90 ؛ سالي كه بخت با بورس يار نبود

واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: 90 ؛ سالي كه بخت با بورس يار نبود
بورس > گزارش - آرزو تركتاز:
بازار سرمايه ايران سال 90 را در حالي به پايان رساند كه در اين سال هر آنچه بايد براي يك بازار اتفاق مي‌افتاد تا روند معاملات را دچار تغيير كند، رخ داد.

از تهديد‌ها و تحريم شركت‌ها گرفته تا رونق بازارهاي طلا و ارز و در پي آن افزايش نرخ سود در بازار پول، همه و همه موجب شدند تا بورس اوراق بهادار، سالي را كه با رشد و رونق آغاز كرده بود با كاهش متغيرها به پايان رساند.

برخي كارشناسان بر اين باورند كه اتفاقاتي كه براي بورس در سال 90 افتاد موجب شد تا پايه‌هاي بورس قوي‌تر شود و در مقابل عده‌اي ديگر معتقدند كه اين اتفاقات به نفع بورس نبود. اما سؤال اين است كه آيا با رونق نگرفتن بازارهاي طلا، نقدينگي در بورس مي‌ماند و پس از رشد قيمت سهام در ماه‌هاي ابتدايي سال، آن دسته از افرادي كه قصدشان از سرمايه‌گذاري در بورس گرفتن سود در كوتاه‌مدت است، از بورس خارج نمي‌شدند؟ در اين ميان فعالان بازار، مسئولان بورس را عامل اين اتفاق مي‌دانند و برخي توقف عرضه‌هاي اوليه در اين سال و برخي ديگر نبود ابزارهاي متنوع سرمايه‌گذاري را عامل اين اتفاقات مي‌دانند. به باور برخي كارشناسان، با رونق گرفتن بازار طلا و ارز، نقدينگي از بخش توليد به دست سفته بازها افتاد و در اين ميان تصميم شوراي پول و اعتبار مبني بر افزايش نرخ سود بانك‌ها توانست هرچند براي كوتاه مدت تب بالاي سكه و ارز را تا حدودي كاهش دهد. گر چه تاثير اين خبر هم كوتاه مدت بود و اعلام رقم افزايش سود بانك‌ها براي بانك‌هاي دولتي 17 درصد و بانك‌هاي خصوصي تا 20 درصد نتوانست جو هيجاني بازار طلا و ارز را كنترل كند. اما عده‌اي نيز معتقدند، زماني كه بحث هدفمندي يارانه‌ها و حذف يارانه انرژي مطرح شده بود، از آنجا كه جزئيات اعلام نشده بود و فضا مبهم بود، بنابراين سرمايه‌گذاران اطلاعات درستي از اين طرح نداشتند اما اكنون و با گذشت بيش از يكسال از اجراي طرح، نشانه‌هاي تاثير آن بر بورس قابل مشاهده است. اين در حالي است كه دولت به وعده‌هايي كه به صنايع داده بود عمل نكرد و صرفا يارانه نقدي به خانوارها پرداخت شد.

امسال، سال بورس نبود

عظيم ثابت، كارشناس بازار سرمايه در اين باره به همشهري گفت: بحث ورود و خروج نقدينگي در سال 90 بايد از ابعاد مختلف مورد بررسي قرار گيرد. او ادامه داد: در سه ماه پاياني سال 89 و يك ماه ابتدايي سال 90 بازار سرمايه كشور با بازده 45درصدي روبه‌رو شد و نسبت قيمت به سود سهام در بازار به 9 رسيد و حالت پر بودن قيمت اما نه حباب، در بازار سرمايه ايجاد شد و زماني كه بازار چنين رشدي را تجربه كند، انگيزه براي سرمايه‌گذاران بيشتر مي‌شود تا از سهم خارج شوند و به بازدهي مطلوب خود دست يابند. اين اتفاق در كنار ريسك سيستماتيك و بحث تحريم‌ها و تاثير آن بر عملكرد شركت‌ها و بانك‌ها انگيزه را براي سرمايه‌گذاران بيشتر و بيشتر كرد تا براي كوتاه مدت از سهام خود خارج شوند. اين در حالي بود كه بازارهاي رقيب بازار سرمايه مانند طلا و ارز با رشد قيمت و افزايش بازدهي، نقدينگي را كه از بورس خارج شده بود به سمت خود جذب كردند. ثابت به رشد چشمگير قيمت طلا در ماه‌هاي گذشته اشاره كرد و گفت: در كنار رشد جهاني قيمت طلا كه ناشي از بحران اقتصادي و بدهي‌هاي كشورهاي اروپايي بود، رشد قيمت دلار نيز بر قيمت طلا در داخل كشور تاثير گذاشت. با اين اتفاق بخش قابل‌توجهي از نقدينگي به سمت بازار طلا و حتي بازار ارز حركت كرد.

