محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828876209
عرفان نبوی
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: عرفان نبوی
1- فتوای دل درعرفان ناب نبوی و سلوك محمدی صلی الله علیه و آله و سلم انسان عارف به خویشتن، حافظ «فطرت معصوم» و «قلب سلیم» و صائن علم صائب و عمل صالح است و خیروشر وجودی و سلوكی‌اش را از ذات الهی وضمیر نورانی خود جست‌وجو می‌نماید و در هر مقامی استفتای از دل نسبت به صواب و خطا و زیبا و زشت و حسن وقبح عملی و رفتاری می‌نماید. (ر.ك: پیشین، ج 11، ص 189ـ188). چنان‌كه پیامبر اعظم9 در «حدیث وابصه» چنین آگاهی و گواهی را داده است: «وابصة بن معبد اسدی به حضور آن حضرت رسید، با خود گفت آنچه را مربوط به برّ و اثم است از آن حضرت می‌پرسد. هنگام دیدار، رسول گرامی صلی الله علیه و آله و سلم به او فرمود: آیا از چیزی كه برای آن آمده‌ای، می‌پرسی یا من به تو گزارش دهم؟ وابصه گفت: شما گزارش دهید. رسول اكرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آمده‌ای از برّ و اثم بپرسی و او تایید كرد. حضرت رسول با دست خود به سینه وی اشاره كرد و فرمود: «البرّ ما اطمانت الیه النّفس و البرّ ما اطمان‌ّ به الصدر و الاثم ماتردّد فی الصدر و جال فی القلب وان افتاك الناس و افتوك» نیكی آن است كه جان به آن آرام می‌گیرد و دل به آن قرار می‌یابد و گناه آن است كه دل را به لرزه و تزلزل و تردید انداخته و ناآرام و بی‌قرار می‌كند و اگر مردم از تو پرسیدند همینگونه جواب بده، یعنی بگو كه در برابر خوبی و بدی و نیكی و گناه «دل» چه موضعی دارد». (حر عاملی، 1414، ج 27، ص 166). با توجه به فرمایش نبی اكرم صلی الله علیه و آله و سلم، صدر سالم و مشروح و قلب سلیم و دل پاك، مرجعیت علمی و عملی برای هر انسانی دارد و اگر انسان از «بیرون» به «درون» خویش برگردد و از همه مشغله‌های پیرامونی و خارجی و خاطرات ذهنی و خطورات قلبی رهایی یابد خود حقیقی و من علْوی و رحمانی‌اش راهنما و رهبر درونی و دائمی او در «صراط سلوك» خواهد شد. و مهّم این است كه انسان به تفسیر و تاویل خویشتن بپردازد و «نقد حال» نماید و در معرفت، محاسبت و مراقبت نفس كوشا باشد و سرمایه‌های اولیه الهی را در خود از بین نبرده باشد و نور فطرت را خاموش نكرده و آئینه دل را از زنگارزدگی حفظ نموده باشد و با آیات قرآن، ذكر الهی و یاد معاد دل را جلا دهد تا انوار غیبی و لمعات الهی را دیدار كند.«نیكی آن است كه جان به آن آرام می‌گیرد و دل به آن قرار می‌یابد و گناه آن است كه دل را به لرزه و تزلزل و تردید انداخته و ناآرام و بی‌قرار می‌كند و اگر مردم از تو پرسیدند همینگونه جواب بده، یعنی بگو كه در برابر خوبی و بدی و نیكی و گناه «دل» چه موضعی دارد» همه هم‌ّ سالك باید این باشد كه سرمایه‌های وجودی خویش را نه تنها از دست نداده بلكه به فعلیت رسانده و شكوفا نماید و محكم و متشابه وجود خود و افكار، انگیزه ها، اندیشه ها، افعال و احوالش را شناخته و متشابهات را به محكمات وجود خویش برگرداند و همه محكمات و متشابهات را به محكم محكمات، یعنی انسان كامل و اسوه حسنه، ارجاع نموده و تاویل گرداند تا در هیچ لحظه‌ای از «صراط مستقیم» انحراف پیدا نكند و چنین كاری با تهذیب و تزكیه نفس ممكن است؛ «قَدْ اَفْلَح‌َ مَن‌ْ زَكّاها» (شمس9/). تزكیه درون و تهذیب باطن و تطهیر نفس، سالك را رشد داده و پویا و پایا می‌سازد و او از این طریق سعه وجودی وتعالی درونی می‌یابد و از من‌های محدود گذر كرده، به من نامحدود و بی‌كرانه راه می‌یابد و از بالا به پایین به عالم و آدم نظر می‌افكند و در اسارت خود تنگ و تاریك و من گرفتار آمده در عالم پایین و جهان ناپایدار نخواهد ماند بلكه آزاد و آزاده است و به آزادگی رسیده و بزرگوار گشته است و از «چشم خدا» به انسان و جهان و جامعه می‌نگرد و صاحب نفس زكّیه و شرح صدر و بصیرت و صبر شده است. و چه سرمایه‌ای مهم‌تر از چنین سرمایه‌های تكوینی و تشریعی كه در هدایت عامه و خاصّه به منصه ظهور رسیده است. استاد علامه جواد آملی می‌گوید: «این سرمایه‌های وجود انسان به منزله اسم اعظم اوست. همان گونه كه خداوند تعالی اسم‌های عظیم و اسم اعظم دارد و رموز اسم‌عظیم او را باید با مفتاح اسم اعظم او گشود وبه آن ارجاع داد، انسان هم كه خلیفه اوست یك اسم اعظم و اسم‌های عظیم دارد و اسم عظیم انسانی را باید با اسم اعظم او شناخت.» اگر بخش‌های كلیدی وجودمان را درست شناسایی كنیم، تمام خواسته هایمان را پیش از بیرون بردن به درون منتقل می‌كنیم، آنگاه بسیاری از مسایل برای ما حل می‌شود.» (جوادی آملی، تفسیر انسان به انسان، ص 280).
