی مخالفت ها با اقبال عمومی نیز روبه رو شد.اما همه جنبه های تولید برنامه و سریال سازی در رسانه ملی به اینجا ختم نمی شود. واقعیت این است که گاهی کیفیت فدای کمیت شده و طولانی شدن برخی سریال ها نتیجه اش بی محتوا شدن یا به بیراهه رفتن سوژه و گران تمام شدن آن است. مدیران رسانه ملی بیش از هرکسی آگاهند که چالش عمده این رسانه طی چند سال گذشته ظهور شیوه های جدید سرگرمی تلویزیونی در میان خانواده های ایرانی است. بر اساس برخی آمار غیررسمی وجود بیش از سه میلیون تلویزیون یا سینمای خانواده در منازل مردم، خبر از واقعیتی می دهد که خانواده های ایرانی منتظر برنامه ریزی رسانه ملی نیستند و به نحوی خودشان دست به انتخاب برنامه و حتی سرگرمی زده و با تکثیر سریال ها و فیلم های ماهواره یی روز دنیا مانند گمشدگان، جومونگ و...
توسط دلالان و شرکت های نامشخص روی سی دی و فروش اینترنتی آن با قیمت هایی نازل به نحوی به رقبای رسانه ملی تبدیل شده اند. از سوی دیگر آغاز به کار شبکه های ماهواره یی فیلم و سریال با ترجمه یا دوبله فارسی و با رعایت برخی موازین ایرانی این نکته را به مدیران و تهیه کنندگان گوشزد می کند که گویا دست اندرکاران شبکه های چندملیتی فیلم و سریال بیش از رسانه ملی به ذائقه سرگرمی مخاطبان ایرانی اشراف دارند.آنچه گفته شد گوشه یی از چالش های پیش روی برنامه سازان و تهیه کنندگان سریال ها و فیلم های ایرانی است که بی توجهی به آن نتیجه اش گرایش افراطی مخاطبان ایرانی به سایر رسانه ها است.شاید در تحلیل محتوای برنامه ها و سریال های ایرانی بتوان گفت این گونه سریال ها از چند مشکل رنج می برند که از جمله غلبه کمیت بر کیفیت، انبوه سازی و گاهی شباهت، ضعف در مدیریت بر کیفیت و محتوا، ضعف در مخاطب شناسی و گاهی زیاده روی در پرداختن به عناصر فرهنگی، ارزشی و دینی است. طولانی ترین و گران ترین سریال ها با رویکرد تاریخی و اجتماعی به معنی پرمخاطب یا جذاب بودن آن نیست زیرا کره یی ها با ساختن چندین سریال ارزان و جذاب از جمله «جومونگ» توانستند بازار خوبی برای خود در خاورمیانه و خاور دور فراهم کنند. باید اذعان کرد کره یی ها چند سالی است با استفاده از ارزان ترین سبک های فیلمسازی و سریال سازی خود را در بازار فیلم و سریال جهان البته پس از رقبای «هالیوودی» در امریکا و «بالیوودی» در هند مطرح کرده اند.البته هدف از این آسیب شناسی نادیده گرفتن سه دهه زحمات و برنامه ریزی مدیران رسانه ملی نیست اما باید دانست گاهی بومی سازی و شبیه سازی در برخی موارد پاسخگوی مخاطبان نیست. در برخی از سریال ها بعضاً افراطی نشان دادن شخصیت زن یا مرد یا گرایش مردان به چندهمسری یا علنی شدن خیانت، سبب می شود خانواده یا فرزندان طرز تلقی نامناسبی از جامعه داشته و گاهی آن را به محیط درونی خانواده نیز تعمیم دهند. تبلیغ افراطی مردسالاری، رواج واژگان کلامی شبیه به فیلم های هالیوودی، نمایش خشونت کور و بی هدف، سهل انگاری یا تساهل در روابط میان زن و مرد و درک آن و انطباق با واقعیت های اجتماعی گاهی برای مخاطبان ایرانی دشوار است.
به عقیده برخی ساخت طولانی ترین و گران ترین سریال ها با رویکرد تاریخی و اجتماعی به معنی پرمخاطب یا جذاب بودن آن نیست زیرا کره یی ها با ساختن چندین سریال ارزان و جذاب از جمله «جومونگ» توانستند بازار خوبی برای خود در خاورمیانه و خاور دور فراهم کنند. باید اذعان کرد کره یی ها چند سالی است با استفاده از ارزان ترین سبک های فیلمسازی و سریال سازی خود را در بازار فیلم و سریال جهان البته پس از رقبای «هالیوودی» در امریکا و «بالیوودی» در هند مطرح کرده اند. دلیل اصلی موفقیت «صنعت فیلم بالیوود» در هند و «صنعت فیلم هالیوود» در امریکا حرکت به سمت خصوصی سازی رسانه یی و حمایت از فیلمسازی است. طبق برآوردها سالانه در بالیوود هند بیش از دو هزار فیلم و برنامه و در هالیوود امریکا بیش از سه هزار فیلم، سریال و کارتون ساخته می شود و هیچ گاه برای مخاطبان دنیا به طور دقیق مشخص نشده فیلم های هالیوودی در چهار گوشه دنیا چرا برای مخاطبانی با گویش ها، فرهنگ ها و مذاهب گوناگون این گونه جذاب است. نمونه بارز آن شایع شدن علاقه به تماشای کارتون های «شرک» در بین کودکان ایرانی است.پخش مشهور ترین و طولانی ترین سریال خانوادگی به نام «اوشین» و راه اندازی کانال های جدید تلویزیونی همراه بود، عصر جدیدی پیش روی مدیران و برنامه سازان رسانه ملی قرار داد و چالش مهم صدا و سیما در این دوره همراهی با عصر سازندگی و تقویت روحیه امیدواری به آینده و خودباوری نزد ایرانیان و لغو محدودیت «پخش موسیقی» بود که با مقاومت های زیادی روبه رو شد. البته در تمامی این دوره ها انتقاد اصلی افکار عمومی تکیه بر غمناک و غم انگیز بودن برخی از فیلم ها و سریال ها بود. همه آنچه گفته شد گوشه یی از سختی تهیه برنامه و سریال در رسانه را نشان می دهد اما تجربه کشورهای عربی با شبکه های ماهواره یی عرب ست و ترکیه با شبکه ماهواره یی ترک ست نشان داد که با ترکیب شبکه های تلویزیونی خصوصی، بازپخش برنامه های جذاب ماهواره یی و برنامه سازی رسانه های داخلی علاوه بر ایجاد تنوع می توان به میل مخاطبان تا حدی پاسخ داد.
هم اکنون امکان دسترسی و تماشای بیش از 100 شبکه ماهواره یی عربی و بیش از 300شبکه ماهواره یی اروپایی و ترکیه یی در فضای کشورمان به نحوی رسانه ملی و مخاطبان ایرانی را به چالش کشیده و با راه اندازی شبکه های فیلم، سریال و خبر فارسی توسط همسایگان عرب و شاید به زودی توسط ترکیه و سایر همسایگان فرصت برای جبران وجود نداشته باشد. نوشته : دکتر علی گرانمایه پور( اعتماد ) تنظیم برای تبیان : مسعود عجمی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 524]