به گفته اين كارشناس بازار سرمايه، زماني كه سرمايه‌گذار احساس كند كه نقدينگي خود را در بازاري سرمايه‌گذاري كرده كه امن نيست قاعدتا به سمتي مي‌رود كه از امنيت بيشتري برخوردار است و براي نقدشوندگي امكان بيشتري فراهم است. او معتقد است زماني كه بازار سرمايه از شرايط خوبي برخوردار بود و سرمايه‌گذاران انگيزه ماندن داشتند، مسئولان بازار براي نگهداري اين نقدينگي هيچ‌گونه اقدامي نكردند و صرفا تماشاچي بودند. عرضه‌هاي اوليه، ابزارهايي چون اوراق قرضه و اوراق مشاركت و ورود شركت‌هاي دولتي در اين مقطع از بازار باعث مي‌شد كه سرمايه‌گذاران انگيزه بيشتري براي ماندن در بورس پيدا كنند.

شركت‌هاي مشمول اصل چهل‌و‌چهاري كه مي‌بايست از طريق بورس يا فرابورس عرضه شوند، در آن مقطع نقشي ايفا نكردند و طبق معمول سازمان خصوصي‌سازي‌ و سازمان بورس هيچ هماهنگي در شناخت زمان مناسب براي عرضه سهام دولتي ندارند و زماني سازمان خصوصي‌سازي‌ اقدام به عرضه سهام مي‌كند كه بازار از رونق كافي برخوردار نيست. به‌نظر مي‌رسيد مسئولين براي اين كار توجه بيشتري كنند؛ گر چه طبق آخرين اخبار از عملكرد سازمان خصوصي‌سازي‌ در سال 90 اين سازمان اعلام كرده است كه در اين مدت 4/53 درصد از كل واگذاري‌ها در بورس انجام شده است كه به گفته مديران بورس 2/2 درصد آن به‌صورت تدريجي يا عرضه اوليه بوده است و فقط شركت پتروشيمي پرديس در سال 90 عرضه اوليه داشته است. در اين گزارش آمده است كه 6/5 درصد از كل واگذاري‌ها مربوط به فرابورس بوده است. اين كارشناس بازار سرمايه درخصوص وضعيت شاخص بورس در ماه پاياني سال گفت: درست است كه در حال حاضر شاهد افت شاخص كل نيستيم اما از آنجا كه وزن شركت‌هاي بزرگ و سود ده با سرمايه زيادشان بر شاخص سنگيني مي‌كند بنابراين بسياري از شركت‌هايي كه دچار مشكل شده‌اند و با كاهش قيمت سهام مواجهند و سهامدارانشان متضرر شده‌اند در اين شاخص ديده نمي‌شوند. ثابت در پايان گفت: امسال در مجموع سال بورس نبود و بازدهي كه مدنظر فعالان بازاربود به جز نخستين ماه سال كه ماه خوبي بود در ساير ماه‌ها محقق نشد. اگر ماه اول سال را از كل سال جدا كنيم، بازدهي بورس در سال 90 صفر بوده است.

نقدينگي دست دلالان سكه و ارز افتاده است

فريدون زارعي، از ديگر فعالان بازار سرمايه در اين باره مي‌گويد: بازارهاي موازي بازار سرمايه مانند طلا و ارز در ماه‌هاي گذشته بخش زيادي از نقدينگي را به سمت خود جذب كردند و پيش فروش 8 ميليون سكه، نقدينگي قابل توجهي را صرف خود كرد. او ادامه داد: از سوي ديگر به بازار ارز نيز به‌عنوان ابزار سرمايه‌گذاري نگاه شده است و افراد عادي و كساني كه كار توليدي و خدماتي انجام مي‌دادند تمام دغدغه شان بازار ارز و خريد و فروش دلار شده است. به عبارتي ساده‌تر همگن شدن بازار طلا و ارز و قدرت نقدشوندگي اين دو بازار موجب شده است تا نقدينگي به سمت اين بازارها سرازير شود. مديرعامل سبدگردان صندوق سرمايه‌گذاري كاريزما در ادامه افزود: با قوت گرفتن 2 بازار سكه و ارز حتي صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري هم براي مردم عام جذاب نبود و سرمايه به سمت بازاري رفت كه از قدرت نقدشوندگي بيشتري برخوردار بود.