نتیجه اینكه: در صراط محمدی9 اصالت از آن فطرت و نفس طیّبه و طاهره كه نفس عاقله و ملهمه است می‌باشد و انسان بیدار و بینا همه حقایق وجودی و كرامات معنوی و كمالات سلوكی را در درون خویشتن دریافت می‌كند و درد و درمان را در «دل پاك» خود می‌یابد و هرگز معصومیت تكوینی فطری خود را از دست نمی‌دهد بلكه به هدات شریعت و عنایت ولایت آن‌را زلال‌تر و اشراقی‌تر می‌نماید... 2- تجربه عرفانی امروز یكی از مولفه‌های عرفان، تجربه اتحادی، تجربه درونی، تجربه شهودی، تجربه دینی و یا تجربه عرفانی است كه از نظر معرفت شناختی و وجود شناختی همواره موضوع مهم بحث اهل معرفت است و البته تجربه دینی مفهومی جدید است كه از قرن نوزدهم وارد حوزه فرهنگ و معرفت شده است ودر فلسفه دین، عرفان و روان‌شناسی عرفانی بحث و بررسی می‌شود و برخی از بزرگان حكمت و عرفان و معرفت دینی آن را وارد مباحث «دین شناختی» و «وحی شناسی» كرده و هم سنگ و هم وزن «وحی» قرار داده‌اند كه در جای خود باید بررسی و نقد گردد. اما در مقوله عرفان، «تجربه اتحادی عرفانی» از چند ویژگی: وحدت‌گرایی، بیان‌ناپذیزی، رازگونه بودن و... برخوردار است و اصل تجربه باطنی، شهودی و اشراقی، ذوقی و... اصلی پذیرفته شده در عالم سیر و سلوك و بلكه بازتاب و برآیند طی‌ّ مقامات سلوكی است و در منازل السائرین، انسان اهل معرفت، محبت و عبودیت مناسب با منازل و مقامات، آنها را تجربه می‌نماید، ولی عارفان چنین تجربیاتی را به دو دسته: تجربه صائب، صادق و حق و تجربه كاذب، باطل و دارای شوائب تقسیم نموده‌اند و از نظر معرفت‌شناسی، به دلیل روش‌مندی عرفان اسلامی، برای آن شاخص‌هایی چون: قرآن، كشف معصوم یا انسان كامل و عقل سلیم قرار داده و به تعبیر علامه جوادی آملی: «تجربه كسانی كه پیامبر یا پیشوای معصوم نیستند، اعم از كشف و شهود، رویا و احساس امر متصل یا منفصل از نفس یا بدن «نه هم‌چون خواب و حالات منامیّه»، همگی نیازمند عرضه به میزان است تا صحت و سقم آنها آشكار، و ارزش و قیمتشان پدیدار شود...» (جوادی آملی، تفسیر موضوعی قرآن مجید، ج 3، ص 95).این سرمایه‌های وجود انسان به منزله اسم اعظم اوست. همان گونه كه خداوند تعالی اسم‌های عظیم و اسم اعظم دارد و رموز اسم‌عظیم او را باید با مفتاح اسم اعظم او گشود وبه آن ارجاع داد، انسان هم كه خلیفه اوست یك اسم اعظم و اسم‌های عظیم دارد و اسم عظیم انسانی را باید با اسم اعظم او شناخت. حال اگر سالك در اثر عبودیت الهی به تجربه‌ای عرفانی و شهودی دست یافت باید «مراقبت دائمی» از تجربیات خویش داشته باشد؛ زیرا اولاً: تجربه عرفانی از نظر حدوثی نیاز به طهارت و تهذیب و بندگی و دلدادگی خدای سبحان دارد و ثانیاً: در استمرار و بقا و تجدید و تجدّد تجربیات نوین و قوی‌تر نیز طهارت و تعالی وجودی یك امر ضروری است. پیامبر اكرم9 چه نیكو راه حدوث و بقا و پیدایی و پایایی تجربه عرفانی را نشان داده است: «ادم الطهارة یدیم علیك الرزق» (مجلسی، پیشین، ج 105، ص 16) و این طهارت شامل طهارت صغری (طهارت جسمانی و ظاهری یا افاقی) طهارت وسطی (طهارت از رذایل اخلاقی و ذمایم نفسانی) و طهارت كبری (طهارت از شهود كثرت و غیرخدا) خواهد شد و جان‌مایه تجربه دینی و عرفانی را پیامبر عظیم الشان اسلام9 همانا «عبودیت» قلمداد كرده و در جریان داستان «حارثه بن مالك یا زید بن حارثه» (حسن زاده آملی، هزار و یك نكته، ص 247 و جوادی‌آملی، پیشین، ص 105) كه در تعبیر عارفان به مقام «یقین» یا مقام «احسان» تفسیر شده است و بهشت و جهنم را می‌دید و... پیامبر فرمود: «هذا عبد نوّر الله قلبه بالایمان» (كلینی، 1401، ج 1، ص 54) و یا پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم با تربیت اصحاب خویش هر بامداد آنها را مورد سوال قرار می‌داد كه «شب گذشته» چه چیزی به دست آورده‌اند؟ «ان رسول الله9 اذا اصبح، قال لاصحابه: هل من مبشّرات؟ یعنی به الرویا؟» (مجلسی، پیشین، ج 61، ص 177)
