واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: آيا تا کنون شده صبح از خواب بيدار شويد و ببينيد زير پلک چشمتان دچار تورم شده است؟ يا اينکه يکي از اندامهايتان ورم کرده باشد. براي پي بردن به اينکه چرا بدن ما چنين نشانههايي از خود بروز مي دهد با دکتر ايرج خسرونيا، متخصص داخلي و رئيس هيأت مديره جامعه متخصصان داخلي گفتگو کرديم. ورم اندامهاي بدن بيماري است يا علامت بيماري؟ تورم يا همان ادم بيماري به شمار نمي رود و نوعي علامت بيماري است. به طور مثال، فردي که تب مي کند، نبايد تب او را قطع کنيم، بلکه بايد علت تب را درمان کنيم. درباره دلايل بروز ورم بايد ابتدا اين نکته را متذکر شد که 60 درصد وزن بدن انسان را آب تشکيل مي دهد. ترکيب مايعات در بدن به گونهاي است که مقداري در داخل عروق، قسمتي در درون مجاري لنفاوي و مقداري نيز اطراف مغز و ريه قرار دارد، اما تقريباً نفوذ اين مايعات از يک قسمت به قسمت ديگر صورت نمي پذيرد، مگر اينکه اختلالي در بدن ايجاد شده باشد. بر اساس قانوني که در طب داخلي به نيروي استارلينگ مشهور است، بر هم خوردن فشارهاي انکوتيک و اسموتيک داخل و خارج سلولي موجب مي شود، مقدار زيادي مايع از داخل عروق وارد مايع بين سلولي شود که در اين صورت اِدم يا ورم اندام به وجود مي آيد. بنابراين بايد بيماريهايي را که موجب آن شده، تشخيص داده و درمان کنيم. بعضي بيماران از تورم کلي اندامها شاکي هستند و برخي اوقات از تورم موضعي مي نالند. تفاوت اين دو چيست؟ بله، همانطور که اشاره کرديد، ورم به دو دسته عمومي و موضعي تقسيم بندي مي شود. به طور خلاصه در تورمهاي عمومي بدن، بيماري پيشرفت بيشتري داشته است و در ورمهاي موضعي که بيشتر مشاهده مي شود، اغلب زير پلک يا دست يا پا گرفتار مي شود، در واقع ممکن است ضربه به عروق دست يا پا موجب انسداد عروق شده و اندام را دچار ادم يا تورم کند. يعني تورمهاي موضعي بي خطرند؟ اغلب تورمهاي موضعي بي خطرند، اما بايد توجه داشته باشيم که اگر اين تورم موضعي نوعي ترومبوفلبيت باشد، خطرناک خواهد بود. درباره ترمبوفلبيت و علايم آن لطفاً کمي توضيح بدهيد؟ ببينيد اگر فردي سابقه واريس پا داشته باشد يا به هر دليلي دچار اختلال عروقي شده باشد و متوجه شود که پايش دچار تورم ناگهاني شده است، ممکن است که لختهاي خون در عروقش ايجاد شده باشد و احتمال بروز آمبولي ريه در اين فرد بسيار جدي است. بنابراين به اين گروه از بيماران توصيه مي کنم از مصرف خودسرانه دارو خودداري کنند و بلافاصله به پزشک مراجعه کنند. دلايل بروز تورم عمومي بدن چيست؟ در ورم عمومي بدن، فشار بين داخل سلول و خارج سلول به هم خورده است، بنابراين اگر مشکلي براي يکي از اعضاي بدن مانند قلب، کليه يا کبد روي دهد علايم اين بيماري در سراسر بدن پخش خواهد شد. به طور مثال، يک بيمار مبتلا به نارسايي قلبي را تصور کنيد که نخست دچار يک بيماري دريچهاي شده و بعد به دليل اينکه عضلات قلب به خوبي از عهده خون رساني برنمي آيد، رفته رفته از ميزان خروجي قلب کاسته مي شود و در نتيجه جلوي قلب و درون ريه مقداري مايع جمع مي شود که به نوعي تورم ايجاد مي شود. از طرف ديگر، قلب به خوبي نمي تواند به اعضاي اصلي ديگر خون رساني کند و يکي از دستگاههاي ديگر که کليه است، به دليل دريافت ناکامل خون وادار مي شود از خودش دفاع کند. بنابراين آنزيمي را تحريک مي کند که از دفع آب و نمک جلوگيري مي کند. در اين سيستم که موسوم به رنين آنژيوتانسيون است براي بالارفتن حجم خون مقدار زيادي نمک از داخل ادرار و از طريق کليه بازجذب مي شود که همراه اين سديمي که جذب مي شود، مقدار زيادي مايع نيز جذب مي شود. در نتيجه هم در وريدها مايع زيادي داريم و هم اينکه کليهها اجازه نمي دهند سديم دفع شود. به همين دليل بيماري که مدتها است گرفتار بيماري قلبي است احساس مي کند انگشترش يا حلقه دستش داخل انگشت نمي رود. بيماريهاي کبد چطور؟ اين بيماريها هم مي توانند باعث ورم شوند؟ بله، بدن از فيلتري به نام کبد استفاده مي کند که مواد سمي بدن از طريق آن دفع مي شود و مواد سالم نيز پس از تجزيه شدن از طريق کبد وارد بدن مي شود. اکنون تصور کنيد که کبد به دليل استفاده از دارو يا عوامل ويروسي مانند هپاتيت دچار آسيب شود. در اين حالت کبد حتي با يک دهم قسمت خودش نيز مي تواند به فعاليت ادامه دهد اما در نهايت زماني فرا خواهد رسيد که کبد قادر به ادامه کار خود نخواهد بود در نتيجه کبد دچار حالتي سفت موسوم به سيروز مي شود. بنابراين جلو عروقي که خون از طريق آن وارد کبد مي شود گرفته خواهد شد و خون به داخل شکم پس مي زند و تورمي در شکم پديد خواهد آمد که به آن، آسيت گفته مي شود. آسيت شکم چقدر خطرناک است؟ هنگامي که در شکم با آسيت مواجه مي شويم بايد بدانيم که مقدار زيادي پروتئين به ويژه آلبومين از دست خواهد رفت. همچنين از آن طرف هم کبد قدرت آلبومينسازي و پروتئينسازي خودش را از دست مي دهد و اين مشکل خطرناک ارزيابي مي شود. درباره مشکلات کليه نيز صحبت کنيد؟ کليهها اعضايي از بدن هستند که از دو طريق دچار اختلال مي شوند. نخست اينکه خودشان درگير بيماري شوند و يا به علت مصرف دارو تحت تأثير قرار گيرند و دچار مشکل شوند زيرا داروها از طريق کليه دفع مي شوند بنابراين بايد بررسي کنيم که کليه از طريق دارو دچار بيماري شده يا از طريق ديگري دچار مشکل شده است. آيا اختلالات گوارشي نيز ممکن است سبب بروز ورم شوند؟ بله، برخي از بيماريهاي دستگاه گوارش نيز موجب ورم و تورم در بدن مي شود. به طور مثال، در نوعي بيماري موسوم به گاستريت هيپرتروفيک به علت دفع پروتئين از لايههاي متعدد معده مي تواند، ورم عمومي در بدن ايجاد کند يا بيماري ديگري موسوم به کوليت اولسرو مي تواند، تورم روده بزرگ ايجاد کند. در اين بيماري خون و پروتئين زيادي از بدن دفع مي شود که در نتيجه مي تواند موجب ورم نيز شود. سوء تغذيه و فقر غذايي چطور؟ سوء تغذيه و نخوردن مواد غذايي نيز مي تواند موجب ادم و تورم شود. به طور مثال، در تصاويري که پيش از اين از آفريقا و قحطي زدگان وجود داشت، مشاهده مي کرديد که اغلب آنها لاغرند و شکم بزرگي دارند و بزرگي شکم آنها به دليل وجود مايع شکمي است. برخي از افراد چاق نيز که از قرصهاي ملين استفاده مي کنند دچار تورم اندام مي شوند. دليل اين پديده چيست؟ برخي از افراد چاق، خودسرانه اقدام به درمان چاقي مي کنند و با مصرف قرصهاي ملين سعي مي کنند لاغر شوند، در حالي که مصرف مرتب اين قرصها آسيبهاي شديدي به دستگاه گوارش مي زند و در نهايت موجب ورم مي شود، به طوري که فردي که رژيم لاغري گرفته است به ناگهان متوجه مي شود که وزنش افزايش يافته است. دليل اين پديده بروز اسهال در افراد و در نتيجه دفع پتاسيم است که در نتيجه موجب ورم عمومي بدن نيز مي شود. شنيدهايد که برخي از باشگاههاي بدنسازي، داروهايي به ورزشکاران مي دهند که سبب ورم و ادم اندامها مي شود؟ بله، متأسفانه بسياري از باشگاههاي ورزشي خودسرانه به جواناني که در اين اماکن ورزش مي کنند، داروهاي هورموني توصيه مي کنند. همکاران من نيز موارد زيادي از اين دست را تجربه کردهاند اما بايد به اين افراد توصيه کنيم که اين داروها مورد تأييد جامعه پزشکي نيست و اين داروها همانطور که گفته شد، با از بين بردن کليه و کبد موجب ادم و تورم اندامهاي ورزشکاران مي شود. منبع:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 512]