صندوق‌هاي سرمايه‌گذاري اوايل سال 90 مردم عادي را جذب بازار كردند وبايد گفت بيش از نيمي از نقدينگي كه توسط اين افراد وارد بورس شد از طريق اين صندوق‌ها صورت گرفت. در اين ميان بازار آتي سكه كه مي‌توانست از شرايط رونق بازار جهاني طلا و ميل بازار براي سرمايه‌گذاري روي سكه استفاده كرده و نقدينگي را به سمت بازاري ببرد كه از سفته بازي در آن خبري نبود به بازاري تبديل شد كه درپي عدم‌هماهنگي بين سازمان بورس و بانك مركزي، ضرري 8 ميلياردي را نصيب كارگزاران و سرمايه‌گذاران كرد. اگر فروش نقدي سكه در كنار معاملات آتي در بورس كالا انجام مي‌شد، قطعا بازار شاهد چنين رشد حباب گونه‌اي در بازار طلا نبود و قيمت سكه از 400 هزار تومان در كمتر از سه ماه به بيش از 800 هزار تومان نمي‌رسيد و نقدينگي دست دلالان سكه و ارز نمي‌افتاد. اين كارشناس در ادامه به وضعيت معاملات بورس در ماه‌هاي گذشته اشاره كرد و گفت: ابتداي سال 90 ارزش روزانه معاملات سهام بيش از 100 ميليارد تومان بود اما در آن دوره صحبت از حباب بود و رشد بي‌دليل قيمت سهام كه در آخر موجب شد تا عده‌اي كه قصدشان گرفتن سود در كوتاه مدت بود از سهم خارج شده و اين اتفاق همزمان شد با رونق 2 بازار سكه و ارز و در اين اواخر هم بازار موازي بورس يعني بانك‌ها كه خروج نقدينگي را مضاعف مي‌كنند. زارعي افزود: اگر همه اين اتفاق‌ها را در كنار هم بگذاريم، به اين نتيجه مي‌رسيم كه تمايل به سرمايه‌گذاري در بورس كم شده و ريسك موجود در بازار را كمتر سرمايه‌گذاري قبول خواهد كرد.

نقدينگي به سمت سفته بازي رفت

فريبرز پرنا، مديرعامل كارگزاري اميد سهم در واكنش به اتفاقاتي كه بورس در سال 90 تجربه كرد به همشهري گفت: در كنار مسائل اقتصادي، مسائل سياسي هم بر وضعيت معاملات بورس تاثير‌گذار است و هر چه فضا براي سرمايه‌گذاري امن‌تر باشد سرمايه‌گذاران با اعتماد بيشتري نقدينگي خود را وارد بورس مي‌كنند. او ادامه داد: پتانسيل‌هاي بورس بيشتر از تهديدهاي آن است و اين اتفاقاتي كه براي بورس رخ داده است موجب شده تا بورس قوي‌تر شود و يكي از دلايلي كه بورس نسبت به بازارهاي رقيب نتوانست رشد كند پتانسيل بالاي 2 بازار طلا و ارز بود و نقدينگي كه مي‌توانست به سمت توليد برود به سمت سفته‌بازي رفت.

پرنا افزود: از طرفي افزايش قيمت ارز مشكلات زيادي را براي شركت‌هايي كه مواد اوليه وارد مي‌كنند ايجاد كرده و از سوي ديگر موجب شده تا توليدات داخلي بتوانند در اين شرايط و در نبود محصولات خارجي خودي نشان دهند. مديرعامل كارگزاري اميد سهم در پاسخ به اين سؤال كه آيا در سال آينده هم سرمايه‌گذاران بايد منتظر اتفاقات عجيب در بازار باشند؟ توضيح داد: بازار سرمايه بدترين حالت‌ها را به جز جنگ كه رخ دادن آن محال است، در نظر گرفته است و در نظر گرفتن اين حالت‌ها نيز تاثير خود را تا‌كنون بر قيمت سهام گذاشته است. از سوي ديگر بازارهاي رقيب هم در حال حاضر در شرايط بي‌ثباتي به‌سر مي‌برند و رشد زيادي كه در اين اواخر در اين بازار‌ها رخ داده بايد يك جايي جبران شود. اين نكته را نيز بايد در نظر گرفت كه قيمت سهام در شرايط فعلي به كمترين حد خود رسيده است و شكاف رشد بي‌وقفه طلا و ارز در كنار افت قيمت سهام بايد پر شود.

چهارشنبه|ا|24|ا|اسفند|ا|1390

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: همشهری]

[مشاهده در: www.hamshahrionline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 299]