پیامبر اكرم (ص) از نظر معرفتی و وجودی معیار سنجش برای رویاهای انسان ارایه فرمود و خواب‌های انسان را در خیال متصّل و منفصل تفسیر كرد كه خواب‌های انسان در خیال متصّل به شكل شفّاف از مخزن الهی نازل می‌شود ولی در بازگشت از جانب خداوند در آسمان‌های میانه، منحرف و اضغاث احلام می‌شوند: «... فقال رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم یاعلی ! ما من عبد ینام الاّ عرج بروحه الی رب العالمین، فما رای عند رب العالمین فهو حق‌ّ، ثم اذا امرالله العزیز الجبّار بردّ روحه الی جسده، فصارت الروح بین السماء و الارض، فما راته فهو اضغاث احلام؛ یا علی هیچ كس نمی‌خوابد مگر آن كه روحش به سوی خدا بالا برده می‌شود پس آنچه را نزد خدا می‌بیند حق است سپس خداوند فرمان می‌دهد روحش را به بدن برگردانند پس روح میان آسمان و زمین قرار می‌گیرد پس آنچه را در این حال می‌بیند همان اضغاث احلام است (عنی رویاهای درهم و متنوعی كه به دلیل اختلاط قابل فهم و تأویل نیست)». (پیشین، ج 58، ص 158) و به تعبیر قیصری: «ان‌ّ الخواطر الاوّل كلّها ربانیة حقیّة و انّما یتطرّق الیها من تعمّلات النّفس و تصرّفاتها امور تخرجها عن الصواب فتصیر احادیث نفسانیّة و وساوس شیطانیة؛ همانا رؤیاهای خالص اوّلی همه روحانی و دارای حقیقت‌اند و جز این نیست كه در نتیجه تصرفات نفس، اموری داخل آنها می‌شود كه آنها را از حقیقت خارج و به ساخته‌های نفسانی و وسوسه‌های شیطانی مبدّل می‌كند». (قیصری، پیشین، ص 537). پس تجربه عرفانی عارفان و سالكان نیازمند معیار و میزانی است تا مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. چند نكته در آموزه‌های نبوی متجلّی است: الف) تجربه سلوكی و شهودی یا عرفانی وجود دارد؛ ب) علت موجده تجربیات عرفانی و اتّحادی «عبودیت» و «طهارت عقلی قلبی» است؛ ج) تجربیات درونی و عرفانی اعم از سلوكی، رویایی و... یا تجربه در بیداری و خواب، «آسیب پذیر» و صدق و كذب پذیر هستند؛ د) معیار و میزان قطعی سنجش و توزین تجربیات دینی و عرفانی همانا قرآن، انسان كامل و تجربه معصومان می‌باشد. مرحوم علامه طباطبایی، 2 معرفت نفس، محاسبت و مراقبت نفس را «شاه كلید» تجربیات عرفانی قلمداد كرده است (طباطبایی، 1412، ج5، ص 256 و ج 6، ص 170 و...) و اعمالی چون: نماز، دعا ونیایش، ذكر حق‌ّ سبحانه، عدم انجام گناه و در كل، انجام واجب و ترك حرام و كسب روزی حلال را عامل موثر و موجد تجربه عرفانی و دینی دانسته است. (جوادی آملی، دین‌شناسی، ص 253ـ244). استاد جوادی آملی نیز در این مورد می‌گوید: «البته اگر عارفان در سیر و سلوك، تابع شریعت و ولایت اهل بیت: باشند و راه صحیح را طی كنند، گوشه‌ای از علوم شهودی انبیا و اولیا به آنها می‌رسد، چنان‌كه گوشه‌ای از علوم حصولی به آنها رسیده است» (پیشین، ص 248). تهیه و تنظیم برای تبیان: سلطانی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 262]
-
گوناگون
پربازدیدترینها