واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: کار آفرینی زنان و موانع آن
كارآفرینی زناندر جامعه امروز، زنان نقش مهم و در حال گسترشی در زمینه كسب و كار دارند. در سالهای اخیر، سهم زنان در كسب و كارهای خصوصی به اندازه كارهای دولتی روند رو به رشدی را طی كرده است. با این وجود زنان با موانع خاصی در كسب و كار مواجه می شوند كه بتدریج باید بر آنها غلبه كنند. موانع اشتغال و كارآفرینی زنان در ایراناز اوایل قرن حاضر جهان با یك پدیده اجتماعی اقتصادی به نام مشاركت اقتصادی زنان در مشاغل خارج از خانه روبه رو شده است. وضعیت اشتغال زنان در ایران مشابه با كشورهای در حال توسعه، در وضعیت مطلوبی نیست، همواره زنان فرصت های شغلی كمتری دارند و غالباً در بخش غیر رسمی با اندك دستمزد مشغول بكارند. نرخ بیكاری زنان تحصیلكرده خصوصاً در سال های اخیر مرتباً رو به افزایش است. لذا تلاش جهت بهبود وضعیت فعلی و رهایی از مشكلات و موانع مسئولیتی جمعی است. متاسفانه تحقیقات و پژوهش های داخلی در زمینه كارآفرینی زنان، به دلیل نوپایی مبحث بسیار محدود است و از آنجا كه حتی اشتغال زنان در ایران همواره با مسائلی مواجه بوده، طبیعتاً كارآفرینی زنان با مسائل فزاینده ای روبه رو است. فرایند كارآفرینی زنان را میتوان ازابعاد متنوعی بررسی كرد وآن را متأثر از مجموعه عوامل فردی، محیطی و سازمانی دانست. در بعد فردیبیشتر انگیزهها، ویژگی های شخصیتی و ویژگی های جمعیت شناختی مدنظر است میتوان گفت میان تواناییهای شخصیتی از قبیل اعتماد بنفس و پنداشت از خود، بر اشتغال زنان رابطه متقابل وجود دارد، بطوریكه پنداشت از خود و اعتماد بنفس بالا تأثیر مستقیم بر اشتغال زنان و موقعیت شغلی آنان دارد. بنابر اطلاعات جمعیت شناختی، هر چه نرخ باروری به دلیل جوانی جمعیت افزایش مییابد، با نزول اشتغال زنان مواجه هستیم؛ همچنین میان تعداد فرزند و اشتغال رابطه معكوس وجود دارد، وضعیت تأهل نیز بیتأثیر در موضوع نیست، بطوریكه زنان مجرد از آزادی عمل بیشتری برای اشتغال و فعالیتهای اقتصادی، اجتماعی نسبت به متأهلین برخوردارند. تحصیلات نیز عامل قابل توجهی است، طبق آمارهای رسمی (75) 2/74% زنان كشور باسواد هستند و درصد قابل ملاحظهای از جمعیت دانشجویی را زنان تشكیل میدهند. باوجود این، سهم زنان شاغل با تحصیلات عالی نسبت به كل اشتغال زنان و همچنین درصد مدیران زن با تحصیلات عالی بسیار محدودتر از مدیران زن بدون تحصیلات عالی است. به صراحت میتوان گفت كه عوامل محیطی نقش بسیار مهمی را نسبت به عوامل فردی عهدهدار است، چرا كه ویژگی های شخصیتی و توانمندی های روانی بسیار متأثراز عوامل محیطی است. وضعیت اجتماعی، فرهنگی، حقوقی،دینی، سیاسی و اقتصادی جامعه مطمئناً نقش بسزایی را در تقویت یا تضعیف فعالیتها در امور متفاوت دارد. در حوزه اشتغال زنان و فراتر از آن خود اشتغالی آنها، موانع محیطی بسیاری را میتوان برشمرد. در بعد اجتماعیهنجارهای رایج در زمینه تقسیم كار، وجود نوعی مرزبندی طبیعی میان كار زنان (خانهداری) و مردان (امور بیرون منزل، مسئله تعدد نقش زنان بطوریكه انتظار انجام مسئولیت های متفاوت زنان در قالب همسر، مادر، خانهدار، شاغل …. آنها را دچار تنش و نوعی تضاد نقش و فشارهای ناشی از آن میكند. ناامنیهای اجتماعی كه امكان حضور فعال زنان در جامعه، كه لازمهاش سفرهای بین شهری, اقامت در هتلها و اماكن سالم است را با مشكل مواجه كرده است. با مرور شرایط اجتماعی حاكم بر سه دهه اخیر. متوجه میشویم كه ایدئولوژی حاكم در سال های اولیه پس از انقلاب بیشترین لطمه را بر مشاركت زنان وارد كرده است كه تعطیلی مهدكودك های دولتی