واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: نگاهي به سرودههاي بانوان شاعر براي حضرت زهرا (س) عشق تو رنگ گلها جام جم آنلاين: در سالهاي اخير و بويژه پس از پيروزي انقلاب اسلامي مضامين نبوي، علوي، عاشورايي، رضوي و مهدوي از جمله موضوعاتي بودهاند كه از سوي پديدآورندگان آثار هنري و ادبي و همچنين مديران فرهنگي مورد توجه ويژه قرار گرفتهاند و با حمايت و برگزاري كنگرهها و همايشهاي مرتبط جرياني از اين دست آثار در ميان شاعران، نويسندگان و هنرمندان بويژه جوانها ايجاد شده است. اما اين زنجيره معنوي يك حلقه مغفول هم دارد كه شعر و ادبيات فاطمي است؛ فاطمهاي كه دختر محمد(ص) و خديجه، همسر علي مرتضي(ع)، مادر حسنين(ع) و زينب(س) و امالائمه است و به نوعي با همه تجلي و نقشي كه در تاريخ آييني ما داشته و دارد گويا از صدر ادبيات ظهور و حضوري ناپيداتر و كمرنگتر داشته است، درست همانند مزار آن حضرت كه از چشم ظاهر نهان مانده است. اين در حالي است كه حضرت زهرا(س) را ميتوان محبوبترين بانويي دانست كه سخنسرايان بزرگ بسيار درباره عاطفه، ايثار، يگانگي و مظلوميت ايشان آثار متعددي را خلق كردهاند كه از آن ميان ميتوان به سنايي، ناصرخسرو، عطار، خواجوي كرماني، شيخ بهايي، فياض لاهيجي و... اشاره كرد و همچنين در عظمت ولادت فرخندهاش سوره مباركه «كوثر» نازل شده است؛ سورهاي كه در آن پروردگار از عطاي رحمتي بزرگ خبر ميدهد و بشارتي است كه قلب محزون پيامبر را گرم ميكند. اما در روزگار ما و در مقايسه با آثاري كه براي مظلوميت و شهادت اين بانوي بزرگوار سروده شده كمتر به معنا و مفهوم سوره كوثر و رحمت فاطمه زهرا(س) و ميلاد ايشان توجه شده است كه مهمترين دليل آن هم نوع آگاهي خبري است كه ما از وقايع تاريخي ـ آييني داريم و اين آگاهي خبري بيش از آن كه مبتني بر انديشه و تفكر و مطالعه باشد بر احساس، تهييج و درگير شدن عاطفه استوار شده است و نتيجه آن هم همين مغفول ماندن مفهوم سورهاي همچون كوثر در ميان آثار ادبي و هنري است. در حالي كه كوتاهترين سوره كلامالله مجيد به تعبير و تفسير نمونه به بركت بانوي 2 عالم كه «خير كثير» است ميتواند كوتاهترين راه براى رسيدن به خداوند باشد. اما در اين ميان و در آثار تعدادي از شاعران زن و جوان اين روزگار، رگههايي از توجه به حس مادرانه و رحمتگونه حضرت زهرا را ميتوان رصد كرد و شايد بتوان گفت سهم بانوان شاعر و جوان كه در يك دهه اخير به صورت جدي فعاليت شعري را آغاز كردند در به تصوير كشيدن خير كثير بودن بانوي اسلام كاملا محسوس است، به عنوان مثال به اين سطرها از راضيه بهرامي توجه كنيد: دوباره آيينه زادي كه در كتاب نگاهش هزار آيه زيبا، دوباره مثل تو هرگز دوباره مثل تو آبي دوباره مثل تو روشن نخير حضرت دريا دوباره مثل تو هرگز اگرچه در لايههاي پنهان همين غزل هم حس غمگينانه و همراه با افسوس شاعر مستتر است و رديف شعر «دوباره مثل تو هرگز» تا حدودي تاكيدي بر همان آگاهي خبري منفعل دارد، اما تركيب متفاوت حضرت دريا و ارتباط مفهومي كه با «بانوي آب و آينه» دارد نشان از خلاقيت شاعر هم دارد. نمونه ديگري كه ميتوان به آن اشاره كرد شعري از فاطمه سالاروند است كه البته او هم مانند راضيه بهرامي آثار اين روزهايش با گذشته بسيار متفاوت شده و تا حدودي از فضاهاي آييني فاصله گرفته است، اما شعر فاطمي او هميشه تازگي و حس و حال خودش را دارد: جز عشق و خوبي چه كردي؟ جز رنج وحسرت چه ديدي؟ نامهربانان چه كردند با آن دل مهربانت؟ نغمه مستشارنظامي هم شاعر جوان كرجي شعري با نام «بانوي نسترنها» دارد كه شعري خطابي است و از تركيب «رنگ گلها» براي عشق به بانوي اسلام بهره ميجويد: خون تو آب كوثر، عشق تو رنگ گلها جاريست تا قيامت در جوي نسترنها كه بازي با جوي، آب، خون و نسترنها بسيار در اين بيت خوش نشسته است، اما گاهي حس زنانه شاعر و زندگي در جامعه امروز دستمايهاي ميشود تا در دل يك شعر اجتماعي شاعر به سراغ مفهومي آييني برود و در اين ميان چه كسي و چه چيزي براي پناه گرفتن يك شاعر زن، بهتر از دامان حضرت زهرا است؟ و چه سايهاي بزرگتر و مهربانتر از او: اي مردهاي فاجعه، بر ما چه ميگذشت در اين ميانه حضرت زهرا اگر نبود اين شعر كه از سرودههاي مريم رزاقي است نمونه خوبي از بهكارگيري و درآميختن مفاهيم آييني و اجتماعي با نگاهي زنانه است و همين تركيب را به نوعي ديگر و البته كمي ضعيفتر و غيرشاعرانهتر در شعر فيروزه حافظيان هم ميتوان رصد كرد كه ميگويد: چنگ بزن دامن لطفش بگير سفره جود است دل فاطمه شور زژرفاي رهش ميدمد عشق و سرود است دل فاطمه مادر عشق است به دشت بلا صبر و دود است دل فاطمه اما يكي از بهترين شعرهايي كه درباره ميلاد حضرت زهرا در چند سال اخير سروده شده شعري است از نيره سادات هاشمي كه اگرچه هنوز با آثار قدرتمند علوي، مهدوي و عاشورايي شاعران فاصله دارد اما تركيب و تصويرسازيها و بدعتهاي خوبي در دل همين غزل وجود دارد كه باعث ميشود شعري خواندني در روز ميلاد فاطمه زهرا باشد كه در پايان بيتهايي از آن را با هم ميخوانيم: جبرئيل آورده است از سوي خداوند پيغام ميلاد سپيد كوثري سبز بر دستهاي روشن خورشيد اين بار داده است ساقي باده را در ساغري سبز او مادر خورشيدهاي بعد از اين است پيوند داد او را خدا با همسري سبز اين اعتقاد آسماني در دل ماست از سيب سرخي شعلهور شد باوري سبز گلهاي احساس من اينك شعله داده است بر شاخههاي شعر روي دفتري سبز سينا عليمحمدي گروه فرهنگ و هنر
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 210]