و مراكز تنظیم خانواده، بازنشستگی زودرس زنان، تعریف شغل های مشابه نقش مادری برای زنان، از آن جمله است. در بعد فرهنگیفرهنگ اقتدارگرا و مردسالار همواره رواج دهنده باورهای سنتی و كلیشههای جنسیتی بوده و از ابتدا، تربیت و اجتماعی شدن دختران، در نظر گرفتن خویش به عنوان جنس دوم و تضعیف اعتماد بنفس و تعمیق حس حقارت و خود كمبینی تواناییهای خویش را در پی داشته است. همچنین كمبود آگاهی زنان در ابعاد حقوق فردی، خانوادگی و اجتماعی، حرفهای و عدم شركت در تشكلهای صنعتی حرفهای و فعالیتهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، به استمرار ساخت نابرابر كمك میرساند. بدلیل نگاه جنسیتی، فرصت های اجتماعی و شغلی كمتر بطور برابر با توجه به شایستگی ها به افراد، فارغ از جنسیتشان اعطا گشته است، همواره شاهد تبعیض های جنسیتی در اشتغال هستیم. در بعد اقتصادىدر حالیكه زنان در آسیا بطور متوسط 13-12 ساعت بیش از مردان كار میكنند، بدلیل بدون مزد بودن كار خانگی همچنان در سطح نازل درآمدی قرار میگیرند. ارتقاء مقام ها تنها بر اساس شایستگیها صورت نمیپذیرد. بطوریكه بین سال های 65-55 از كل مردان شاغل تنها 6% تحصیلات عالیه داشتهاند. در حالیكه 18% زنان شاغل، تحصیلات عالیه داشتهاند و جای شگفتی است كه از كل زنان تحصیلكرده عالی تنها 5% به سمتهای بالای اداری و مدیریتی رسیده اند. (آمار 1381) تبعیضهای جنسیتی در نوع آموزششامل مواد درسی، نقش زنان در كتاب های درسی، رسانهها كه بیشتر تقویت كننده دید سنتی نسبت به زن است. همچنین محدودیت های آموزش در نظام آموزش عالی برای زنان مانند انحصار برخی رشتهها برای مردان، محدودیت اعزام به خارج كشور برای ادامه تحصیل و كمبود امكانات (خوابگاه) برای دختران, همگی از موانع مشاركت زنان است. باورهای فقهی دینی نیز بیتأثیر در این مسئله نیست، احكام موجود در زمنیه ارث، نفقه، اجازه خروج از كشور در بعد اقتصادی و احكامی چون شهادت، دیه، قضاوت، طلاق، حق حضانت در بعد خانوادگی اجتماعی بیشك تأثیر منفی در پیشرفت و شكوفایی همه جانبه زنان دارد كه میتوان با استنباط های متناسب شرایط زمانی و مكانی موانع را برطرف كرد. وضعیت حقوقی و قوانینقوانین ناظر بر خانواده از جمله مواد 1106 (نفقه زن)، 1199 (نفقه اولاد)، 1117 (منع كار زن در صورت عدم رضایت شوهر). از آنجا كه طبق قانون، ریاست خانواده با شوهر است و خروج از كشور زن منوط به اجازه كتبی شوهر است. مشكلاتی در مسیر كار زنان ایجاد می شود. قوانین ناظر بر اشتغال، از جمله قانون اشتغال نیمهوقت زنان، مقررات در زمینه مرخصی زایمان و ماده 5 مصوبه 1371 شورای عالی انقلاب كه محدود كننده حیطه اشتغال زنان است. هیچكدام كمكی به افزایش مشاركت اقتصادی اجتماعی زنان نكرده است. البته زمینههای مساعد قانونی را نیز نباید از نظر دور داشت. اصول 3، 21، 28، 41 برخورداری زنان از حقوق اجتماعی مساوی با مردان را متذكر شده و همچنین طبق ماده 1118 مصوب 1313 زن مستقلاً میتواند در دارایی خود هر تصرفی را داشته باشد. تصویب قانون در مورد كنترل جمعیت نیز مطمئناً بیتأثیر در مشاركت بیشتر زنان نیست. پرواضح است پیش شرط راه اندازی فعالیت های كارآفرینانه توسط زنان ،شناسایی دقیق عوامل موثر بر فرایند اشتغال و كارافرینی است و مطالعات راهبردی دراین زمینه ضروری به نظر می رسد. منبع: مرکز کارآفرینی دانشگاه علم و صنعت ایرانجهت خرید کتب کارآفرینی کلیک نمایید.جهت خرید کتب کمک درسی کلیک نمایید.جهت خرید کتب زنان کلیک نمایید.جهت خرید کتب هنری کلیک نمایید.جهت خرید کیتهای آموزشی کلیک نمایید.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 556]